fan van Luxemburgmonarch
van duizendjarig rijk
Van onze Brusselse correspondent)
De 46-jarige, slanke man, die vaak des ochtends in een rode
sportauto de achterpoort van het groothertogelijke paleisje van
je stad Luxemburg binnenrijdt, onderscheidt zich in niets van
jelen van zijn landgenoten, die van hun huis buiten naar de
loojdstad komen om er hun dagtaak te verrichten. Met dat
verschil dan dat Zijne Koninklijke Hoogheid Jan, Benedictus,
Willem, Maria, Robert, Lodewijk, AntoniusAdolf Marc d'Avi-
ino Groothertog van Luxemburg, Graaf van NassauPrins van
lourbon-Parma, constitutioneel monarch is van een rijk, dat
luizend en vier jaar bestaat. Men weet zelfs de dag, waarop het
ijn oorsprong vond: 12 april 963, toen Siegfried van de Arden-
ven zijn bezittingen in Feulen ruilde voor een stuk land, op de
ilaats waar thans de hoofdstad Luxemburg ligt.
Tot aan de vijftiende eeuw breidde
[et,land zich onder de elkaar opvol -
>nde vorsten uit. Daarna begonnen
reemde overheersingen en eerst in
(39 kreeg het groothertogdom zijn
aidige vorm en oppervlakte: 2.586
ierkante kilometer.
Onbezorgde jeugd
In de jongste twee wereldoorlogen
ng het land twee keer onder Duitse
rerheersingen gebukt. Twee keer is
et weer bevrijd en heeft het zyn na-
onale zelfstandigheid teruggevon-
en. De laatste keer heeft Groother-
ig Jan het drama van de eerste tot
itste dag meegemaakt. Men
in zeggen dat hy zijn „education
t prince" wèl heeft gehad. Naar
en zegt heeft hij er ook van gepro-
teerd. De oudste van 6 kinderen uit
Bt gezin van Groothertogin Char-
itte en Prins Felix werd 5 jamu-
1921 geboren. Hij heeft een onbe-
irgde jeugd gekend; zyn democra-
sche moeder liet hem de lagere
hooi en het gymnasium in de
wfdstad van haar groothertogdom
aoeken. Van zyn dertiende tot zyn
httiende jaar was hy leerling van
rt Ampleforbh ooilege in Yorkshire,
mdat hy op zyn achttiende jaar als
eerder jarig werd beschouwd en
len de titel van vermoedelijk opvol-
ir van de kroon kreeg, keerde hij
•ug naar Lxemburg. Daar kreeg
privaat-colleges in economie en
politieke wetenschappen. Zijn toe-
imstige onderdanen wisten toen nog
et veel van hem. Zij hadden hem
el eens bij plechtige gelegenheden,
mneer de familie „au grand corn
et" naar de kathedraal trok, ge
en: een in vergelijking met zijn fa-
ilieleden lange, magere jongeman
et de wat wijd uitstaande oren van
Bourbon-Pax-ma's en met vrij
ng sluik haar. Zy wisten dat hij
ortief was, dat hij al graag mee op
cht ging met zijn vader, dat hij in
ïgeland had gecricket, dat hij soms
kleine sportauto vrij snel reed,
tgeen zjjn moeder liever niet zag.
In krijgsdienst
Nadat de Duitsers de 10de mei 1940
ik Luxemburg waren binnengeval-
n, eveneens onder schending van
staande verdragen, trokken de
hxemburgse regering en de Groot-
Wtogin met haar gezin via Frank-
tjk en Portugal naar de Ver. Staten
vervolgens naar Canada. De
ithertogin verbleef het meest in
>nden. Prins Felix en Erfprins Jan,
dan nogal in stilte levende figu-
en, kregen toen vry snel grotere be-
endheid. Vooral de toekomstige
)rst hield in de Ver. Staten en in
uid-Amerika (waar veel geëmigreer-
15 Luxemburgers leven) propagan-
,-redevoeringen zoals hij ook via de
indende radio zyn landgenoten
loed in sprak.
