Sparen en bezuinigen
I eger
kruit
verschieten
IHOCt Illilldcr ^eu^ersch°°^ 3.Per maand duurder
TROONREDE dringt aan op terughoudendheid bij lonen
DINSDAG 19 SEPTEMBER 1967
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 5
Koningin Juliana heeft
vanmiddag om 1 uur de
zitting van de Staten-
generaal geopend met het
voorlezen van de volgende
troonrede:
„Leden der Staten-Gene-
raal,
Met dankbaarheid denken
myn familie en ik terug aan de
belangstelling en de gelukwen
sen die wij van velen in het Ko
ninkrijk, meer in het byzonder
van U. mochten ontvangen bij
de geboorte en de doop van onze
Willem-Alexander.
De wereld waarin wy leven
wordt door tegenstrijdigheden
gekenmerkt. Velen, zo niet allen,
verlangen en streven naar vre
de; desondanks wordt in vele
streken bitter gestreden. Velen,
zo niet allen, verlangen voor een
ieder in deze wereld een vol
waardig menselijk bestaan; des
ondanks moet op vele plaatsen
een onophoudelijke strijd tegen
honger, ziekte en onderdrukking
worden geleverd. Het is deze si
tuatie, waarin de idealen van
vrede, gezondheid en vrijheid
nog lang niet voor allen in ver
vulling zijn gegaan, die ons
dwingt niet alleen de ontwikke
ling van onze eigen samenleving
te bevorderen, maar ons ook in
te spannen op die gebieden
waar wy iets voor anderen kun
nen betekenen. De regering ziet
haar opdracht dan ook mede be
paald door de gedachte, dat
slechts een eensgezinde en in fi-
nancieel-economisch opzicht ge
zonde samenleving een vrucht
bare bijdrage kan leveren tot
het welzijn van de wereld.
De regering is diep verontrust
over de in Vietnam voortduren
de en in hevigheid toenemende
strijd, die een ontstellend men
selijk leed veroorzaakt. Zij grypt
elke mogelijkheid aan om het
tot stand komen van vredeson
derhandelingen te bevorderen.
De gevechtshandelingen in
het Nabye Oosten hebben an
dermaal aangetoond, hoezeer
het nodig is aldaar te komen tot
een blijvende regeling die alle
partijen aanvaarden. Daarbij
zal het uitgangspunt moeten
zyn het bestaansrecht van alle
souvereine naties in dat gebied
en de mogelijkheid van een
menswaardig bestaan voor allen
die daar wonen.
De regering acht voortgang
inzake wapenbeperking en wa
penbeheersing van het grootste
belang. Zy blijft dan ook krach
tige steun geven aan het spoe
dig tot stand komen van een
verdrag ter voorkoming van ver
dere verspreiding van kernwa
penen.
De Nederlandse defensie vormt
een wezenlijk deel van de geïn
tegreerde verdediging van de
NAVO-landen. Een aan de om
standigheden aangepast Atlan
tisch bondgenootschap is ook
na 1969 noodzakelijk voor de
veiligheid en voorwaarde voor
een verdere ontspanning tussen
Oost en West. Het overleg mpt
de landen van Oost-Europa
wordt voortgezet en verdiept.
Ons land geeft aan de voltooi
ing van de gemeenschappelijke
markt en aan de opbouw van de
Europese economische unie zyn
volle medewerking. Van centrale
betekenis acht de regering in
tussen de behandeling van dc
verzoeken om aansluiting bij de
EEG van Groot-Brittannië, Ier
land en de Scandinavische lan
den. Een wederom beletten van
deze aansluiting, waardoor de
splitsing in West-Europa zou
worden gehandhaafd, zou de re
gering zeer verontrusten en on
getwijfeld een ongunstige weer
slag hebben op de voortgang van
de Europese integratie.
De regering verwacht, dat de
komende Benelux-regeringscon-
ferentie zal leiden tot nog nau
were samenwerking.
Ontwikkelingshulp
De positie van de ontwikke
lingslanden vraagt bij de bepa
ling van het beleid steeds gro
tere aandacht van de regering.
