De Stunt
Birds
DE VIJANDE
ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1907
L.D.EXTRA 4
ndet te storen licht Eric Herfst
ons verder in. De Stunt (speelt in
Amsterdam, handelt over wat de
jeugd-van-nu wordt genoemd)
heeft een satirische inslag, „is in
dezelfde trant geschreven als onze
cabaretnummers". Gehekeld wor
den de zelfingenomenheid van de
jeugd („het wij-zijn-anders-en be
ter"), de breuk tussen de genera
ties, de hang naar publiciteit, het
narcisme en het egoisme, kortom
„gewoon een aantal moderne ten-
denzen". Het verhaal? Eric glim
lacht vriendelijk: „Zeg ik liever
niks over. Moet een verrassing biy-
De Stunt is weliswaar in de eer
ste plaats voor Jasperina geschre
ven, „maar het wordt geen solo
show", benadrukt haar man. Hij is
vooral te spreken over de bezetting
van de hoofdrollen: de moeder die
het stuntmeisje Lila voortdurend
in haar kielzog heeft hangen, een
moeder die alle mogelijke moeite
doet nog „moderner" te zijn dan
de jeugd Mary van de Bergh;
de stuntmanager Herbert Pitt
Jack Dixon; middelpunt van een
hippe groep, Nero Biydenstem,
kapper en eigenaar van een boe
tiek, „in wie het narcisme gestalte
krijgt" Willem Nijholt.
Deze drie vooral plus Jasperina
uiteraard moeten van De Stunt het
succes maken, dat Eric Herfst er
van verwacht. Op 2 oktober trAtt
men er, te beginnen in Enschede,
drie maanden „de provincie" mee
in. Op 5 januari is de officiële,
Amsterdamse première in het
Nieuwe De La Mar-theater.
Na drie maanden De La Mar
(500 plaatsen, „we zullen avond
aan avond vol moeten zitten, wil
len we het financieel fijn houden")
zal men beslissen of men er mee
doorgaat, „dan weten we wel, of-ie
het doet of niet. Lukt het, dan zal
het niet onze laatste musical we
zen, maar de eerste van een serie".
Kruispunt
Het succes van De Stunt zal dus
ook bepalend zijn voor de verJere
ontwikkeling van Lurelei.. „We
staan nu ergens op een kruispunt.
We zitten in de overgang van een
cabaretgroep die jaarlijks met een
nieuw programma komt, naar een
produktieteam dat steeds andere
projecten aanpakt. Dat kan een
cabaret zijn, maar ook een musi
cal of een toneelstuk. Mits het lukt,
willen we gewoon ons terrein een
beetje verruimen. Anders, geloof ik,
raak je in een tredmolen, blijf je
steken in een soort routine, gaat
•het iets dwangmatigs worden". En
Eric Herfst houdt van het experi
ment
Hij vertelt dat het Lurelei-ca-
baret pas in januari met een nieuw
programma komt. „We hebben de
afgelopen maanden erg op de*e
musical gezeten, maar nu hebben
we echt weer zin in cabaret. Dat
krijg je he. Die verscheidenheid
van taken werkt stimulerend".
Voor Lurelei is De Stunt niet al
leen een artistiek, maar ook een fi
nancieel waagstuk. „Met een caba
ret, een veel kleinere produktie,
loop je betrekkelijk weinig ris.co.
Maar als De Stunt een sof wordt,
kun je financieel natuurlijk een
enorme klap krijgen. Maar die
spanning, zegt de onverstoorbaar
optimistische Lurelei-leider, „werkt
natuurlyk ook stimulerend".
Prinsengracht 739; een mooi
oud herenhuis dat drie eta
ges boven de Rent-a-car-
garage op de begane grond
beslaat. Wie heeft aangebeld
en in de deurmicrofoon naam
en doel van zijn komst heeft
gezegd, kan naar boven lopen
en komt in een koele hal te
recht. Vanaf de witte muren
staren levensgrote foto's van
mooie vrouwen de bezoeker
aan. Goedgeklede jongens en
modelmeisjes lopen deuren in
en uit
Achter een van die deuren zit
Hans Gobes. Een 28-jarige jonge
man, die samen met John Rosinga
(32), de NV Project Promotion
heeft opgericht. Een van de dingen
waarmee de NV zich de afgelopen
maanden intensief bezig houdt, is
het Birds-project, een gigantisch
uitgaanscentrum op het Rem-
brandtplein (naast de Rembrandt-
bioscoop), in het pand waar vroe
ger lunchroom Heck was gevestigd.
