De charme
in de stem
Reclame beheerst leven in V.S.
MOET ,HET' HEBBEN
Victor Seixas9
unieke prestatit
iviAtUi-x xooi Laiiiöcixi iiAuBLAD
Een telefonische afspraak maken met een radio-omroepster
is een riskante zaak. Een fijne stem hoe kan het ook
anders? suggereert direct een televisie-pinup en het is dan
ook een vreemde ervaring om ten huize van omroepster-pre-
sentatrice Betty van der Laan te worden ontvangen door haar
24-jarige zoon. De microfoonstem van een omroepster ver
vangt nu eenmaal het visuele voordeel, dat haar tv-collega
heeft.
De radio - omroepster is zich dat
terdege bewust: ze weet dat ze
algemeen ontwikkeld moet zijn,
haar talen perfect moet beheer
sen, in elk geval goed uitspreken,
muzikaal-ritmisch gevoel heb
ben, weten wat ze zegt (bij tv-om-
roepsters schijnt dat niet altijd het
geval te zijn), bovenal moet ze
„het" hebben.
Volgens Betty van der Laan
(VARA), Meta de Vries (AVRO),
Annemarie Oster (VPRO), Anne v.
Egmond (free-lance voor de KRO)
en Antoinette van Brink (NCRV)
zijn er twee vrouwen in het Ne
derlandse omroepwezen, die „het"
hebben: Ilse Wessel en Netty Ru-
senfeld (echtgenote van Arie Kley-
wegt). Waarom?
„Als je de radio aanzet, zijn ze
bij je, praten ze gewoon met je
zegt de Leidse Anne van Egmond,
met haar 20 jaar de jongste in het
gezelschap van naar hun mening
gevraagden. Zij is ook de enige, die
wel eens wat voor de televisie dcet,
„zo van: Goedenavond dames en
heren, hier is de KRO, enz.."
Anne draait mee in de van samen
stelling wisselende oule van free
lance omroepers- presentatoren,
waar de KRO sinds een half jaar
gebruik van maakt. „Om een rijk
geschakeerd, afwisselend geluid te
krijgen", aldus chef Martha Doyle.
De poule bestaat op het ogenblik
uit John Vierkens, Joop Mul
der (Leiden), Lex Lammen, Frans
Kilian, Freek Sachs, Donald de
Marcas, Jaap van Meekren en An
ne van Egmond.
Anne heeft als vooropleiding
mulo en toneellessen van Van Ul-
sen. Ze presenteert het verzoekpla-
tenprogramma voor mdlitiren,
Vliegende Schijven, Sjook en sa
men met Fons Dis het program
ma PM. Voor de radio schrijft ze
haar teksten zelf, voor de televisie
hoeft ze alleen maar mooi te zijn.
Ze vindt het belachelijk, aat radio
en tv zo gescheiden zijn en dat een
minuut voor het scherm meer
reacties oplevert dan drie uur pre
senteren voor de radio.
Daarin staat ze niet alleen. De
andere omroepsters vinden het
ook „raar" tot „vervelend" en „idi
oot" dat radio en tv twee werelden
zijn en dat de tv zoveel reacties op
roept.
Angst
VPRO's enige omroepster Anne
marie Oster: „Idioot", dat er ran
cune is tussen radio en tv, nu de
radio weer meer in de mode komt.
Wel fijn om televisie te kijken.
Lekker uit onbenulligheid de men
sen uitlachen". Annemarie is de
24-jarige dochter van Guus Oster
en Ank van der Moer en wil uit
angst voor de „erfelijke belasting'
naar het toneel, „omdat je dan
iets moet waarmaken". De mihia-
tuurproporties van het VPRO-
omroepwerk de omroepcel moet
steeds bij een andere zuil worden
„geleend" maakt het haar mo
gelijk nevenfuncties bij die omroep
te hebben. Met Peter Flik presen
teert ze de schoolradio, verder zingt
ze eigen liedjes in het satirische
Sater op zondag. Haar persiflages
op vijf zangeressen (Martine Bijl,
Liesbeth List, Conny v. d. Bosch,
Rika Jansen en Brigitte Bardot)
worden wellicht nog door de tele
visie uitgezonden. Het programma
is in elk geval opgenomen door de
regisseursklas van Gijs Stappers-
hoef.
