tabbijn Soetendorp: Israël
heeft behoefte aan rust
om Israël economisch en sociaal gezond te maken
uw werkgever kan van elke gulden 3 gulden maken:
Negenhonderd jaar
„Wartburg"
[PERDAG 15 JUNI
LETDSOH DAGBLAD
„Een tweede keer zal imassada niet vallen"
(Van onze speciale verslaggeefster)
Jen tweede keer zal Massada niet vallen".
it was de inhoud van het telegram, dat rabbijn Soetendorp, hoofd van de
raal-joodse gemeente in Amsterdam kortgeleden aan zijn familie ver-
jrde.
j» «j
{en tweede maal zal Massada niet vallen" Dat is het wacht-
r<f dat de beëdigde Israëlische officieren meekrijgen. Het is deze
le kreet, die tot in het merg en been van alle Israëli is doorge-
n. Massada is een symbool. Het is een 2000 jaar oud fort in de
woestijn, eens paleis van Koning Herodes, waar de joodse
lanen na de val in het jaar 70 na Christus zich drie jaren heb-
Jainnen staande houden. Onlangs is het fort opgegraven en op
i oorplein van deze historische plek worden de Israëlische of fi
rn beëdigd. „En zo God wil", zo zeggen de joden, „zal Massada
'niet meer vallen". Want 2000 jaren hebben zij er naar ge
jat de bodem van hun beloofde land te kunnen betreden en nu
r eenmaal zijn zullen ze hun land met hand en tand en met
leven verdedigen.
RABBIJN SOETENDORP
tweeduizend jaar ze elkaar met
uwjaar toegewenst: „Volgend jaar
Israël. Voor sommigen is het wer-
geworden. Een toch wat
dere realiteit dan ze gedacht had-
i: want het nieuwe Israël is jong
mentaliteit anders dan de
lameïng eigenschappen die de jo-
q uit d> verstrooiing aankleefden,
td vernocden. Een moedig, strijd-
irdig, leergierig en actief volk.
leen hui mentale onverwoestbaar-
id Ig bewaard gebleven. Joden heb-
bjjvoorbeeld in alle eeuwen de
n gehad slechte soldaten maar
ide kooplui te z\jn. Dat gaat nu
t meer op.
Geen koopman
Soetendorp heeft vijf jaar
gewoond en gewerkt, als
n een avondgymnasium. Hij
thiêrover: „Er heeft daar iets
jtaaardigs plaatsgehad, een to-
verschuiving van accent. Israël
It nu voortreffelijke soldaten en
ADVERTENTIE
t is Zondag
Vile modellen en kleuren
Vinaf 5.95
slechte kooplieden. De Israëlische
jongeman, die van school afkomt,
heeft honderden ideeën in zijn hoofd.
Hij wil verder studeren, h\j wil naar
kantoor, hy wil de techniek in of hij
wil werken op het land. Maar dat hij
koopman wil worden hoor je zelden
of nooit. Het is een soort afrekenen
met 2000 jaar joodse geschiedenis,
met 2000 jaar nooit je-zelf-kunnen-
zijn. Want de nieuwe generatie is
niet een verzameling Russen, Ameri
kanen. Duitsers, Polen, Nederlanders
enz. van joodse bloede, maar een
nieuw volk met een eigen lana, waar
voor men wil vechten. En men heeft
één stelling, namelijk deze: een van
onze „klassieke" dichters is Bailik.
Hij schreef tijdens een progrm aan
het eind van een gedicht deze re
gels: „En in hun dood droegen ze
ons op te leven te leven tot in
eeuwigheid". Dat is een opdracht.
Voor alle Israëli".
houdend gevecht, wat dan zou zijn
>volgd".
Zielige figuur
Is Nasser een jodenhater?
„Nasser had oorspronkelijk niet zo
veel haat tegen de joden. Hij heeft
bijvoorbeeld zelfs eens uitgeroepen:
,Ik zou, als ik naar Tel Aviv vloog,
binnen vijf minuten vrede in het Mid
den-Oosten kunnen hebben". Maar
dat hij dat nooit gedaan heeft, is
omdat vrede met Israël de orde zou
kunnen verstoren in de Arabische
landen, en omdat hij dan zijn positie
als leider van alle Arabische landen
niet meer zou kunnen handhaven.
Nasser ging er vroeger prat op, dat
hij zo goed bevriend was met de
joodse gemeenschap in Cairo. Toen
ineens begon hij te ageren tegen Is
raël. Daarna kwam hetzelfde tegen
de joden, die Israël hielpen bijvoor
beeld de joden uit Amerika en
dan ben je al dicht bij de gedachte
achter „mein Kampf", dat Nasser
tijdens de Suez-crisis in 1956 trou
wens ook liet uitdelen onder zijn of
ficieren. Nasser is thans een zielige
figuur. Hij rolt van een berg af en
kan zijn vaart niet meer stoppen.
