VLEES
Doe uzelf niet tekort terwijl u slaapt,
neem niet zomaar 'n matras
neem 'n moderne ^3 I II'—.1 J kapokmatras
IK DEED HET ALLEEN
LZC speelt gelijk
in onprettig duel
mmm
echt
moederdaggeschenk
mei en jum
(raderen op
Fusie in Den Bosch
HOOFDSCHOTEL
DONDERDAG 11 MEI 1967
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 21
ADVER 1'ENT IE
gratis boekje
Vraag per briefkaart
gratis gezellig boekje
•Rozegeur en Maneschijn*.
Vol tips voor uw
slaapkamer. Adresseer aan:
Stichting Kapok-Bureau,
Joh. Vermeerstraat 19,
Amsterdam-Z.
^innaai ii iiiauao
Het Stica-merk
is uw garantie voor
'e kwaliteit van
vulling en tijk.
Vervolg van pag. 19
95
55
Ineengestort
g een „onbetwistbaar punt" is
voor velen, dat Van der Lubbe het
slachtoffer is geweest is van verdo
vende middelen of injecties en daar-
gedurende het proces een ver
sufte indruk maakte. Maar wie dat
;r meer aanneemt, zal dan toch
wel even duidelijk moeten maken
waarom dan een bijzonder lastige
figuur als de Bulgaar Dimitrow, die
getuige Goering tot razernij bracht,
eveneens werd verdoofd. Dat
zou de nazi's beter zyn uitgekomen
dan in het geval-Van der Lubbe. Bo
vendien heeft de Nederlander, on
danks die veronderstelde verdoving,
gedurende het gehele proces stijf en
strak volgehouden, dat hy de enige
dader is geweest, een verklaring,
die de nazi's allesbehalve aangenaam
in de oren geklonken zal hebben.
Er zyn intussen andere redenen
aan te wijzen om de suffe houding
Van der Lubbe te verklaren.
Men vergete niet, dat Van der Lubbe
zeven maanden in gevangenschap
verkeerde, juist hij, de trekker
door Europa, die er niet tegenop
zag van Leiden naar Berlijn te lo
pen en die op zijn wandeltochten
al of niet in gezelschap van
„Tippelbruder" in Hongarije,
was geweest! Vooral een vrije vo
gel als hij moet die gevangenschap
als een ondraaglijke last hebben
gevoeld en dit te meer, omdat hij
dag en nacht geketend was, voort
durend begluurd werd en in een
cel vertoefde, die doorlopend ver
licht was. Zelfs de taaie Bulgaar
Tanew kon dit niet langer verdra
gen en deed een poging tot zelf
moord. De keiharde Dimitrow brul
de zijn ondervragers in het gezicht,
dat hij de hand allang aan zich
zelf zou hebben geslagen, indien
hij niet zulke sterke zenuwen zou
hebben gehad.
Dat was dan de lichamelijke druk,
I maar voeg hierbij de psychische.
Het moet Van der Lubbe steeds
duidelijker zijn geworden, dat hij
velen van degenen, die hem poli
tiek het naast stonden, had helpen
vernietigen, dat anderen, voorzo
ver ze veilig in het buitenland za
ten, hem uitmaakten voor al wat
lelijk was en dat er van zijn waar
schuwing aan de arbeiders totaal
niets terecht was gekomen. Zo zat
hij daar: maandenlang geketend,
terwijl hij niet ajleen zijn doel had
gemist, maar zelfs het tegenover
gestelde had bereikt van wat hem
voor de geest had gestaan, terwijl
hy de dood voor ogen had. Onder
die verschikkelijk druk is hy
ADVERTENTIE
COCKTAILSCHORTJE
met bijpassende panwant
in hetzelfde AE?
leuke dessin, /i UK
Compleet ^awM
Een vaststaand feit is, dat de be
handeling voor de rechtbank Van der
Lubbe veel te lang duurde. Drie we
ken na zyn arrestatie ging hy al in
hongerstaking. Op alle mogelyke ma
nieren had hy zyn medewerking ver
leend en hy verwachtte nu, dat zyn
zaak spoedig afgehandeld zou wor
den. Maar by die drie weken, die
hem al veel te lang hadden geduurd
zoals hy verklaarde tegenover
prof. dr. Bonhoeffer (Universiteit
van Berlyn) en dr. Zutt, beiden psy
chiater kwamen dan nog eens
41 weken, waarvan 29 in ketens ge
klonken
Er was nóg een factor, die een
verkeerde indruk van Van der Lubbe
heeft helpen wekken. Volgens Bon
hoeffer en Zutt volstrekt-eeriyke,
beslist-wetenschappelyke getuigen
had Van der Lubbe de merkwaardi
ge eigenschap zeer levendig te zijn
als hy met iemand in contact was
getreden, maar direct na beëindi
ging een verstilde indruk te maken.