Annemarie heeft het omroepvak
geleerd van Netty Rosenfeld. „Ik
zou willen, dat het omroepen per
soonlijker, grappiger, gedaan
werd". Ze vindt niet, dat je je hele
leven kunt blijven omroepen. Sa
tirisch cabaret is voorlopig het
einddoel. maar nu vindt ze het bij
de VPRO nog erg fijn.
Antoinette van Brink (24) zit
pas enkele weken in de NCRV-om-
roepcel. Ze solliciteerde er, omdat
ze haar studie Engels (bijvak Ita
liaans, daarvoor gymnasiumoplei
ding en studie pedagogiek wat te
lang vond duren. Reeds nu voelt
ze zich solidair met de radio. „Tv-
gedachten heb ik helemaal niet.
Radio vind ik zelfs leuker, omdat je
alles met je stem moet doen. Er
komt iets van voordracht aan te
pas, je bent in zekere zin creatief".
Tussen twee berichten door roemt
ze de technici, haar coach chef-
Vijf omroepsters van ver
schillende zuilen op één
foto verenigen, bleek een
zenuwslopende affaire.
Terwijl Anne van Egmond
uit haar bed gebeld moest
worden, omdat ze eigen
lijk ziek was en AVRO's
Marga van Arnhem eerst
onvindbaar was en later
in Rotterdam bleek te zit
ten, draafden Annemarie
Oster (VPRO) en Antoi
nette van Brink (NCRV)
studio in en omroepcel
uit. Toen iedereen dan in
de NCRV-studio rond Bet
ty van der Laan geschaard
was, konden de dames op
de foto. V.l.n.r. Meta de
Vries (i.p.v. Marga van
Arnhem), Betty van der
Laan, Anne van Egmond,
Annemarie Oster en An
toinette van Brink.
omroeper Gerrit Vonk „voor mij
nog meneer Vonk" en haar col
lega's Willy Postma, Gerard Ra-
kers, Gert van Drimmelen en
Anneke van der Stroom. Ze schrijft
zelf haar teksten, maar stelt nog
geen eigen programma samen.
„Maar ik probeer leuke verhaaltjes
om grammofoonplaten te schrijven
en dergelijke. Elke avond doe ik
eigenlijk huiswerk om de vol
gende dag voor te bereiden".
Strijdbaar
V ARA - omroepster Betty van der
Laan klinkt strijdbaar en doet
het werk al heel lang. Op twintig
jarige leeftijd begon ze in 1940 in
Bandoeng bij Radio PMIJ (een
soort regionale omroep) „Ik las de"
notuelen voor van een sociëteit en.
werd toen gevraagd als omroep
ster. Je moest zelf een program
ma opbouwen en je eigen sterkte
regelen. Een Chinees en een In
donesiër draaiden er platen bij.
Erg leuk. Voor parties kon je de
zender 's avonds huren, twee uur
voor een tientje".
Na de oorlog begon mevrouw
Van der Laan Arie van Nierop
zei, dat ze aan „radio-itus" leed
als medewerkster aan het pro
gramma voor de strijdkrachten en
zo via „De rode tent" (politiek pro
gramma van Evert Vermeer) lang
zaamaan bij de VARA. Twaalf
jaar geleden begon ze haar mede
werking aan 't vrouwenprogram-
ma zoiets als „Wanneer de stof
zuiger zwijgt" dat in 1958 „op de
koffie" werd. Sinds twee jaar doet
ze dat samen met Jeanne van
Munster, die de redactie voert en
nu ook al aan radio-itus lijdt.
Verder brengt ze „Opgeruimd"
(gericht op de vrouw) en „Zestig
voor boven de zestig".
De tv-frustratie vindt ze wel
eens zuur: „Heel vaak vraagt men
om herhaling van avondprogram
ma's die men gemist heeft wegens
televisiekijken. Gelukkig komt de
radio nu aardig over haar inzin
king heen. Men begint te selecte
ren en te luisteren".