Bewegen
„Je kan in Amsterdam wel leuk
uitgaan", redeneert Hans Gobes,
„maar het blijft bij zitten op een
stoel en een dansje maken. Er
komt geen enkele eigen creativiteit
aan te pas. En dat is in het Birds-
centrum nu juist de belangrijke
factor^ Je kunt er dansen, zitten,
hangen, wandelen, tekenen, kijken,
kortom: bewegen. Er komt een dis
cotheek, een klein theater, bars,
een drugstoregalerij, espresso's, een
restaurant, een eigen sherrybodega
en verder dansvloeren. Alles is ont
worpen door de architect Edo Spier
en aangekleed door Jean-Paul
Vroom en Jan van der Wal".
De bezoekers worden bediend
door een aantal aardige meisjes, de
Birds. Ze worden opgeleid door
miss Tschida, die in Amsterdam
een schoonheidssalon heeft. De
Birds zullen als gastvrouw funge
ren: ze serveren, ze maken de be
zoeker wegwijs en scheppen gezel
ligheid.
Begin januari komt het eerste
Birds-magazine uit, in de trant
van Playboy. Het blad belooft op
internationaal niveau te liggen,
want behalve Nederlandse artike
len (Van het Reve, Mulisch) ver
schijnen er ook stukken van be
kende Engelse en Duitse auteurs
in.
We staan in wat binnenkort Am
sterdams grootste uitgaanscentrum
Uitgaanscentrum
in Amsterdam
moet worden. We lopen de trap op
naar de eerste verdieping. Hier
gaan muziekgroepen en toneel- en
cabaretgezelschappen optreden.
Een wand zal helemaal bestaan uit
neonreclame van sponsor. Deze
wand, die onophoudelijk aan- en
uitfloept, vormt de enige verlich
ting in de ruimte.
De kelder wordt één grote drug
storegalerij, met een expositieruim
te die in samenwerking met Her
man Krikhaar (van galerie Krik
haar) is ingericht. Er komen ka
mertjes met kléding, met tekenma
teriaal, verf en papier om zelf kle-
ir De Birds op het „hangende
terras".
ding te ontwerpen. Een kamertje is
gereserveerd door een make-up-fa-
brikant die er „sniff-shows" gaat
geven. Een expositie met parfums
zou je dat kunnen noemen. En in
een ander kamertje komt het
Birdswinkeltje, waar stropdassen
en oorbellen worden verkocht met
Birds erop gedrukt, sigaren „spe
cially made for Birds" en het
Birdsmagazine.
Oosters
Op de begane grond komen bars,
espresso's, een vruchtensapbar en
een milkshakebar van de Neder
landse zuivelcentrale. Er is een gro
te dansvloer, niet omgeven door de
gebruikelijke tafeltje en stoeltjes,
maar door zitplastieken, grote ge
kleurde blokken waar op gestaan,
gezeten en gelegen mag worden.
Middenin hangt een gouden vogel
kooi waarin twee paradijsvogeltjes
zitten te discjockeyen. Daarnaast is
een relaxruimte met glazen wan
den, waardoor men wel van bin
nen naar buiten kan kijken, maar,
niet andersom. De vermoeide gast
kan zich hier neervlyen op zachte
banken, de Oosterse sfeer die er
heerst op zich in laten werken ei
zich laten verwennen door ie
Birds. Eenmaal uitgerust kan ie
Birds-bezoeker het hoofd onder een
soort droogkap steken en de top
tien beluisteren.
Aardig
De achterzijde, die uitziet op de
Amstel, is niet voor de gewone
Birds-bezoeker toegankelijk. Dit is
de besloten afdeling, van vier eta
ges, met een sherrybodega, een
haute cuisine-restaurantje en vier
flatjes, waar de relaties van de le
den-fabrikanten kunnen logeren
voor f 150 per nacht, met alle com
fort van dien.
Lid worden van het Birds-cen
trum kost f 25 per jaar. Niet ieder
een kan lid worden. Er wordt een
selectie toegepast. De maatstaf?
„Om lid te worden moet je aardig
zijn", legt Hans Gobes uit.
Inmiddels is het hangende terras
van het Birdscentrum op het trot
toir voor het pand al druk in ge
bruik. Eind augustus zijn de bars,
het soultheater en de discotheek
geopend, en begin oktober komt de
drugstoregalerij af.
De Birds (nog) tussen da
rommel.
cal opgetreden. „Wanneer was dat,
praat wordt het 1962. Toen was zij
„helaas maar 25 keer" —Eliza
Doolittle in My Fair Lady, als in
valster voor Margriet de Groot.
„Heerlijk was dat. Na afloop heb
ik meteen gezegd: ik wil weer in
een musical." En dat heeft ze
sindsdien meermalen gezegd, totdat
echtgenoot Eric Herfst zei: „Dan
gaan we het zelf doen".