Natuurlyk is er by ieder mens een
zekere tegenstelling tussen zyn ge
drag tydens menselyk contact en de
perioden van rust, wanneer dat con
tact verbroken is. Maar het viel de
psychiaters op, dat dit contrast by
Van der Lubbe sterker was dan by
de gemiddelde mens. Men zou tydens
die rust de indruk kunnen krygen
dat hy voor zich heen staarde. Maar
in werkelykheid, aldus de geleerden,
bekeek hy zyn omgeving met grote
belangstelling. Tydens een eerste on
derzoek in het begin van Van der
Lubbe's gevangenschap stelden zy
vast, dat hy iemand was, die wist
wat hy wilde, maar desondanks een
jongensachtige en goedmoedige in
druk maakte. Dat jongensachtige
openbaarde zich ook als hy plotse
ling in de rechtszaal moest lachen,
omdat hy zich niet kon voorstellen,
dat het hoogste rechtscollege van
Duitsland zich met dergelyke onbe
nullige zaken kon bezighouden.
Onherkenbaar
Tydens een tweede onderzoek, in
oktober, moesten Bonhoeffer en Zutt
een geweldige verandering by Van
der Lubbe vaststellen. Hy was nau-
weiyks te herkennen. Alle fut was er
uit, zo sterk zelfs, dat hy, die by
het eerste onderzoek in behoorlijk
Duits en zonder tolk met de psychia
ters had gesproken, nu zelfs niet
meer de moeite nam om Duits te
spreken, maar wat onverstaanbaar
Nederlands zat te brabbelen. Er was
niets meer over van de jongeman,
die enige maanden eerder was om
schreven als Intelligent, wilskrachtig
en zelfbewust.
verandering was de
buitenlandse pers natuurlyk niet ont
gaan. Van Duitse zyde achtte men
het daarop noodzakelyk een neutraal
onderzoek te laten instellen, nl. door
de Zweed Söderman, die vaststelde,
dat er geen verdovende middelen
waren gebruikt en op zyn nadrukke
lijke vraag aan Van der Lubbe of
die ooit iets had gemerkt na het nut
tigen van voedsel, een beslist ont
kennend antwoord kreeg. Maar het
proces sleepte zich maar voort. Nog
eenmaal kwam Van der Lubbe tot
leven en weer onderstreepte hy, dat
hy alles alleen had gedaan en dat
hy nu eindelyk wel eens wilde weten
wat de uitspraak van de Hoge Raad
was. Opmerkelyk was, dat er al
thans èèn toehoorder in de rechts
zaal was, die Van der Lubbe's ver
klaring geloofde: mr. G.T.J. de Jong
kantonrechter uit Amsterdam, die
maar niet kon begrypen, waarom
men de verklaringen van de recher
che, die een absolute bevestiging van
de bekentenissen van Van der Lubbe
inhielden, terzyde had gelegd. Met
de chronometer in de hand was vast
gesteld. dat de Nederlander de waar
heid had gesproken! Maar ja, het
gerechtshof zocht naar helpers, hel
pers en nog eens helpers, die er
echter niet waren geweest
Wèl mogelijk
de Ryksdag was zeker niet het
eerste grote gebouw, dat in zeer kor
te tyd uitbrandde. Zo verscheen eni
ge jaren geleden in Duitsland een
boek van een zekere Elffenberger,
waarin een onderzoek werd ingesteld
naar de oorzaak van 1200 schouw
burgbranden over de gehele wereld.
En dat waren dan alleen nog de
schouwburgen! Men denke ook eens
aan de brand, die juist een eeuw
vroeger (in 1834) het prachtige par
lementsgebouw in Londen verwoest
te, of aan de brand in de Weense
Beurs in 1956.