Zij stelt voor de bijdrage voor
ontwikkelingshulp in 1968 aan
zienlijk te verhogen. Bovendien
wil de regering de in ons volk
bestaande krachten meer dan
tevoren tot werkzaamheid bren
gen. De hulpverlening zal doel
treffender worden gemaakt door
deze te richten op een kleiner
aantal landen.
Ook in internationaal ver
band. zoals op de aanstaande
Tweede Wereldconferentie voor
Handel en Ontwikkeling, zal de
regering ijveren voor maatrege
len ter versnelling van de so
ciaal-economische groei in de
ontwikkelingslanden
De regering hecht byzondere
waarde aan het handhaven van
de hartelijke betrekkingen tus
sen de landen van het Konink
rijk. Zy zal aan de ontwikke
ling van Suriname en de Neder
landse Antillen bijstand blijven
verlenen.
Ongeveer een jaar geleden be
gon de conjuctuur een aarzeling
te vertonen. De aanvankelijk
snelle toeneming van de werk
loosheid die vooral regionaal
een belangrijke omvang aan
nam baarde de regering gro
te zorg. Zij voelt zich nauw be
trokken bij het leed dat uit deze
werkloosheid voor de werkne
mer en zijn gezin voortvloeit.
Inmiddels zijn verschillende
maatregelen genomen om aan
de problemen tegemoet te ko
men. De vertraging in de ont
wikkeling van produktie en in
vesteringen is beperkt gebleven.
Thans wordt in het buitenland
een geleidelijk herstel verwacht.
De regering beoogt door haar
beleid ertoe bij te dragen, dai
ook in ons land een verbetering
zal optreden. Ten einde dit her
stel niet te verstoren door de
overgang op het nieuwe Euro
pese systeem voor de omzetbe
lasting, waartoe zeer binnenkort
een wetsvoorstel zal worden in
gediend, wordt de investerings
aftrek voor gebouwen hebben rer.
steld. Mocht de werkgelegenhei
in het bijzonder voor de jeugd
zich toch niet bevredigend
ontwikkelen, dan zal de regering
verdere maatregelen treffen.
Doelstellingen
Ondanks de ontspanning op
de arbeidsmarkt blijft het zorg
wekkend, dat de betalingsba
lans zich nog onvoldoende heeft
hersteld en dat kostenstijgingen
hun invloed op de prijzen blij
ven uitoefenen. Dit houdt een
ernstige waarschuwing in. Om
in de toekomst een bevredigende
groei van werkgelegenheid en
welvaart te bereiken is in de
eerste plaats een toeneming van
de nationale besparingen nodig.
Verbetering van de financiële
positie van de overheid zal daar
toe een bijdrage kunnen leve
ren. Daarnaast is een grote te
rughoudendheid geboden by de
loon- en salarisontwikkeling.
Een verdere kostenstijging moet
in het belang van de concurren
tiepositie worden vermeden. De
ze doelstellingen drukken ook
hun stempel op het begrotings
beleid.
In de regeringsverklaring is
reeds de overtuiging uitgespro
ken. dat een aanvaardbare be
grotingsontwikkeling alleen kan
worden bereikt door herziening
van het uitgavenbeleid. Bij het
opstellen van de begroting 1968
is duidelijk bevestigd, dat zon
der een verdere belangrijke ver
zwaring van de belastingdruk
slechts dan voldoende ruimte
voo>- essentiële vooreer»-be
schikbaar kan komen, indien op
perkingen worden aangebracht
Zo zyn er een aantal beslissin
gen tot herziening van iicc u.u-
gavenbeleid genomen. Deze vin
den hun weerslag in de rijks
begroting die U heden wordt
aangeboden; voor een deel zul
len zij pas in volgende begro
tingen doorwerken.
tot 12 Tc te verhogen. De ver
der benodigde middelen zullen
worden verkregen uit maatrege
len die reeds ter verbetering
van de belastingstructuur nood
zakelijk zijn.
