Wapenstilstand loopt ten
einde aan het loonfront
Twee zelfportretten
Benjamin Constant
van
Wereldconjunctuur is
over recessie heen
Ontplooiing
Kerkdiensten Leiden en omgeving
VOORZONDAG
6 AUGUSTUS
^T,OSAA^ BKEG,°^L
rv
Kleine liefdesromans
Cals en Donner
herzien Grond
en Kieswet
betadine .,..71
jodium
ATERDAG 5 AUGUSTUS 1967 LFIDSCH DAGBLAD
(Van onze financiële medewerker).
Zomermaanden brengen doorgaans een wapenstilstand tussen
rgKrerkgevers en werknemers, maar nog zijn de vakanties niet ten
linde of de stellingen worden opnieuw betrokken om het "touw
rakken aan het loonfront te hervatten. Van beide kanten zijn
Hle eerste eisen en voorwaarden op tafel gelegd, maar het is nog
Inschieten op het doel dat in het najaar moet worden bereikt als
^et gebruikelijke compromis met behulp van overheidsbemid-
leling uit de bus zal komen. Bij de komende besprekingen domi-
leren twee belangrijke factoren en wel de werkgelegenheid in
alaifSen land en de ontwikkeling van de wereldconjunctuur. Zoals
_Je zaken zich op het ogenblik laten aanzien valt er zowel op het
jebied van de werkgelegenheid als in de wereldconjunctuur
;enijen kentering ten goede te constateren, doch het is een pril her
tel dat gemakkelijk kan worden verstoord als een nieuwe golf
daran looninflatie de industrielanden zou overspoelen.
ees Hogere Ionen, hogere sociale voor-
leningen, winstdeling, spaarloon cn
orter werken, kortom alles wat wen-
elijk wordt geacht, zijn eisen die in
<1 HJna alle landen naar voren worden
eu5tebracht. De eisen kan meer kracht
)rira(orden bijgezet nu blijkt dat op het
eiuropese vasteland een verbetering
an de conjunctuur merkbaar wordt,
ok ^et aIarni over de onlusten
rauf de Amerikaanse steden bij de eco-
be'bnisten in Washington wordt ovcr-
A, temd door de betere geluiden uit
iet bedrijfsleden.
HU Wall Street heeft de conjunctuur-
Ügerbetering al enige tijd zien aan-
imen, doch de koersverbetering is
de afgelopen week versterkt door
toenemende belangstelling voor
ndelenbelegging.
gevers mensen, die, als het even lil
den kan, Sinterklaasneigingen in 1 {^01(1 VOOl* (lc kcilTS
zich voelen opwellen en bij de loon
onderhandelingen soepeler zijn w
neer er veel geld in kas zit dan in
een periode van geldschaarste.
Vandaar dat bij de vakbeweging
veel wordt gevoeld voor vrije afspra
ken per bedrijfstak als centraal is
afgesproken hoe hoog de loonsverho
gingen het volgend jaar mogen zyn
Er zijn bedrijfstakken die best vat
kunnen missen.
Hierin schuilt evenwel een get air
voor de toekomst, want de liquidi
teit is het grootst in de bedrijfstak
ken waar de investeringen 't sterkst
zijn achtergebleven. Wil zo'n bedrijfs
tak op den duur opgewassen zijn te
gen de van alle kanten toenemende
concurrentie, dan zal niet te lang
met uitgaven aan investeringen kun
nen worden gewacht.
Ook komt er een tijdstip waarop tie
verwachting van schaarste, om het
even of zij uit politieke dan wel eco
nomische omstandigheden voortvloeit
aanleiding geeft om de voorraden
aan te vullen. Dan zullen de liqui
diteiten broodnodig zijn.
Buitenlandse aankopen hebben er
de laatste tijd toe bijgedragen dat
de koersen op de effectenbeurs een
beter aanzien kregen. Van het bin
nenlandse publiek moest men 't niet
hebben, want hier zijn de beleggers
nog steeds geneigd het kruit droog
te houden. Vandaar dat de liquidi
teit bij verschillende beleggingscon
sortia sterk is verruimd.
Nu echter blijkt dat de raad van
Bestuur van een instelling als ae
Amro-bank, die dagelijks de vinger
heeft op de pols van het bedrijfsle
ven, voldoende vertrouwen heeft in
dr toekomst om in de gegeven om
standigheden met een emssie te ko
men, kan dat wel eens een belang
rijke stimulans voor de effectenbeurs
betekenen. Bij het welslagen van de
aandelenemissie de eerste van
enige betekenis, die er dit jaar is ge
weest zouden industriële onderne
mingen het ogenblik wel eens ge
komen kunnen achten om haar ka
pitaal bij de groei van het bedrijf
aan te passen.
Ten onrechte wordt bewee.d
dat geen vooruitgang valt
waar te nemen. Vele christenen
maken zich aan dit pessimisme
schuldig. Terwijl juist zij met
vreugde vooruitgang moesten
constateren en deze zelf moes
ten helpen bevorderen.
