vm
Nepalees koningspaar
op bezoek in Nederland
Stangl noemt zichzelf
„gehoorzame officier
van het tweede plan"
ïluM
Steden van Nepal geven blijk
van een volmaakte bouwkunst
Sparen van Esso tijgerjachtkaartjes
in heel Nederland een ware rage!
wenlang in
het isolement
grootste twee rassen van de
ontmoeten elkaar in de Ui-
die naar het noorden toe ge-
overgaat in de hoogvlakte
en die zuidwaarts steil af-
de grote Indiase laagvlak-
de Ganges. Er is naar het
toe echter één tussentrap en
Nepal. Geen land ter wereld
ook op zulk een geringe
(140.000 m2) zulke grote
in klimaat en bevolking,
zuidhellingen zijn onderhevig
de moesson, die van juni tot
grote hoeveelheden regen
Ie yak. rund en lastdier van
Himalaja, kan alleen leven
een hoogte hoven de 2500
iplaatselijk 10.000 mm) brengt en
die ervoor zorgt, dat er twee oogsten
per jaar kunnen worden binnenge
haald. De moesson wordt echter dooi
de achtduizend meter hoge muur
van de Himalaja tegengehouden en
daarom is de noordzijde droog en
grotendeels zelfs woestijnachtig. Deze
verschillen in klimaat vinden na
tuurlijk hun weerslag in de voort
brengselen van die gebieden en on
danks de grote moeilijkheden, die
het transport in de bergen met zich
meebrengt, is Nepal door de eeuwen
hem steeds een handelsland veweest.
De yak als lastdier
de Chinezen, trokken jaarlijks talloze
karavanen over de hoge bergpassen
van de Himalaja, waarbij als last
dier de yak werd gebruikt. Dit kleine
langharige lid van de familie der
runderen, is als enige in staat orr
de ijzige koude op 5000 meter hoogte
De gouden toren van Swajam-
boenath trekt zoiuel boeddhisten
als hindoes naar het meer dan
2000 jaar oude heiligdom.
onvergetelijk gezicht om de zwaar te-
laden yaks, dikwijls tot aan hun buik
in de sneeuw over een bergpas te zien
trekken, hierbij „vooruit gefloten"
door hun drijvers. Yaks lopen name
lijk alleen, wanneer zij fluiten of
zingen horen! Lager dan 2500 meter
kunnen de yaks echter niet komen,
dan wordt het te warm voor hen. De
voetpaden door het heuvelland en
door de laagvlakte (de terai) worden
dan ook gebruikt door een heel an
der soort karavanen. Hier fungeert de
mens nog als zijn eigen lastdier. Over
afstanden van honderden kilometers
vervoert hij zijn 30-40 kg zware last
dag in dag uit, berg op berg af. Deze
Terai vormt de strook laagland langs
-ens met India. Zij is op veel
met jungles, waar
in nog olifanten, tijgers en rinoce-
*.„«*dr gevaarlijker voor
wc ...ciis zijn er de malariamuskiet
en de bloedzuigers!
Vanaf de heuvels in de Terai ziet
men op heldere dagen de verblin
dend witte ijswal van de Himalaja
met als bekroning de 8848 meter ho
ge top van de Mount Everest. Geen
wonder, dat de bewoners van de war
me vlakten deze bergen beschouwen
als ongenaakbaar, als heilig en als
een woonplaats der goden.
Het hart van Nepal
Deze grote afwisseling in klimaat
en in landschap weerspiegelt zich
ook in de samenstelling van de be
volking. Ruwweg kan men zeggen,
dat het tropische zuiden wordt be
woond door volken van Indiase af
komst en het noorden door Mongo
len. Deze grens loopt door in de
godsdienst: het Indiase deel is Hindoe
(70 pet), terwijl de Mongoolse be
volkingsgroep Boeddhist is.
Maar tussen deze uitersten ligt nog
een „middenland", het centra ie dal
van Nepal, waarin de hoofdstad
Kathmandoe ligt. Dit is van oudsher
het land van de Newari, een volk
waarin Mongoolse en Indiase invloe
den samengaan. Zij zijn de arenitee-
ten van de prachtige, uit hout en
baksteen opgetrokken tempels en pa
leizen. Zij zijn ook de makers van
de talloze beelden en andere kunst
voorwerpen, die Kathmandoe en cok
de andere Newarsteden tot levende
musea maken.
