Ponten
in de Rijnstreek
DONDERDAG 30 MAART 1967 LEIDSCH DAGBLAD
Foto's: Will Dijkman
Schipper, mag ik overvaren,
ja of nee?
Moet ik dan geen geld betalen,
ja of nee?
(kinderliedje)
ƒ11 vroeger eeuwen, toen de
mens nog geen bruggen
kon slaan, was de rivier
het domein van de veer
man. Van hem en van hem alleen
was iedereen afhankelijk die van
de ene oever naar de andere wil
de. Het welslagen van belangrijke
handelsmissies en zelfs van hele
militaire operaties hing soms af
van de luimen van één veerman.
Het is geen wonder, dat in die tij
den veerlieden dikwijls mannen
van aanzien waren. Onder hen
waren er die machtige burchten
aan het water hadden en zelfs
voor een vorst het hoofd niet
hoefden te buigen.
Tekenend voor de bijzondere
positie, welke de veerman in de
grijze oudheid innam, is het feit,
dat in de Griekse mythologie de
laatste schakel tussen het leven
en het hiernamaals Charon was,
de veerman van de onderwereld,
die de schimmen van de gestor
venen over de Styx, Cocytus en
Acheron zette en zich daarvoor
liet betalen. De oude Grieken leg
den hun doden, voor deze werden
begraven of verbrand, dan ook
een geldstuk in de mond als veer
geld. Ook in de Nïbélungen, de
Germaanse sagencyclus, wordt
verhaald van een machtige veer
man, die van Möringen aan de
Donau: hij sneuvelde in een
tweegevecht met de held Hagen
tijdens de noodlottige tocht van
de Bourgondiërs naar het hof van
Attila.
Maar helaas, de veerlieden
hebben hun beste tijd gehad. Hun
ponten zijn langzamerhand een
anachronisme geworden. Ze ho
ren eigenlijk niet meer thuis in
71 /f nar zelfs de ponten
Im/Ê in Zevenhoven, Oude-
WÊ Wetering en bij de
Kaag zijn „modern"
in vergelijking met het motor
en rijwielverkeer over de Woud-
wetering, ruim een kilometer bui
ten Woubrugge en onbereikbaar
voor auto's. Om er te komen moet
men een houten hek openzwaaien
en even het boerenland door.
Een antieke olielamp (die in de
winteravond brandt, „we hebben
hier nog geen elektriciteit") geeft
de ligplaats van de roeiboot aan,
die als veer dient. Aan de over
zijde ligt Roelof ar endsveen. Er
tussenin: het beruchte Paddegat,
waar het vooral in de herfst en
's winters behoorlijk kan spoken.
„Maar het moet ivel erg tekeer
gaan, wil ik niet overvaren"zegt
De bekende „Pont der Zuchten", die het Kaageiland met
het vasteland verbindt
veerman J. P. Kinkel; desnoods
roeit hij tussen de ijsschotsen
door.
Hij is getrouwd met een doch
ter van de vroegere veerman Van
der Lip. „Het veer zit al honderd
jaar in de familie. Ik ben hier nu
twintig jaar veerman, maar er
zijn nog bosjes mensen, die Van
der Lip tegen me zeggen." Hij
vertelt 25 vaste klanten te heb
ben en 's zomers vrij veel vakan
tiegangers. „Als het op zondag
middag mooi weer is, kom ik niet
uit de boot." Daarnaast voorziet
hij in zijn onderhoud door wat
koeien, mestkalveren en kippen
te houden. Veerman Kinkel ziet
voor zijn beroep weinig toekomst.
„Het is een ontzettend gebonden
leven, je moet altijd klaar staan.
De meeste mensen werken 45 uur
per week, ik moet er 120 maken.
Je krijgt er niemand meer voor,"
dit atoom-tijdperk, waarin alles
efficiënt en vlug moet gaan. Ver
drongen door bruggen en tunnels
is hun aantal de laatste tiental
len jaren dan ook sterk afgeno
men.
Alphen bijvoorbeeld, het cen
trum van de Rijnstreek, telde
vroeger zes veerponten. Nu liggen
er twee bruggen over de Rijn. De
laatste pont, die bij de Martha-
stichting, werd vorig jaar bij ge
brek aan werk opgeheven.
Toch vindt men in de Rijn
streek en het aansluitende plas-
sengébied nog wel enkele ponten,
die hoe traag en onpraktisch
men ze ook mag vinden heel
wat beter harmoniëren met het
landelijke karakter van de omge
ving dan een of andere kale sta
len brug. Met name geldt dat voor
de pont over de Kromme Amstel
bij Zevenhoven.
Bekend bij vele watersportlief
hebbers is de pont in Oude-Wete-
ring van de gebroeders Van Sta
veren. Tegenwoordig staat alleen
nog de jongste van de twee
broers, Qijsbertus (61), aan het
roer. Vorig jaar heeft hij op zijn
veer, waarop net twee auto's kun
nen, een motortje laten zetten.
„Ik heb het 49 jaar met de hand
gedaan en dat vond ik lang ge
noeg."
Waarschijnlijk nog bekender is
de „Pont der Zuchten", die Kaag
dorp met het vasteland verbindt
en vooral in zomerse weekeinden
de stroom toeristen en dagjes
mensen nauwelijks kan verwer
ken. Ook deze pont is met een
motor uitgerust, in tegenstelling
tot enkele kilometers verderop,
bij het restaurant Puck de
ouderwetse (gratis) rijkspont, die
de verbinding onderhoudt tussen
Abbenes en Lisserdijk en nog
door mankracht wordt voortbe
wogen.
IJ
Hierboven de pont
over de Kromme
o,i Amstel bij Zevenho
ven, die treffend har
monieert met de bij
uitstek landelijke om-
geving. Hiernaast de
o,ii ouderwetse rijkspont
tussen Abbenes en
Lisserdijk, die nog
9 met mankracht wordt
voortbewogen.
Een antieke olielamp en een roeiboot: het motor- en rijwielveer over
het Paddegat. Op de foto links boven veerman KinkeL
De pont in Oude-Wetering. Links op de voorgrond veerman Gijsbertus
van Staveren.