Daartegenover zal een lasten
verlichting voortvloeien uit een
verhoging van de Hanslaggrens
voor de inkomstenbelasting.
Niet alleen de rijksfinanciën,
doch ook de positie van het Ge
meentefonds en de financiën
van een aantal vooral grote
gemeenten, geven aanleiding
tot zorg. De regering hoopt, dat
door een samenstel van maat
regelen binnen afzienbare tijd
een belangrijke verbetering kan
worden bereikt. Daartoe kan
ook worden gerekend een ver
ruiming van het gemeentelijke
belastinggebied, waardoor de
verantwoordelijkheid van de
gemeentebesturen voor het
?igen uitgavenbeleid beter tot
haar recht kan komen.
veau der jaarproduktie van
125.000 te handhaven.
Ten gevolge van deze hoog
opgevoerde produktie is in gro
te delen van het land een situa
tie ontstaan, die het verant
woord maakt het systeem van
strakke regulering van de huren
te verlaten. De regering zal de
uitwerking daarvan nauwlet
tend volgen. Voorsteilent ot wij
ziging van de Huurwet en van
de desbetreffende bepalingen
van het Burgerlijk Wetboek
zullen U in de loop van dit zit
tingsjaar bereiken.
De regering wil komen tot het
vaststellen van een geheel van
maatregelen, nodig om de eer
ste fase van het beleid betref
fende de ruimtelijke ordening
te kunnen uitvoeren.
Wegenaanle»
De
Landbouw
De snelle ontwikkeling van de
techniek, de voortschrijdende
economische integratie en de
gewijzigde kostenverhoudingen
vergen vele veranderingen in de
bestaande produktiestructuur
van land- en tuinbouw, visserij,
handel en industrie. Of de mo
gelijkheden, die uit de voltooiing
van het gemeenschappelijke
Europese landbouwbeleid voort
vloeien in voldoende mate zul
len worden benut, is vooral af
hankelijk van het tempo, waar
in de structurele aanpassingen
in het agrarische bedrijfsleven
zich voltrekken. De begroting
verzekert de voortzetting van
het beleid dat deze aanpassing
beoogt te ondersteunen. Ook de
veranderingen die zich in het
midden- en kleinbedrijf voltrek
ken. wil de regering helpen ten
goede te richten.
De versterking van de indus
triële structuur van ons land
is zeer belangrijk. De regering
hecht veel betekenis aan het
doen van onderzoekingen die
een beter inzicht verschaffen in
de ontwikkeling per bedrijfstak.
Verder zal de regering de uit
voering aanmoedigen van indus
triële projeoten die van veel
waarde zijn voor ons land en
met name voor regionale gebie
den met een nog zwakke econo-
Belastingen
Hoewel door de voorgestelde
maatregelen de uitgavenstij
ging die bij ongewijzigd be
leid zou zijn ontstaan, belang
rijk kan wordeïi beperkt, noopt
de resterende stijging in 1968
toch tot enkele belastingmaat
regelen. De Regering stelt voor
de verhoging van de benzine
accijns die voor 1967 geldt, te
handhaven en de omzetbelas
ting op enkele artikelen van 10
Grote inspanning van indus
trie en wetenschap op het ge
bied van speurwerk en techni
sche ontwikkeling blyft gebo
den. De uitvoering van belang
rijke ontwikkelingsprojecten bij
de industrie zal de regering be
vorderen.
Woninge
Met betrekking tot de wo
ningbouw is het streven erop
gericht in 1968 het bereikte ni-
vegenaanleg zal met
kracht worden voortgezet, mede
ter versterking van onze econo
mische positie. Ook de verbete
ring van de vaargeul naar de
Nieuwe Waterweg zal in dit ver
band een gunstige invloed heb
ben. Byzondere aandacht
vraagt de moeilijke situatie
waarin de spoorwegen, de open
bare vervoerbedrijven in de
grote steden en de binnen
scheepvaart zich bevinden. Ten
behoeve van de zeescheepvaart
lal de regering de totstandko
ming bevorderen van een wet
die verweer tegeh ernstige vor
men van vlagdiscriminatie mo-
gelyk maakt.