Speciaal voor Jasperina dus
schreef Guus Vleugel, de vaste
tekstschrijver van Lurelei, De
Stunt. Ruud Bos componeerde de
muziek. „Toen ik die hoorde, ik
kende de tekst toen al, dacht ik:
ja, er kon geen betere muziek bij
geschreven zijn". Jasperina gelooft
wel, dat de musical bij het grote
publiek zal aanslaan, „ook al wor
den er verschrikkelijk veel dingen
in aangeroerd, religie en seks bij
voorbeeld, maar zo speels en ab
surd dat je je er om begilt".
Stun tm eis je
Over haar eigen aandeel in de
musical: „Ik ben het stuntmeisje
Lila van Dintelen, dat carrière wil
maken, hoe dan ook, hoewel ze
niets kan. En in deze tijd dat is
zo leuk, dat Guus dat laat zien
is het inderdaad heel goed moge
lijk dat je met niets in de publici
teit komt".
Zij vertelt dat ze alle musicals
die in Nederland zijn geweest,
heeft gezien. „Ik moet er niet aan
denken, dat ik The Sound of Mu
sic had moeten zingen. Zoiets
zoets! Dat zou by mij zijn uitge
draaid op een parodie. Anatevka is
leuk. Maar de onze is veel leuker,
zó geweldig!" Relativeert nader
hand: „Dat is natuurlijk ook chau
vinisme van me".
Maar De Stunt wordt wel iets
heel anders dan wat tot dusver
aan musicals in Nederland is ge
bracht, verzekert ze. ,My Fair La
dy" bijvoorbeeld geweldig overi
gens, zou ik nog wel een keer wil
len spelen gaat de kant van
operette uit. De Stunt is meer een
cabaret-musical". Dan wordt Jas
perina weggeroepen. De repetities
beginnen weer.
Satire
Later in een kleedkamer, ora
Als een antiek snuisterijtje in
Amsterdams toch al niet hypermo-
derne theatercollectie ligt aan de
Leidsekade het Lurelei-theatereen
grappig, ondoelmatig bouwsel.
Kruip door, sluip door een nauwe,
lage, bochtige gang met afstapjes
in diverse soorten gaan we op het
geluid van een vrolijk lied af.
„Voor wat hoort wat" horen we
nog net zingen, voordat Jasperina
de Jong een telefonade begint,
waarin zij alle registers van haar
expressieve stem opentrekt. In dit
overjarige milieu, waar een van
Nederlands progressiefste cabarets
tot bloei is gekomen, wordt nu met
evenveel geestdrift als in de eeiste
Lurelei-jaren een zeer eigentijdse
musical van eigen bodem ingestu
deerd: De Stunt.
Musical
We vallen middenin een repeti
tie. Het zaaltje (150 plaatsen) ligt
er onttakeld bij, de stoelen staan
in een hoek opgestapeld. In het
midden vier Lureleiers, oude en
nieuwe (tijdelijke), de hoofdrolspe
lers. Aan de kant zit tekstschrijver
Guus Vleugel, heel rustig, in tegen
stelling tot regisseur John van de
Rest, die voortdurend in bewe
ging is, druk aanwijzingen gevend.
„Doordraaien Jack, doordraaien",
zegt hij tegen zijn oudere collega-
tv-regisseur Jack Dixon, die dit
uitstapje naar de musical be
schouwt als „een avontuuur, een
verfrissende onderbreking". Jack
draait gehoorzaam door. „Je lijkt
wel een draaimolentje", grapt Jas
perina de Jong. „En jy, Jasperina,
als je „Een foto, o Nero" zegt, moet
je die o's gebruiken om er een
vloeiend geheel van te maken".
„Een fóótóóoneróóreageert Jas
perina meteen met flinke uithalen.
John van de Rest is niet gauw
tevreden. Eenzelfde scène zien we
niet tien, maar twintig keer of nog
vaker spelen. Lurelei streeft naar
perfectie. „Daarom ook gaan we
drie maanden in de provincie spe
len, voordat we in Amsterdam de
officiële première geven", krijgt
artistieke leider Eric Herfst nog de
kans te zeggen, voordat de regis
seur hem tot stilte maant.
Van de Rest trekt er hard aan.
Pas anderhalf uur na onze binnen
komst tikt hij voor de eerste keer
af voor een korte pauze. Jasperina
de Jong komt bij ons zitten, galmt
„Oóneróó, wat heerlijk dat je kof
fie brengt-", als Willem Nijholt
(Nero in de musical) twee kopjes
op ons tafeltje neerzet, en verheit
dan op een nuchter toontje hoe ge
weldig zy dit werk wel vindt.
