ISobere doopdienst in Grote Kerk
Rustig
de route
Jonge dopeling geenszins onder de indruk
f 5995,-
\„Vrijheid
vaak
inegatief
I beleefd
CORTINA
1200
(jïigetesfók-'
367 ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1967
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 9
Tijdens een sobere plechtigheid in de Grote of St.-Jacobskerk in Den Haag
die door de uitvoerige preek van ds. Kater wat langer duurde dan was verwacht
is Prins Willem-AIexander vanmiddag gedoopt. De 1800 genodigden in de kerk
en vele miljoenen Nederlanders daarbuiten hebben met eigen ogen of dankzij
de televisie kunnen zien hoe de jonge Prins geenszins onder de indruk de
plechtigheid onderging.
Einde
Prinses Beatrix glimlacht, het
hoofd licht voorovergebogen naar
het kleine rose mensje in haar ar-
Ei men. Een blik opzij, naar de vader
p. van haar kind. In het kale licht
0 c van televisielampen ontspant ds.
Kater langzaam de zegenend ge-
?aa heven armen. Een gewijde stilte
i heerst in de overvolle Haagse ka
thedraal.
k De cameralieden doen kalm hun
werk. Registreren ieder knipperen
van de wimpers van Prins Willem-
Alexander, het geringste bewegen in
r n het door ouderdom crèmekleurig ge
worden doopkleed, waarin op deze
zelfde plaats Koningin Wilhelmina,
m. Koningin Juliana en Prinses Beatrix
Nc de doop ontvingen,
i Miljoenen kijkers volgen de gewij-
nds de handelingen rond het middelpunt
tussen de grijze, slechts door en-
kele witte bloemen getooide gewel-
ven: de kleine, slanke doopvont in
©J de schaduw van de donkere preek
stoel. Oók diegenen van de 1800 ge
nodigden, wie een minder riante
plaats is toebedeeld ontgaat geen
detail, dankzij tien voor de massieve
pilaren opgestelde monitors.
Wachtenden
ïai-j Geruime tijd voor de aankomst
van de koninklijke familie en de ge
tuigen hebben zij hier op de blauwe
tv-schermen de eerste beelden kun-
nen waarnemen van de wachtenden
bij paleis Huis ten Bosch en van de
binnen het kwartier gereden route.
Het is kwart voor elf. De vijf men-
1 1 sen van de Rode Kruis colenne voe-
ren zo onopvallend mogelijk de eer-
ste „patiënt" af naar het postkan-
g- j toor Prinsestraat, waar een arts en
een verpleegster met ambulance ge
reed staan voor flauwvallen voor of
tijdens de dienst.
De leden van het Nijmeegs Stu-
j, dentenkoor onder leiding van pater
i. 2 B. H. A. Kahmann repeteren nog
éénmaal geluidloos de tekst van de in
1' de liturgie vermelde liederen. Hof-
3 dignitarissen stellen zich al op bi) de
kapeldeur. Iedereen bekijkt iedereen.
loi] De heren in jaquet, de dames in
wj middagjapon. De meisjes van het
si» Haags jeugd- en kinderkoor van Ma-
rius Borstlap stoten elkaar aan; An
ton Geesink komt binnen. En de
zwemsters Ada en Gretta Kok, top
K der Nederlandse sportwereld.