t Inmiddels namen zowel de vader
Is de zoon dienst in het Engelse le-
5; x. De zoon heeft daar niets cadeau
kregen. Eerst kwam hy by de Irish
uards in Coulsdon Common, ten-
otte bij het Royal Military College
in Sandhurst. Drie maart 1944 werd
ij luitenant bij de Irish Guards,
'ijf dagen na de landing in Nor-
naa landde het regiment van Prins
an in Bayeux. Tien sept. over-
I ohreed hij de Luxemburgse grens
Rodange. op dezelfde plaats waar
in 1940 met zyn ouders het land
ad verlaten. In Luxemburg vond hy
|jn vader, die de stad met de 5de
merikaanse pantserdivisie had be-
ikt. Terwyl aan de rand van de
tad nog tegen de Duitsers werd ge-
ochten, bereidden de bevrijde Lux
emburgers de beide prinsen een ova
tie, die geen einde scheen te zullen
nemen. Eerst 14 mei 1945 werd hy
door de Irish Guards met de rang
van kapitein als verbindingsofficier
bij de geallieerde militaire missie in
Luxemburg geplaatst. Hij werd toen
ook toegevoegd nspecteur-generaal
van de Luxemburgse landmacht.
Leerschool
Acht jaar later, 9 april 1953 is
hy getrouwd met Prinses Josephine
Charlotte, de oudste dochter van
Koning Leopold en Koningin Astrid
van België. Uit dat huwelijk zijn
vijf kinderen geboren, onder wie een
tweeling. In 1961 werd de Erf groot
hertog benoemd tot luitenant-verte
genwoordiger.
De „opvoeding van de prins" werd
voortgezet. In een boodschap aan de
regering verklaarde Groothertogin
Charlotte dat zij „haar beminde
zoon in staat wilde stellen zich reeds
toen op meer rechtstreekse wijze aan
de dienst voor het land en aan de
taken te wijden, die hy als toekoms
tig vorst zou vervullen." Drie en
een half jaar heeft Groothertog Jan
zo zijn leerschool kunnen doorlopen
tot hy op 12 november 1964, na de
abdicatie van zijn moeder, die 45
jaar had geregeerd, de eed op de
grondwet heeft afgelegd. De Prins
was Groothertog geworden.
Landedelman
Uiterlijk is er niet veel voor hem
veranderd. De weinige Luxem
burgers, die de ogenschijnlijk stugge
man wat nader kennen, zeggen dat
hy de verantwoordelijkheid van zijn
taak wel voelt, maar dat ze hem
niet drukt. Hij heeft van zijn moe
der geleerd, dat hij nooit zijn hand
tekening onder een staatsstuk mag
zetten zonder dat hij nauwkeurig
weet om wat en om wie het gaat.
Hij is gewetensvol en dikwijls belt
hij zyn ministerpresident om een
inlichting. Maar zyn taak drukt hem
niet. Hij woont met vrouw en ge
zin op het kasteel van Kolmar-Berg,
dat en niemand weet
Canadese
straaljager
neergestort
Een straaljager van de Canadese
luchtmacht is gistermiddag neerge
stort in zee, 500 meter ten zuiden van
Vlieland. De oorzaak is nog niet be
kend. De gehele middag is gezocht
door helikopters. Vanuit de lucht
werden wel wrakstukken en olie
vlekken gezien, maar geen teken van
leven. Door het slechte weer moest
het zoeken worden gestaakt. De
straaljager nam met andere Cana
dese toestellen deel aan een schiet
oefening boven het schietterrein
„De Vliehors" op Vlieland, toen vlak
voordat het zou vuren op het doel, de
radioverbinding verbroken werd. Een
burger meldde onmiddellijk, dat hij
het toestel in zee had zien storten.
