Chaotische toestand van
Indonesië 's economie
DE MANTELSPECIALIST
J&denka
REGEN
MANTELS
59." 69.5t
Soeliarto heeft probleem van
„geleid" wanbeheer op te lossen
Ook een joods
gedenkteken
in Daehau
Arrestatie in moord
kinderen
op twee
Wilson vanavond voor
t.v. tot Europa en V.S.
Schacht heeft
kritiek op Bonn
PEPERZAK
DE ZWITSERSCHE
DE ZWITSERSCHE
van Zijp
DE MANTELSPECIALIST
FLINKE JONGEN
Fa. D. Warring en Zom
RIJNLAND LEIDEN
1ste Verkoopster
PALACE-HOTEL j
Noordwijk aan Zee
LEIDSCH DAGBLAD
MAANDAG 8 MEI 1987 I
Soekarno liet noodlottige erfenis na
(Van onze reisredactcur rar. H. L. Leffelaar)
Sinds juli 1966 zyn in Djakarta en Soerabaja tientallen
kleine handelaren en zakenlieden failliet gegaan. Op Oost-Java
is het Chinese kooplieden verboden handel te drijven in de
kleine dorpen. In Bandoeng hebben neringdoenden zich laten
gazelen, omdat zij niet langer in staat waren hun schulden te
voldoen. Dit zijn de eerste ontwikkelingen sinds de nieuwe In
donesische regering probeert orde op zaken te stellen in de
:haotische economie van het land.
stad wonende Nederlander „is hier
het meest vertegenwoordigde be
roep."
8charrelen in Djakarta kan van al
les betekenen. Men hoort, bijvoor
beeld. dat iemand een cheque van
600.000 roepiah niet bij zyn bank kan
verzilveren, omdat de bank krap zit
(ook dat is normaal geworden in In
donesië). De scharrelaar zal dan
iemand gaan zoeken, die het geld wel
kan fourneren en bereid is te wach
ten totdat de bank weer voldoende
contanten heeft. Lukt zo'n transactie,
dan kan de scharrelaar, die niets an
ders heeft gedaan dan een paar re
laties aflopen, op een „commissie"
van 5 of meer percent rekenen.
Paardemiddel
wekt weerstand
De belangrijkste saneringsmetho
de die wordt toegepast is een krap-
geldpolitiek met als oogmerk de
kleizachte roepiah terug te brengen
tot een status van harde valuta. De
bevolking ervaart dit beleid als een
paardemiddel en begint zich af te
vragen of de kuur niet erger is dan
de kwaal. Omdat de voornamelijk
handeldrijvende Chinezen het meest
te lijden hebben van de nieuwe eco
nomische maatregelen .is de onte
vredenheid onder hen het grootst.
Het krap-geldbeleid betekent dat
kredieten steeds moeilijker zijn te
krijgen omdat de rentevoet te hoog
is geworden. De Indonesische banken
verlangen een rente van 9 percent
per maand, en bij overschrijding van
de afbetalingsdatum een percent per
dag. In de open markt ligt de rente
op 15 percent per maand. Er zijn
weinig handelaren, die aan deze
voorwaarden tegemoet kunnen ko
men, vooral nu de vennootschapsbe
lasting 80 keer meer is dan eind
1965.
Om wanhopig
te worden
Voor de niet handeldrijvende Indo
nesiër, aangewezen op een veelal
symbolisch salaris dat al sinds Jaren
niet werd geherwaardeerd, is de hui
dige toestand van grote zorgelijkheid,
zo niet van wanhoop. Het indexcijfer
voor de kosten van het levensonder
houd. gebaseerd op 62 consumptie
artikelen, was in februari 1958 gelijk
aan 100. In december 1966 had het
zich verhonderdduizendvoudigd tot
267.278 .(In januari verleden jaar was
het nog „slechts 56.020).
Tussen december 1966 en maart
1967 werd de rijst 50 percent duurder,
de suiker 25 percent, vlees 60 per
cent, margarine bijna 100 percent,
zeep 125 percent. De elektriciteits
tarieven werden in maart van de ene
maand op de andere 12 maal ver
hoogd. Maar de regeringssalarissen
lagen in januari dit jaar ongeveer
30 maal hoger dan eind december
1965.
Bureaucratie
Scharrelaars
Gezien deze astronomische verho
gingen heeft het leven, vooral in
Djakarta, de sfeer gekregen van een
gemeenschap van gelukzoekers.
„Scharrelaar," zegt een in de hoofd-
Scharrelen betekent ook de weg
weten in het overwoekerde labyrint
van de Indonesische bureaucratie.