In rolstoelen worden de vier be-
20 ademingspatiëntjes binnengebracht
die onder de hoede van het Prinses
Beatrixfonds op het hospitaalschip
„Henri Dunant" onlangs Prinses
Beatrix mochten begroeten. Slechts
0 i enkelen van de honderden weten,
•5 wie die marechaussees zijn, die zo
behoedzaam lopend naar hun plaat
je111 sen zoeken, over het dikke tapijt, dat
de voetstappen dempt. Sommige
journalisten herkennen de jonge
mannen. Zij waren het, die ruim
:un vier maanden geleden het in 't groen
ren dromende kasteeltje Drakensteyn
J u als een fort bewaakten, toen een-
ieder met spanning wachtte op de
z, geboorte van het „gezellige kleine
mannetje met vrij veel haar en
ede grijs-blauwe ogen", zoals Prinses
1 Beatrix hem beschreef.
ek<
Genodigden
is inmiddels hebben ook mgr. Jan-
sen, de bisschop van Rotterdam en
im< mgr. Bokeloh, de deken van Den
'ek Haag plaats genomen, evenals de
burgemeesters van Den Haag, Rot
terdam en Amsterdam, kardinaal Al-
J frink namens de Rooms-Katholieke
ur Kerk, de delegaties van Nederlandse
studentencorpora, de commissarissen
der Koningin van de elf provincies,
het Corps Diplomatique, rectores
1 magnifici, leden van de Raad van
State, van de Staten-Generaal, mi-
nisters en oud-ministers. Tal van
meer of minder hooggeplaatsten
I hebben zich naar het op hun invi-
•l tatie vermelde vak laten brengen en
wachten af.
Ook vele niet zo officiële gasten
H kijken geïmponeerd naar het gered-
der van de met de uitvoering van
het protocol belaste ambtenaren. De
p op uitdrukkelijke uitnodiging van het
prinselijk paar geïnviteerde „verte-
genwoordigers van het Nederlandse
volk in de ruimste zin", bestaat uit
56 personen. Mensen uit het organi-
20 satieleven, voorgedragen voor een
plaatsje in de kerk door de commls-
en< sarissen der Koningin.
!<1
p „Onkel" afwezig
H „Onkel Julius", baron Von den
Bussche Haddenhausen, ontbreekt
aan het gezelschap wegens „dringen-
Hai de zaken" in zijn gemeente Hitzacker.
Ook prof. Plate, die destijds de be
valling leidde is verhinderd. Wel zit
ten ds. J. F. Nuboer en dr. J. Druk-
ker, die bij de zorg voor de bevalling
betrokken waren, tussen de honder-
&nt den in het middeleeuwse bedehuis.
io Zichtbaar op de monitor in de
kerk en zwakjes hoorbaar aan het
applaus en gejuich door de decime-
H"f, ters dikke, voor het huwelijk van
Prinses Margriet nog blank-gepleis
terde muren, zijn de hofauto's bij de
c"- oude St.-Jacob aangekomen. Op de
begroeting volgt enig gerucht van
stemmen en geschuifel in de Van
Assendelftkapel. Hier wordt de stoet
geformeerd voor het betreden van de
grote, sober aangeklede kerk.
De deuren gaan open, de camera
lieden richten hun lenzen het eerst
op de beide predikanten, ds. H. J.
Kater en ds. J. H. Sillevis Smitt, die
met ingehouden passen, de handen
gevouwen naar voren komen, voor
afgegaan door de diaken en ouder
ling van dienst, mejuffrouw drs. J.
ter Veld en de heer L. Abbink. Ge
ritsel van zijde, opengevouwen litur-
giën, zacht gefluister. De eerste to
nen van Bach's Preludium in c-
groot beëindigen de plechtstatige stil
te. Pas nu is de sfeer van wijding en
ingetogenheid. Hoofden en hoeden
gaan naar rechts, van waar de ko
ninklijke familie met de zes getuigen
verschijnt.
Vreugdevol
Terwijl vooraan de plaatsen woden
ingenomen, wacht ds. Kater achter
de zlank-eikenhoujten Avondstafel.
Een enkel kuchje achter een versto
len gehandteerd kanten zakdoekje
verbreekt de stilte.
Dan spreekt de predikant het
votum. En luider nu: de bij deze
plechtigheid onmiskenbaar behoren
de woorden uit Mattheus 28. „Maakt
alle volken tot Mijn discipelen en
doopt hen in de naam des Vaders,
des Zoons en des Heiligen Geestes."
Vreugdevol en gedragen klinkt de
zang van de aanwezigen, afgewis
seld door die van het studentenkoor
voordat ds. Kater het doopformulier
der Nederlands Hervormde Kerk
leest. Het hoofd iets schuin gehe
ven naar de predikant luistert Ko
ningin Juliana, grootmoeder van de
kleine dopeling, die nog steeds in de
Van Assendelftkapel op het satijnen
kussen ligt en aan de zorgen van
mejuffrouw Swellengrebel is toever
trouwd.