Samen met chefomroeper Coen
Serré en met Aad Bod, Joop Smits,
Jaap Brand, Hans Hamburger en
Hilde Smit doet ze het VARA-om-
roepwerk.
Daarbij is ze ambtenares van de
burgerlijke stand in Hilversum.
„Anderhalf jaar geleden ben ik be
ëdigd. Ze hebben me voor vast ge
vraagd, maar het radiowerk gaat
voor. Ik doe het alleen op aan
vraag. Veel mensen uit de radio
wereld heb ik getrouwd".
AVRO-geluid
De AVRO-meisjes Audrey van
der Jagt, Marga van Arnhem en
Meta de Vries hebben allemaal de
zelfde vriendelijke, warme stem uit
de school Netty Rosenfeld Ilse
Wessel. Volkomen verschillend van
uiterlijk hebben ze toch een
AVRO-geluid, dat echt bij 'n „aar
dige omroep" past. Ze doen het
werk samen met omroepers Henk
van den Berg (chef), Lex Braam
horst en Hans Simonis.
Meta de Vries is twee jaar een
van die AVRO-stemmen. Daarvoor
was ze kleuterleidster. Het kwalij
ke van televisie vindt ze de on
barmhartigheid van de kritiek van
het publiek: Bij de radio kan je
gewoon fijn anoniem blijven. Hier
ben ik omroepster Meta de Vries,
als ik bij de slager kom, ben ik
mevrouw Bakker".
In het jaar 1942 kreeg de toen 19-
jarige Victor Seixas op de Ame
rikaanse tennisranglijst de ne
gende plaats toegewezen. Een
knappe, zij het geen unieke pres
tatie, want de tenniswereld heeft
talentvolle jongeren sneller en
hoger naar de top zien doorstoten.
Het unieke van Seixas kwam ei
genlijk pas 24 jaar later. In de zo
juist gepubliceerde ranglijst van
de V.S. over 1966 neemt de nu
43-jarige Amerikaan opnieuw die
negende plaats in Markant de
tail: hij speelde vorig seizoen pre
cies dezelfde toernooien als in 1942.
Seixas al sinds jaren niet meer
dan een zg. weekend-speler
dankt zijn successen voornamelijk
aan zijn wonderbaarlijke lichame
lijke conditie. Zijn zuiver- en
wendbaarheid mogen dan aan
kracht hebben ingeboet, zijn vi
taliteit en vechtlust zijn nog al
tijd van de hoogste klasse. Een
mooi voorbeeld daarvan was vorig
jaar zijn verrassende overwinning
in een belangrijk toernooi in Me-
rion op de jonge Australiër Bowery,
na een moordend duel in drukken
de hitte: 32—34 (I), 6—4, 10—8.
In de Jaren 1950 1958 toen
Seixas volop deel uitmaakte van
het grote tennis en overal ter we
reld speelde, was hij een zeer ge
vreesd tegenstander, ofschoon hij
stellig niet de vergelijking kon
weerstaan met vroegere groten als
Riggs, Kramer, Gonzales. Het wa
ren ook niet wapens als tactiek,
techniek of een uitgelezen slagen-
repertoire die hem in 1953 Wimble
don deden winnen, maar vechtlust,
zwoegen voor elke bal tot de laat
ste druppel zweet en de onverzet
telijkheid waarmee hij in een crisis
overeind bleef. Hij had het in dat
Wimbledon verre van «nvoi
Hij klopte eerst dè Aitrait
wonderboy Hoad met 9— Ju
vijfde set na vele „narrow^
en daarna, in de halve finfi>
begaafde volleyer Rose, difaeQ]
de vierde set (na 6
9—11) op de rand van
drukte. In de finale versloeg
Deen Nielsen veel gemakfyi
9—7, 6—3, 6—4.