Heerlijk
Jasperina is eerder in een musi-
Speciaal geschreven voor
Jasperina de Jong
Nederland krygt weer een nieuwe
by na anderhalf uur durende speel
film: "De vyanden" de eerste
Nederlands-Belgische co-produktie
op dit terrein. Scenario-schryver en
regisseur is de Belg Hugo Claus,
producenten zyn Jan Vrijmans Ci-
ne-Produkties uit Amsterdam en
Visie uit Antwerpen. De film gaat
op 27 september in Eindhoven in
première.
Voor Hugo Claus betekent deze
film in zekere zin een debuut. Wel
heeft hy naast zyn literaire werk
scenario's voor andere films ge
schreven (onder andere „Het mes"
en „De d^ns van de reiger", beide
geregisseerd door Fons Radema
kers) maar zelfstandige regie heeft
hy op dit terrein nog nooit gevoerd.
Voor Fons Rademakers is deze
film ook iets byzonders: hy viert
hiermee zyn terugkeer als acteur:
Rademakers vertolkt één van de
hoofdrollen.
Ardennen
Het verhaal speelt zich af in de
Ardennen in november 1944. Het is
de tyd van het beruchte Duitse Ar
dennen-offensief, de laatste poging
van de Duitsers om de oorlog toch
nog te winnen; een poging die leid
de tot tydelyke, maar algehele ont
reddering van de geallieerde solda
ten. Afgeschilderd tegen deze ach
tergrond maken wy kennis met drie
mensende Amerikaanse soldaat
Mike, gespeeld door de Amerikaan-;
se acteur Delnegro, de Duitse sol
daat Willy, (Fons Rademakers) en
de Belgische jongen Richard (Rob-
be d'Hert), De Amerikaan heeft
het overijld terugtrekken van zyn
compagnie gemist omdat hy rustig
zyn dronkemansroes lag uit te sla
pen onder de stellingen. De Bel
gische jongen wil zo graag meedoen
met de andere Belgen dat wordt
Hugo Claus zegt van zyn scena
rio: „Ik heb beslist niet gepoogd
een historische reconstructie van
het Ardennenoffensief te geven. De
oorlog dient slechts als achter
grond voor de incidenten die deze
drie mannen beleven. Die zyn
nogal gevarieerd: dramatisch, ko
misch en grotesk soms. Ik denk
dat cic kykers de tocht van dit drie
tal blyft boeien. Je weet namelyk
nooit wat er, gebeuren zal. Tiet is
als het leven zelf: vol verrassin
gen. „De vyanden" is overigens
een film zonder wenkbrauwenfron-
sende pretenties".,
wel geaccepteerd als er geen direct
gevaar is, maar nu wordt hy weg
gejaagd. De Duitser raakt het spoor
by ster en wordt ook geïsoleerd van
zyn onderdeel. Op een gegeven mo
ment treffen deze drie mensen el
kaar. Aanvankelyk is dit een situ
atie van vyandschap, maar hieruit
groeit een merkwaardige lotsver
bondenheid, een mengeling van
haat en liefde, van toch niet buiten
elkaar kunnen. Dit drietal beleeft
een reeks vreemde avonturen.
Jan Vrijman: „Deze laatste zin
wil ik nadrukkelyk onderstrepen.
Wellicht denken de mensen by het
horen van de naam Hugo Claus,
dat het van hem een privé-avon-
tuur vol exclusieve romantiek is,
maar dat is beslist niet waar. Ik
vind de film oprecht pretentieloos,
zonder artistieke flauwekul. Het is
een film voor het grote publiek.
Film is iets anders dan poëzie, je
moet er een grote massa mensen
mee amuseren, ontroeren".
Er spelen overigens nog meer
bekende gezichten mee in deze
film: Ida Bons en Raymondc'Ser-
verius, Ton Luitz als Rode Kruis-
soldaat en de vrouw van Hugo
Claus, Elly. Zy heeft onder andere
een grote rol naast Anna Magmana
gespeeld in de Italiaanse film Olt-
vijanden" heeft als voor
naamste voertaal Engels; verder
wordt er Duits, Frans en Vlaams
in gesproken.
In zeer korte ty d is „De vijanden''
ge omkomen: de 'erste draai
dag was op 24 februari, 5 weken
later stond alles erop. De montage
,-"°ft zes dagen geduurd.
.11
Wat zyn de plannen van Hugo
Claus voor de nabye toekomst?
„Doorgaan met filmen i:i vyf
jaren tyd zeven films maken, en
doorgaan met schrijven: ieder jaar
een boek".
Jan Vrijman tenslotte: „Ik hoop
dat er, nu er eindelyk eens een co-
F '"tie tussen Nederland en een
ander land tot stand is gekomen,
meer co - "-'kties zullen volgen.
Een -'-nere financiële ^rmslag zal
de Nederlandse filmindustrie be
paald ten goede komen".