Ondertussen valt vooruitgang
vast te stellen. Vorige week hiel
den Doopsgezinden ln Amster
dam hun wereldcongres Toen
ik deze mensen bezig zag en
hoorde spreken, dacht ik terug
aan de tijd toen zij vanwege
hun vredelievende houding wer
den veracht en vervolgd. Nu
wordt hun congres via radio en
t.v. onder het publiek gebracht.
En hun denkbeelden maken op
tallozen diepe indruk. Wij zijn
wat dit betreft vooruitgegaan.
Nog slechts enkele tientallen
jaren geleden werd een boer be
schouwd als een mens, die ach
terlijk was. Vaak was de boer
mikpunt van spot. Wie daaraan
nu nog meedoet, kan zelf ais
achterlijk worden beschouw.!
Over het algemeen is het res
pect voor de medemens toege
nomen. Wij zijn nog heel ver
van het uiteindelijke ideaal,
maar het begin is er. De rassen,
lie eeuwen verdrukt zijn, staan
ip. De volken van Azië komen
n beweging. Deze ontplooiing
an de mens is niet meer tegen
houden.
De boekdrukkunst heeft
eeuwen geleden een ware om-
ven teling eroorzaakt. De ge
wone man kon lezen. Denkbeel
den van populaire figuren kon
den nu snel worden verspreid.
Ook de invloed van de Bijbel is
door de drukpers sterker gewor
den. Hoeveel arbeidersgezinnen,
hoeveel plattelanders zijn tot
ontwikkeling gekomen via het
gedrukte woord in romanvorm
of cursus. Radio en t.v. bieden
in onze tyd weer nieuwe moge
lijkheden voor de ontplooiing.
Kinderen beschouwen het „kijk
kastje" als een normaal dage
lijks voorwerp. Op school wordt
de t.v. belangrijker.
De huisvrouw aan het begin
van onze eeuw beschikte niet
Woord van
bezinning
over de huishoudelijke appara
tuur van nu. Moeders tobbrii
zich niet meer af over gezeem
de ramen of geschrobde vloeren.
Toch zijn zij niet minder bedre
ven of minder ijverig dan hun
grootmoeders. Maar terecht
wenst de moderne huisvrouw
geen slavin van haar huis te
zijn. Zy wil graag zorgen, maar
daarnaast tijd hebben voor lief
hebberijen en ontspanning. Ik
spreek nu over ideale toestan
den. Maar de mogelijk' e-
den zijn aanwezig. Een stukje
vooruitgang in vergelijking niet
vroeger.
Ontplooiing betekent ook ver
andering. Kinderen en ouders
kunnen van elkaar vervreemden
omdat zij wat gedachtenk':-
maat betreft uiteen groeien.
Toestanden en opvattingen op
politiek, sociaal en godsdienstig
terrein, die vroeger algemeen
aanvaard werden, blijken ver
ouderd te zijn. Zoals van een
eeuwenoude stad niet aiie
grachten, wallen, gebouwen en
kerken bewaard kunnen blijven,
zo moet in de ontplooiing van
de mens in verhouding tot zich
zelf en tot anderen het nieuwe
voorrang gegeven worden. Dit
kost pyn en verdriet. Wij laten
het oude niet gemakkelijk los.
Maar een rijpingsproces is nu
eenmaal verbonden met omzet
ting en verandering.
De geestelijke, godsdiensti
ge ontplooiing zou voorop dienen
te gaan. De kerken moesten bij
omwenteling, verandering en
radicale vernieuwing deskundi
ge hulp kunnen geven. Conser
veren en kerk zijn echter
meestal één. Ondertussen groeit
de geestelijke verruiming. Rea
liseer U de moeilijkheden, die
deze groei nog zal veroorzaken.
Wat mij betreft, niet uit nood
zaak of als een vanzelfspreken
de evolutie, maar vanuit de on
verminderde kracht van het
Evangelie worde juist nu met
alle consequenties gewerkt voor
een alle mensen en alle verhou
dingen omvattende materiele,
verstandelijke en geestelijke
ontplooiing.
Dr. P. L. Schoonheim,
Pred. Experimenteel
Kerkewerk
Herv. Gem. Leiden.
►Heli1 d
fc v:
Rentedaling in V.S.
44;De daling van de rentevoet in de
e VTS. is niet vreemd aan deze ont-
"Wikkeling, omdat niet alleen de be-
Egging in vastrentende waarden
55 dnder aantrekkelijk wordt, maar
eePk omdat de economische bedrijvig-
vaneld wordt gestimuleerd als de rente
nlaag gaat.