De pracht van deze steden werd
reeds omstreeks 1725 beschreven door
de Nederlander Samuel van der Put
te, die vele omzwervingen door Azië
maakte en die op zijn reizen ook Ne
pal heeft bezocht. Toen hij echter
enige jaren later zijn dagboeken in
Batavia liet lezen, werd hij niet ge
loofd en hierdoor gegriefd bepaalde
hij. dat zijn aantekeningen na zijn
dood verbrand moesten worden. Het
geen prompt gebeurde! Dit is ook de
oorzaak dat hij de minst bekende
van de Nederlandse ontdekkingsreui-
gers is geworden.
De Newari leven dicht opeen in
hun steden, maar desondanks zijn zij
in hoofdzaak landbouwers. die
's ochtend voor dag en dauw naar
hun akkers gaan en pas 's avonds
laat naar de stad terugkeren. Er is
dan ook een Nepalees spreekwoord
dat zegt, dat een vader zijn kinde-
Deze behoren tot de volksscam der
Chetris, een oorspronkelijk uit India
stammende groep, die zoals de naam
al zegt, tot de hindoekaste der Ksa-
trias behoort. Deze hadden zich ge
vestigd in een gebied ten westen van
Kathmandoe met als centrum het
stadje Goerkha. Hun vorsten hadden
reeds lang het oog geslagen op het
rijke en welvarende centrale dal en
na enkele vergeefse pogingen slaag
de Prithvi Narajan Sjaha er in 1768
in, om Kathmandoe en de andere
Newarsteden Patan en Badgaon te
veroveren. De daar heersende Malla-
vorsten werden verdreven en hier
mee nam ook de bloei van een hoogst
merkwaardige cultuur een abrupt
einde.
Aanvankelijk trad Prithvi Nirajan
op als een echte overheerser. Zo liet
hij van alle inwoners boven de twaalf
jaar van het stadje Kirtipoer de neu
zen en de lippen afsnijden, omdat zij
geweigerd hadden om zich over te
geven. De naam van de stad ver
anderde hij in Jaskatipoer, dat wil
zeggen: Stad der afgesneden neuzen!
Over het algemeen echter lieten de
Goerkha's de bewoners van de ver
overde gebieden een grote mate van
vrijheid en daaraan is het zeker te
danken, dat ook nu nog weinig valt
te bemerken van animositeit tussen
de bevolkingsgroepen.
Verdraagzaam
Ook op religeus gebied zijn de Nepa-
lezen zeer verdraagzaam. De heer
sende godsdienst is het Hindoeïsme,
maar vele heiligdommen, vooral in
het dal van Kathmandoe, worden zo
wel door hindoes als door boeddhis
ten bezocht. De prachtige ,,stoepas"
van Swajamboenath en Bodnath be
horen tot de oudste boeddhistische
heiligdommen ter wereld en de his
torische Boeddha zelf is binnen de
grenzen van het huidige Nepal gebo-
De macht van de Goerkha's reikte
tot ver in India en Tibet cn hun
taal het Goerkhali is Nepali) is
thans de officiële taal van het land.
Deze taal stamt evenals het Hindi
en het Urdu. de talen van India,
af van het Sanskriet.
De Goerkha's gelden als de beste
soldaten ter wereld en zij hebben in
beide wereldoorlogen op vele fronten
gevochten onder Britse leiding. Op
gemerkt moet worden, dat. alle in
Nepal gerecruteerde soldaten Goer
kha's genoemd worden, ook al be
horen zij tot geheel andere bevol
kingsgroepen. zoals de Tama.igs, de
Goeroengs of de Sjerpa's, v/aarin
Nieuwe uitgaven
In wilde staat, door G. Conchon.
Uitg.: Nijgh en van Ditmar, Den j
Haag.
De balenkraai, door Aad Nuis
Seizoenarbeid, door L. H. Wiener i
Here zegen deze spijze, door Max
Sóhreuder
Chinchilla's kweken, door Paul i
Koeck
Bed en wereld, door Jo Otten. j
Uitg: J. M. Meulenhoff, Amsterdam.!
Mongoolse invloeden sterk overheer
sen.
De salarissen en pensioenen van
deze soldaten vormen nog steeds een
belangrijke bron van buitenlandse be
taalmiddelen voor de Nepalese rege
ring en men ziet in Kathmandoe dan
ook met zorg de voorgenomen ver
mindering van het aantal Goerkha-
regimenten in Britse dienst tegemoet.
