Mr. Gijsbert van Hall
KAN
UW REGENJAS
NOG MEE
OF NIET?
APOLLO-BEMANNING
LEVE NIEUW
meriko
Tëblenkffi
7
Is Sojoez bestemd
voor maan-vlucht
BALANS TIEN JAAR BURGEMEESTER
Een „regent" met
vele verdiensten
Scheuring bij
de Carlisten
Suggestie
Kamanin
PRONONCE
DONDERDAG 11 MEI 1967
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
ADVERfENTiE
(Van onze Amsterdamse correspond.)
Gijsbert van Hall gaat heen. HU
zal in de herinnering van velen ach
terbleven als een burgemeester, die
heeft gefaald en als een man, die
nooit aansluiting heeft gevonden by
de Amsterdamse bevolking. Die by
herhaling een verregaande onver
draagzaamheid en geïrriteerdheid
aan de dag legde. Die telkens weer
opzien baarde door onbeheerste uit
spraken. Die geen begrip heeft kun
nen opbrengen voor de problemen
van dc jongeren. Die als hoofd van
de politie de ordehandhaving in de
hoofdstad in een chaos liet uitlopen.
Een eigenwijze, tactloze, ondemocra
tische gezagsdrager. Een regent, die
geen kritiek op zijn beleid duldde.
Het is een vals beeld. De objec
tieve geschiedschrijver zal na het
doorlichten van de ambtsperiode van
burgemeester Van Hall tot de con
clusie moeten komen, dat Amsterdam
nog nooit een burgemeester heeft ge
had, die zich met zoveel strijdlust
voor de belangen van de hoofdstad
heeft ingezet. De resultaten, die mr.
Van Hall daarbij heeft geboekt, zijn
voor Amsterdam van enorme beteke
nis geweest en er zullen tot in een
verre toekomst vruchten van wor
den geplukt. Maar het zijn resulta
ten, die niet tot de verbeelding van
de massa spreken.
Het jaar 1966 was het jaar van de
provo's, maar het was ook het jaar.
waarin een begin werd gemaakt met
de opbouw van een petrochemische
industrie. Over dertig jaar zal men
de provo's zijn vergeten, maar men
zal in Amsterdam die petrochemische
industrie niet kunnen missen.
Wij willen niet beweren, dat mr
Van Hall de provo's in het leven
heeft geroepen, maar wél is groten
deels aan hem te danken, dat er een
olieraffinaderij in Amsterdam komt.
Het is unfair de man, die wegens be
paalde tekortkomingen zijn ambt
moet neerleggen, met hoon te overla
den, als diezelfde man van onschat
bare waarde voor de economische
groei van de stad is geweest.
In Leiden
Mr. Gijsbert van Hall is een gebo
ren Amsterdammer. Op 21 april vier
de hij zijn 63ste verjaardag. Hij stu
deerde in Leiden en trouwde daarna
met Emmie Nijhoff, die een jaar jon
ger is dan hijzelf. Zij hebben twee
dochters, die inmiddels zijn ge
trouwd. Mr. Van Hall heeft jaren
lang in New York gewerkt. Zijn
Amerikaanse relaties bracht hij la
ter mee in zijn burgemeesterschap en
Amsterdam heeft hiervan in ruime
mate geprofiteerd. Na zijn terugkeer
werd hij directeur van het Amster
dams Trusteekantoor en later van
het bankiershuis Labouchère.
Eind 1956 werd mr. Van Hall, die
lid is van de PvdA en voor deze
partij zitting heeft in de Eerste Ka
mer uitgenodigd burgemeester van
Amsterdam te worden. Voor hij zijn
beslissing nam, overlegde hy met de
toenmalige burgemeester van Rotter
dam, mr. Van Walsum. Op 2 januari
1957 volgde zyn benoeming en op 1
februari kwam hij in functie.
Hij had een moeilijk begin. Am
sterdam had sinds 1945 twee burge
meesters gekend, die zeer populair
waren geweest. De eerste was de dy
namische directeur van de Ned. Dok
en Scheepsbouw Maatschappij Feike
de Boer, die een dag voor de bevrij
ding van de hoofdstad de Duitse
gezagshebbers letterlijk wegvloekte
en de opbouw van het bestuursappa
raat met kracht ter hand nam. Hij
was een tijdelijke burgemeester, die
eind 1946 het roer overgaf aan mr.