Ter uitbreiding van de socia
le zekerheid hoopt de regering,
dat de Algemene Wet Byzonde
re Ziektekosten, waarvan het
ontwerp by U aanhangig is.
spoedig tot stand komt. Voor de
welzijnszorg acht zij deze wet,
naast hetgeen in de afgelopen
jaren is bereikt, van grote be
tekenis. De regering is voorne
mens U in de loop van dit par
lementaire jaar een ontwerp
van wet inzake het minimum
loon aan te bieden.
Voorts zal U een wetsontwerp
bereiken ter bestrijding van de
1 uchtverontr einigin g.
Ook op andere terreinen ziet
de regering erop toe, dat de
rechtsontwikkeling niet ten
achter blijft bij de snelle maat
schappelijke veranderingen. Zo
zijn voorstellen van wet te ver
wachten op het gebied van het
ondernemingsrecht, en wel be
treffende de jaarrekening en de
herziening van het enquête
recht bij de onderneming. Ter
bescherming van de persoonlij
ke levenssfeer zal een wet aan
hangig worden gemaakt om het
afluisteren tegen te gaan.
Een voorontwerp van wet tot
uitbreiding van de verantwoor
dingsplicht jegens de gemeente
raad zowel van de burgemeester
als van het college van burge
meester en wethouders is ge
reed.
De instelling van de Staats
commissie van Advies inzake de
Grondwet en de Kieswet wettigt
de verwachting, dat de bezin
ning op deze staatswetten be
langrijke vorderingen zal maken.
Onderwijs
Naarmate de maatschappij
zich sneller wijzigt en wijzigin
gen dieper ingrijpen in het le
ven van de enkeling, worden
aan onderwijs, wetenschapsbe
oefening, culturele en maat
schappelijke ontwikkeling ande
re en zwaardere eisen gesteld.
De regering wil de mogelijk
heden blijven biedeh om de pro
blemen die hieruit voortvloeien,
tot een oplossing te brengen. Zy
acht hierbij de invoering van de
Wet op het Voortgezet Onder
wijs en van de Wet op het Leer
lingenwezen van veel belang;
byzohdere aandacht zal zij
schenken aan her- en bijscho
ling. Zo mogelijk nog in de loop
van dit zittingsjaar zal zij U een
nota aanbieden betreffende de
herstructurering van het weten
schappelijk onderwijs en de ver
korting van de studieduur.
Ons land kent vele waardevol
le culturele en maatschappelijke
voorzieningen, die echter nog
niet in voldoende mate gebruikt
worden. De regering zal nagaan
of de oorzaken hiervan liggen in
onbekendheid of ongewoonte
dan wel in gebrek aan midde
len bij hen die zich tot nu toe
afzijdig hielden.
Het beleid dat de regering
voert ter verbetering van de cul
turele en maatschappelijke le-
vensomstahdigheden van de ge
hele bevolking, heeft naar haar
mening slechts kans van slagen,
als ook -algemeen de bereidheid
leeft om medeverantwoordelijk
heid te dragen voor de opzet en
de uitvoering van de nodige
voorzieningen. Dit geldt in hhet
bijzonder ook voor de jonge ge
neratie. De regering stelt zich
voor deze zoveel mogelyk te be
trekken bij de vormgeving van
het beleid inzake onderwijs, vor
ming, ontwikkeling en ontspan
ning. Zij is bereid deze activitei
ten naar vermogen te steunen.
Leden der Staten-Generaal,
De regering zal in de toekomst
haar beleid steeds meer baseren
op meerjarenplannen. Zy hoopt
daardoor bij te dragen tot een
evenwichtige groei en veelzijdige
ontwikkeling van onze samen
leving. Zij verwacht, dat de
drang naar vernieuwing die in
de laatste jaren alom valt waar
te nemen en die gepaard gaat
met een groeiende behoefte bij
ons volk om mee te denken over
de toekomst van ons land, aan
deze ontwikkeling ten goede zal
komen.