Eén minuut na het ongeluk was reeds
een reddingshelikopter opgestegen
van de luchtbasis op Terschelling.
De neergestorte straaljager is van
het type C.F. 106.
De oudste vier kinderen in
een roeibootje.
Jean Cocteau heeft gebruikt om er
zijn dubbele adelaar te laten spelen.
Het is een oud kasteel, waaraan in
de loop van de eeuwen zoveel is
verbouwd, dat het eerder iets weg
heeft van een plezierig groot hotel.
Sportief leven
Daar op dat buiten leidt de Luxem
burgse vorst het vry rustige leven
van een sportieve landsedelman, die
zijn dagtaak in de stad heeft. Hij
houdt van de sport, hij skiet met
zyn vrouw wanneer het skiseizoen
is gekomen, hy jaagt in de Beier
se bossen, hy vist graag zalm in
Schotland. Letterkunde en schilder
kunst, noch muziek schynen tot zijn
belangstelling te behoren. In de
nieuwe Luxemburgse schouwburg,
een juweel van een theater, waar
vaak ook goede buitenlandse toneel
gezelschappen, opera's en orkesten
optreden, ziet men hem nooit. Maar
wanneer hy iemand graag mag -
hij heeft maar weinig intimi - neemt
hij hem mee in één van zijn snelle
auto's die hijzelf door zyn land
stuurt zonder begeleiding van mare-
chaussee's of andere beschermers.
Hy leest veel, altijd boeken over
politiek en economie en af en toe
een goede biografie.
Zijn vrouw en hij gaan helemaal
in hun gezin op. Waarschijnlijk om
dat beiden een wat eenzame jeugd
hebben gehad. Voor Groothertogin
Josephine-Charlotte moet het aan
vankelijk wel moeilijk zyn geweest,
te wennen aan het gemoedelijke, tot
gezelligheid neigende karakter van
haar nieuwe onderdanen, maar de
Groothertog, die voortreffelijk Lu
xemburgs spreekt („het is geen dia
lect maar een taal" is een uitdruk
king van hem, die men in Luxem
burg graag citeert!) heeft haar]
daarbij veel steun gegeven. Men kan
zeggen, dat zij geliefd zijn bij hun i
volk, waarvan toch ieder individu
zich graag als een onafhankelijk
staatsburger gedraagt.
ADVERTENTIE
Reumatische pijnen TOGAL HELPT
Griep TOGAL HELPT
Migraine TOGAL HELPT
Menstruatiepijn TOGAL HELPT
Verkouden TOGAL HELPT
Hoofdpijn TOGAL HELPT
Spit TOGAL HELPT
Groothertog Jan en
Groothertogin Josephine-Char
lotte van Luxemburg.
Het kasteel van Kolmar-Berg.
Prettig gesprek
over gebrek aan
communicatie
In het ministerie van Cultuur. Re
creatie en Maatschappelijk Werk
heeft gistermiddag een drie uur du
rend gesprek plaatsgehad tussen mi
nister Klompé en een delegatie uit
het NTS- en NRU-bestuur. Onder
werp van bespreking was het gebrek
aan communicatie tussen Den Haag
en Hilversum, zoals de minister dat
de laatste tijd van de zijde van NTS,
NRU en omroepen werd verweten.
Volgens een woordvoerder van het
ministerie was het een „prettig ge
sprek", waarbij verschillende misver
standen werden opgeruimd. Hoewel
geen beslissingen konden worden ge
nomen is wel afgesproken in de toe-
komst vaker bij elkaar te komen.
By het overleg van gisteren werd
o.m. van gedachten gewisseld over
wrijvingspunten als mini-omroepen,
kleurentelevisie en zendtydverdelin-
gen. (Vooral de laatste dagen is by
de bëkendmaking van de winterpro-
gramma's door de omroepverenigin
gen nogal geageerd tegen het hoge
zendpercentage van de NTS 40%
van het totaal terwyl ook de wet-
telyk voorgeschreven verhouding 5-
3-1 van de a-, b- en c-omroepen niet
opgaat.