Voorts schynt men niet te we
ten, dat warmtestraling een zeer be
langrijke factor is by het snelle ver
spreiden van vuur. Die straling kan
enorme afstanden overbruggen, zelfs
tot veertig meter toe en laat zich
niet door luchtstromingen van rich
ting veranderen of verminderen (zie
„Verbrennen und Löschen". een
boek van de Westberlynse „Ober-
brand-direktor dr. F. Kaufhold).
Deze factoren maken de brand in
de grote zittingzaal van het Ryks-
daggebouw veel minder geheimzin
nig dan hy eruit zag. Eerst barstte
het glazen dak op veertien meter
hoogte, waarna het vuur 75 meter
vrije ruimte voor zich kreeg, ryk
van zuurstof voorzien. Zó enorm was
de trek op het ogenblik van die
„doorbraak", dat brandmeester Klotz
zich aan de deur moest vasthouden
om niet door de wind te worden weg
gezogen.
Kromme stok en
rechte sla»
O
Wanneer men Marinus van der
Lubbe recht wil laten wedervaren,
dient men hem te omschryven als
een door communistische idealen ge
dreven jongere, die met uiterst be
perkte middelen naar verwezenlyking
daarvan heeft gestreefd. Geplaatst
tegenover de politieke ontwikkeling
van de dag, met name in Duitsland,
vreesde hy, die een tegenstander was
van de rode dictatuur in de Sowjet-
Unie, de doorbraak van een bruine
dictatuur by onze oosterburen. En
om de arbeiders uit hun lethargie
te wekken, achtte hy een duïdelyke
daad noodzakelyk: het in brand ste
ken van de Ryksdag. Maar daarme
de bereikte hy precies het tegenover
gestelde van wat hy nastreefde. In-
plaats van de arbeiders wakker te
schudden gaf hy er de nazi's een
wapen mee in de hand om alle te
genstand te breken. De nazi-leiding
bestond niet uit koel-berekenen-
de politici, maar uit avon
turiers, die snel profiteerden
van de gelegenheid. die hun
door Van der Lubbe kant en klaar
werd gepresenteerd.
Met omkering van een bekende
zegswyze zouden wy het zó willen
uitdrukken: Van der Lubbe heeft met
een (volgens hemi rechte stok een
kromme slag geslagen. Dat is de
tragiek van zyn korte leven. Een ide
alist ging tot de daad over en, in-
plaats van een dam op te werpen te
gen de dreigende stroom van de dic
tatuur, veroorzaakte hy een stroom
versnelling! Er is geen reden hem
daarvan een verwyt te maken. Of
men het eens is met zyn opvattingen
en de methoden, die hij meende te
moeten gebruiken, doet hier betrek-
Aardappelen
duurder
De bintjes zyn tussen 6 maart en
8 mei meer dan twee keer zo duur
geworden. Dat wil zeggen: op de
aardappelbeurs in Rotterdam. Voor
de consument zijn de prijzen ook
omhoog gegaan, maar niet zo erg.
Althans volgens de ter beschikking
staande gegevens.
Het Produktschap voor Aardappe
len, dat deze gegevens verstrekt, zit
met de moeilykheid, dat de statis-
tiekbureaux van de grote steden geen
consumentenprijzen over april kun
nen opgeven, als gevolg van een ver
andering in de manier van verza
melen en verwerken van consumen
tenpryzen by het Centraal Bureau
voor de Statistiek.
Toch kon in de gistermiddag ge
houden vergadering van het
Produktschap uit een stad een con
sumentenprijs op tafel worden ge
legd. In Amsterdam kostten de bint
jes dinsdag 35 tot 46 cent per kilo,
tegen 32 tot 42 cent op 27 april en
25 tot 35 cent half januari. In die
hoger geworden consumentenprys
heeft de jongste verhoging van de
beursnotering nog niet doorge
werkt.
