Overzichtsexpositie van
surrealist Rene Magritte
Leidsche Kunstkring Voor Allen
komt met afwisselende serie
Internationale poule
van jonge zangers
Simpele requisieten
worden tot poëzie
Nieuw Operagebouw
iu seizoen '72-'73
Bijzondere plaats
in culturele leven
ltDERDAG 21 SEPTEMBER 1967
LEIDSCH DAGBLAD
MTste overzichttentoonstelling van de Belgische (Waal-
n-realistische schilder René Magritte in ons land was nog
nauwelijks geopend in het Rotterdamse museum Boymans
Bjuningen of men werd opgeschrikt door het bericht van
dcod. Hij stierf 13 augustus van dit jaar in de leeftijd van
jaar België verloor met hem zijn belangrijkste schilder van
leeiuw.
IgéMagritte werd op 21 november 1898 in Lessen in Henegouwen
0. In deze provincie bracht hij ook zijn jeugdjaren door. Hij
uitte er Georgette Berger, met wie hij in 1922 trouwde. Hene-
fflis in zijn leven niet zonder belang geweest. Deze provincie
\teer veel surrealisten voortgebracht. Hij ontmoette er mensen,
itlijn latere leven ook een belangrijke rol hebben gespeeld. Tus-
werk en de streek
ande banden.
Vroeg begin
feritte begint al vroeg te schilde-
|li hü 12 jaar is krijgt hü schil-
en bü een leraar aan een
m Damprémy nabij Charleroi,
teek komt de leraar naar Char-
lar zijn ouders dan wonen,
u- na de zelfmoord van zijn
verlaat Magritte het Athe-
m Charleroi, en vertrekt naar
Daar laat hij zich inschrij-
de Academie voor Schone
Hu blijft er twee jaar. Re-
jjgt belangstelling voor de inter
ne avant-garde als hij van zijn
de dichter Pierre Bourgeois
atalogus krijgt, waarin futuris-
iKhilderijen staan,
is vervolgens een tijd ontwer
en behangselpapier in een fa-
liier ontmoet hij in 1922 Victor
Nobelprijs voor
Letterkunde
winnaar van de Nobelprijs voor
jjjtunde zal op 19 oktober in
tholm worden bekendgemaakt,
officieel in de Zweedse hoofd-
meegedeeld.
Juwelenbuit
uit München?
37-jarige antiquair uit Ham-
In wiens auto maandagavond
tn controle op de Haagseweg in
trilam een kostbare party an-
Juwelen werd aangetroffen, is
der zwijgzaam over de her-
van de kostbaarheden, die
waarde van ca. f 300.000 zouden
(cnwoordigen.
*taag in Duitsland en eigen
heeft de recherche tot de
gebracht, dat de partij af-
moet zijn van een gerucht-
Bde roofoverval bij een juwe-
München begin augustus. Ze-
I bestaat echter nog niet, om-
politie van München nog
officieel contact heeft opgeno-
Wet haar collega's in Amster-
Hft enige wat de antiquair, die
zondagavond met zijn vrouw
«ndvoort 'ogeerde, heeft losge-
'8 dat hü de sieraden in con-
'"e had van enkele relaties,
tomen hü echter niet wil noe-
hij is opgegroeid bestaan dan ook
Servrankx, een schilder die de non-
figuratieve schilderkunst heeft geko
zen en affiches ontwerpt. De werken
van Magritte in de periode 1920-1922
ondergaan die invloed van het futu
risme en de abstractie. Verder komt
hü in contact met Parüse dadaïsten
en surrealisten. Tussen hem en hen
die men „emblematici" noemt moet
men evenwel onderscheid maken.
„Nadat men de niet-traditionele
schilderkunst heeft willen begrüpen,
stelt men vast dat men ze niet hoeft
te begrüpen. In beide gevallen is de
verantwoordelükheid gering: noch
begrüpen, noch leren züh noodza-
lü'k. Maar als men de poëtische beel
den wil begrüpen dient men te we
ten dat begrüpen betekent: in zich
opnemen en niet: verklaren".
Simpel materiaal
Het materiaal voor zün schilderd
en is heel eenvoudig. Het is te vinden
in zün eigen, burgerlük ingerichte
huis. Een spiegel, karrebellen, een
pijp (,,Ceci n'est pas une pipe"), een
klok, een vogelkooi. Maar al die sim
pele requisieten worden in zün doe
ken verwerkt tot zichtbare poëzie.
Thema's die telkens weer terugkeren.