Onder deze omstandigheden is
een nauw overleg tussen over
heidsinstanties en vertegen
woordigende lichamen meer
dah ooit noodzakelijk. Veel kan
tot heil van het Koninkrijk en
ons volk tot stand worden ge
bracht bij een vruchtbare sa
menwerking tussen regering en
Staten-Generaal.
Met de bede, dat Gods zegen
op onze gezamenlijke arbeid
moge rusten, verklaar ik de
nieuwe zitting van de Staten-
Generaal geopend".
Ook het leger moet het volgend
jaar zuinig aan doen. De Land-
nacht zal het met 6600 man min
der moeten stellen dan in het be
grotingsjaar 1967. De uitbreiding
an de legering van onderdelen
i Duitsland zal tot stilstand ko
nen, terwijl aan munitieverbruik,
wrraadvorming en herhalings
oefeningen paal en perk zal wor
den gesteld.
Landmacht, Luchtmacht en Ma
rine mogen samen 3169 miljoen gul
den kosten (vorig jaar was de raming
Daarvan is 1450 miljoen be
stemd voor de Landmacht, 730 mil-
/oor de Luchtmacht; 705 voor
de Marine en 219 voor wachtgelden
n militaire pensioenen. De rest gaat
ritten in algemene uitgaven en we
tenschappelijk onderzoek.
Tanks
Voor de landmacht komt er een
invullende begroting, waarin mach-
zal worden gevraagd voor de
inschaffing van hieuwe tanks die
de Centurions moeten vervangen. De-
zal vermoedelijk in de loop
in het jaar beslissen welk merk
s het moet worden.
t bedrag dat voor de Lucht
dicht is uitgetrokken zal mede op-
Kan aan investeringen ten behoeve
v»n de Northrop F-5 vliegtuigen, die
i 1969 en 1971 beschikbaar ko
men.
Salarissen
De algemene salarismaatregelen zul
len voortaan ook gelden voor dienst
plichtigen. Uit zuinigheid wordt er
evenwel aan gedacht om salarisver
beteringen alleen uit te strekken tot
dienstplichtigen tot en met de rang
van korporaal, die al langer dan 16
maanden in dienst zitten.
Bezuinigingen
Bezuinigingen kunnen worden be
reikt door het oproepen van min
der dienstplichtigen. Omvang en
duur van herhalingsoefeningen zul
len worden beperkt, opleidingen ge
concentreerd. administraties vereen
voudigd en geconcentreerd en een
vijftiental verouderde kazernes plus
een aantal magazijnen zullen wor
den afgestoten.
Andere bezuinigingen worden ver
kregen door investeringslasten over
een langere tyd te spreiden. Zo zul
len de twee voor de Marine bestem
de superfregatten niet in '68 maar
een jaar later worden aanbesteed,
terwijl de plannen voor de aanschaf
fing van kerhonderzeeboten voorlo
pig helemaal van de baan zijn.
Nieuwe lichte tanks komen er voor
eerst ook niet en op het stuk van
de huur van oefenterreinen wordt
de grootst mogelijke terughoudend
heid getracht. Enig lichtpunt in de
ze knellende materie is de komst
van een militaire oefengelegenheid
van 2600 ha in het droog te leg
gen Lauwerszeegebied.
Lelystad Voor het eind van
het jaar zullen de eerste huizen van
het nieuwe Lelystad worden bewoond.
De bedoeling om van Lelystad in kor
te tijd een plaats van enige omvang
en allure te maken wordt kracht
bijgezet door de 11 miljoen gulden,
die het komende jaar extra worden
uitgetrokken voor de IJsselmeerpol-
ders. Het totaalbedrag voor het ko
mende jaar komt daarmee op 80 mil
joen.
De onderwijsbegroting toont een aantal ingrijpende verschui
vingen. Voor onderwijsdoeleinden wordt in 1968 een bedrag
van 5,7 miljard uitgegeven tegen 5,3 miljard vermoedelijk in
1967. De rijksuitgaven voor het hele onderwijs zijn over een
periode van dertien jaar verzevenvoudigd.
