IN HOLIAND
STAAT SN HUIS
we
Muurschildering in kerk
te Delden: unieke vondst
Breedste en mooiste snelweg
«RAIFFEISENBANK
fiat
BOO
Restauratie vergt tijd
'n paar honderd gulden méér of minder maakt bi} F al 'n klasse verschil!
ffl
jiNSDAG 27 JUNI 1967
LL1DSCH DAGBLAD
Dief van ets snel
achterhaald
(Van onze correspondent)
I Uit het raadhuis van Naarden werd
i zondagmiddag een ets, eigendom van
de gemeente en voorstellende „De
I ernstige mishandeling van de zoon
van Lambertus Hortentius," gcsto-
j len. Aan de oplettendheid van een
verloofd paar uit Bussum was het te
danken, dat nog diezelfde dag het ge-
stolene kon worden teruggevonden en
I de dief ingerekend.
Het verloofde paar was op weg
naar de tentoonstelling op de zolder
van het raadhuis en passeerde de
ets in kwestie, die op de overloop j
hing. Toen zij enige tijd daama weer
naar beneden gingen, zagen zij, dat
de ets was verdwenen. Het verloofde
paar had een man in het raadhuis ge
zien. die zich nogal verdacht gedroeg,
wat voor hen aanleiding was snel
naar buiten te gaan.
Daar zagen zij de man in kwestie
in een auto stappen en wegrijden.
Maar intussen had het paar het ken
teken van de auto genoteerd en daar
mee ging het naar de bode van het
raadhuis. Deze bracht de politie van
de verdwijning van de ets in kennis.
Aan de hand van het kentekennum
mer kon men vaststellen, dat de
eigenaar van de auto een 25-jarige
Amsterdamse etaleur was. Hij werd J
door de hoofdstedelijke politie van
zijn bed gelicht. Toen bleek, dat de j
gestolen ets nog in zijn auto lag.
lorgen is rijksiveg nr. 28 ge.
I voor het verkeer en is het
van de gebrekkige verbinding
de oude Zuiderzeestraatweg
rbij. De rijksweg 28 is een on
deel van de eerste volledige
osnelverbinding tussen Rand-
i Holland en het noorden van
Ierland. Voor een deel ivas de-
rijksioeg al in gébruik, maar
is het laatste ontbrekende ge-
Me tussen Nijkerk en Harder-
gereed. Door zijn ligging is
rijksweg de mooiste auto-
Iweg van Nederland. Hij gaat
r parkachtige landschappen,
ie weg heeft twee gescheiden
anen van elk 7.25 m breed. De
htstrook is 3 m breed, terwijl
grasberm en langs de buiten -
e eveneens minimaal 3 m
ed zijn. De middenberm is 6
)reed, terwijl deze berm langs
kust zelfs 12 m is! Hier is de
oweg, in cl. de vluchtstroken
ir liefst ruim 32 meten breed,
rdoor het ook de breedste au-
ig van Nederland is. Bij Nuld
Horst, zie kaart en foto zijn
eatiegebieden ingericht com.
if met stranden, jachthavens,
pings, horeca enz. Men ver-
ht. dat duizenden toeristen
ral uit de Randstad Holland
r deze recreatiegebieden zul-
komen. Uniek voor o?is land
er hier en daar langs de
rijksweg parkeerplaatsen
toiletten zijn.
?f de opening van het nieuwe
rijksweg, totaal ongeveer
m lang, is Nederland een zeer
ngrijke nieuwe verkeersver-
Iing rijker. Gelijktijdig is een
ngrijk recreatiegebied ont-
T NIEUWE GEDEELTE RUKSWEG28
,HET LAATSTE OORDEEL":
tvaar men
véél meer
doet
dan sparen.
De Raiffeisenbank
doet alle bankzaken,
ook reisdeviezen.