Een Jonge vrouw, die op grote voet
leeft, dankt haar luxe leven aan de
omstandigheid, dat zij zich vertrouwd
heeft gemaakt met de ingewikkelde
procedure van het in- en uitklaren
van goederen op het vliegveld en
daarvoor door belanghebbenden te
gen een onevenredige beloning wordt
geëngageerd.
Welke omvang de bureaucratie
heeft aangenomen, is te illustreren
met een eenvoudige zaak als het ver
lengen van een visum. Bij melding
op het immigratiekantoor wordt men
eerst verwezen naar een bank waar
15 dollars betaald moet worden voor
„landingsrechten." In wezen doet de
bank niet anders dan het omzetten
van de dollars ln roepiahs. Hieraan
komen zeven formulieren, negen
handtekeningen en drie verschillen
de afdelingen te pas, voordat men
met de aldus ontvangen roepiahs te
ruggestuurd wordt naar het immi
gratiekantoor om na betaling en in
vulling van een nieuw formulier het
visumstempel in ontvangst te nemen.
Het grootste probleem voor de
nieuwe Indonesische bewindhebbers
is het land om te smeden in een eco
nomische eenheid, die in feite niet
meer heeft bestaan sinds het uitval
len van de geregelde scheepvaart
verbindingen tussen de uitgestrekte
eilanden.
Smokkel
Het in Djakarta gepubliceerde blad
„Business News" wees er onlangs
op, dat produkten afkomstig van een
bepaald eiland niet naar een ander
eiland mogen worden vervoerd zon
der een vergunning voor inter-insu-
lair vervoer. Deze vergunning wordt
verstrekt door het plaatselijke kan
toor van het departement van Han
del. maar in de praktijk komen er
nog andere vergunningen van mili
taire en civiele instanties aan te
die alle hun „portie" opeisen. Doel
van het vergunningensysteem was de
smokkelbestrijding, maar zonder ef
fectieve controle op het vervoer tus
sen de eilanden bleek het smokkelen
zich geleidelijk op zo grote schaal te
ontwikkelen dat er bijna geen paal
of perk meer aan te stellen is.
„Er is nu sprake van gebrek aan
discipline en het ontbreken van ge
zag van de centrale regering en van
de provincies," schrijft het zaken
blad. „Voor de smokkelbestrijding
zijn andere maatregelen nodig, maar
het vergunningensysteem, dat zon
der meer zou kunnen verdwijnen, is
een bron van inkomsten voor de in
stanties die ze moeten verlenen, en
zal daarom zo lang mogelijk in stand
gehouden worden."
Onhoudbaar
Een econoom wees op de onhoud
bare toestand waarin Indonesië te
recht is gekomen: „om de nationale
economie op poten te zetten, hebben
wij dingen nodig die alleen het bui
tenland kan leveren, zoals schepen,
kleine en goedgeplaatste fabrieken
met experts en technici. Maar om
aan deze broodnodige zaken toe te
komen, moeten wij produceren en ex
porteren. Krediet, na alles wat wij
nog te betalen hebben, zou ons van
de regen in de drup brengen. Blijft
over schenkingen en welk land is be
reid schenkingen om niet te doen?"
Nu Soekarno op een doodlopend zij
spoor is geplaatst, is de aandacht in
Indonesië voor het eerst op de werke
lijkheid van het dagelijkse leven ge
concentreerd. Deze werkelijkheid zal
in de komende maanden steeds meer
de vormen aannemen van een ont-
nuchterings-kater. De regering van
generaal Soeharto heeft essentiële
problemen op te lossen die na jaren
van „geleid" wanbeheer nu pas aan
de orde komen.
In het voormalige concentratie
kamp Dachau nabij München is gis
teren een synagoge ingewijd ter her
denking van de vele slachtoffers
tijdens het Hitier-bewind. Ongeveer
duizend personen woonden de plech
tigheid bi). De joodse tempel heeft
de vorm van een dodencel. Op het
gebouw staat een crematorium-
schoorsteen. De synagoge is door een
muur verbonden met de protestantse
kerk. die vorige week werd ingewijd,
en een rooms-katholieke kerk, die er
al langer staat. De joodse gemeenten
in West-Duitsland hebben in de
bouwkosten 300.000 mark bijge
dragen.
Later op de dag werd een urn met
de as van vele kampbewoners bijge
zet op de plaats waar de nazi's in
dertijd appèl hielden. Er zal dit jaar
een eeuwige vlam bij de urn worden
ontstoken als onderdeel van een ge
denkteken dat door de Joegoslavische
architect Gild Nandor is ontworpen.
Drieduizend voormalige kampbewo
ners woonden de bijzettingsplechtig
heid bij. Velen droege'n hun kamp
kleding.
Een negentienjarige inwoner van
het Engelse dorpje Beenham in het
graafschap Berkshire is gearresteerd
als verdacht van de geruchtmakende
moord op twee schoolmeisjes uit dat
dorp, wier lichamen op 18 april jl.
in een grindafgraving werden gevon
den.