Zo spruit uit simpele bellen de ma
gische stem van het luchtruim voort.
Het schünen boodschappers te zün
uit een andere wereld, vliegend over
de duistere aarde. Maar is het wel de
aarde?
Magritte heeft altüd bewondering
gekoesterd voor de Franse schrüver
André Breton, een van de stichters
van het surrealisme. Breton heeft
ook altüd voor Magritte bewondering
gehad, ondanks de verschillen, mis
verstanden en onenigheden tussen
deze twee, met name over de defini
tie van het surrealisme zelf.
Late erkenning
In 1945 sluit Magritte zich aan
bü de communistische partü in Bel
gië. Hü wordt hierin teleurgesteld en
trekt zich terug. Hü en zün vrouw
haar portret is in vele schllderüen
terug te vinden hebben in het be
gin in armoedige omstandigheden ge
leefd. Later vindt hij erkenning.
Nederland heeft zich tot voor kort
over het algemeen nauwelijks voor
René Magritte geïnteresseerd. Voor
zover bekend is ons land op het mo
ment in het bezit van één schilderij
van deze Belgische schilder. Het Is
het werk „Op de drempel van de vrü-
heid", dat in 1929 is geschilderd. Het
bevindt zich in de collectie van Boy
mans-Van Beuningen.
ADVERTENTIE
anno 1815rce(ls 150jaar natuurkwaliteit! 35ct.
De Nederlandse Operastichting wil het komende seizoen met
twee of drie andere Europese operahuizen een internationale
poule van jonge zangers stichten. De leden van deze poule
zullen afwisselend medewerking gaan verlenen aan produkties
van de deelnemende operahuizen. Dit is in Amsterdam meege
deeld door de intendant van de Ned. Operastichting, dr. Mau
rice Huysman.
De heer Huysman zei dat gedacht
wordt aan poulevorming met Brus-
Genève en Venetië. Voordeel
de poule voor de Operahuizen is,
dat zü uit een grotere hoeveelheid
stemmenmateriaal keuze kunnen
doen. Jonge zangers en zangeressen
zullen per seizoen meer voor hen
geschikte rollen kunnen zingen.
Over de toekomst van de Ned.
Operastichting zei de heer Huysman
verder dat het bele'id tot de inge
bruikneming van een nieuw Opera
gebouw in Amsterdam in het sei-
1972—1973 drie hoofddoelen
heeft. Dit zijn: het opleiden van
die leiding kunnen geven
artistieke, technische en admi
nistratieve ploegen, het voorberei-
n repertoire dat aan het
nieuwe instituut van de opening af
Componist
Ostrwosky
- 53 - overleden
De bekende Russische componist
in kinderliedjes Arkady I.
strowsky is op 53-jarige leeftüd in
Moskou overleden.
Het grootste succes van Ostrowsky
,Laat er altüd zonneschün zijn" is
büna het volkslied van de Russische
kinderen. Het is een verheerlijking
de eenvoudige vreugden en ge
voelens in het leven.
Ostrowsky's necrologie in de
.Izweestia" was ondertekend door
het ministerie van Cultuur en de
vakbond van componisten.
een voortdurende eenheid en een
volledig gebruik garandeert en de
voorbereiding van de artiesten, die
het Operahuis leven in zullen moe
ten blazen.
Negen opera's
In verband met de opening van
het nieuwe Operahuis in Amsterdam
wil men het aantal voorstellingen in
deze stad van 42 nu, uitbreiden tot
120 in 1971. Hoe deze uitbreiding ge
realiseerd moet worden is nog het
onderwerp van besprekingen.
(ADVERTENTIE)
Voor het komende seizoen heeft
de Ned. Operastichting negen ope
ra's op het programma staan: Tann-
haüser van Richard Wagner, Der
Rosenkavalier van Richard Strauss,
Madame Butterfly van Giacomo
Puccini, II Trovatore van Verdi, Le
Compte Ori van Rossini, Die Fle-
dermaus van Johan Strauss, Die
Zauberflöte van Mozart, Blauw-
baard's Burcht van Bela Bartók en
l'Enfant et les sortilèges van Mauri
ce Ravel.
Verder zal in samenwerking met
dirigent Bruno Maderna, Peter
Schat en Hugo Claus 'in theater Car
ré in Amsterdam een voorstelling
van optische muziek gegeven wor-
Cristine Deutekom
naar New York
De Amsterdamse opera sopraan
Christine Deutekom is van Schiphol
naar New York vertrokken, waar zü
als waarschijnlijk de eerste Neder
landse zangeres bij de Metropolitan
Opera van New York zal optreden.