Arn. J. d'Ailly, die door zijn vele bui
tenlandse reizen, waarmee hij de in
ternationale verbindingen met Am
sterdam wist te herstellen, de „vlie
gende burgemeester" werd genoemd.
Onbeholpen
de huwelijksvoltrekking van Prinses
Beatrix in een stad, waar het kli
maat er zich op dat moment niet
voor leende. Hy heeft nooit willen toe
geven, dat de provo's méér zijn dan
op rellen beluste jongelui en dat zij
in feite de in het oog lopende franje
zijn van een politiek-bewuste jonge-
rengemeenschap. die zich over de
I gehele linie actief manifesteert. Hij
heeft een star beleid gevoerd ten
j aanzien van straatdemonstraties.
dat in brede kring kwaad bloed heeft
j gezet. Mr. Van Hall is een goed za
kenman, hy is een minder goed psy
choloog. Maar als hy een regent mag
zyn geweest dan was hy er een. by j
wie de beste bedoelingen hebben
voorgezeten.
Een burgemeester van Amsterdam
moet zyn stad trachten te besturen
met een meer politiek dan praktisch
ingestelde gemeenteraad en met een
in vele sectoren bureaucratisch func
tionerend ambtenarenapparaat van
niet minder dan 25.000 mensen. Mr
Van Hall heeft op enkele punten ge
faald. De vraag is of een ander in
zyn positie niet zou hebben gefaald.
Gijsbert. van Hall heeft nooit ge
vraagd om burgemeester van Am
sterdam te mogen worden. Hij is ge
zwicht voor de aandrang en hij heeft
zich tien jaar van zijn leven met
enorm veel inspanning Ingezet voor
de belangen van zijn stad. Er zijn in
die tien jaren en met name het af
gelopen jaar veel slapeloze nachten
geweest.
Hij moet nu gaan. maar het af
scheid mag geen zucht van verlich
ting zyn. Want Amsterdam zal Van
Hall missen in vele, hoogst belang
rijke zaken. Het zou onrechtvaardig
zijn bij zijn afscheid de fouten in zijn
beleid hoger aan te slaan dan de on
miskenbare verdiensten, die hij voor
Amsterdam heeft gehad.
FRED VAN SLUIS
gelyke onderhandelingen was hy een
fanatiek doorzetter, die niet rust
voor hy zyn doel heeft bereikt. Am
sterdam heeft in hoge mate van
eigenschap geprofiteerd.
Méér
Van een burgemeester van Amster
dam wordt echter méér gevraagd.
Amsterdam is niet alleen een finan
cieel en industrieel centrum, maar in
de ware zin des woords hoofdstad.
de gemeenteraad heeft bij een groot
publiek antipathie gewekt. Hy pleegt
in een ongeïnteresseerde houding de
debatten te volgen en als hem door
de fracties van de VVD en CPN in
scherpe interrupties de voet werd
dwarsgezet. kan hy geïrriteerd uit
vallen, omdat hy nooit snel de juiste
woorden kan vinden. Hy is een
slecht spreker en vervalt daardoor
vaak in ontactische opmerkingen.
Bekend zyn z'n uitlatingen „Wilt u
nou u bek eens houden", op een in-
lllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllilH
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllliw
De plaats vanwaaruit van oudsher
impulsen zijn uitgegaan tot vernieu
wing van staat en maatschappy.
kunst en cultuur. Van zijn burge
meester wordt verwacht, dat hy zich
op al deze terreinen met kennis van
zaken beweegt. En daarnaast moet
hy de motor zyn van het college van
B. en W., een goed voorzitter van de
gemeenteraad, een deskundig hoofd
van de politie en een man, die zich
ook op representatief gebied vlot
weet te bewegen. Het is wel wat veel
gevraagd van één man. Mr. Van
Hall heeft dat zelf altyd ingezien.
Hy is een voorstander van het sy
steem, waarby er twee burgemeesters
zyn, van wie de een de bestuurlijke
en de ander de representatieve taak
op zich neemt.
Gysbert van Hall heeft veel tegen
gehad. Wat hy aan goede dingen
voor de stad heeft gedaan, gebeurde
meestal binnenskamers. Zy waren
vooral gericht op de economische
ontwikkeling van de stad, op het be
houd van de grote bankinstellingen
en op het terrein van de universiteit.