Engelands toetreden tot de EEG
rechter in Reading in staat van be
schuldiging gesteld. De arrestatie
kwam tot stand na een diepgaand
onderzoek, waarbij alle 700 Inwoners
van het dorp betrokken waren.
De twee vermoorde kinderen wa
ren de negenjarige Jeanette Wigmore
en de tienjarige Jacqueline Williams.
Een half jaar eerder was in dezelfde
omgeving een 17-jarig meisje ver
moord.
(Van onze Londense correspondent)
Om de ernst van Engelands poli
tieke wil tot aansluiting by de EEG
zonneklaar te demonstreren en te
vens als camouflage van de in vele
kringen nog altijd sterk heersende
twijfel over de juistheid van Enge
lands toetreding, gaat premier Wil
son met daverende snelheid te werk.
Na de officiële aankondiging van
het Britse aanmeldingsplan. is van
daag hét Lagerhuis met. een driedaags
debat over het Britse historische be
sluit begonnen. Bovendien spreekt
Wilson vanavond in een internatio
naal televisie- vraaggesprek tot een
groot deel van Europa en de Ver.
Staten.
Het resultaat van het Lagerhuis-
debat staat tevoren vast. Het par
lement zal het voorstel met overwel
digende meerderheid (waarschijnlijk
met ruim 500 stemmen) goedkeu
ren, een meerderheid welke ge
garandeerd wordt door de zowel door
Labour, als de conservatieven opge
legde stemdisoipline voor de frac
ties. Ook dit is bedoeld als een de
monstratie tegenover de nog steeds
ongelovig toekijkende buitenwereld.
De regering en oppositie hopen
echter, terwille van hun politieke
eenheidsfront, dat een stemming
overbodig zal worden. De onwrikba
re tegenstanders zijn reeds geïsoleerd.
Maar de anti-,.marktgangers" zullen
zo goed als zeker het Lager
huis woensdagavond tot stemming
dwingen. Zonder het fractieverbod
om tegen te stemmen, zou de de
monstratie van Engelands goede wil
natuurlijk indrukwekkender zijn.
Maar in elk geval is tweederde van
het Lagerhuis voor aanmelding of
toetreding met alle daaraan verbon
den risico's.
Een ontembare figuur als de oud
fractievoorzitter en Labour-veteraan
Shinwell. die niet op de knieën
is te krijgen, zal wel ongestraft,
d.w.z. zonder fractieroyement, kun
nen tegenstemmen, maar mindere
goden aan beide kanten, die er net
zo over denken als hij, zullen zich
vermoedelijk slechts van stemming
onthouden naar verwachting on
geveer 50 aan Labour- en 20 aan con
servatieve zijde.
Wilson vraagt toestemming om in
Brussel waar de sollicitatie don
derdag in de bus zal vallen over
een minimum aan voorwaarden te
onderhandelen en pas over de rest
te spreken, wanneer Engeland veilig
en wel binnen de EEG is opgeno-
IVfMT PPll kinrl De kans is niet grootdat
nuÖ IVU1U deze jongen in India de komende
maanden overleeft. Ook als dat
priiioord wel lukt' de 9roeistoornis uit
deze jaren hem zijn verdere leven
Zaterdag begon ai Bright.n de begeleiden. Zijn generatie is de
jacht op de dader van een op die getekende. Zaterdag 13 mei: de
dag door drie meisjes op een wande- tweede actie „Eten voor India"
ling ontdekte moord op de 12-jarige 0ns land.
Keith Lyon, zoontje van een voor
aanstaand bandleider en impressa-
rio. die bleek te zijn dood-gestoken.
De moord werd gepleegd in de om
liggende heuvels op een plek, welke
de „Happy valley" (Gelukkige vallei)
heet.
De vroegere nazi-minister van
Economische Zaken Schacht heeft
zondag op een vergadering
rechtse arbeidsgemeenschap
afhankelijke Duitsers de regering in
Bonn oneerlijkheid in haar finan
ciële politiek venveten.
Schacht, die zich twee jaar geleden
uit het bankwezen terugtrok, zei. dat
de Duitse financiële leiders de infla
tie bevorderden door de remmen op
de kredietverlening weg te nemen.
Monetaire stabiliteit, zei hij, werd
tevens bedreigd door de tewerkstel
ling van ruim een miljoen buiten
landse arbeiders in Duitsland.
Het was de eerste maal sinds de
oorlog dat Schacht op een politieke
byeenkomst sprak. Hij werd in 1944
na de mislukte aanslag op Hitier
door de nazi's gearresteerd. Het in
ternationale tribunaal voor oorlogs
misdaden te Neurenberg sprak hem
vrij.