Zonder glimlach
Nederland ziet Prinses Beatrix nu
zonder haar glimlach, zich bewust
van de wijding van het moment. Ze
wisselt nauwelijks kenbaar een blik
met haar echtgenoot, als ds. Kater
uit het doopformulier leest. Zacht,
doch duidelijk klinkt haar heldere
stem. „Ja" is haar antwoord op de
doopvragen. Prins Claus, duidelijk on
der de indruk, geeft eveneens voor
allen hoorbaar het antwoord.
IJl en ontroerend klinken dan de
broze stemmetjes van de koorkinde
ren. Opnieuw openen zich de deuren
van de Van Assendelftkapel. Mejuf
frouw Swellengrebel loopt behoed
zaam, met kleine pasjes naar voren.
In haar armen de kleine, nog on
wetende dopeling. Het zacht-opge-
maakt gezicht van de Prinses ont
spant zich. Ze kijkt naar haar klei
ne zoon in een wolk van Brusselse
kant.
Zorgvuldig plooit mejuffrouw
Swellengrebel de historische doop
jurk, schikt de lange satijnen lin
ten opzU van de rok, wanneer zij
haar kostbare last waardig in de ar
men van zfjn moeder heeft gelegd.
Een klein babyhandje strekt zich
uit naar het fraai gekapte haar van
de moeder. Op de eerste rijen ziet
men elkaar glimlachend aan. Aller
aandacht concentreert zich rond de
eenvoudige, kleine doopvont, die het
water draagt.
De getuigen hebben hun plaatsen
verlaten en staan nu naar de
gemeente gekeerd, geheel volgens de
orde van de dienst. Vóór de doop
vont Prinses Beatrix, haar man en
ds. Kater. Achter hen gTaaf Von Bis
marck, naar wie de kleine Willem-
AIexander is vernoemd, de groot
vader, Prins Bemhard, de grootmoe
der, mevrouw Gösta von Amsberg,
prof. Zijlstra en mevrouw Del Court,
die optreedt namens de getuige me
vrouw Renee Röell Smith, een stu
dievriendin van Prinses Beatrix.
De doop
Prinses Irene en Prins Hugo be
schouwen met geheven hoofd, uiter
lijk onbewogen de kleine groep rond
de doopvont. Het felle lamplicht doet
de donkere, moezel-kalkstenen zuil en
kuip, waarin het bekken rust, glan
zen als marmer. Ds. Kater strekt de
hand uit de donkere toga-mouw naar
het koperen bekken. Besprenkelt het
voorhoofdje van de kleine prins.
Driemaal, steeds een ogenblik wach
tend. Daarbij spreekt hij langzaam,
met vaste stem: „Willem-AIexander
George Femand ik doop u in de
naam dies Vaders, des Zoons en
des Heiligen Geestes". Stil bui
gen de ouders en de getuigen het
hoofd, ja ook de aanwezigen, die toch
het kleinste onderdeel niet willen
missen, wanneer ds. Kater zegenend
de armen spreidt en de jonge Prins
aanbeveelt in Gods genade.
Onmiddellijk daarop volgen de
Woorden uit Paulus' brief aan de
Efeziërs, die ds. Kater dan het kind
opdraagt.
Prins Bernard, acher Prins Claus,
trekt kleine rimpeltjes achter zijn
brilleglazen, wanneer hij glimlach
end zijn kleinzoon beziet en vervol
gens het hoofd wendt naar de Konin
gin op de eerste rij. De ruim 1800
gasten verheffen zich opnieuw van
hun stoelen, wanneer de orgeltonen
weerklinken, die aan het zingen van
de zegenbede voorafgaan. Ds. Sillevis
Smitt bidt in welgekozen woorden
„voor het kind en zijn ouders". Na
het „amen" blijft het een ogenblik
stil.
De ogen van Prinses Margriet en
mr. Van Vollenhoven zijn nog steeds
op de baby gericht, wanneer mejuf
frouw Swellengrebel opstaat en op
nieuw de kleine Prins in haar armen
neemit. Even voor de deur van de
kapel raakt een kindervoetje de sleep
van de doopjurk. Mej. Swellengrebel
verschiet van klein. Het gaat goed.