£k .Effectenbeurzen plegen de naam te
xedtPben van een goede neus voor alle
delator en, die het toekomstige koers-
ïrloop kunnen beinvloeden. Van-
tiipliar dat vaak het hebben van de
H®4ak, het einde van het vermaak be-
ïgjtent.
vaiZo is in de afgelopen week geble-
dhigen dat gunstige resultaten bij Hoog
ovens en later by de Koninklijke
....pen koersverbetering teweeg bren-
Aa.en> omdat de beurs er allang op
i. gooruit was gelopen. Die ontwikke
n-lig is er thans nog niet in Wall
en|treet, want daar wordt tegen de
'gjjfaad in gehandeld,
idor De resultaten van het Amerikaan-
!ide% bedrijfsleven zijn in het tweede
1 "%artaal, met uitzondering van de
oliemaatschappijen, bepaald minder
eweest dan in voorgaande tijdvak-
s, opn. Desondanks heeft Wall Street
.e, iet hoogste koersgemiddelde opgete-
,e^fnd dat dit jaar is voorgekomen,
5 wprwijl de omvang van de affaire
en hoogte bereikte als slechts een
rdlenkele maal in het verleden werd
hethgetekend.
ito Het beursoptimisme moet hoofdza-
5 eIélijk worden toegeschreven aan de
s^Jrwachting dat de algemene bedry-
!tinslgheid bij de ondernemingen en in
e bouwwereld in de V.S. in het ver-
ïulsere verloop van het jaar zullen toe-
"Amen.
jde.iOok in ons land blijkt meer ver
bouwen in het conjuncturele asppet
s, L» zijn ontstaan, al wordt er «n de
chofeuwwereld nog steen en been ge-
'geeWgd over het gebrek aan nieuwe
md,pdrachten. Het vooruitzicht van het
t 4frsneld vrijgeven van de huren, hof
(Nienselijk op zichzelf ook om op den
lantuur een einde te maken aan de na
°r brlogse kwaal van het woningteknt,
'f^eft voorshands een verlammend
a, ffect. Men is geneigd de kat uit de
üntoom te kijken.
7.1}
e vi Afwachten
n. 'o Trouwens, het afwachten valt ook
^"3 andere sectoren van het bedrijis-
malfven te constateren. Tal van bedry-
an ten en groot- en kleinhandelsbedri;-
op! fcn, zijn de laatste maanden over-
•oodfegaan tot inkrimping van de vou»-
oxiden. Eensdeels was dit toe te schnj-
épajfcn aan de door de hoge rentestand
ng, a duur geworden financiering van
asscb voorraden, anderzijds gaven de on-
"tkerheid over de verdere economi-
,ont2he ontwikkeling zomede de ovir-
"ziciaiging dat de gewenste voorraadaan-
•erkmiling vrijwel onmiddellijk moge-
®d®jÜk was, aanleiding om zo min mo-
istefHjk in te slaan,
!stra>
mindering van de pressie om banx-
krediet te krijgen waar te nemen.
Ook wijst de vermeerdering van de
depositogelden, zoals uit de cijfers
van de AMRO-bank bleek, er op,
dat de ondernemers meer middelen
achter de hand hebben dan voor het
directe bedrijf nodig is.
Het depositocijfer is een niet ge
heel betrouwbare maatstaf, omdar er
ook wat geld onder zit dat eind sep
tember begin oktober moet worden
gebruikt voor de betaling van de
voorlopige aanslagen in de vennoot
schapsbelasting over het lopende
jaar. Verleden jaar konden voor dit
doel minder reserves worden gevormd
omdat de liquiditeit het niet toeliet.
Vooral nu de investeringsbema-
held zo sterk is verminderd ziet het
er naar uit, dat zich in de onderne
mingen een flinke uitzetting van de
liquiditeiten gaat voltrekken. Hier
aan zit het bezwaar dat men geneigd
is royaal te zijn als er veel geld in de
portefeuille zit. Per saldo zijn werx-
I.E1DEN HERVORMDE GEMEENTE
Pieterskerk: 10 u ds L. Kievit, 7 u
ds W. Ch. Hovlus tc Katwijk aan Zee.
Hooglandse Kerk: 10.30 u dhr H
Denekamp te Amsterdam.
Marekerk: 10.30 u ds J P. Honnef
te Leiderdorp. 7 u ds H. Bouter
Oosterkevk (Herengracht): 10.30 u
ds H. J. van Achterberg (HA).
Bethlehemkerk, (Driftstraat): 10 n
ds D J. Vossers.
Maranathakerk (Lage Morsweg)9 u
ds H. J. van Achterberg.
Bevrijdingskerk (Montgomerystraat)
10.30 u ds H. Bouter.
Konlngskerk (Koningsstraat): 10 u
dhr J. Kooy te Lelden.
Vredeskerk (Burggravenlaan)10 u
ds J. E. van der Geest te Voorschoten.
Ver. van Vrijz. Hervormden (Leldse
ADVERTENTIE
T r'°\
beleg ^Interlinie
Wi BELEG IN
^TIONAAL BELEG
N.V. Internationale Beleggings Unie „Interlinie", Postbus 617, Dén Haag
Volkshuis)10.30 u ds W. G. Reddln.
gius te Alkmaar, Inter vrij zinnige dienst
Egllse Wallonne (Breestraat)geen
dienst.
Academisch Ziekenhuis: 10 u ds P.
J. D. van Malssen.
Dlaconessenhuis: 10.30 u de H. W.
Hemmes.
GEREF. KERK.
Zuiderkerk: 10 u ds Haverkamp. 7
u ds Kronemeljer.