Gemakkelijk voor u
spaarbank en alle bankzaken
(Van onze correspondent)
..Het is een wel 60 vierkante meter grote
voorstelling van .,Het Laatste Ooordeel" dat
we hier in de Hervormde Kerk van Delden
onder het kalk hebben aangetroffen. De kwa
liteit is zo goed als ik nog bij geen enkele
andere historische muurschildering in een
kerk ben tegengekomen. Feitelijk hoort de
schildering thuis in de oude kerk die vooraf
ging aan de tegenwoordige. Het vijftiende
eeuwse karakter zit er nog helemaal in. Het
is zeker voor Twente een uitermate unieke
vondst, die wellicht voor Nederland even be
langrijk is als de in Bathmen gevonden schil
deringen. Het juiste jaartal van deze laat
middeleeuwse schildering valt niet te zeggen.
wel kan ik verzekeren dat hier niet één of
andere klungelschilder aan het werk is ge
weest, maar een knap kunstenaar. Over onge
veer drie maanden kan ik, door gebruik te
maken van de modernste chemische prepara
ten, de gehele schildering in dit dakgewelf
bijna weer tot de oorspronkelijke sterkte te
rugbrengen", verzekert restaurateur-kunst
schilder Jelle Otter uit Groningen geestdrif
tig, nadat hij zijn precisiewerk op eei) meters
hoge steiger in de Hervormde Kerk te Delden
even had onderbroken om te vertellen over
de opdracht die hij voor Monumentenzorg
uitvoert.
j de noordwand schilderingen aange-
I troffen. Wanneer ik hier boven klaar t
ben ga ik met de muren aan de
gang. Nu ben ik nog maar met het
voorbereidend werk bezig, hetgeen j
wel bewast hoe tijdrovend dit res- j
taureren is. Daar ik ook nog twee
j dagen per week les geef in kunst- I
I geschiedenis aan het gymnasium in
Groningen, kan ik maar een paar
I dagen per week in Delden werken.
Als ik hier ben. begin ik daarom
's morgens vroeg om zes uur en
werk ik vrijwel constant door tot
's avonds zes uur. In de vakantie
krijg ik meer tijd en nog meer as
sistentie. maar in het geheel denk
ik toch wel een half jaar in Delden
bezig te zijn", veronderstelt de 40-
jarige restaurateur.
Wedvlucht De Sperwer
De Waddinxveense postduivenver
eniging „De Sperwer" hield een wed
vlucht vanaf Chateauroux. Afstand
620 km. De duiven werden gelost om
5.45 u. Aankomst eerste duif 15.22.34
uur. De uitslag was: J. C. den Riet
1. 2; Gebr. Metselaar 3: J. C. Koren
4. 6; A. de Bruin 5, 10; D. Degen-
hardt 7; R. W. Verkade 8; N. van
Buren 9.
Drastische maatregelen De
Griekse regering heeft gedreigd met
drastische maatregelen tegen Griek
se studenten in het buitenland, „die
hun land belasteren in plaats van
zich aan hun studie te wijden". De
regering was ter ore gekomen dat
verscheidene studenten in het bui
tenland het werktuig zijn van „on
ruststokers en buitenlandse agenten"
en vijanden van hun vaderland wa
ren geworden.
Specialisatie
ItdNutë 5
^Niikerh
^Amersfoort
Nieuw gedeelte van rijks
weg 28
a Wegen
mi Oude Zuiderzeestraatweg
Benzinestation
Parkeerplaats(ffij)
Christus-Michael;
hel en hemel
„Hoewel ik nog lang niet klaar
ben met het verwijderen van de vin
gerdikke kalklaag over de schilde
ring, waarna het nauwkeurig schoon
maken, het vastzetten van losse
stukken en het reactiveren van de
verf met een plasticlaag nog zullen
volgen, is toch al te zien, dat de
vier segmenten van het gewelf sa
men „Het laatste oordeel" voorstel
len.
In het oostelijke deel, waar de
kerkgangers vroeger recht tegenaan
keken, troont een grote Christusfi
guur op een regenboog, geflankeerd
door Maria en Johannes. Rechts en
links daarvan, in de noordelijke en
zuidelijke segmenten, zijn grote voor
stellingen van resp. de hel en de
hemel aangebracht .Aan de ene kant
spert een enorm hellemonster zijn
muil open en verslindt allerlei ver
doemde. De hemel is weergegeven
in de vorm van een gebouwencom
plex, dat het „Nieuwe Jeruzalem"
voorstelt. Bovenaan blazen engelen
op bazuinen en bespelen een harp,
terwijl achter de vensters van de
gebouwen heiligen te zien zijn die
gelukkig bidden, omdat zij reeds in
de hemel zijn opgenomen. Op het
westelijk deel tenslotte is in heel
grote afmetingen de engel Michael
vereeuwigd, aldus wijst de in een
stofjas gehulde restaurateur Otter,
die zichzelf liever conservatief
noemt. ons.