Er worden nu ook oude aardap
pelen uit Polen geïmporteerd. Slecht
zijn ze niet, zo werd in de produkt-
schapsvergadering meegedeeld, maar
ze zyn wel anders dan we in Ne
derland gewend zijn. zodat de afzet
nog niet erg groot is. De Poolse aard
appelen deden op de Rotterdamse
beurs maandag jl. f 24 per honderd
kg, Zwitserse bintjes f31 per hon
derd kg. Tot 1 mei had Nederland
in totaal ongeveer drieduizend ton
oude aardappelen ingevoerd, waarvan
byna de helft uit Polen en ongeveer
duizend ton uit West-Duitsland.
(ADVERTENTIE)
Nieuwe kleuren in jumpers
Breestraat 137
Herenstraat 83
kelyk weinig ter zake. Een door on
zelfzuchtige motieven gedreven mens
poogde anderen te inspireren, maar
faalde op deerniswekkende wyze.
Faalde hij inderdaad? Met de fei
ten voor ogen lijkt die vraag nauwe
lijks gerechtvaardigd. En toch On
willekeurig vraagt men zich af of die
Ryksdagbrand en alles wat daardoor
politiek werd losgemaakt nog niet
iets mèèr heeft gedaan dan de
komst van het nazisme versnellen.
Heeft die brand de levenstijd van het
nazidom eigenlijk niet enorm ver
kort? Hitier kwam immers volledig
aan de macht onder sensationele
omstandigheden, die niet zoals
Van der Lubbe had gewild de
Duitse arbeiders wakker hebben ge
schud, maar wél ln de gehele we
reld de ogen openden voor het ge
vaar, dat zich in Duitsland was
komen aandienen. De Rijksdagbrand
heeft een geest van verzet wakker
geroepen, die eerst zou uitmonden
in de oorlog met nazi-Duitsland en
tenslotte zou eindigen in Hitiers on
dergang. Sloeg Marinus van der
Lubbe met een „rechte" stok een
kromme slag of met een kromme
stok een rechte slag?
Water polocompetitie
(Van
„Met
waterpolomede werker
scheidsrechter kan je
geen wedstryd spelen" riep Jaap
Brandlicht, terwijl hy het water wilde
verlaten, gevolgd door enkele andere
spelers van het Gooi. Slechts met de
grootst mogelijke moeite lukte het de
coach zyn pupillen weer in het veld
te krygen en de wedstrijd te laten
voortzetten.
Inderdaad floot scheidsrechter van
;r Velden gisteravond bijzonder
slecht in de wedstryd LZC-het Gooi.
De ontmoeting, welke een wedstryd
de eerste klasse moest voorstellen,
ontaardde dan ook al spoedig in een
minderwaardige vertoning, die ten
slotte in een 5-5 gelyk spel eindigde.
Van deze treffers werden er niet
minder dan 5 uit straf worpen ge
scoord. vooral veroorzaakt door het
ruwe spel. Het Gooi dromde keer op
keer samen voor het doel van goalie
Jan Heek, waar tientallen vrije wor
pen werden uitgedeeld. Hier liep het
arbiter Van der Velden uit de hand.
zodat het vaak meer op vry worste
len leek dan op waterpolo.
eerste periode kwam het Gooi
noch LZC tot een goede aanval. Eerst
kort voor het einde van deze periode
moeilyk schot van Jan
Bultman, dat door Jan Heek onscha-
delyk werd gemaakt. Ook de tweede
speeltijd leverde aanvankelyk geen
gevaarlyke momenten op, totdat
Schoof hard inschoot, maar ook de
Gooi-keeper was op zyn post. Ten
slotte werd het werk van LZC toch
beloond. Een vrye worp van Kees
Schoof werd goed op de hand van
Nico van Sittert geplaatst, die de
opende. Nadat in de volgende
periode Dick Timmermans de plaats
Schoof had ingenomen, werd Jan
Bultman na een scrimmage voor het
LZC-doel een strafworp toegewezen,
die hy goed benutte. Even later
schoot scheidsrechter Van der Vel
den een zeer grote bok, door ook
aan Parrel een strafworp toe te wij
zen, terwyl de overtreding tegen hem
buiten de 4 meter plaats vond. Na-
Sittert een vrye worp snel
had genomen schoot Parrel de stand
ADVERTENTIE
§t> n
«ri
naar 3-1 en dezelfde speler bracht de
voorsprong zelfs op 4-1 uit een straf
worp na drie strafworppunten. Een
zelfde penalty voor het Gooi werd
kort voor het einde van deze speel-
tyd benut door Jan Bultman, die
hiermede de achterstand voor zijn
ploeg tot 4-2 verkleinde. De laatste
speeltlyd begon met een strafworp
voor Brandlicht en Ab Lust schoot
van ongeveer acht meter beide ploe
gen op gelijke hoogte. LZC kwam
echter opnieuw vóór, dank zy een
doelpunt zoals alleen Van Sittert kan
maken, terwijl er nog circa een hal
ve minuut was te spelen. Het Gooi
kreeg echter alle tyd een aanval op
te bouwen en toen ook Lust nog vrij
gelaten werd door Timmermans .werd
de stand gelyk: 5-5.