Zij zal er de rol van „Koningin van
de nacht" in Mozarts „Die Zauber
flöte" zingen, na met haar vertol
king van deze rol reeds succes te
hebben geboekt aan de belangrijkste
Europese operahuizen.
De 34-jarige Christine Deutekom,
echtgenote van een laborant-foto
graaf bü het Gemeentelük Energie
bedrijf in Amsterdam, had reeds
acht jaar bü de Nederlandse Opera
gezongen voordat ze eind december
vorig jaar in Barcelona werd ont
dekt door haar huidige manager H.
R. Rothenberg. Deze vergezelde haar
gistermiddag ook naar New York.
Voor het vertrek vertelde hü op de
luchthaven dat Christine Deutekom
naar zün mening de beste zangeres
is voor deze, voor een hoogdramati
sche coloratuur-sopraan geschreven
rol.
rMet deze rol, die ze ad 48 keer
heeft gezongen, kan ze wereldbe
roemd worden, omdat er tot nu toe
een vacuum bestond voor deze rol.
Daarna kan ze ook in andere ope
ra's gaan zingen", aldus manager
Rothenberg.
Poëtisch
De emblematici kozen voor hun
zinnebeeldige voorstellingen vast
staande symbolen met daaraan ge
koppeld vaste betekenissen. Magritte
n'iet. Hij schrijft zelf over zün w
„Het geschreven gedicht is onzicht
baar, het geschilderde gedicht heeft
een zichtbare voorstelling. De dich
ter die schrijft denkt met vertrouwde
woorden, de dichter die schildert
denkt met vertrouwde figuren van
de zichtbare wereld. Het gedicht is
een onzichtbare beschrijving van de
gedachte, de schilderkunst is er de
zichtbare beschrijving van".
„Mün belangstelling gaat uit naar
dé poëtische schilderkunst, die men
niet moet verwarren met de litterai
re schilderkunst. Deze houdt zich al
leen bezig met gedachten en gevoe
lens uitgedrukt in conventionele sym
bolen, die er pseudo-voorstellingen
zün".
Uitreiking van
J. H. Donnerprijs
De oud-minister van Cultuur,
Recreatie en Maatschappelük Werk,
M. Vrolük, zal maandagmiddag
in het Hilton-hotel te Amster
dam de J. H. Donnerprijs-1967 uit
reiken. Eerst dan wordt openbaar
gemaakt aan wie zü is toegekend.
Deze prijs is in 1957 ingesteld door
de Nederlandse Boekverkopersbond
die in dat jaar zün gouden jubi
leum vierde en wordt om de vijf
jaar toegekend aan iemand die zich
langdurig en op bijzondere wüze
verdienstelijk heeft gemaakt voor
het boekenvak, in al zün geledingen,
in het Nederlandse taalgebied. Zü
bestaat uit, naar keuze, een bedrag
van f. 1000 of een gouden medaille
met de beeltenis van de heer J. H.
Donner, die van 1931 tot 1946 voor
zitter was van de Boekenverkopers-
bond.
De derde uitreiking valt samen
met de viering van het 60-jarig be
staan van de bond. In 1937 werd de
prijs toegekend aan de directeur
administrateur van de Vereniging ter
bevordering van de belangen des
boekhandels, de heer H. Wink; in
1962 aan de publicist en radiospre
ker dr. P. H. Ritter.
De Leidsche Kunstkring „Voor Allen", neemt reeds ruim 40
jaren een bijzondere plaats in het Leidse culturele leven in. Het
streven van deze vereniging is om telkenjare een aantal kamer
concerten van hoog artistiek gehalte te brengen. Het stemt tot
grote voldoening, dat het bestuur hierin steeds weer slaagt en
bovendien kans ziet zeer afwisselende en verfrissende program
ma's samen te stellen. Ook de nieuwe serie getuigt van deze
opzet.
De beroemde pianisten Alexander Uninsky en Julius Kat-
chen, het bekende Nederlandse Blazersensemble o.l.v. de veel
belovende jonge dirigent Edo de Waart, het vanouds bekende
Nederlands Kamerkoor van Felix de Nobel en het verleden
jaar met zoveel succes opgetreden Quadro Amsterdam met de
fluit en blokfluitust Frans Brüggen zullen dit jaar hun mede
werking verlenen. Met recht mag worden verondersteld, dat
deze namen een waarborg vormen voor evenzovele avonden van
hoogstaand muziekgenot.