NEDERLAND 1
NCRV
6.45 uur
De Minimolen
6.50 uur
Nieuws
7.00 uur
Ma ja Plisetskaja en Nicholas Fadeijtsjew:
ballet
7.20 uur
Van nul uur één tot middernacht
„Het Museumstuk"
7.45 uur
Met pijpen en trommels
8.00 uur
Journaal en weerbericht
8.20 uur
Attentie
8.45 uur
De maan in de gele rivier; toneel
10.20 uur
Dagsluiting
10.30 uur
Laatste nieuws
10.35 uur
Sluiting
NEDERLAND 2
NTS
8.00 uur
Nieuws
8.05 uur
Ricorda; muzikaal programma
8.50 uur
Homofilie diagnose van het anders zyn
10.00
Laatste nieuws en journaal
10.15 uur
Sluiting
UIT HET RADIOPROGRAMMA:
HILVERSUM 1
8.35 uur Zomertoer
10.55 uur Engelse muziek van dez
HILVERSUM 2
9.00 uur „Eleonora", verhaal
9.20 uur Het promenade orkest
en cfióter&n.
B.B.-spektakel
Het was gisteravond weer zo
ver: de concurrentie tussen het
Concilie en Brigitte Bardot. Dat
lykt een simpele keus, maar de
KRO had gezorgd voor een so
lide interview en de AVRO had
als grote troef regisseur Fran
cois Reiohenbach, die de reis
van B.B. naar Amerika vastleg
de. Reiohenbach kreeg iets meer
tyd toegewezen dan de geeste-
lyke zaak, maar het startschot
ging op hetzelfde moment af:
tekenend voor de Bussumse in
timiteit.
Maar eer het zover was had
den leerlingen van het Amster
dams Kweekschoolcabaret al via
de AVRO bekend gemaakt dat
zij tot de fans van Shaffy, So-
focles en Cor Bruyn gerekend
willen worden, nad Jos van der
Valk gedresseerde varkentjes la
ten opdraven en marionetten
laten swingen, een opvouwbaar
mannetje laten maltraiteren
door twee overigens aantrekke
lijke meisjes.
Brigitte Bardot heeft het tij
dens die reis naar Amerika aan
niets, zeker niet aan belangstel
ling ontbroken. Die was opgezet
als een todht naar de première
van „Viva Maria" de film waar
in ze naast Jeanne Moreau
speelde, in New York. Het werd
een weloverwogen stunt, waar
voor tientallen politiemannen,
muziekkorpsen, verslaggevers,
fotografen schijnbaar graag ln
touw kwamen.
Terwyi B.B. het vriendeiyk
over mode had, kwamen via
KRO vernieuwing van het ge
loofsleven, vernieuwing van een
aantal structuren, en openstel
len van de kei*k voor anderen,
aan de orde in een uitgebreid
gesprek over het concilie. „Wij
zitten in een spanningsveld tus
sen behoud van het goede en
het aanbrengen van vernieu
wing", was de troost die aan
beide groepen binnen de rooms-
katholieke kerk wei*d gegeven.
Maar toen had B.B. het al
weer over heel andere zaken.
„Ik mag Marylin heel graag".
„Als ik slaap houd ik niet van
mensen om me heen". „Politiek
gezien is De Gaulle precies myn
man".