Tot he t einde van de plech
tigheid, waarvan hij later pas de zin
zal bevatten, zal Prins Willem-AIex
ander in de Van Assendelftkapel door
zijn verzorgster worden voorzien van
alles wat nodig is voor een vier
maanden oud mensje.
Wanneer Adriaan Engels na de
predikatie ditmaal met een van
Bachs indrukwekkende fuga's een
duidelijke cesuur aangeeft, verlaat de
doopstoet het kerkgebouw. In de
kapel wordt de doopoorkonde on
dertekend. Door ouderling, diaken,
ds. Sillevis Smitt en getuigen. Het
gecalligrafeerde document wordt de
trotse en nu duidelijk ontspannen
ouders aangeboden. De 70-jarige ds.
Sillevis Smitt heeft de pen neerge
legd en buigt zich over de baby.
Jaren later zal het nu verbaasd ge
luidjes voortbrengende wezentje we
ten welk een zegebede ds. Kater hem
en zijn ouders heeft meegegeven.
Dan ook zal hij weten, dat in de
Grote Kerk bijna tweeduizend, doch
daarbuiten miljoenen Nederlanders
wellicht hardop, of slechts met de
lippen de woorden vormend het ge
bed des heren hebben meegebeden:
„Onze Vader, die in de hemelen
zijt voor een jonge, gedoopte
Prins van Oranje.
Een overzichtsfoto uit de kerk.
Op de eerste rij vooraan het prin
selijk paar met de getuigen.
Achteraan de grootouders van de
dopeling.
Alleen druk bij de Grote Kerk
Commando
Een kort commando klinkt. De Ko
ningin en Prins Bernhard verschij
nen in de deuropening en begeven
zich naar de eerste wagen. Het vaan
del neigt, het koninklijk paar neemt
plaats en mevrouw Gösta von Ams
berg - von dem Bussche Haddenhau
sen en Prinses Armgard zur Llppe
Biesterfeld komen het bordes op. On
middellijk achter grootmoeder en
overgrootmoeder naderen al Prinses
Beatrix en Prins Claus. De Prinses
draagt zelf haar kind- Zuster E. J.
Swellingrebel moet zich vergenoegen
met de tas van de Prinses.
In de overige auto's nemen
achtereenvolgens plaats Prinses Mar-
grethe van Denemarken en Prins
Hendrik, prof. dr. J. Zijlstra en zijn
echtgenote, mevrouw M. A. E. del
Court van Krimpen, jonkvrouwe Van
Loon en de graaf en de gravin Von
Bismarck, Prinses Irene en Prins Ca-
rel Hugo, de heer B. Jencquel en me
vrouw S. Jencquel-von Amsberg,
Prinses Margriet en mr. Pieter van
Vollenhoven, dr. P. Ahrens en me
vrouw A. Ahrens von Amsberg en ten
slotte Prinses Christina en haar
schoonzusje Christina von Amsberg.
Route
De weergoden leken vanmorgen aanvankelijk de Residentie
niet erg gunstig gezind te zijn. Een loodgrijze lucht en door de
regen glimmend asfalt met het eerste laagje herfstbladeren
vormden het décor van de stad, die zich opmaakte de konink
lijke stoet te ontvangen.
Een uur voor de aanvang van de plechtigheid werd de lucht
echter door de harde wind schoongeveegd en brak een zonnetje
door. De nationale driekleur met oranjewimpel wapperde van
alle rijksgebouwen en dat zijn er nogal wat in de Residentie
met name in de omgeving van de Grote Kerk hadden velen
dit voorbeeld gevolgd, waardoor de binnenstad een feestelijke
aanblik bood. Langs de route was er weinig belangstelling.
Alleen bij de Grote Kerk was het druk.
