Beeldenpracht in
de Keukenhof
SSaSS—-
Vijfentwintigste uitvoering
Bachs „Matthaeus Passion"
1"en
Gerechtvaardigde dankbaarheid
jegens dirigent De Wolff
rijde betreuren, dat er door
de ministeries —er is
ln Den Haag een brief zoek geraakt
dit zomerseizoen geen Westduitse
beeldende kunstenaars kunnen expo-
in de nationale bloemenlust-
i Lisse, wij vinden het prettig
ditmaal geconfronteerd te worden
met beelden van uitsluitend Neder
landse beeldhouwers.
is deze 16de ex-
|dJ positie op verzoek
WU&NöDAG 22 MAAKT iyö7
LL1DSCH DAGBLAD
(Van onze kunstredactie)
Men mag het dan van Keukenhof
werking met de Stichting Nationale
Bloemententoonstelling Keukenhof
in Lisse tot stand gekomen met de
medewerking van de Nederlandse
fq Kunststichting in Zeist.
De keuze en de plaatsing van de
ten toon gestelde beelden steunt op
advies van een daartoe ingestelde
fa beeldhouwer in Amsterdam, drs. R.
Oxenaar. directeur van het
Rijksmuseum Kröller-Müller in O-
'terlo, drs. Th. van Velzen, waarne
mend chef van de afdeling kunsten
het ministerie van Cultuur, Re-
r .creatie en Maatschappelijk Werk in
iWjDen Haag. mr. E. L. L. de Wilde, di-
recteur van de gemeentelijke musea
in Amsterdam, mr. Th. M. J. de
Graaf, voorzitter van de Nationale
^Bloemententoonstelling Keukenhof
In Lisse, D. W. Lefeber, bestuurslid
van deze stichting, en drs- H. L.
Bwart, directeur van de Nederlandse
Kunststichting in Zeist.
Vernauwing kloof
„Zonnestier" van Arthur Spron-
ken uit Beek (L.).
In bruikleen afstonden, Is bij te dra
gen tot de vernauwing van de kloof,
die welhaast altijd blijkt te bestaan
tussen de creatieve kunstenaar en
de wereld waarin hij leeft. Alleen
dit doel reeds moet aller sympathie
ontvangen.
Niet minder dan 45 beelden,
sculptures en plastieken van door
gaans jonge Nederlandse beeldhou
wers hebben een plaats gekregen op
de gazons van de lusthof van Jaco-
ba van Beieren. Die plaatsing ge
schiedde op zeer aanvaardbare wijze
onder supervisie van de Amsterdam
mer Nol Kloosterman.
Ze komen tussen al die kleur van
de bolbloemen en dat groen van de
bomen bijzonder goed tot hun recht.
Opmerkelijk is dat de kunstenaars
voor de vervaardiging van hun
scheppingen uiteenlopende materia
len hebben gebruikt: brons, staal,
beton, ijzer, hout, aluminium, kalk
steen en zelfs polyester en plastiek.
Waar der i
ring
Het is ondoenlijk om in een kort
bestek deze 45 kunstwerken aan een
nadere beschouwing te onderwerpen.
Dat is, dunkt ons, ook niet nodig. De
bezoeker van de Keukenhof, die niet
alleen waardering kan opbrengen
voor de bloemenpracht, maar ook oog
heeft voor de scheppingen van onze
Nederlandse kunstenaars moet zich-
oordeel vormen over
het geëxposeerde.
En zij, die totnutoe weinig of geen
belangstelling aan de dag hebben ge
legd voor dit soort kunstuiting, kun-
wjj aanraden eens op hun ge-
De opera-zangeres Els Dol
kestein vertegenwoordigt ons
fond op het eerste internationale
Madame Butterfly-Festival. Voor
deze zangcompetitie zijn 39 voca
listen naar de Japanse hoofdstad
overgekomen. Hier Els Bolkestein
b(7 aankomst in Tokio.
Zuid-Afrika
iveigert
visum aan
Bruins Slot
(Van
speciale verslaggever)
De Zuidafrikaanse regering zal een
sum voor een bezoek aan haar land
weigeren aan dr. Bruins Slot, de
hoofdredacteur van het dagblad
Trouw. Het is de gewoonte van de
Zuidafrikaanse regering om zo'n be
slissing niet toe te lichten. Het is
echter algemeen bekend, dat dr.
as Slot, die geruime tijd fractie
leider van de Anti-Revolutionaire
Partij in de Tweede Kamer is ge
weest, een fel tegenstander is van het
apartheidsbeleid.