MARKTBERICHTEN
l:.g.) extra kwal. 46550O. Ie kwal.
425460. 2e kwal. 390410. 3e kwal.
350—375, sbleren. (per kg., alle kwal.)
395455. worstkoeien (per k.g.) 330
360. Overzicht: vette aanvoer als vo
rige week. handel vlot, prijzen onver
anderd, behoudens tweede kwaliteit
koeien en stieren, die iets ©tijver in
prijs waren.
Handel vlot.
12.15, 64/65 gram 12.5813.25.
LISSE. 6 mei. Bloembollenveildng
Onder directie van N.V. Holland's
Bloembollen Huls Lisse werd een groe-
ïilLng gehouden
tulpen. De kooplust i
cine 125. Beriioz 150. Gluok 180. Elliot
Provowordt'
opgeheven
Degenen in de provo-beweging in
Amsterdam, die het min of meer
voor het zeggen hebben, overwegen
Provo als zodanig op te heffen en
tot een geheel nieuwe beweging te
komen.
Een beslissing hierover zal vermoe
delijk aan het einde van de week op
een bijeenkomst, die waarschijnlijk
in Frascati zal worden gehouden,
worden genomen. Te verwachten is,
dat een en ander met een uitvoerige
discussie gepaard zal gaan.
Op een byeenkomst, die zaterdag
avond in het voormalige Apollothea-
ter. nu een provo-centrum aan de
Haarlemmerdijk, is gehouden, is tot'
deze stap besloten, onder voorwaar-J
de dat het plan aan discussie zal(
worden onderworpen.
Zaken, die tot dit besluit hebben
geleid zijn onder anderen het ont-,
staan van een zekere persoonsver-j
heerlijking in de provo beweging en
het toenemend geweld van beide
zijden bij de provocaties.
BARNBVELD. 8 mei. Vette kalve-
enmarkt. Aanvoer 608 stuks. Handel
ettelijk. Prijzen: le kwal. 2.853.00,
land) noteerden 2.702.9
ACADEMISCHE EXAMEHS
Aan de Leidse Universiteit zijn ge-j
slaagd voor de volgende examens:]
doctoraal Engelse taal- en letterkunj
de mej. M. H. Rijks (Den Haag),
doctoraal Godgeleerdheid de heer Mj
van Middelkoop (Noordwijk aan Zee)
VOOR
BONTBEWARING
MET VERZEKERING
REPAREREN EN
MODERNISEREN
beheerst 't vak.
U belt tel. 070—604895
en wij kamen het
desgewenst halen.
Spul 149-151, Den Haag
verven - stoppage
Halen en brengen zonder
prijsverhoging.
U belt 2.6.4.8.8. en wij komen
onmiddellijk.
«tomen - verven - reparatie
Haarlemmerstraat 238,
Lelden - Tel. 2.6.4.8.8.
Haarl.straat 309, 'eL 22082
OOR VOOB
GAS VER WARMING
Door het verbindend worden
van de enige uitdelingslij st is
het faillissement van
J. H. BOOM,
wonende te Leiden aan het
Van Riebeeckhof no. 46. ge
ëindigd.
De curator,
Mr. V. C. Groenendijk,
Plantsoen 65, Lelden.
Punten van belang bij
ONGEKENDE SORTERING
MODE VAN INTERNATIONALE ALLURE
ENORM NIEUW KLEURENASSORTIMENT
COUPE EN AFWERKING DOOR EIGEN
ATELIERS GECONTROLEERD
VOORJAARSMANTELS
in Shetland, Kamgaren, Baratea
etc. etc.
j voorjaars
MANTELPAKJES j
59.50 69.50 79.50 j
gevraagd als BIJRIJDER en MAGAZIJNBEDIEND
HAARLEMMERWEG 5—6
CO-OP
WIJ BIEDEN aan een goede kracht een prima sala
vergoeding van reiskosten en bedrijfskledi
Met vakantieplannen wordt rekening geh(
den.
LEIDEN: Haarlemmerstraat 163 - tel. 41852
AMSTERDAM Loldsestraat «7-71
OEN HAAG Schoolstraat 24
ROTTERDAM (oude) Binnenweg 127
Zwaanshals 244b
LEIDEN Haarlemmerstraat 163
HAARLEM Grote Houtstraat 180
AMERSFOORT Langestraat 11
BREDA Ginnekenstraat 29
vraagt met het oog op de te venvachten drukte, voe
aanstaande hoogseizoen:
chef de portie en aide- en commis de cuisi»
demi-chef de rang en commis
Snackbar-kok (zelfstandig werken
kamermeisjes
caissière snackbar (met verkoop van diverse artll
serveerster snackbar
Sollicitaties te richten aan de directie.
Telefoon (01719) 2345. Intern nog mogelijk.