Voor Den Haag begint deze vrije
zaterdag als alle andere. Maar ter
wijl het regenachtige centrum zich
aarzelend vult, rijden in de eerste
uren van deze ochtend statige auto's
bedrijvig af en aan voor het paleis
Huis ten Bosch. Hooggeplaatste be
zoekers stijgen uit en als de dag
enigszins is gevorderd, groeperen mi
litairen in ceremonieël teneu zich
langs het bordes als onderdeel van
de vele voorbereidingen, die er in de
vorstelijke residentie voor de doop
van Prins Willem-AIexander worden
getroffen. Maar pas tegen elf uur
wanneer de zon het wolkendek
breekt bereikt de onopvallende re
gie haai- hoogtepunt, wanneer
aan enig druk beweeg bij de
brede toegangsdeuren boven aan de
trappen van het paleis merkbaar
wordt, dat het ogenblik van vertrek
naar de Grote Kerk niet ver meer
kan zijn.
De nu stram aangetreden erewacht
van honderd man garde grenadiers
van het Ilde Pantser Infanteriebatal-
jon en de musici van de Koninklijke
Militaire Kapel geven nog enige fleur
aan het ceremonieel, dat op uitdruk
kelijk verzoek van de Kroonprinses
en haar echtgenoot slechts In uiterste
soberheid de doop van hun vier
maanden oude zoon zal begeleiden.
Met de tamelijk hoge snelheid van
ten minste 20 kilometer per uur glij
den de wagens via de weinig gebruik
te uitgang aan de Leidse Straatweg
kennelijk alweer gekozen om over
matige drukte te vermijden langs
de Bosbrug, het Toumooiveld, het
Lange Voorhout, over het Buitenhof
in tien minuten naar de Grote Kerk.
Naar de binnenstad toe wordt de
drukte langs de route geleidelijk gro
ter. maar de verwachting van de po
litie is in ieder geval juist gebleken:
nergens zijn dranghekken nodig voor
het bedwingen van de Hagenaars, die
vrolijk wuivend proberen een blik in
de voorbijrijdende auto's te werpen.
Bij de kerk, waar wel hekken
zijn geplaatst, is het drukker. Daar
juicht het publiek voluit als de
begroeting van het gezelschap door
grootmeester J. J. L. baron van Lyn-
den, kamerheer prof. W. F. de Gaay
Fortman en kerkelijke functionaris
sen voldoende gelegenheid verschaft
voor het herkennen van de hoge gas
ten. Natuurlijk gaat de belangstel
ling vooral uit naar de kleine Willem-
AIexander, die de drukte om zijn eer
ste verschijning in het openbaar als
een zoete baby vriendelijk lachend
ondergaat.
Gesloten deuren
De deuren van de Van Assen
delftkapel worden gesloten en ge
durende een vol uur vallen de toe
schouwers terug in de rol van toe
hoorders, gespitst luisterend naar de
vervormde klanken uit te ver open
gedraaide transistorradio's. Zoals
ook het juichen buiten op straat
binnen moet zijn gehoord, dringen
af en toe flarden van gezang tot
de menigte buiten de kerk door.
Het isolement van de „buiten
staanders" wordt pas weer verbroken
als de grote luidklok begint te beie
ren, nagevolgd door de klokken van
alle Haagse kerken. Ditmaal nemen
Prinses Beatrix, Prins Claus, de ge
doopte Willem-AIexander en een dui-
Ds. Kater
„Willem-AIexander, je stamt
i uit een doorluchtig geslacht. Je
a bent geroepen tot een hoge
a waardigheid ln deze wereld.
Maar dat is niet de enige waar
heid over jou. En zeker niet de
diepste. De diepste is deze, dat
je een kind van God mag zjjn.
Dat je tot Gods Koninkrijk mag
behoren".
Ds. H. J. Kater ging vanoch
tend in de St.-Jacobskerk uit
voerig in op de betekenis van de
doop. „Onze tekst zegt niet, dat
J wij door de doop later in de he-
a mei zullen komen, maar dat wR
J in nieuwheid des levens zullen
i wandelen". Ds. Kater wees erop,
dat de liefde van God, die de
a doop belooft, door de mensen,
A die het kind omringen zichtbaar
A en voelbaar moet worden ge-
a maakt. Hij wees op de verant-
a woordelijkheid van ouders daar-
l bij. Op die van de doopgetuigen.