Hoezeer de Britten gesteld zijn op
de Goerkha's blijkt wel uit de vol
gende (verkorte) karakteristiek in 'n
boekje van het Engelse ministerie
van Defensie: „De Goerkha is lucht
hartig en vrolijk en heeft veel zin
voor humor. Hij heeft een open ka
rakter en daardoor is hij gemakke
lijker in de omgang met Europeanen
dan de meeste andere oosterlingen,
zodat dikwijls wederzijds gevoelens
van vriendschap ontstaan. Hij lacht
graag en veel, houdt van sarcastische
opmerkingen en is niet bang voor
zelfspot. Hij is zelfverzekerd en on
afhankelijk van geest en heeft abso
luut geen last van minderwaardig-
heids-gevoelens. Aanvankelijk is hij
terughoudend ten aanzien van men
sen die hij niet kent, maar hij sluit
zich gemakkelijk bij anderen aan.
Zijn dapperheid komt tot uiting in
de vele militaire onderscheidingen,
die aan Goerkha's zijn verleend. Hij
is correct en gedisciplineerd ln zijn
optreden. Bovendien is hij zindelijk
en schoon. De Goerkha is lang geen
geheelonthouder en hij is handig in
het distilleren van sterke drank.
Maar zelfs wanneer hij wat teveel
op heeft, dan nog blijft hij, wat hij
van nature is: een gentleman".
Mij dunkt met een dergelijk rap
port mag iemand tevreden zijn
De steden in het dal van Kath
mandoe zijn ware openlucht
musea.
erhoor ln Brasilia heeft
Franz Paul Stangl tegengesproken
rechtstreeks betrokken geweest te
zijn bij de massamoord op Europese
Joden in de tweede wereldoorlog.
Juist omdat hü geweigerd had
bevelen uit te voeren om Joden in
nazi-concentratiekampen te doden
was hij volgens zijn zeggen van de
Gestapo naar een legereenheid
overgeplaatst. Hij hield vol .,een ge
hoorzame officier van het tweede
plan van de politieke politie" te zijn
geweest. Voor de Anschlusz was hij
politieagent in Oostenrijk en later
werd hij lid van de Gestapo.
In 1940. zo heeft hü verklaard,
werd hem de taak gegeven om valse
overlijdensakten te verstrekken voor
een 18.000 mentaal gestoorde Oos
tenrijkers, die gedood waren krach
tens de geheime Duitse euthanasie
wet. Hij schreef de verantwoorde
lijkheid voor deze uitroeiing toe aan
de artsen Reno en Lomade.
Stangl beweert, dat hij in 1942
het concentratiekamp Sobibor in Po
len verlaten had nadat hij gewei
gerd had een bevel uit te voeren van
een officier. Globonik genaamd, om
60 joden te doden. Hij werd overge-
Nieuwe
kamerleden
Dr. A. Veerman in Rijswijk, en mej.
E. A. Haars in Breukelen zijn be
noemd tot leden van de Tweede Ka
mer. in de plaats van respectievelijk
de heer B. Roolvink (ARP), minister
van Sociale Zaken en Volksgezond
heid. en mr. H. K. J. Beemink
(CHU), minister van Binnenlandse
Zaken. Beiden hebben him benoe
ming aanvaard.
Ook de heer H. Wiegel in Amster
dam. die in de plaats van dr. H. J.
Witte veen (WD) tot tweede kamer
lid is benoemd, zal vrijwel zeker zijn
benoeming aanvaarden. Zoals bekend
is dr. Witteveen minister van Finan
ciën.
De heer K. J. van Laak ln Waal
wijk (KVP), noch mej. mr. J. T. W.
M. Balfoort. in Nijmegen, (eveneens
KVP), hebben hun benoeming tot
tweede-kamerlid aanvaard. In de
plaats van mej. Balfoort zal waar
schijnlijk drs. G. J. ter Woorst. in
Eist worden benoemd, en in de
plaats van de heer Van Laak de
heer L. A. M. de Bekker. De heer
Van Laak was benoemd in de plaats
van ir. P. J. Lardinois, minister van
Landbouw. Bij de opstelling van de
kandidatenlijst werd echter besloten,
dat ind;en ir. Lardinois niet in de
Tweede Kamer zitting zou hebben, in
zijn plaats de heer De Bekker. even
eens een landbouwdeskundige, zou
worden benoemd.
Liederenavond in
„De LakenhaF
Op 26 april wordt door de Vereni
ging „Vrienden van het lied" in het
museum De Lakenhal een liederen-
avond gegeven onder de titel „Het
Franse lied". De sopraan Leny Ste
vens—Ridderhof en de bariton Max
van Egmond werken hieraan mee.
Begeleiders zün resp. Henk Briër en
Rinus Groot. Uitgevoerd worden
werken van Huigens, Fauré, Rameau
Rltfcich, Debussy en Poulenc.
plaatst naar Treblinka. waar hü be
last werd met de inventarisering van
de bezittingen van de daar omge
brachte Joden .Hij was op de hoog
te geweest, dat er in dat kamp op
massale wijze Joden werden terecht
gesteld, maar had zelf nooit bevelen
gegeven om mensen te doden.