Reiohenbach heeft haar nauw
lettend geobserveerd. Sprekend,
luisterend naar evenveel nieuws
gierige als domme vragenstel
lers
„Een menigte is in elk land
hetzelfde. Ja, het maakt me
bang". Het is Reichenbach wel
toevertrouwd een portret te ma
ken in flmbeelden. Dit werd er
een van een charmante jonge
vrouw, die by de landing van
het vliegtuig in de hand van
haar begeleider knijpt, zich wel
bewust door een spervuur van
vragen slaat, glamour uitstraalt
als dat van haar wordt geëist
en zich slechts een enkele keer
blootgeeft met een: „Die came
ra toch". En ook dat kan dan
heel best een onderdeel van
haar verplichte one-woman-
show zijn.
if*
Kunstbezit
naar Ned. 2
Openbaar Kunstbezit via de tele
visie. verhuist met ingang van 5
oktober van de woensdag naar de
donderdagavond en van het eerste
naar het tweede televisienet. De uit-
AVRO: 18.00 Nws. 18.15 Act. 18.30
Licht orgelspel. 19.00 Muz. Mozaiek.
20.00 Nws. 20.05 Zing met ons mee:
Uedjesprogr. 20.35 Zomertoer: gevar.
progr. 22.00 De Jeroen Bosch-tentoon
stelling in Den Bosch, beschouwing.
22.30 Nws. 22.40 Act. 22.55 -Stereo:
Mod. Engelse orkestmuz. (gr 23.55-
24.00 Nws.
Hilversum 2. 298 m.
KRO: 18.00 Licht pianospel (gr.).
18.20 Ultz. van de Boeren Partij. Spr.:
De heer H. Koekoek, voorzitter van de
Boeren Partij. 18.30 Musicerende dilet
tanten: koorzang. 18.50 Ondernemend:
nws. en commentaren i.s.m. het Ned.
Katholiek Ondernemers Verbond. 19.00
zendingen beginnen steeds om kwart
voor acht. Openbaar Kunstbezit, dat
overigens niet ongelukkig is met het
uitzendtydstip direct voor het jour
naal, is door de NTS getroost met
de mededeling dat 80 procent van
de kykers thans over het tweede net
beschikt.
Finalisten voor
ankerkader 47/1
De finailsten voor het Nederlands
kampioenschap ankerkader 47/1, dat
van 21 t/m 24 september in Nünen
by Eindhoven wordt gehouden, zijn:
titelhouder Hans Vultink (Aalten),
Tini Wynen (Oss). Joop Roodenburg
(Voorhout), Lambert van Leur (Oss>
Henk de Kleine (Kampen). Henk
Scholte (Eindhoven), Lambert van
Nynatten (Steenbergen) en Janus Ja
cobs (Amsterdam).
't is fijn
werken
met
De film „Holland terra fer-
tïlis", die voor het ministerie van
Landbouw en Visserij werd ge
maakt, heeft op het filmfestival
in Lissabon de eerste prijs gewon
nen. Achttien landen namen aan
dit festival deel. Op de foto de
makers van de film met hun tro
fee: Ted de Wit produktieen
Ronny Erens (regie).
\ramma.
Nws. 19.10 Act. 19.30 Conciliepostbus,
19.35 Vaudeville: lichte gr .muz. 20.00
Stereo: Omroeporkest: mod. en klass.
muz. 21.00 Voordracht. 21.20 Promena
de orkest en zangsollste: opera- en
operettemuz. 22.00 De zingende kerk.
muzikale lezing. 22.30 Nws. 22.40 Over
weging. 22.45 De politie, hoorspel. 23.59
7.20 Soc. strijdl. 7.23 Lichte grmuz.
en rep. (7.30-7.35 Van de voorpag.,
persoverz.) VPRO: 7.55 Deze dag.
