mLqeBRuiken en -qeBneken
Cruiswoordraadsel
Van Welzenes'
duik van
32 m. hoogte
er ACHT-er
Koppengesnel
RDAG 24 JUNI 1967
LD.-EXTRA 3
tt'v E noodzaak van bondige formulering dwingt
W de opsteller van krantekoppen tot een soort
telegramstijl („Luns naar Londen"), waar
in allerlei, in feite onmisbare elementen
worden weggelaten. Zolang het niet tot onduide
lijkheid of pertinent onjuist taalgebruik leidt, kan
men tegen dit „koppengesnel" weinig bezwaar heb
ben. Dringt het echter door in gewonegeschre
ven en zelfs in gesproken taal, dan moet men het
ten stelligste afkeuren.
ttttET is mijn indruk, dat het koppengesnel
I niet zonder invloed is geweest op de hand
over hand toenemende neiging, het woord
„worden'' weg te laten in gevallen als „Het
huis moet nog geschilderd (worden)". Een afwij
king, die (nog) vreemd is aan ons taalsysteem en
dus (nog) als fout dient te worden aangemerkt,
ook al blijft in het Nederlands het hulpwerkwoord
van de lijdende vorm in de z.g. voltooide tijden wèl
achterwege. („Hij is geroepen (geworden)", vgl.
Engels: „He has been called"; „Hij is gedood
(geworden)'', vgl. Eng.: „He has been killed" enz.)
Over koppen gesproken: „Bekende zangeres ver
ongelukt" meldde onlangs een dagblad en begaan
met dit te vroege verscheiden (zo meende ik uit de
kop te mogen concluderen) van een veel
talent, begon ik te lezen om voor de zoveelste
maal tot de ontdekking te komen dat onze journa
listen tegenwoordig graag het woord verongelukt
gebruiken als ze spreken over lieden die het er (ge
lukkig!) met een schrammetje hebben afgebracht.
Het voorvoegsel „ver-"' in „verongelukt" duidt nog
altijd aan dat iemand door een ongeluk om het
leven is gekomen!
GEPLUKT uit „De Autokampioen"' „De ons
ter beschikking gestelde wagen was uitge
rust met een heel fraaie leren bekleding.
We hebben ons laten vertellen dat dit leer van een
bijzonder goede kwaliteit is, omdat het verschil
met kunstleer vrijwel niet te zien is!!" De verdub
beling van het uitroepteken schijnt ons duidelijk te
moeten maken dat de schrijver iets uitermate be
langrijks heeft mee te delen maar wat dat is.
Er staat (dankzij het misbruikte „omdat") dat het
feit „dat dit leer van een bijzonder goede kwaliteit
is een gevolg is van het feit dat „het verschil
met kunstleer vrijwel niet te zien is.". De lezer,
die beseft dat dit nonsens is, probeert oorzaak en
gevolg te verwisselen door „omdat" in ,jzodat" te
veranderen, of de hele oorzaak-gevolgverhouding
te omzeilen door er „en dat" voor in de plaats te
zetten dan wel het geheel te wijzigen in: „We heb
ben ons laten vertellen dat dit leer van zo'n bij
zonder goede kwaliteit is, dat het versa
met kunstleer vrijwel niet te zien is" Dan
nog echter staan ive voor het probleem: heeft onze
kampioen nu werkelijk willen beweren„dit (ech
te) leer is zo goed dat het op kunstleer lijkt?" Het
lijkt moeilijk aanvaardbaar. In ieder geval bewijst
dit citaat weer eens duidelijk, dat onjuist taalge
bruik tot onverstaanbaarheid kan leiden!
JAPIN
ging. Van de dag. dat ik had be
sloten er vanaf te duiken, bekeek
ik de brug anders. Zoals een bokser
zyn tegenstander voor de eerste
gongslag.
„Op Koninginnedag duik ik er
af", besloot ik. Waarom juist op
Koninginnedag 't klinkt misschien
vreemd, maar op 31 augustus
toen de verjaardag van Koningin
Wilhelmina kan ik alles. Noem
het bijgeloof maar het is zo. 31
augustus is mijn geluksdag.
De nachten voor de duik die
ik had aangekondigd dus ik kon
er voor mijn fatsoen niet meer af
lag ik uren wakker. Het pakte
me toch wel aan.
Toen kwam de dag. Op slag was
ik doodkalm. Ik trok mijn witte
wollen trui aan, zette mijn blauwe
duikkapje op en zei thuis: ,Ik ben
zo terug. Ik ga even van 32 meter
hoogte duiken".