Petrakerk, Surlnamestraat: 10 u ds
Kronemeljer. 7 u ds E. P. Bosma te
Rijnsburg. (dienst met belangstellen
den).
Oude Vesbkerk: 10 u ds P. W. Mar-
tijn te O. en N. Blldtdljk, 5 u dr v. d.
Zwaan.
Maranathakerk: 10.30 u dr v. d.
Zwaan. 5 u ds P. W. Martljn.
Bevrijdingskerk. Aerent Bruunstraat;
9 u dr v. d. Zwaan. 5 u ds Brederveld,
..Groenhoven": 10 u ds Brederveld.
De Mirt Lage R(indijk 64: 10 (ou-
derendlenst) dhr. Bakker.
Geref. Kerk (vrijgemaakt): 10 en
B u ds J '-an der Haar.
Vrije Kath. Kerk (Vreewiikstr. 19):
10.30 u H. Mis.
Oud. Kath. Kerk (Zw. Singel 50): 10
u Hoogmis
Nwe Apoet. Kerk (H. Rijndijk 24):
9.45 en 4 u dienst. (Donderdag 7.45 u
dienst
Christian Science (Steenschuur 6)
'10.30 u dienst.
Evang. Chr. Gem. r Middelstegracht
3): 10 en 5 u dhr Dikkes.
Leger des Hells: 10 u heillgings-
dlenst- 7.30 u verlossingssamenkomst.
Geref Gem: 10 en 5 u leesdlenst
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 u ds J.
H. Carller.
Evang. Luth. Kerk: 10.15 u da J.
Li"dever-Bannig te Utrecht.
Rem. Kerk: zie Vrijz. hervormden ln
het Volkshuls.
Doopsgez. Gem: zie Vrijz. hervorm
den in het Volkshuis.
Baptlstengem10 en 5 u ds Rel
ling
Aarlanderveen Herv. Gem: 10 u
ds J. Gebraad te Nleuwveen, 6.30 u
da Vossers te Lelden. Geref. Kerk: 10
u ds W. J. van Hoek. 6.45 u ds J.
Stolk te Waarder. Chr. Geref. Kerk:
9.30 u Dienst des Woords, 6.45 u as
D. H. Blesma te Llsse.
Alphen aan den Rijn Herv. Gem:
Adventskerk, Julianastraat: 9.30 u d6
Joh Stehouwer. 6.30 u ds P. A. Lefe-
ber. Kruiskerk, GouwsluLs: 9.30 u ds
W. Verweij. Opstanclingskerk 9.30 u ds
P. A. Lefeber. 6.30 u dr D. van Haar
lem te Waddl'nxveen. Martha-Stlchtlng
10.30 u ds M. Cohen te Alphen. Ouds
hoorn: Wilk I Oudshoornseweg 10 u
ds G. Cadée. Wijk II Slonskerk: 9 30
uur ds H. Koudstaal. 6 30 u ds A. Kas
telein te Capelle aan den IJsel. Wi1k
ITT, Gebouw Onderweg: 10 u dhr C.
Stroo te Koudekerk aan den Rijn. 7 u
in de kerk Oudshoornseweg ds R.
Hengstmaneers te Heemstede. Geref.
Kerk: Raadhuisstraat: 9 u ds G. A.
Westerveld. 6.30 u ds D. Hoomstra
te Nieuw-Vennep. Salvatorlkerk, W.
de Zwilgerlaan: 10.30 u ds G. A Wes
terveld, 6.30 u ds J. C. van Egmond
te 's-Gravenzande. Alphen Noord; Goe
de Herderkerk: 10 u ds W. Tom te
Harderwiik. beveebielng van ds O. O.
N. Veenhulzen 6.30 u ds G. O N.
Veerhuizen. Intrede. Geref. Kerk (vrij
gemaakt!: gebouw soeeltulnverenieine
Bloemhof: 9.30 u leesdlenst. 6 30 u
Vand. H. J. Begemann. Chr. Geref.
K^'k: Jeruzalemkerk. Grlipensteinstr.:
9.30 en 5 u d^r W. van So^ee te ADel-
doorn. Oud Ge^ef. Gem: Kerkgebouw
wooftstraat 2*0; 9.30 en 4 u
diensten. Rem. Geref. Gem: geen dienst
BaoMsten Gem: Kerkgebouw Molen-
vlie.t'aan: 10 u dhr L. de Graaf. 6.30 u
ds M. Cohen.