Op die van iedereen, die via zijn
f aanwezigheid in de kerk of bij
l de radio en televisie getuige was
l van deze plechtigheid. „WQ zijn
l hierdoor allemaal doopgetuigen,
l allemaal medeverantwoordelijk
l voor het geestelijk klimaat,
i waarin een kind momenteel
moet opgroeien". Iedereen wordt
gedoopt, betoogde ds. Kater. „HU
wordt n.l. gedoopt en onderge
dompeld in de geest van deze
tijd en van deze wereld. In
angst, wantrouwen, bekrompen
heid, haat, hoogmoed, heers
zucht, cynisme, materialisme en
genotzucht. Wil de doop meer
zijn dan een zinloos gebaar, dan
is het onze verantwoordelijkheid,
dat zo'n kind, dat er niet om
heeft gevraagd om in deze tijd
en wereld te worden geboren, nu
ook wordt gedoopt en onderge
dompeld in de geest van Chris
tus, de geest van liefde, waar
heid, zuiverheid en menselijk
heid, opdat het midden door de
gevaren van deze wereld heen
zal kunnen wandelen als kind
van God".
Ds. Kater ging even ln op de
steun, die voor iemand kan uit
gaan van het weten te behoren
tot het Rijk, dat onwankelbaar
is. Hi) laat zloh niet ontmoedigen
door kritiek en tegenslag. HU
gaat zijn eigen weg. Maar ds.
Kater waarschuwde voor een
misverstand. In Nederland zUn
wij trots op onze vrijheid. Niet
altijd terecht. De vrUheid wordt
vaak negatief beleefd. Wij me
nen, dat vrijheid betekent zich
van niemand of niets iets aan
trekken. Maar het Evangelie
heeft het over een andere vrij
heid. Zich vrUmaken van de ti
rannie van het eigen-ik.
Vrijheid fs moeilijk voor een
koningskind, zei ds. Kater. „Daar
pleegt de buitenwereld zich vaak
op te verkUken. Men meent dan,
dat een Prins of Prinses alles
maar doen en laten kan, waarin
deze zin heeft. Ik heb het op
groeien van Prinsessen van nabij
genoeg meegemaakt om te weten
dat dit een vergissing is. Nie
mand is zo onvrij als iemand,
die in een paleis of koninklijk
kasteel geboren wordt. Je leeft
daar in een glazen huis. Je
krUgt te maken met een belang
stelling, die soms dicht in de
buurt komt van hinderUjke
nieuwsgierigheid. Je staat voort
durend bloot aan alle mogelijke
en soms ook wel onmogelyke
kritiek. Dat kan iemand heel
l gemakkelijk verleiden tot een
l negatieve onverschilligheid van
l „Je-kunt-het-me-wel-doen", die
l wat anders Is dan die zoeven
genoemde heilige onbezorgd-
l held".
delijk opgeluchte mejuffrouw Swel
lengrebel plaats in de eerste wagen.
Onder langzaam verstervende toe
juichingen rijdt de stoet met voor
vele kijkers al te bekwame spoed te
rug naar Huis ten Bosch waar het
prinselijk paar de familieleden, de
peten, beide predikanten en een aan
tal persoonlijke vrienden voor de
lunch heeft uitgenodigd.
In de stad ls de feesteRjke stem
ming sneller weggeëbd dan gewoon-
lijk na een koninklijke rijtoer het
geval is. Trams rijden al weer spoe
dig op hun vertrouwde routes, het
Prinses Beatrix draagt haar
zoon zelf naar de auto. Prins
Willem-AIexander is de eerste
mannelijke oranje, die de lange
familie-doopjurk draagt.
iets drukkere verkeer herneemt zün
rechten op het kleine stukje stad dat
moest worden afgesloten. Slechts de
vlaggen aan de gevels tonen, dat er
vandaag iets bUzonders is gebeurd.
In Den Haag is voor het eerst sinds
116 jaar een Prins van Oranje ge
doopt.
ADVERTENTIE
Vanavond op deT.V.
1e net om 19.56 uur
•Advleiprije fabriek Amsterdam