Ik denk, dat hij zelf nog het meest
geschrokken is van Oe Thants weg
trekken van de troepen. Hy had er
dan wel om geschreeuwd, maar het
was een vooralsnog loze kreet eri op
het moment dat die troepen weggin
gen, was Nasser eigenlijk nog lang
niet klaar voor de situatie, die toen
geschapen werd. Maar hij moest om
zijn figuur te redden handelen. Het
resultaat is bekend".
Hoe ziet nu de toekomst van Israël
er uit volgens rabbijn Soetendorp?
„Wanneer Israël er in slaagt tot
een blijvende vredestoestand te ko
men, dan is er één probleem: name
lijk hoe kan het potentieëel van Israël
gebruikt worden voor de ontwikke
ling van het gehele Midden-Oosten.
Er moet een ontwikkelingsprogram
ma worden uitgevoerd. De mensen
moeten leren lezen en schrijven want
zo snel mogelijk moet de achterstand
van de omringende landen worden
ingelopen. Jordanië en de Libanon
willen in ieder geval wel samenwer
ken met Israël. Altijd al, maar geen
van tweeën wil de eerste zijn. Syrië?
Syrië begint niet zoveel zonder Egyp
te. En Egypte houdt zich voorlopig
wel koest. Pas als er werkelijk spra
ke is van weggewerkt niveauverschil
tussen Israël en de omringende lan
den, zal er blijvende rust komen. Rus
land zal bepaald niet tegenwerken
in de hoop zó via een achterdeur wat
medezeggenschap in het Midden-
Oosten te krygen. Maar of de Chine
zen dit wel willen? Onwetendheid be
vordert voortdurende ontevredenheid.
En die is de bron van haat, agres
sie en oorlog. De Chinezen hebben
belang bij het achterbleven van het
Midden-Oosten. En ik denk, dat zfj
de ontwikkelingsplannen van 't Mid
den-Oosten ook danig zullen tegen
werken"
Medelijden
Dat de Arabieren iets tegen de jo
den hebben, is duidelijk. Maar heeft
Israël ook iets tegen de Arabieren
„Niets. Ik hoorde het verhaal
van een gewone sergeant. Een van
de velen, die gewikkeld was in de
strijd tegen het Palestijnse bevrij
dingsleger. Achmed Sjoekairy was
weggelopen. Zijn leger was in paniek.
En ondanks het feit, dat die mensen
maandenlang vergiftigd waren met
de doctrine „alle joden de hals af
te snijden", zei die sergeant by 't zien
van hun ellende: „Ze hebben niet eens
goede schoenen aan hun voeten de
stumperds". De tranen stonden hem
in de ogen. De Israëli hebben ns
lijk doodgewoon medelijden met de
ze mensen en ze zullen ook beslist een
oplossing voorstellen om hen in te
schakelen in het normale arbeids
en leefproces in Israël, al heeft men
daarvoor dan ook financiële hulp van
buitenaf nodig zeker nu. Israël
wilde en wil slechts vrede, maar
Nasser met zijn idee van de drie
kringen, waarvan Egypte dan de
meest toonaangevende kring zou moe
ten zijn, vindt Israël nu eenmaal niet
in zijn ideeën passen. Gelukkig kent
Israël de mentaliteit van het Oosten.
Je kunt iemand namelijk niet zijn
gehele gezicht laten verliezen, ook
Nasser niet. Daarom hebben ze niet
gestaan rondom het Suez-kanaal of
op het grote plein in Cairo, want dan
had Nasser en het Egyptische volk
met hem. zijn gezicht verloren. En
Israël heeft slechts belang bij rust,
pacificatie, en niet bij een nooit op-
voor wat dan ook, behalve uiteraard
voor wapens. Leveranties van land
bouwmachine-onderdelen bijvoorbeeld
die uit Zwitserland moesten komen,
werden in het begin van de vorige
week stopgezet omdat de fabrikant
bang was dat er geen financiën
den zijn voor de betaling. Dank zij
het toestromende geld goddank
ook uit andere landen kunnen die
leveranties weer doorgaan. De eerste
partij is al weer verstuurd. We zijn
er nog niet, nog lang niet: de scha
de aan Israël aangebracht, is niet
te becijferen. Maar die miljoenen
vormen alvast een begin en met Gods
hulp zal Israël er weer bovenop ko
men. Laten we hopen, dat deze unie
ke actie, die eigenlijk nog niet eens
officieel begonnen is, nooit meer voor
Israël op touw gezet behoeft te wor
den", aldus rabbijn Palache.