Bodegraven Herv. Gem, Dorpskerk
10 u ds La brie te Den Ham (ra». 6.30
u de W. Balke Salvatorlkark: 10 u ds
van Harten (HD). 6 u ds G. Boer te
Katwiik aan Zee. Bethlehemkerk: 9.30
u ds J. Enkelaar te Sluipwijk, HD. 6.30
ITE
Liquiditeits-
vergroting
rStei voorraadintering heeft er toe
jmnlijKedragen dat de liquiditeit bij ele
tedrljven is verbeterd in vergelijk mg
iet een jaar geleden, toen het drin-
eer,;en was bij de banken om kredtei
ïn IB bekomen. Thans valt er bij oe
itsripote instellingen een duidelijke ver- stant zelf sprong zorgeloos om roet
Benjamin Constant. Adolphe/Cecile. (Vertaling)
L. J. Veen, Amsterdam
Het is een goede gedachte geweest van de uitgever om deze
beide kleine liefdesromans in één deel te laten drukken. Zoals
bekend mag worden verondersteld, is de korte roman ,,Adol-
phe" door Benjamin Constant zelf gepubliceerd (1816), evenwel
enige jaren na de voltooiing vanwege de scènes met zijn vrien
din Madame de Staël, die men algemeen beschouwde als het
voorbeeld voor de figuur van Ellénore. In hoeverre dit geheel
juist is, is nooit vastgesteld aangezien men algemeen aanneemt
dat tijdens de creatie van de Ellénore-figuur zeker ook Con
stants toekomstige vrouw, Charlotte van Hardenberg en de
tijdelijke geliefde Anna Lindsay de auteur bezig hielden.
me van ellende kan geraken omdat
Adolphe haar zal verlaten. Men
krijgt inderdaad het gevoel dat de
schrijver met een figuur begonnen
is om met een andere verder te gaan.
Mogelijk is het juister in Ellénore
de vertegenwoordigster te zien van
de vrouw, welke dan ook, die slacht
offer wordt van die besluiteloosheio
en tevens die emotionele gebonden
heid die de voornaamste karakter
trek van Adolphe, resp. Constant, is.
Cecile en Madame de Malbée zyn
beide aanvaardbaarder, de ene als de
docile, liefhebbende vrouw en de an
der als de tirannieke in haar geeste
lijke vitaliteit boeiende helleveeg, die
haar prototype wel héél nabij moet
komen.
Zelfkennis
Er is nu eenmaal geen gevaar'ij-
ker uitspraak in de literatuur
geschiedenis dan van creatief werk
te zeggen: „Die figuur stelt die of die
voor", aangezien dat meestal pen
min of meer grote graad van on
juistheid heeft. Juist is wel dat Ellé
nore als karakter overeenkomst ver
toont met Corinne, de hoogdfiguur
uit de gelijknamige roman van Ma
dame de Staël, die deze in dezelfde
tijd geschreven heeft als Constant
zijn „Adolphe". In verband van wat
men langzamerhand historisch heeft
ontdekt betreffende deze interessan
te schrijvers uit het eind van de
achttiende en het begin van de ne
gentiende eeuw, kan men wel zeggviii
dat de vergelijking tussen Ellénore
en de werkelijke Germaine de Staël
niet bijzonder treffend is.
Autobiografisch
De roman Cecile is een geheel an
der geval. Deze is door Benjam.n
Constant zelf nooit uitgegeven. Dit
werk is pas in 1951 ontdekt
zijn manucripten en de familie heelt
na zijn dood iedere publicatie lang
tegengehouden en is verschenen
bij Gallimard, Parijs in dat jaar..
Als men deze roman leest, is het dtii
delijk dat Constant redenen had om
dit werk niet uit te geven en ze u's
niet af te maken. Hier inderdaad
kan men met enig recht spreken van
een autobiografische roman.
De figuur van Madame de Maibee
nadert de historische Madame ae
Staël wel heel bijzonder en boven
dien is het verloop van de dramati
sche geschiedenis tussen de ikfiguui
en Cecile nagenoeg congruent aan
de feiten zoals die in Constants dag
boek gevonden zijn. Merkwaardig is
dat de roman Cecile een veel sterke
re indruk van authenticiteit maakt
en daarom waarschijnlijk voor de
moderne lezer boeiender en aan
vaardbaarder is dan Adolphe. Êr zi-
in de Ellénore-figuur iets tweeslach
tigs. Het is b.v. wat onaanvaardbau*-
dat een vrouw die lange jaren on
gehuwd heeft samengeleefd met een
andere man en deze zelfs kinderen
gebaard heeft, tot zulk een paroxis-
in deze beide
velijks om de
vrouwen maar wel om de mannelijke
hoofdpersoon. Adolphe en „ik" uit
Cecile zijn beiden psychologisch niet
voor die tijd grote zuiverheid en zelf
kennis getekend. Beiden beginnen
met bij een eerste ontmoeting een
afkeer te hebben van de vrouwen in
wier ketenen ze later jaren lang ge
kluisterd zullen blijven. Het is tussen
twee haakjes opvallend dat men die
zelfde houding honderd jaar later
weer ontmoet bij Proust in „Een
Liefde van Swann", hier kort gele
den besproken.
Het zou mogelijk interessant zijn
na te gaan voor hoever hier van
Constantiaanse invloed sprake ts.
Mogelijk ook is het slechts de r>-
mantische levenshouding van het ge
luk of wat men het noemen wil, al
tijd te zoeken bij wat men niet heeft
De mannelijk figuur in de beide ro
mans van Constant zijn het voor
beeld ook van de zelfkwellers, die
hoewel verlangend naar verlossing
die verlossing toch niet aan kunnen
grijpen als hij in zicht komt.
len daarbij natuurlijk een rol. Zowel
in het ene als in het andere ver
haal krijgt men de indruk dat de
man de scènes niet ontloopt omdat;
deze hem een vorm van bevrediging
geven en Constant steekt deze reac
tie ook niet onder stoelen of ban
ken.