DUIVENSPORT
L.P.V. „De Vriendenclub" Wed
vlucht vanaf Soignies (179 km). Los
8 uur. Eerste duif 9.41.54 uur. Uitslag:
1 J. Gysman. 2 N. Nievaart. 3, 5 Th.
Dongelmans. 4, 8 W. Vylbrief, 6 Pet,
7. 10 T. Gysman. 9 I Klinkhamer.
l Glas-
wedstryd tegen Schotland met 20
gewonnen. Beide doelpunten in deze
door 53.000 toesohouwers bygewoonde
ontmoeting werden in de eerste helft
gescoord.
Dinamo Boekarest heeft in de
Roemeense hoofdstad het toernooi
om de Europese beker volleybal ge
wonnen. Dinamo versloeg in de finale
stadgenoot Rapid met. 31. Dinamo
Boekarest legde ook vorig jaar beslag
op de beker.
Nieuwe uitgaven
Europees journaal
van een topper
De Amsterdamse sportjournalist.
Evert Grifhorst (Het Vrije Volk),
heeft de Nederlandse sportliteratuur
uitgebreid met het werkje: „Ajax,
Europees journaal van een topper".
Al geruime tyd lag dit boekje
klaar voor de verkoop, maar gezien
de goede resultaten van Ajax in de
Nederlandse competitie wachtte Evert
Grifhorst liever tot de dag, waarop
Ajax de landstitel opnieuw zou ver
overen. Deze gebeurtenis viel op zon
dag 30 april: een week later ver
scheen toen het geïllustreerde boekje
in de handel.
Als wij ons niet vergissen zal dit
werk by de vele voetbalfans voor
al in de hoofdstad zyn weg wel
vinden. Het is een luchtig geschre
ven boek, met talrijke foto's van de
Europa-Cup-wedstryden van Ajax
tegen het Turkse Besiktas. Liver
pool en Dukla Praag. Op de laatste
bladzijden brengt Grifhorst foto's en
tekst over de beslissende ontmoeting
in Geleen van de Ajacleden tegen
Fortuna'54, waar de kampioensvlag
in top ging.
Jaap van Praag voorzitter van
Ajax schrijft in het voorwoord on
der meer: „Dit Europese journaal
van een topper" is een verschrikke
lijk fyn boek. waarvoor ik mijn vrind
Grifhorst van harte dank."
„Ajax Europees journaal van een
topper".uitgave N. V.' De Arbei
derspers te Amsterdam.
ADVERTENTIE
Vele remises
in Hoogezand
van de voor de twee-
i heft internationale
Hoogezand gespeelde
De uitslagen
de ronde vai
damtoemood ir
partyen zyn:
Andreiko (Rusl.)Koeperman (Rus
land) 11; Leclair (V.S.)—Deslau-
riers (Canada) 02; Cazemier (Zwi.)
Tsjegolov (Rusl.) 11; Roozenburg
(Ned.)Sybrands (Ned.) 11; Mos-
tovo (Fr.)Baby Sy (Senegal) 11;
Germain HaitiWiersma (Ned.) 11.
De stand na twee ronden: 1/5.
Roozenburg, Koeperman, Tsjegolev,
Andreiko, Mostovoi 3 pnt.; 6/8.
Wiersma, Deslauriers, Baby Sy 2 p.;
9/11. Sybrands, Cazemier, Germain
1 pnt.; 12. Leclair 0 pnt.
In totaal 274 renners, die der
tien nationaliteiten vertegenwoordi
gen. hebben ingeschreven voor de
motorraces, die tweede pinksterdag
op het circuit by Tubbergen worden
gehouden. In de wedstryden voor
internationalen zullen 146 renners
aan de start komen.