De gedeeltelijke invoering van de
wet op het voortgezet onderwys zal
in 1968 enkele tientallen miljoenen
Rotterdam Het Ryk zal vol
gend jaar bijna twee keer zoveel geld
besteden aan het Rotterdamse ha
vengebied als in 1967 (108 miljoen
tegen 56 miljoen gulden).
Het geld zal ondermeer worden uit
gegeven aan een versnelde verdieping
van de vaargeul. Verder zyn onder
handelingen met de gemeente Rot
terdam gaande over de financiering
van de verdere aanleg van de geul.
die Europoort toegankelijk moet ma
ken voor mammoetschepen,
vergen. De subsidiëring van het vor
mingswerk voor de leerplichtvrije
Meer geld voor ruilverkavelingen
1968 komt 26 miljoen gulden
r dan dit jaar ter beschikking
verbetering van de structuur in
de landbouw. Met het totale bedrag
273 miljoen wil de regering aan
geven hoe belangrijk zyde verbe
tering van de landbouw vindt.
Twaalfmiljoen van de verhoging
is bestemd voor voorschotten voor de
Stichting Beheer Landbouwgronden,
die zich bezig houdt met verbetering
van doelmatig gebruik van landbouw
grond
Na aftrek van styging van appa
raatkosten (f5 miljoen) blyft een be
drag van 9 miljoen over, dat ge
bruikt zal worden voor verhoging
van de subsidies voor ruilverkavelin
gen, waarvoor 154 miljoen beschik
baar is.
Niet alleen verhoging van het bud
get, maar ook een daling van het
pryspeil voor cultuurtechnische wer
ken, draagt ertoe by dat de activi
teiten ter verbetering van de land
bouwstructuur kunnen worden uit
gebreid.
jeugd, dat overdag plaats heeft, zal
opnieuw worden verbeterd. Hierte
genover staat, dat de subsidiëring
van het avondwerk enigszins zal
worden beperkt.
Aangezien de verhoging van de
cursusgelden voor het beroepsonder-
wys in 1965 is achtergebleven by de
kostenstygingen, zullen de cursus
gelden op 1 augustus 1968 worden
verhoogd. Ook zal op die datum cur
susgeld worden geheven van leer
lingen, die een opleiding volgen op
grond van een leerovereenkomst.
In verband met onder meer de
sterk gestegen kosten van het kleu
teronderwijs heeft de regering beslo
ten, per 1 januari 1968 het kleuter
schoolgeld te verhogen met drie
gulden per maand. Dit brengt zes
tien miljoen op.
Universiteiten
Het totale bedrag; van de investe
ringen voor het wetenschappeiyk on
derwys bedraagt voor 1968 en vol
gende jaren 411 miljoen. Een deel
de styging in deze sector houdt
verband met de grotere toeloop van
studenten.
De regering wil per 1 januari 1968
de byzondere universiteiten en hoge
scholen en de universiteit van Am
sterdam volledig subsidiëren.
Er komt, zoals gemeld, een wets
voorstel, op grond waarvan per 1
september 1968 het inschryfgeld aan
de universiteiten en hogescholen
wordt verhoogd van f 10 tot f 100 en
de examengelden van f 60 tot f 100.
Er komt een commissie, die de hele
problematiek rond de collegegelden
zal bestuderen. Daarin zullen ook stu
dentenvertegenwoordigers zitting
krygen.
De kleuters spelen rustig
door, onbewust van het feit. dat
hun onderwijs duurder wordt.
Voor ryksstudietoelagen Is voor
1968 een bedrag van f 120,5 mil
joen opgenomen. Voor dit doel zal
worden uitgegeven dan In 1967. Deze
verhoging is onder meer nodig in ver
waarschynlyk f 32,6 miljoen meer
band met de afschaffing van de
vrijstelling van het betalen van
collegegeld door bursalen.