IJdelheid resp. bezitsverlangen spe-
Raadsels
Ondanks de grote en van vele
zijden geprezen eerlijkheid van dc
auteur bij deze zelfportretten, staat
de moderne lezer toch soms voor
raadsels. Zo is er b.v. de volgende
beschrijving van Adolphs vader:
„Ongelukkig was zijn handelwijze
meer edel en grootmoedig dan te
der. Ik gevoelde diep, dat hy ten
volle aanspraak had op mijn erken
telijkheid en mijn ontzag: maar
nooit had tussen ons een zweem vari
vertrouwen bestaan". Hier moet men
aannemen met een volkomen fic
tieve vaderfiguur te doen te heb
ben, iets wat weer sterk zou afdoen
dat men er toch
aan het autobiografische element
men er toch algemeen aan toeken:.
Want wie leest hoe deze vader niet
zijn kind, van wie de moeder kort
na de geboorte gestorven was, om
sprong het als vijfjarige aan de.
zorg van zijn maitresse overgaf en
er vervolgens de meest uitgelezen
reeks boeven als gouverneurs bij
plaatste, dan kan men toch moei
lijk van een edele en grootmoedige
handelwijze spreken.
Moeilijk ook te aanvaarden xijn
nu nog de typisch romantische trek
ken zoals de chaos van overmatig
sentiment, de opwindingen, intriges,
de melancholie, de woede en de tra-
nenbaden van de gelieven met 'ie
dood reps, een zware ziekte tot slot.
Men kan daarbij niet ontkomen aan
de indruk dat het hele levensbouw
werk van de romantiek een huisje
was op het ijs van de menselijke
conditie.
Zowel de vertaling van Adolphe
door Cd. Busken Huet als de mo
derne door dr. C. Serrurier van
Cecile zijn uitnemend.
CLARA EGGINK
u ds Labrlo. Geref. Kerk: 10 en 6.30 u
ds H. Fedder te Raard bij Dokkum.
Geref. Kerk (vrijg.) 9.30 en 4.15 u on
bekend. Geref. Gem: 10 en 6 u lees
dlenst. woensdag 7.30 u stud. Th. v.
Stuyvenberg te BodegTaven, donderdag
3 li ds A. Hofman te Zeist. Evang.
Luth. Kerk: 9 u ds Te Winkel. Evan
gelisatiekring: 10 u eredienst, 6.45 u
A. T. Polderman te Den Haag.
Boskoop Herv. Gem: 9.30 u da
A. ae Leeuw. 6.30 u ds W. L. Heljmans.
Geref. Kerk: 9.30 en 5 u ds Hoorn
stra te Nieuw-Vennep. Geref. Gem. 9 30
en 6 u leesdlenst. Chr. Geref. Kerk:
9.30 u leesdlenst. 3 u theol. kand. J.
Manni te Amsterdam.
Hazerswoude Herv. Gem: 9.30 cn
6.30 u ds G. Jonkere. Geref. Kerk:
9.30 en 6.30 u ds Brink.
Hoogmade Herv. Gem: 10 u ds
Fred. J. Broeyer.
Katwiik aan den Rijn Herv. Gem:
Dorpskerk: 9.30 u ds J. C. Bregman
te Gouda: 6 u ds A. Baas. Aula Prin
ses Beatrixschool: 10 u ds A. Baas, G.30
u as C. Bezemer te Schevenlngen;
Gymnastieklokaal school Narcisstraat:
10.30 u kand. J. Barnhoorn te Sassen,
helm: Geref. Kerk: 9.30 u ds W. Bak
ker te Katwijk aan Zee. 5 u ds F
Pijlman te Katwijk aan Zee.
Katwiik aan Zee Herv. Gem. Nwe
Kerk: 8.30 u ds A. Vink, baddlenst.
10 u ds W. Chr. Hovlus, 6 u ds J. C.
Hunnlk. Oude Kerk 8 u pfarrer Helmut
Werkle te Düsseldorf (Duitse taal),
10 u ds W. A. Hagen, te Zwolle, 6 u
da D Bonman. Ichtuskerk: 10 u da
A. Vink. 5 u ds L. Roetman. te Gouda
Hulpkerk Hoornee: 10 u ds H. Stolk
em. pred. te Schevenlngen, 6 ds W. j
A. B. Hagen. Groen van Prlnsterer-
school: 10 u ds G. Boer. Kapel zieken
hui.» Overduin: 4 u ds A. Vink. Zee-
hoc.Dltlum: 8.30 u ds G. Boer. Wllk-
zaal Ichtuskerk 10 u dovendlenst. Ge
ref. Kera: Vredeskerk: 8.30 en 10 u
B. Bourna 5 u ds Bakker. Trlumfa-
torkerk: 9.30 u ds Plllman. 5 us B.