Finland heeft woensdag in Hel
sinki in een wedstryd voor groep drie
van het toernooi om het Europees
kampioenschap voor landenteams
met 11 gelyk gespeeld tegen Grie
kenland.
-/*'X
Haarlemmerstraat
172 - 174 - 179
Herenstraat 9
MIDZA
Over het algemeen was en is
nog steeds geneigd aan te nei
dat Van der Lubbe niet in staat is
geweest een enorm gebouw als de
Ryksdag in zyn eentje in vlammen
te doen opgaan. Hy was immers
niet al te best van gezicht, nadat
speelse kameraden hem, de jonge
metselaar, een lege kalkzak over
hoofd hadden getrokken, waardoor
een stukje kalk in zyn ogen terecht
was gekomen en hy zich lange tijd I
onder doktershanden had moeten
stellen. Zyn beperkte gezichtsver- j
mogen was zelfs reden geweest hem
een invaliditeitsrente toe te kennen..
Volgens de theorie zou Van der Lub-1
be zelf wel enkele kleine brandhaar-
den hebben aangestoken, maar in- j
tussen zouden anderen bezig zyn ge-
weest materiaal aan te slepen of.
indien dit reeds was geschied, in I
brand te steken. Alleen zó, zegt men,
kon het kolossale gebouw van de
Duitse Ryksdag de grootste kaas- j
stolp van Europa, zoals het spottend
werd genoemd in korte tyd een
I prooi der vlammen zyn geworden, i
Hierby worden toch enkele zaken
1 vergeten:
Doodstraf voor
moord tijdens
staatsgreep
De tweede divisieclub Wilhelmina heeft gisteravond tijdens een
buitengewone algemene ledenvergadering besloten een fusie aan te
gaan met FC Den Bosch. De nieuwe vereniging komt in de eerste
divisie uit onder de naam FC Den Bosch '67 en zal op het sportpark
De Vliert in Den Bosch spelen.
De stichting FC Den Bosch zal de schulden van Wilhelmina tot
een maximum van 125.000 gulden betalen. Bovendien betaalt FC Den
Bosch 5.000 gulden als aanloopkosten bij het teruggaan van Wilhel
mina naar de vierde klasse amateurs. Daarnaast zal jaarlijks een
bedrag voor een trainer ter beschikking worden gesteld.
FC Den Bosch krijgt de beschikking over alle door Wilhelmina ge
contracteerde spelers, terwijl het dit jaar ook een keuze kan doen
uit de spelers van het tweede en derde alsmede het jeugdelftal van
Wilhelmina.
ADVERTENTIE
Soekarno's lyf-
Djakarta ter
Een korporaal vi
wacht is gisteren
dood veroordeeld wegens moord op
het zesjarige dochtertje van generaal
Nasoetion.
Korporaal Hargijono behoorde tot
de troep soldaten, die Nasoet-ions wo
ning binnenstormde op de avond
toen de communisten nu achttien
maanden geleden de macht
trachtten te grijpen.
Nasoetion, die thans voorzitter is
van het Indonesische Volkscongres
wist over de schutting achter zyn
huis te ontsnappen, maar zyn doch-
terje werd met kogels doorzeefd.
Hargyono zei tegen de militaire
rechtbank, dat hy waarnemend pre-
I sident Soeharto om gratie zal ver-
zoeken. Twee andere korporaals kre
gen levenslang voor hun aandeel in
de overval. Vyf soldaten kregen 17
jaar en een soldaat zes jaar gevan
genisstraf. De negen zyn ook schuldig
bevonden aan de moord op Na-
soetions adjudant-luitenant Tendean,
die by de schietparty om het le-
I ven kwam.
BIEFSTUK TARTAAR
Biefstuk tartaar is gemalen bief
stuk die u lekker kruidt met zout
en peper. Aan weerszijden mooi
bruin bakken tegelijk met wat rook-
spek en een paar zilveruitjes. Fees
telijk opdienen met champignons,
gebakken ei of in een pittige to
matensaus. Heerlijk bij aardappel
puree en sperzieboontjes.
Publikatie van Voorllchtingsoureau Vlees
Vleeswaren en Vleesjpnt