Eigen methode
„Voor dit werk heb ik een eigen
methode ontworpen, waarbij ik ge
bruik maak van moderne chemiit he
middelen. Met behulp van een as
sistent kloppen we de kalklaag, die
volgens mij al ln de tijd dat deze
een r.k.-kerk was, Is aangebracht
door schilders die de betekenis van
de beeltenissen niet begrepen, er
voorzichtig af. Het vastzetten van de
losse stukken is dan 'n moeilijk werk,
want met Injectienaalden spuit ik
centimeter voor centimeter diverse
kunststoffen achter de schildering,
waardoor het weer gaat vastzitten.
Dan volgt het grondig schoonmaken
en reactiveren door het aanbrengen
van een plasticlaag.
In principe ben ik er tegen om
zelf verloren gegane stukken weer
opnieuw te schilderen. Ik blijf er zo
veel mogelijk met mijn vingers van
af. Waar geen verf meer zit, zal
ik niets aanbrengen. De schildering
moet zijn eigen waarde behouden en
niet door mij aangevuld worden, dat
zou er afbreuk aan doen. Bovendien
zijn kwaliteit en karakter ervan zo
goed, dat over enkele maanden van
de grond af weer heel goed te zien
zal zijn wat deze enorme schildering
voorstelt", voorspelt kunstschilder
Otter.
Grote kunstwaarde
„Dit „Laatste Oordeel" is voor de j
tijd waaruit het dateert zeker niet
een erg primitieve voorstelling. Vol-
gens mij heeft het een uitgesproken
kunstwaarde. Heel jammer is het j
dat er tot nu toe van officiële zijde
nog zo weinig belangstelling is ge
toond. Als zoiets in het buitenland
zou worden ontdekt werd er stellig
veel meer ophef van gemaakt.
Deze kerk moet vroeger van onder
tot boven beschilderd zijn geweest, j
Na de Schilderingen op de oostwand j
en aan de zuidzijde zijn nu ook op
„Ik ben ln Steenwijk geboren en
in Enschede getogen, waar myn ou
ders nu nog wonen. Na de kunstaca
demies in Arnhem en Den Haag te
hebben bezocht werd ik schilder.
Vijftien jaar geleden kwam ik toe
vallig in contact met Monumenten
zorg. Als eerste opdracht kreeg Ik
de restauratie van middeleeuwse
fresco's in Iluizinga, waarvoor ik
eerst in Duitsland een studie heb ge
maakt van dit gespecialiseerde werk.
waarvoor in Nederland geen oplei
ding bestaat. Sindsdien heb ik ver
scheidene restauraties verricht.
Op het ogenblik heb ik zelfs nog
meer dan één opdracht lopen. Zowel
door de omvang als door de kwali
teit is dit karwei in Delden wel één
van de meest interessante dingen
die ik in dit afwisselende werk on
der handen heb gehad", besluit Jel
le Otter.
Restaurateur-kunstschilder
Jelle Otter uit Groningen
sportcoupé
lingen met Porsche synchronisatie, pook-
versnelling, verstelbare bucket seats voor
in, carrosserie met Aqualit-
behandeling. Compleet: f 64951-
4-deürs sedan, 4 cil., 1197 cc, 65 pk, 140
km/u., 4 schijfremmen met remregulator,
Aqualit-behandeling, smering „for-life" van
alle draaipunten, gesloten koelsysteem,
bagegeruimte (385 dm3).
(laken bekleding) f 6999,"
4-deurs sedan, 4 cil., 1197 cc, 65 pk, 140
km/u., 4 schijfremmen met remregulator,
Aqualit-behandeling, smering „for-life" van
alle draaipunten, gesloten koelsysteem,
Compleet: f 7799,-
4 cil., 1481 cc, 83 pk, 155 km/u„ schijf
remmen op voorwielen, vacuum rembe-
krachtiger, bekleed veiligheidsdashboard
en stuur. Aqualit-behandeling (anti-roest),
(met lakenbekleding)
Compleet: f7799,-