Bouma. Ichtuskerk: 10 u dienst voor
doven. Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 u ds
H. C. v. d. Ent. Geref. Kerk (vrl'e.)
10 en 5 u ds J. P. Unger (B.l, 3 30
en 7 tl ds R. H. Bremmer,
Koudekerk Herv. Gem.: 10 u ds
D. Bouman te Katwijk aen Zee. 7 u ds
P. H. Ouartel. Geref. Kerk: 10 en 7 u
ds Makklnga.
Leiderdorp Herv. Gem: Hoofdstr.:
10 u ds G. Koch te Haarlem (HD).
6 30 u hr J. v. d. Hoek. Schepplngs-
kerk. kapel: 10.30 u hr. J. v. d. Hoek.
Gebouw: 10 u Jeugdkerk. Geref. Kerk.
Hoofdstraat: 10 u ds H, Sweepe, fi."0
u as F. Mlnnema. ScheDptngskerk9.30
u dds Mlnnema, 5 u da Sweepe.
I.elmtilden Herv. Gem: 9.30 u ds
S. J. van Veenen te Achlum, Pnlel 7 u
ds WaDenaar. Geref. Kerk: 9 u da C
A. Verhooz te Oude Wetering, 7 u ds
J. D. Winkel te Saesenhelm.
I.1««e Herv. Gem: Grote Kerk: 10
u os S. Koolstra. 7u ds C. Jongeboer
te Elbuiv (JewrddlenstL Helv. kapel 10
u ds H. G. Oostlnea (HD). Geref. Kerk
10 en 7 u ds J. Bovenberg te Leiden.
Chr Geref. Kerk: 10 en 5.30 u ds
D. H. Blesma. Geref. Gem: 10 en 4
uur leesdlenst. Geref. Kerk (vrlig.)
10 en 4.30 u ds J. J. Verleur. Oud
Geref. Gem: 9.30 en 3 u leesdlensten.
Ned. Prot. Bond: 10 15 u mej. J. H.
van der Slooten te Wassenaar.
Nieuwkoop Herv. Gem: 9.30 u ds
Wapenaar te Lelmulden, 6.30 u ds D.
Ollemans. Geref. Kerk: 9 u ds Feddes
te Raard 6.30 u dhr Llebenberg te
Wllnls. Chr. Geref. Kerk: 9.30 u Dienst
d-s Woord. 3 u ds dhr. W. van Sorge
te Apeldoorn. Rem. Geref. Gem: geen
Nleuwveen Herv. Gem: 9.30 u dht
Goedhart te Noorden, 6.30 u ds J. Ge.
braad, leugddienst.
Geref. Kerk: 10.30 en 6 30 u lc C
A. Verhoog te Oude Wetering.
Noord wijk Binnen Herv. Gem: '6
drs C. Bezemer te Hattum. 7 u ds D
de Vos te Katwijk aan Zee .Geref. Kerk
9.30 u ds Warner. 7 u ds Bakker te
Katwijk aan Zee (Van de Berghstlch-
tlng) 11 u ds Langeler te Valkenburg
Koordwl|k aan Zee Herv. Gem
10.30 en 7 u ds Lapré (De Rank) 9 u
ds Lapré. 10.30 u Duitse dienst. Geref.
Kerk 10.30 en 7 u ds Warner. Herv
Geref. evangelisatie 10 u dhr Henzen
te Leiderdorp, 7 u dhr Boezer.
Noordwijkerhout Herv. Gem: 9.30
11 ds K. Bleij te Vlaardlngeu (HD). 7.30
u vakantievespers dhr. C. Wlsmeyer
(Gem. woning) 10 u Duitse dienst pf
M. Junglnger.
Oegstgeest Herv. Gem. (Groe
ne Kerk: 11 u ds J. M. Hoekstra. Pau-
luskerk: 10 u ds W. E. Verdonk (HA),
7 u ds H. P. Hulsman. Vrijz. Herv
(Groene Kerk)9.30 u dhr H. U Al
berts te Gouda. Geref. Kerk: 10.45 u
ds. F. Mlnnema te Leiderdorp. 7 u ds
G van Duinen te Den Haag. Geref
Kerk (vrijg.): Irene, 8.30 en 3 u dr R.
Brands (dr. Schilderschool) 8 30 en
3 u prof. J. Kamphuis.
Oude Wetering Herv. Gem: 9 30
u ds G. Moen te Alphen aan den Rijn:
Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 u ds W. J
Rmldt te Voorschoten. Rem. Geref.
Gemgeen dienst.
Kljnsaterwoude Herv. Gem: 9.30
U ae A. M. Llndenburg. bevestiging ds
Th. J. Leenmans, 2 u ds Th. J. Leen-
mans Intrede. Chr. Geref. Kerk: 9.30
u dienst des woords, 2.15 u ds G. de
Vries te Rijnsburg.
Rijnsburg Herv. Gem: Grote Kerk:
9.30 u ds J. Batelaan. gevangenlspred.
te Den Haag. 5 u ds M. C. Groene-
woud. Bethelkerk: 9.30 u ds M. C
Groenewoud, 5 u dr N. van Egmond.
te Haarlem. Geref. Kerk: Petrakerk.