Een Jaar later kwamen
we successen voor Seixas. H
het zozeer door hem begeerte
rikaanse kampioenschap
Forest Hills en veroverde, a
met Trabert, in de laatst*
van 1954 de Davis Cup op m
sies Hoad en Rosewall. De',
slag in die match gaf SeixasV
terende overwinning op rAL,
van wie hij twee seizoenen
tereen alle belangrijke p|
had verloren. In die bewust^
strijd van 1954 bleek de vet!
van Seixas meer punten op
veren dan Rosewalls zo gei
te, secure backhand. De!
rikaan beëindigde zijn intern
nale carrière in 1957 tijdei
Amerikaanse kampioensclu
waar hij meestal wel goed
was om een der geplaatste i
uit de strijd te werpen. Nu
weer voor deze veteraan e<
gende plaats op de ranglijst
prijzenswaardige prestatie
den van zoveel jonge, tal«
le spelers. Seixas heeft de ho<
gesproken nog een keertje
Wimbledon te kunnen gaan.
moedelijk dit jaar. Nog c
wil hij de sfeer van 's
grootste toernooi proeven s
het doek over zijn carriëre
tief te laten vallen.
-meclame is één van de
wi belangrijkste wapens,
waarmee Amerika''s be
drijven vechten voor sympa
thie en kooplust onder de be
volking. Natuurlijk, kwali
teit, ruim aanbod, originali
teit etc. van de produktie
spelen ook hun rol bij de slag
om commercieel succes, maar
reclame lijkt vaak het beslis
sende wapen. Geen goed pro-
dukt zal zonder goede publi
citeit de markt veroveren,
terwijl daarentegen een slecht
produkt het met handige re
clame nog een heel eind kan
brengen.
De Amerikaanse koper staat el
ke dag bloot aan een onoverzien
bare stroom aanmaningen tot ko
pen. Niet alleen couranten en tijd
schriften overspelen hem met re
clame, maar ook radio, televisie,
aanplakborden en lichtsignalen la
ten zich niet onbetuigd.
Alleen wie heel sterk in zijn fi
nanciële schoenen staat zal niet
bezwijken voor één van al deze ver
lokkelijke aanmaningen tot ko
pen, die meestal gepaard gaan met
financieringsregelingen, waardoor
het „geniet nu en betaal later"
werkelijkheid kan worden.
Adlai Stevenson, de Democrati
sche kandidaat voor het presi
dentschap in 1952 en 1956, heeft
eens gezegd dat de Amerikaanse
levensstandaard voor geen klein
deel te danken is aan het vinding
rijke genie der reclame. Niet alleen
heeft dit vraag doen ontstaan en
toenemen, maar het heeft door zijn
inwerking op de concurrentiestrijd
ook stimulerende invloed gehad op
het zoeken naar kwaliteitsver
betering van het produkt, aldus
Stevenson.
Hier is natuurlijk weinig tegen
in te brengen. Stevensons uit
spraak lykt wel een aanvul
ling te hebben. Reclame in Ameri
ka heeft ook veel onzin op mou
wen van goedgelovige kopers ge
speld, heel wat onnodige en inferi
eure produkten de markt in ge
stampt, heeft gevaren en onvol
maaktheden van allerlei aanbiedin
gen verdoezeld en heeft er tenslot
te op dramatische wijze toe bijge
dragen dat allerlei cliché 's in den
ken en gedragspatronen nationale
verbreiding hebben gekregen.
Het Amerikaanse congres doet
nu en dan moeite om excessen in
reclame tegen te gaan. De sigaret-
tenpubliciteit is bijvoorbeeld aan
banden gelegd en de fabrikanten
van rookwaren mogen nu niet lan
ger suggereren dat men door het
consumeren van hun produkten
oer-gezond, stoer en aantrekkelijk
wordt. Zelfs moeten zij het publiek
waarschuwen dat roken schadelijk
voor de gezondheid kan zijn.
Ook met andere produkten pro
beert het parlement wel eens de
consument te beschermen, maar
een wet om enige lijn te brengen
in verpakkingen etc. heeft men
nog niet aan kunnen nemen. Een
nog altijd bestaand gevaar is ver
der de geneesmiddelenreclame,
die vaak miraculeuze succes
sen toeschrijft aan pillen en zalf
jes, die nauwelijks enig effect heb
ben of in elk geval niet verschil
len van soortgelijke oude beproef
de middeltjes.
Het meest onbescheiden dringt
de televisiereclame in de huiska
mer door. Bijna alle programnia's
worden eens per vijf of tien mi
nuten onderbroken voor één
of meer reclamestunts. Alleen pers
conferenties van president John
son of minister Rusk en enkele an
dere politieke programma's blijven
gevrijwaard van de commerciële
onderbrekingen.