In 1943 was Stangl, volgens zijn
zeggen, overgeplaatst naar een een
heid van de Wehrmacht in Joego
slavië omdat hü geweigerd had be
velen uit te voeren mensen in het
kamp te doden. In 1944 werd hü ziek
en in hetzelfde jaar gedemobiliseerd
Eind- van de oorlog bevond hij
zich in Oostenrijk. Uit een Ameri
kaans krijgsgevangenenkamp in
Oostenrijk is hij naar Italië ge
vlucht, waar een Oostenrijkse bis
schop bij het Vaticaan hem geholpen
heeft via het Internationale Rode
Kruis een Oostenrijks paspoort te
krijgen.
Stangl verklaarde, dat hü van 1948
tot 1954 in Damascus had gewoond,
waarna hü naar Brazilië was geëmi
greerd. Tot zün arrestatie, op 28
februari. In Sao Paulo, had hü ver
scheidene functies bü Volkswagen do
Brasil bekleed.
BAKEN OP RUIT
VOOR
WIKKERS EN WEGERS
^uTTEg^
<9
c
o
V-
heuga
t;
v
BETROUWBAAR
Dit merk op de winkelruit
brengt u binnen bij een specia
list-Woninginrichter.
EFFICIËNT
Dit merk brengt u bij een Heuga
dealer. Dat betekent solide advies
en prompte, perfekte service.
DICHTBIJ
Dit merk vindt u in uw naaste
omgeving. Het Hollandse Huis
biedt u een royale lijst van
Heuga dealers.
b
in
o
b"hü
h
heuga
Koninkrijk op de grens van twee werelden (I)
Van een medewerker
/jan de voet van het hoogste
ireld, in een landschap van waarlijk adem-
nemende schoonheid ligt Kathmandoe, de
iwenoude hoofdstad van Nepal. Pas sinds
1 is het aan westerlingen geoorloofd deze
d met haar honderden tempels en paleizen
betreden. Want gedurende vele eeuwen
heeft Nepal zijn heil gezocht in afzondering,
waarbij het er steeds in geslaagd is om zijn
onafhankelijkheid te bewaren, balancerend
op de rand van het machtevenwicht tussen
het Mongoolse noorden en het Indogermaan
se zuiden.
Op uitnodiging van Ko
ningin Juliana en Prins
Bernhard zullen Koning Ma-
hendra en Koningin Ratna
van Nepal eind april een
staatsbezoek aan ons land
brengen. Ter gelegenheid
daarvan publiceren wij een
tweetal artikelen over dit
nog zo weinig bekende ko
ninkrijk in de Himalaja. Het
eerste treft men aan in ons
nummer van heden.
ren pas leert kennen na hun achtste
jaar, dat wil zeggen als zij oud ge
noeg zün om mee te helpen op het
land.
In de bouwkunst hebben zij de
pagode-bouw tot grote volmaaktheid
gebracht en hun tempels zijn een
uniek samenspel van baksteen en
houtsnijwerk. Deze dikwüls eeuwen
oude bouwwerken lyken uiterst fra
giel, maar toch hebben zij vrijwel
alle de grote aardbeving van i.935
overleefd.
Het centrale dal van Kathmandoe
kan beschouwd worden als het hart
van Nepal en sinds 1768 is Kath
mandoe ook de hoofdstad /an het
ryk der Goerkha's.
Reeds velen werden blij verrast met
f 1.000, draagbare TV's en autoradio's!
Die jaagt, die wint! Dat is''t devies van het legioen dat slaglijsten op de Esso verkooppunten). De animo is
deelneemt aan de spannende Esso Tijgerjacht. Velen zelfs zó groot, dat Esso ijlings kaartjes heeft bijbesteld,
hebben de eerste buit al binnen: met 3 dezelfde tijgers, Meer jachtkaartjes betekent nog meer kansen, nog
met 2 gelijke tijgers of met 5 gespaarde tijgerjachtkaart- meer prijzen! Het enorme prijzenbedrag van f 300.000 is
jes. Vooral dat sparen is een ware rage! De tijgerjacht- verhoogd tot niet minder dan f 425.000! Doe mee! Jaag
jury heeft alleen al in de maand maart een stortvloed mee! Spaar mee! Ruil mee! Verzamel snel 5 Esso tijger-
aan inzendingen verwerkt (zie de indrukwekkende uit- jachtkaartjes met de letters T, IJ, G, E en R.
Land van de
Goerkha's