Het grote publiek is van dergelyke
zaken niet onder de indruk, maar er
gert zich aan het feit, dat de burge
meester van een rode stad spreekt
met een accent van zyn Leidse stu
dententijd. Zyn rol als voorzitter van
Kamerdebat
op 22 mei
De Tweede Kamer heeft be
a sloten, om maandag 22 me
openbaar debat te houden
het voorgenomen ontslag
burgemeester mr. G. van Hall f
f van Amsterdam, waarby tevens
aan de orde zal komen de inte-
a rim-nota van de „commissie-En-
f schedé". Dit openbaar debat zal f
eventueel 's avonds worden voort- f
gezet.
Kamervoorzitter Van Thiel
heeft na overleg met minister
Beernink (Binnenlandse Zaken)
de Kamer meegedeeld, dat het
rapport van de commissie-En-
schedé pas op woensdag 17 mei f
ter beschikking van de Kamer f
kan worden gesteld. Hij deelde f
verder mee dat het rapport f
„waarschijnlijk meer dan 500 f
pagina's" zal omvatten en ver- f
gezeld zal zijn van een vrij uit- J
voerige begeleidende nota van J
het kabinet.
terruptie vanaf de tribune in de ge
meenteraad en „dat schorremorrie"
de jeugd, die zich in de hal van
het Centraal Station ophield.
Integer
Zeven voormalige hoge functiona
rissen van de Carlistische monarchis
tische beweging in Spanje hebben
aangekondigd, dat zy zich van de be
weging hebben losgemaakt omdat zy
het niet eens zyn met haar politieke
en religieuze ideologie. De uitgetre-
denen zeggen de voornaamste aan
hangers van de Carlistische preten
dent van de Spaanse troon, Prins
(de schoonmoeder van Prinses Irene)
te zyn geweest. In een verklaring zeg
gen zy, dat de ideologie, waarmee zy
het oneens zijn onder meer het niet-
aanvaarden van godsdienstvrijheid
en een nauwe band met anti-demo
cratische elementen inhoudt.
Sommige mensen 'gaan maar door met hun jas, jaar in jaar uit. Maar pas op!
Er is een regenmóde, en zo'n jas is net als een visitekaartje. Kijk de uwe d'r
eens op aan. Kan het nog of niet? Is die nog correct en bij de tijd? Niet? Kies
dan meteen de nieuwste snit, nieuwste kleur en de meest ideale super-
zorgeloze stof: Menko-Terlenka!
ADVERTENTIE
Hy heeft ondanks alle felle kritiek
nooit moeite gedaan om zich te ver
anderen. Waarschijnlyk komt dat,
omdat Gysbert. van Hall een oprecht
en integer man is. die persoonlyke
„public relations" haat, omdat hy
zich niet anders wil voordoen dan hy
is. Hy is ook een man, die niet tegen
onrecht kan. Dat is ook de reden ge
weest, dat hy in de oorlogsjaren ac
tief aan het verzet deelnam en de
Duitse bezetters voor enorme geldbe
dragen heeft bestolen om onderdui
kers by te staan. Zyn broer en mede
werker, Walraven van Hall, viel in
handen van de Duitsers en werd om
het leven gebracht.
Na de rel, die in juli 1963 plaats
had tussen betogers in het Olym
pisch Stadion en de politie, zei mr.
Van Hall: „Ik heb er nachten van
wakker gelegen". Niemand twyfelt
daaraan. Hy heeft zich, alle kritiek
van tafel vegend, sindsdien steeds j
achter de Amsterdamse politieman
nen geschaard als er botsingen wa-
ren tussen politie en burgerij. Hij
heeft de poltie nooit willen laten i
„vallen" ofschoon hy beter dan ie-1
mand anders wist, dat het Amster- i
damse politiekorps een organisatori-
sche chaos was, dat er een onbegrij- J
pelyk benoemings- en bevorderings-
beleid werd gevoerd, dat de leiding
en niet die van de oud-hoofd- j
commissaris alleen absoluut niet
voor haar taak was berekend. Mis
schien had hy er beter aan gedaan
in het openbaar het zieke politie
korps aan de kaak te stellen. Want
ofschoon de burgemeester hoofd van
politie is. moet hy toezien dat de
miniteries van Justitie en Binnen
landse Zaken een grote greep hebben
op de gemeentepolitie en o.a. buiten
de burgemeester om de korpsleiding
benoemen. Mr. Van Hall heeft het
niet gedaan, maar de politie door dik
en dun verdedigd. Vermoedelyk uit
vrees, dat het i'eeds onder 500 va
catures gebukte korps nog meer
agenten zou zien afvloeien.