Ned. Blazersensemble
Het programma zal op 17 oktober
worden geopend met een optreden
het Nederlands Blazersensemble.
Uitgevoerd worden werken van Mo
zart, Vincent d'Indy, Luctor Ponse
Antonin Dvorak.
Het Nederlands Blazersensemble
kan men tot de weinige gezelschap
pen rekenen, die de herleving van
de kamermuziek beogen.
Een paar eeuwen gelden bloeiden
de Nederlanden nog de z.g.
„Collegia Musicum", de voorlopers
onze huidige symfonie-orkesten,
varen een eerste manifestatie van
wüze van musiceren, die in de
van Bach tot Mozart alleen in
hoofse kringen op kastelen, in pa
leizen en andere vorstelüke residen
ties werd aangehoord.
De belangstelling voor blaasinstru
menten is de laatste decennia ge
groeid, zowel bij de uitvoerders, de
componisten als bü het publiek.
Men kan dit ensemble als een re
sultante van deze stroming beschou
wen. Het legt zich toe op oude vor
men als op het moderne genre.
Het ensemble, dat geen gefixeer
de bezetting heeft, doch wisselt naar
gelang de muzikaal voorgeschreven
groeperingen, aient beslist als een
aanwinst voor deze „oud-nieuwe"
vorm van kamermuziek te worden
beschouwd.
Julius Katchen
Op 13 december zal de pianist
Julius Katchen een pianorecital ge-
Julius Katchen was een wonder
kind. Reeds op elfjarige leeftüd maak
te hü zün offieële debuut met het
Philadelphia Orchestra. Kort daarna
volgden concerten met de orkesten
Alexander Uninsky speelt op een der Kunstkringconcerten.
van New York, Chicago en Detroit.
Voor een universiteire studie (phi-
losofie) onderbrak hü zün carière
een tüdlang. Naderhand zette hü zün
loopbaan als pianist weer voort en
oogstte overal enorm succes. Zün
concertreizen brachten hem in alle
werelddelen, waarbü hü in totaal
in 45 landen optrad. Hü heeft vele
grammofoonopamen gemaakt en ont
ving de Grand Prix du Disque de
l'Académie Charles Cros 1967 voor
zün complete vertolking voor de
plaat met alle solowerken van
Brahms.
Julius Katchen wordt niet alleen
als een der grote levende vertol
kers van de muziek van Brahms
beschouwd, maar tevens als een der
meest vooraanstaande pianisten van
deze tüd.
Neef. Kamerkoor
bekende Nederlands Kamerkoor en
wel op 22 januari 1968.
Reeds meermalen heeft men kun
nen genieten van de verrukkelüke
zang van dit uitgelezen groepje ar
tiesten, dat ondanks het feit dat al
le leden bezitters zün van een so-
liërende oapaciteit toch één onfeil
baar reagerend instrument vormt.
Niet alleen in Nederland heeft dit
Kamerkoor triomfen gvierd, ook in
andere Europese landen, 'de Ver.
Staten, Canada en Afrika volgden
de successen elkaar op! Overal roem
de men het koortimbre, het gevoel
voor stül en het zeer ontwikkelde
interpretatievermogen, zowel in het
religieuze en ernstige als in het gui
tige en verstrooiende genre.
Alexander UninsKy
Op 13 februari 1968 treedt de pia
nist Alexander Uninsky op.
Vanaf de dag, dat hü de begeerde
prüs won van het Internationale
Chopinconcours te Warschau, was
Alexander Uninsky's carrière een
constante toeneming van erkenning,
Hü heeft door zün ontelbaar aan
tal grammofoonopnamen, door ra
dio-optreden en concert-toernees
telkens weer zün positie als groot
meester van het klavier bevestigd.
Quadro Amsterdam
De serie zal op 4 april 1968 wor
den besloten met een optreden van
het Quadro Amsterdam.
Wie deze musici verleden Jaar
heeft beluisterd in hun perfect uit
gebalanceerd en verfünd musiceren
zal zeker niet verzuimen nogmaals
te komen genieten van de volmaak
te klankschoonheid die deze vier
rasmuzikanten weten te verwezen
lijken.
Het Quadro bestaat uit de volgen
de musici: Frans Brüggen, fluit en
blokfluit, Jaap Schroder, viool, An-
ner Bülsma, cello, en Gustav Leon-
hard, claveoimbel.