By de brug zag het zwart van
de mensen. Duizenden. De trams
konden geen meter verder. Auto's
stonden in lange files voor de brug
te wachten. Camera-mensen van
Polygoon filmden mij en veel men
sen raakten mij nog even aan.
voor ik op de rand van de brug
klom. Boven rookte ik nog even
een sigaretje. Voor de concentratie.
Terwijl ik een paar haaltjes deed,
bemerkte ik dat de mensen, die
naar mijn „doden-sprong" zo
hadden ze het genoemd waren
komen kijken, zenuwachtiger wa
ren dan ikzelf. „Kom van die brug
af jongen", hoorde ik vele mensen
roepen en een vrouw gilde steeds:
„Niet doen! Niet doen!
160 km/u
Toen mijn sigaret op was, dacht
ik, „Aad nu moet het maar ge
beuren. Ik strekte mij helemaal uit
en dook! Natuurlijk niet zoals je
van 'n duikplankje van een zwem
bad gaat. Wanneer ik dat had ge
daan, zou ik het niet hebben kun
nen navertellen.
Ik ging rechtstandig om
hoog, daarna een zweefduik van 20
meter en tenslotte de laatste 12
meter met het hoofd omlaag. Het
is een kwestie van proberen en op
bouwen. Maar je moet vooral je
lichaam helemaal hol houden en de
benen stevig tegen elkaar drukken.
Anders ben je verloren. Ik had
zo'n snelheid via de filmopna
men berekend 160 kilometer per
uur dat ik meteen weer boven
was. Tot mijn knieën schoot ik bo
ven het water uit. Aan de wal kreeg
ik een donderend applaus en
een bekeuring. Nee. niet voor dui
ken, maar voor zwemmen in ver
boden water.
- n de voetbalsport was het het-
1 zelfde. Ik wilde wat bereiken.
Natuurluk lukte het. Na negen jaar
was ik zelfs internationaal arbiter,
floot ik landen wedstrijden. Dat had
ik mij by mijn eerste wedstrijd al
voorgenomen. Precies als by het
duiken, moest ik het opbouwen.
Stap-voor-stap en niet bang zyn.
Ook al voel je je van binnen niet
helemaal lekker en al roepen er
nog zoveel mensen „doe het niet,
kom van die brug af", dan moet
je toch doorzetten. Daarmee kom
je op alle gebieden heb ik on
dervonden het verst
HORIZONTAAL
1. vogeltje
3. stellig
0. binnenlandse strydkrachten
2. kippeprodukt
4. dof kirren
5. aanwyzend voornaamwoord
19. dierenverblyf
20. loswal
21. bergkloof
23. mondvocht
26. drukte, hofstede
28. de oudere
29. element Astatinium
31. beweeggronden
33. betaald antwoord
35. kraakbeenvis
37. neer
38. gemeente in Limburg
40. schop
43. profeet
44. oprecht
45. mensen naast Uw deur
48. departement
49. Greenwich-tyd
50. kastyden
52. voorzetsel
53. getyde
55. uit de weg gaan voor
57. drama
61. schildvleugelig insekt
63. plantaardige gelatine
64. watervogel
66. kieren
68. door middel van
69. pluimvee
71. groente
72. daar
73. hoort men als t' onweert
74. boom
VERTICAAL
1 maand
2. melkklier van een koe
4. in orde
5. noodsein
6. een of ander ding
7. deel van een fiets
8. niet dicht opeen staande
9. voegwoord
10 iemand die een bad neemt
11. toestel
13. inwendig orgaan
15. sieraad
17. deel van een etmaal
18. zich doen voortbewegen
20. kopers kosten
22. uitnodigen
24. zie 12 horizontaal
25. goed gezouten
27. gelofte
30. losgeraakte naad
32. keizer
33. hert
34. opgetaste hoop
36. geschikt voor de omloop
39. grassoort
41. zaadkorrel
42. de juiste tyd aanwyzende
45. de laatste Heilig Sacrament
ontvangen hebbende
46. toestel om snelheid te minderen
47 neer
51. bloedverwanten
53. in heviger mate
54. lidwoord
56. keurig
57. strook
58. gewicht
59. Europeaan
60. en
62. heel groot iemand
65. van de
67. op de-: op het nippertje
69. roep om paard te doen stilhou
den
70. element Neon.
,.Na die duik van 32 meter hoog, ben ik nooit meer in het
water gedoken. Zelfs niet van een zwembadduikplank van 1
meter. Ik ging daarna altijd van het trappetje het water in.