NU IS EEN RINCK-BRIL
(door de 5 RINCK-extra's)
VOORDELIGER DAN OOIT
BOTERMARKT 1
TEL. 01710—25036
j De commandant van het program-
ma voor bemande ruimtevaart van
i de Sowjet-Unie, luitenant-generaal
Nikolai P. Kamanin, heeft gesugge
reerd dat zyn land van plan is een
man op de maan te brengen met
behulp van een ruimtevaartuig van
het type van de Sojoez. De Sojoez-I
is vorige maand te pletter geslagen.
Kamanin zei dat het mogelyk was
een ruimtevaartuig van 15 ton op de
maan te laten neerdalen vanuit een
baan om de maan met het doel een
mens op het maanoppervlak te bren
gen. Hij onthulde dat dergelijke ruim
tevaartuigen van 15 ton reeds be-
psoefd waren. Aangenomen wordt dat
hij daarmee doelde op de Sojoez. Of-
fieel is het gewicht van de Sojoez
nooit bekend gemaakt.
Kamanin deed deze onthullingen
in het jongste nummer van een twee-
maandelyks tijdschrift, dat dinsdag
is uitgekomen.
De zwaarste lancering waarover
Russische mededelingen zyn gedaan
was die van het onbemande ruimte-
laboratorium Proton-II in november
1965 dat 12.2 ton woog.
Van de Sojoez-I werd alleen mee
gedeeld dat het ruimtevaartuig
„enorm" was.
na om de maan zou volgens de gene
raal een veel zwaarder ruimtevaar
tuig vereisen en bovendien raketten
van een nog onbereikbare stuw
kracht.
Er zou een startgewicht op aarde
nodig zyn van 5.000 tot 6.000 ton.
„Als wy in aanmerking nemen dat
het startgewicht van de krachtigste
raket die in de Verenigde Staten
PurkpfM'llflflll- worc*t geproduceerd, de Saturnus-V,
x ai ncci uaa 11 niefc meer dftn 2700 tOR lg dan WQrdt
het duideiyk hoeveel er nog moet ge
beuren voordat rechtstreekse vluch
ten van de mens langs de route aar-
de-maan-aarde mogelyk worden*
schreef Kamanin. Hij schreef nlete
over het gewicht van Russische ra
ketten.
techniek
Het artikel van de generaal be
handelt verder een aantal methoden
terug naar de aarde te brengen. Een
om een kosmonaut op de maan en
landing op de maan vanuit een baan
heeft als voornaamste voordeel, zegt
hy, dat het gewicht van het vaar
tuig dat de landing uitvoert en daar
na weer opstijgt naar een baan om
de maan, niet meer zal zijn dan 12
tot 15 ton. (Deze techniek beogen ook
de Amerikanen met hun Apollo. Red.
L.D.).
Een directe maanvlucht zonder
parkeerbanen om de aarde en daar-
ADVERTENTIE
Vóór Pinksteren naar
BIKINI of BADPAK.
Star beleid
Mr. Van Hall heeft zyn verant-
woordelykheid als hoofd van de po
litie geaccepteerd, toen hij deze niet
meer kon dragen. Dat kan een fout
worden genoemd. Hy heeft zich ook
niet krachtig en openlyk verzet tegen
De drie Amerikaanse astronauten, die
aangewezen zijn om de eerste bemande
Apollovlucht te maken. Van links naar
rechts Walter Cumiingham, Donn F. Eisele
en de commandant Walter M. Schirra. Op
de achtergrond een model van de Apollo,
het ruimteschip waarmee de eerste Ameri
kanen een vlucht naar de maan zullen ma
ken. De bemanning komt in de plaats van
Grissom, White en Chaffee, die in januari
j.l. bij een brand in een Apollo om het leven
kwamen. Oorspronkelijk zou de thans aan
gewezen bemanning de eerste bemande
Apollovlucht hebben gemaakt in november
j.l. Die vlucht kwam echter te vervallen.
Thans zal dit drietal naar alle waarschijn
lijkheid dus toch de eerste vlucht maken,
die voor begin volgend jaar is geprojecteerd^