8.30 u d6 J. Bovenberg te Leiden, 5 u
ds Bosma Maranathakerk: voor kerk
gangers Rapenburgkerk: 10.15 u de
Bosma, 6 u ds Baaijen. Maranathakerk:
8.45 u ds Baaijen, 4.30 u ds Bot en-
berg te Lelden. Geref. Kerk (vrijg.):
10 en 5.15 u prof. J. Kamphuls te
Kampen. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5
u as G. de Vries.
Sassenlielm Herv. Gem: 9 u ds
Bogers te Alphen aan den Rijn, 10 30
uur ds Bogers., 5 u ds Oostinga. Geref
Kerk: 9 30 en 5 u ds J. D. te Winkel.
Chr. Ger^f. Kerk: 10 en 5 u ds L. S.
de Boer. Ned. Prot. Bond: 10.30 u mevr.
H. J. de Groot-Dorlas te Groenekan
Valkenburg Herv. Gem. 10 en r, 30
u ds G. Zonneveld. Geref. Kerk: 9.30
en 6.30 u ds Langeler. Geref. Kerk
(vrijg geen opgave ontvangen.
Voorhout Herv. Gem: 10 u ds Os
kamp. Geref. Kerk (ln hen- kerk) 7
u ds E. Pijlman te Katwijk.
Voorschoten Herv. Gem: Dorpr-
kerk 10 u dhr van Til te Alphen aan
den Rlln, 7 u ds Saraber (HA). Hnln
en Heil- 10 u ds Joogebroer te Apel
doorn. Rijndijk: 10 u ds Saraber. Geref.
Kerk: 10.30 en 5 u ds Modderaar. Ge
ref. Kerk (vrijg): 10 en 5 u ds J. van
Nieuwkoop te Schevenlngen
Waddlnween Herv. Gem. 9 30 u
ds J. Verwellus (HD). 6.30 u ds D.
van Vliet te Zetten-Andelst. Wijkgeh -
930 u. ds D. van Vliet. 6.30 u ds
T. van 't Veld. Bethel: 9.30 u ds
T. van 't Veld. 5 u ds J. Verw-
Utis, 11.30 u ds P. Fader te
Schoonhoven, Maleisedlenst. Immanu-
elkerk9.30 u prof. dr. A. J. Raskcr
te Oegstgeest. 7 u ds J. G. Bregman
te Gouda. Geref. Kerk9 30 en 6 30
u ds B Koekkoek. Rem. Kerk: 10 u d9
A. Hoff-Vlsser te Vught. Chr. Afges^i.
Gem: 9.30 en 5 u leesdlenst
*Jar",on'l Herv. Gem: 10 u da
J. M. Snijders (HD). 7 u ds P. Albe-s
te Oegstgeest.
Wn««ennar Herv. Gem: Doroskerk-
9 u toerlstendienst, 10 u ds J Stnf-
Limburg, 7 u dr
Th. C. Frederlkse. Klevletkerk: 10 u
ds J. Wit te Ede. Messlaskerk: 10 u
"V"^ ,A' Burgersdljk te Utrecht Ge.
rer. Kei-k:: BloemcamDlaan: 10 en 7 u
in Wlerlnga te Curasao. Zljllaan:
10 en 7 u ds E. Verburg te Wlnscho-
ÏSÏÏün Prot" Bond: Lange Kerkdam-
10.30 u ds J. Hoftiizer te Lelden. Jo-
hannahuls: geen dienst
Woubruege Herv Oem: 9 30 en
0.30 u ds Kempenaar. Geref. Kerk9.30
u ds Dethmers. 6 30 u ds Hengevld
te Leeuwarden.
Zevenhoven: Herv. Gem: 9 30 u da
n. Ollemans te Nieuwkoop De Hoef-
7 u ds W. Verweij te Alphén aan den
Rijn, Geref. Kerk: 9.30 en 7 u ds H.
G, A. Melnders.
Zoeterwomle Herv. Gem: 10 u ds
I- de Tombe te Lelden.
Zwaninierdam Herv. Gem: 10 en
6.30 u ds J. van Woerden te Middel
burg. Geref. Kerk: 10 en 6.30 u ds J.
van Oostrum te De Meern Rem. Ge
ref. Gem: 7 u ds G. Ch Dulnker te
Rotterdam.
(Van onze Haagse correspondent»
In politieke kringen verluidt dat
het presidium van de binnenkort in
te stellen staatscommissie voor her
ziening van de Grondwet en de Kies
wet zal worden gevormd door oud
premier mr J. M. L. Th. Cals en het
lid van het Europese gerechtshof in
Luxemburg dr. A. M. Donner.
Aangenomen wordt dat de leden
van de staatscommissie, van wie de
meesten reeds zijn aangezocht, aan
het einde van de maand worden be
noemd. De leden van de bijzondere
commissie uit de Tweede Kamer, die
zich met deze materie gaat bezig
houden zijn reeds door de Kamer
voorzitter aangewezen. De commissie
zal op 22 augustus worden geconsti
tueerd.
ADVERTENTIE
De echte r. die niet bnt!