Ik had bereikt wat ik wilde. Dan is voor mij de lol eraf. Zo'n
duik van twee huizen hoog, moet je langzaam maar zeker op
bouwen. Iedereen kan zó van 30 meter hoogte in het water
duiken. Dat is geen kunst. Maar de kans is dan wel heel erg
groot, dat je niet meer boven de waterspiegel uitkomt. Levend
bedoel ik.
J aarom zeg ik. zoiets moet je
langzaam opbouwen. Stap-
voor-stap. Ik begon eerst van twee
meter hoogte in de Maas te dui
ken. Toen van vyf meter. Van zes
meter. Daarna een tydje van
twaalf meter hoogte. Toen zeker
honderd keer van vijftien meter en
tenslotte was ik gereed voor de duik
van 32 meter van de brug boven
de Maas. Wanneer ik er nu nog
wel eens aan denk, waren die dui
ken van 20 meter naar het inkt
zwarte water eigenlyk veel gevaar
lijker dan die ene duik waarover
toen heel Nederland sprak".
Aad van Welzenes, die 35 jaar
geleden op 31 augustus 1932 van
de brug boven het Maaswater in
Rotterdam dook, zegt het terwyl
zyn ogen achter zyn brilleglazen
glinsteren. Hoeveel malen stond
zyn naam niet in de dagbladko
lommen voor de tweede wereldoor
log. Niet alleen to.en hy, terwijl
duizenden naar zyn „dodensprong"
keken, van 32 meter hoogte In het
water dook. Meer nog daarna, toen
Van Welzenes één van onze top-
voetbalscheidsrechters was gewor
den.
Oudere Leidenaars zullen zich
wellicht herinneren dat Van Wel
zenes, vóórdat hy aan zyn scheids-
rechterscarrière begon, gedurende
enige jaren in A.S.C. de rechtsbui-
tenplaats bezette.
Hoe ik tot die vreemde hobby
overal van afduiken kwam, weet
ik niet. Misschien kwam het door
dat wij op Katendrecht woonden.
Recht tegenover de aanlegsteigers
van de Holland-Amerika lyn. Het
was een soort sport van alle zwem
mers uit onze buurt, overal vanaf
te springen en te duiken. Ik had
al verscheidene malen van 15 meter
hoog gedoken en prakkizeerde me
suf, hoe ik nog hoger kon komen.
De schepen brachten my op een
idee. Van de reling van een zee
schip het water in. Dat was het.
Dat was zeker 20 meter. Ik liet my
tussen vrachtgoed aan boord hysen,
want de loopplank kwam ik niet
op.
Aan boord stond een Amerikaan
se zeeman. „Wat kom Je doen?'
'vroeg hy. „Ik wil even duiken", zei
ik branieachtig. Hy vertrok geen
spier van zyn gezicht, maar zei
„Neem dan nog eerst even je laat
ste sigaret" en hy bood my een
piraatje aan, op een manier, alsof
ik een minuut later op de elektri
sche stoel ging. Ik deed een paar
haaltjes en dook toen in de rivier.
Als een bokser
De schuit voer al. Van een va
rende boot was ik nog nooit gedo
ken. Toen ik boven kwam, zat ik
by na tegen de scheepswand aan.
Ik heb als een idioot moeten zwem
men om los te komen van de zui
ging van het schip. Maar de schrik
was nog niet weg, of ik keek al
weer naar iets hogers uit. Ineens
had ik het, de brug!
En als ik iets in myn hoofd heb,
dan moet ik het doen ook.
Twee keer per dag kwam ik over
die brug, als Ik naar en van myn
werk by de Raad van Arbeid
Bijna 35
jaar geleden
in Rotterdam
Sunt u de acht afwijkingen ln de belde bovenstaande tekeningen
finden? De juiste oplossing vindt u elders ln dit nummer.
Foto links: Van Welzenes ten
tijde van zijn successen als
scheidsrechter.
Rechts: De befaamde brug
over de Maas.
lossingen onder het mot-
[ruiswoordraadsel" dienen voor
sdag a.s. te 9 uur vm in het
te zyn van de redactie. Wit
sel 1 in Leiden. Onder de goe-
ilossingen stellen wy een eer-
rijs van f 5.-- en twee pryzen
f 2.50 beschikbaar waarnaar
i abonnees kunnen mededin-
'LOSSING VAN
RIGE OPGAVE
eerste prys van f 5,- werd
tend aan mevrouw J. S. van
■Ockhorst, Tromplaan 162
Igpest. de twee pryzen van
aan de heer W. E. Nolles, Ka-
eg 33 in Leiden en aan de
Kom er ACHT-er
heer I. Boom. Utrechtseveer 17 in
Leiden. De pryzen worden de win
naars toegezonden.