VARA: 8.00 Nws. 8.10 Lichte grmuz.
en rep. (8.30-8.35 Van alle mark
ten thuis, praatje voor de huisvr.) 9.00
Klass. pianotrio (gr.). 9.35 Waterstan
den. 9.40 Schoolradio. 10.00 Lichte gr -
muz. 10.50 Voor de kleuters. 11.00 Nws,
11.02 R.V.U.: Genealogische banden
tussen „Zuid en Noord"- Nederland,
door H. L. Kruimel. 11.32 Holland
Festival 1967: Fanfare-orkest: mod.
muz. 11.50 Lichte gr muz. 12.22 Voor
het platteland. 12.27 Med. t.b.v. land
en tuinbouw. 12.30 Stereo: Metropol®
orkest. 13.00 Nws. 13.10 Act. en kalen
der. 13.25 Vrij entree, cabaret. 13.50
Gesproken portret. 14.05 Omroep
orkest: semi-klassieke muz. 14.45 Ste
reo: Omroepkamerkoor: klass. liederen.
15.00 Voor de kinderen. 16.00 Nws.
16.02 Lichte nederlandse gr.muz. 16 30
Voor de zieken. 17.00 Voor de leugd.
17 in 3 6
NCRV: 7.00 Nws. 7.10 Dagopening.
7.15 Stereo: Klass. grjnuz. 7.30 Nws.
7.32 Radiokrant. 7.50 Stereo: Lichte
gr.muz. 8.00 Nws 8.10 Stereo: Gewij
de muz. (gr.). 8.30 Nws. 8.32 Touring-
club: vac.tips. 8.45 Negro Spirituals
(gr.). 9.00 Voor de zieken. 9.40 Voor
de vrouw. 10.30 De Bijbel is toch
moeilijker dan denkt: studlodienst.
11.00 Lichte gr muz. 12.27 Med. t.b.v.
land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12 40
Grmuz., eventueel act. 12.50 Opera
fragmenten (gr.). 14.00 Amusements,
muz. (gr.). 14.20 Lichte gr.muz. 15.05
Een goed begin: debutanten -piano- en
zangrecital. 15.50 Bijbelvertelling voor
de Jeugd. 16.00 Voor de Jeugd. 17.00 De
London-Melbournerace. hoorspel. 17.15
Stereo: Lichte grmuz. 17.50 Over-
hetdsvoorl.: Politie nu.
Hilversum 3. 240 m. en FM.
AVRO: 9.00 Nws. 9.02 Act. 9.05 Ka-
leldoscoop: AVRO-solisten en orkesten
(opn 10.00 Nws. 10.02 Arbeidsvita
minen. populair verzoekplatenprogram-
ma. (11.00 Nws.). 12.00 Nws. 12.02 Ope-
rette-muz. (gr 13.00 Nws. 13.02 Act.
13.05 Zet 'm op! plaatjes en praatjes.
(14.00 Nws.). 15.00 Nws. 15.02 Lichte
muz. voor een Hollands publiek. 16.00
Nws. 16.02 Toerbeurt: platenprogr.
AVRO's jeugdafdeling. 17.00 Nws. 17.(
Act. 17.05 Rhythm and blues: oude e„
nieuwe opnamen. 17.35-18.00 Hill
billy time: Country and Western muz.
Nederland I
KRO: 17 00 Douchka. filmpje voor
kinderen. 17.20-17.35 Voor de kinde
ren: Naiha. filmpje. NTS: 18 45 De Mt-
nlmolen. NTS: 18.50 Journaal. NTS:
19.00 Speciaal progr., gewijd aan Lux
emburg. i.vm. Statiebezoek. 19.15 In
ternationaal agrarisch nws. 19.41 Uitz.
stichting Socutera. 20.20 Politieke
ultz.: Het Geref. Politiek Verbond. 20.30
Les esplons, hoofdfilm. 22.25 Voetbal
wedstrijd: Nederland - Oost-Dultsl..
samenvatting. 22.55-23.00 Journaal.
Nederland II
NTS: 20.00 Nws. in 't kort KRO:
20.05 Waauw, progr. voor de Jeugd.
20.35 Batman. TV-serie. 21.25 Europee»
panorama. N.T.S.: 22.1522.30 Jour
naal.
.02
1 DINSDAG 12 SEPTEMBER 1967 LEIDSCH DAGBLAD