RABBIJN PALACHE
stond voor Israël, maar dat die op
het k tieke moment zich ontlaadt
in een dergelijke campagne is onge
looflijk. Het is haast niet bij te hou
den wat er gaande is, maar het be
langrijkste is: er is bloed, er is geld.
Geld, dat in één grote pot gaat: Is
raël haalt er uit wat het nodig heeft
Unieke zaak
De onverwachte golf van sympa
thie en vrijgevigheid ten opzichte van
Israël heeft de joden in Nederland
en Israël verrast en verwarmd. „Het
is een unieke zaak. Je preekt week-in-
week-uit over ethische waarden, maar
je hebt desondanks het gevoel te le
ven in een eeuw van tteëativisme
en materialisme. Dan plotseling
komt dit. Iets positievers is toch echt
niet denkbaar".
Waarop berust toch die gebonden
heid van Nederland met Israël? „In
de eerste plaats is het een brok reli
gie. In dit land is een buitengewone
belangstelling voor de Bijbel, voor het
land van de Bijbel en voor het we
zenlijke element, dat de joodse reli
gie in het christendom heeft inge
bracht. Men ziet in de staat Israël
een in vervulling gaan van een stuk
profetie. Dan is er in de tweede
plaats een brok schuldcomplex. Heel
merkwaardig overigens: Nederland
heeft in de oorlog meer dan welk
land dan ook voor de joden gedaan.
In de derde plaats is er de overeen
komst tussen Nederland en Israël.
Beide kleine landen, vechtend tegen
grote natuurelementen: de een tegen
het water, de ander tegen het woes
tijnzand. En zo kan ik nog tal van
dingen noemen, maar al die verkla
ringen schieten tekort als je ziet wat
er nu gebeurt".
En er gebeurt heel wat in ons
land. Miljoenen guldens zyn al in
Amsterdam bij het bureau van de
collectieve Israël-actie binnengeko
men, vertelde ons rabbijn Palache
van de orthodox-joodse gemeente.
Het geld komt uit alle hoeken. By
joden en niet-joden wordt om het
hardst gegeven. „We kunnen het ons
nauwelijks voorstellen, wat er alle
maal gebeurt. Waanzinnige bedragen
komen binnen. Van scholieren, van
organisaties, van het bedrijfsleven,
van particulieren. We hebben gratis
boekhouders. Een gratis accountant.
Een leger van vrijwilligers. Hulp van
gemeenten bij het collecteren, hulp
van fabrikanten, banken en girodien
sten sloven zich op een onvoorstelbare
manier uit. Het is om te huilen van
dankbaarheid. Wij wisten allang, dat
•r in Nederland belangstelling be-
In Londen:
Prinses Paola
opende
Antiekbeurs
Prinses Paola van België heeft
gisteravond, vergezeld door Prins Al
bert, de 27ste antiekbeurs in Lon
den geopend. Het was voor het eerst
dat een lid van een Koninklyk huis
de beurs opende.
78 Britse kunsthandelaren zijn op
de beurs vertegenwoordigd.
De tentoongestelde oudheden zijn
miljoenen waard. Tot de kostbaarste
schatten behoort 'n gouden kelk wel
ke door Catharina de Grote werd
ontworpen en welke door haar aar
het klooster van St. Alexander in St
Petersburg werd geschonken ter her
innering aan haar vriend Prins Po-
temkin.
t* 7
Met haast geen ander bouwwerk in Duitsland zijn zo vele his
torische herinneringen verbonden als met de nu 900 jaar oude,
in de Russische bezettingszone liggende Wartburg. Naar men
zegt, is ze in de 13de eeuw schouwtoneel van de zogenaamde
„zangersoorlog" geweest, die Richard Wagner tot zijn opera
„Tannhauser" inspireerde. Omstreeks dezelfde tijd leefde hier
de om haar vrome liefdadigheid de geschiedenis ingegane hei
lige Elizabeth. In 1521/22 vertaalde de hervormer Maarten
Luther op de burcht het Nieuwe Testament in de Duitse taal,
en 150 jaar geleden legden studenten in de „Hof der feesten"
een bekentenis op de eenheid van Duitsland af. Naar aanleiding
van de 450ste herdenkingsdag van de reformatie in de herfst
van 1967 vinden op de Wartburg officiële feestelijkheden plaats,
waarvan echter overeenkomstig de wil van de zone-autoriteiten
vertegenwoordigers van de Duitse Bondsrepubliek uitgesloten
zullen zijn.
ADVERTENTIE
voor Israel
economisch-sociale actie Israël kerkstraat 128, Amsterdam C.tel: 2472 24