Soms zijn de reclamefilmp
jes pakkend en geestig en een wel
kome variatie op de gooi- en
schietfilms, die zij onderbreken. De
befaamde tijger, die Esso in de
autotank zegt te pompen, heeft
bijvoorbeeld geleid tot een hele se
rie goede reclamegrappen. En de
aanbeveling van een extra lange
sigaret door een hele rij mannen te
laten zien, die resp. met hun rook
waar tussen de liftdeur beklemd
raken, een gat branden in de cou
rant of een baard schroeien, is be
paald goed.
Maar er zijn tientallen recla
mes op de televisie, die niet
te genieten zijn. Vooral die,
waarin mondwater, haarcrème,
brillen, kousen, lipstick etc. worden
afgeschilderd als onfeilbare midde
len om een leuke Juffrouw of een
kwieke jongeman aan de haak te
slaan zijn irritant. En kouwgum-
reclames, die beweren dat plezier
in het leven nauw samenhangt met
malende kaken, hebben al even
weinig aantrekkelijkheid.
Radio en televisie hebben kran
ten en tijdschriften in Ame
rika niet beroofd van hun adver
tentiestand. Soms is zelfs het te
gendeel waar, namelijk als de ver
schillende, met elkaar concurreren
de televisiestations advertenties in
de kranten zetten om de aandacht
te vestigen op speciale televisieuit
zendingen.
Over het algemeen hebben Ame
rikaanse couranten enorm veel re
clamepagina's, vaak met allerlei
details en prijzen van aanbiedin
gen, die via radio en televisie niet
gebracht kunnen worden.
Soms is deze krantenrecla
me zelfs wel eens opvallender dan
televisiereclame, bijvoorbeeld in
het geval van een advertentiestrijd,
zoals kort geleden is uitgebroken
tussen Amerlka's twee groot
ste autoverhuurbedrijven: Hertz en
Avis.
Avis bond de kat de bel aan met
een serie paginavullende kranten
en tijdschriftenadvertenties, waar
in gezegd werd dat Avis nummer
2 was onder de verhuurbedrijven,
maar dat men daarom harder
werkte, betere service gaf en be
tere auto's had dan nummer 1.
Lange tijd wist Hertz kennelijk
niet hoe er geantwoord moest wor
den. Maar tenslotte huurde Hertz
een nieuwe publiciteitsagent op
Newyorks reclameboulevard Madi
son Avenue en Avis kreeg de bal
teruggekaatst. Onze concurrent
zegt dat hij slechts nummer twee
is en wij zullen daarover bepaald
niet met hem twisten, aldus Hertz'
advertenties, die daarna opsomden
waarom Hertz nummer 1 was en
dacht te blijven.
Toch vond het grootste verhuur
bedrijf de situatie kennelijk niet
helemaal prettig, want na korte
tijd verschenen er verzoenende ad
vertenties van Hertz,
vriendschappelijke wedy'va
Avis werd beklemtoond.
Lufthansa heeft het
van de agressieve W
enigszins gevolgd met
ten ties, die luiden: „Als Lui
sa meer steden in Duitslai
dient dan enige andere luc
welke luchtvaartmaatschappij
dan uw vracht naar Duitslam
voeren? KLM? Seaboard?
Am?"
Het antwoord op al die re
sche vragen is uiteraard: Lui
sa. (Interessant is dat Lufthj
eerste advertenties in deze sl
leen KLM noemden. Kennel
spanningen met de Hollands
current te voorkomen
Seaboard en Pan Am toegel
De reclame in Amerikaanse
schriften is vaak van uitste
kwaliteit, maar desondanks
één tijdschrift, nl. de New
ker, dat eigen strikte maat
aanlegt voor elke advertenti
het opneemt.
De reclame in de New 1
bereikt dan ook een hoge
van waarachtigheid en stijl
vormt daardoor een uiterst*
zijn tegenpool vindt in de Is
ige, vet gedrukte uitverkoo
vertenties in de couranten
vaak onwaarschijnlijk banak
vulgaire reclame van si
diostationa.