Het Afrikaanstalige blad „Die
Burger", dat sympathiseert met de
politiek van de regering-Vorster, ver
onderstelt in zijn editie van van
daag dat deze weigering van een vi
sum in Nederland aanzienlijke op
schudding zal verwekken. Het is in
derdaad opmerkelijk dat Zuid-Afrika
op een moment, waarop wordt ge
poogd uit de geisoleerde positie in de
buitenlandse politiek te geraken, een
visum weigert aan een Nederlands
journalist. In 1965 werd weliswaar
eveneens een visum geweigerd aan
Trouws rubriekschrijver Ben van
kaam, maar juist de laatste maan
den heeft een groot aantal journa
listen uit tal van landen de gele
genheid gekregen in Zuid-Afrika
rond te reizen en zowel met voor
als met tegenstanders van het rege
ringsbeleid te spreken. Vooral in in
dustriële kring is men zeer ontstemd
geweest over de afwijzing van visa.
mak de geëxposeerde werken te be
kijken. Het kost wat moeite, doch
men zal ervaren, dat de voldoening
van dat kijken des te groter wordt.
Bovendien, over smaak valt niet te
twisten. De één zal bijvoorbeeld Zon
nestier, zoals die op de hierbij ge
plaatste foto te zien is, bijzonder
kunnen waarderen en een ander zal
zijn oog op een van de 44 overige
werken laten vallen.
Hoe het ook zij, wfl hopen, dat
mede door deze expositie de kloof
tussen de kunstenaar en hen, die
zijn werk bekijken (aandachtig zou
den we willen adviseren), Inderdaad
overbrugd zal worden. Dan heeft
deze zestiende beeldenexpoeitle aan
haar doel beantwoord!
ADVERTENTIE
Voor uw
gratif
IheHtouring pakket19G7
wilwH te stoppen bij een
4? 'S
„EX ANIMO" SCHONK:
Tegenwoordig kent welhaast elke grote of
middelgrote stad in ons land een uitvoering
van Bachs „Matthaeus Passion", honderd jaar
na de dood van de componist door Mendels
sohn herontdekt. Op donderdag 19 maart
1942, toen Herman de Wolff daar met zijn
kerkkoor ,,Ex Animo'' in Leiden mee begon,
5 dat beslist nog niet in die mate het geval:
de „Passie-rage" is eerst sindsdien hand over
hand toegenomen. Het was dus een moedig
besluit van Herman de Wolff, speciaal omdat
er toch wel veel vergelijkingsmogelijkheden
voorhanden waren, o.a. de vermaarde uitvoe
ringen in Amsterdam en Naarden.
Waarom zou dan een koor ln een
provinciestad zich aan deze weerga
loos zware opgave wagen?
De Wolff voelde het als een ver
plichting ook de Leidemaars met dit
meesterwerk in kennis te stellen, zjj
het had op minder hoog niveau. Hü
nam dus het initiatief daartoe, hoe
wel het grandioze werk wel eens eer
der door het toenmalige „Sursum
Corda" ten gehore was gebracht-
Daarvóór had h\j met zijn koor, als
serieuze voorbereiding, tijdens wij
dingsdiensten in de Pieterskerk in
1940 en 1941 al diverse koralen en
het ontroerende en grootse slotkoor
van de M.P. in de Pieterskerk laten
horen.
De eerste uitvoering, nog met de
traditionele coupures, kwam het vol
gend jaar tot stand. Wij herinneren
ons goed, hoe wij toen van een .daad'
getuigden en de hoop uitspraken, dat
deze uitvoering, ondanks vanzelfspre
kend nog onvolkomenheden, tot een
traditie zou uitgroeien. Dat is inder
daad gelukkig gebeurd.
Sindsdien is het voortdurend in
opgaande lijn gegaan, met zelfs in
1954, in navolging van andere diri
genten, het ter hand nemen van de
ganse, onverkorte reproduktie van
deze gigantische schepping. Deze tra
ditie heeft zich, tot op de dag van nu,
gehandhaafd.
En ofschoon die onverkorte weer
gave een zware luisterproef voor vele
toehoorders, die haar voor 't eerst
ondergaan, betekent, is men er Her
man de Wolff dankbaar voor, temeer
omdat deze verheffende .Matthaeus
Passion" voor tallozen niet alleen een
„muzikale", doch ook een „geloofs"-
belevenis betekent, die men in de LiJ-
denstijd „om-geen-waarom" zou wil
len missen.
Porselein van de
Tsaar geveild
De Sowjefcrussische regering heeft
het porselein van Tsaar Nicola&s II
bij Sotheby laten veilen, waar het
f 657.000 heeft opgebracht.
Het waren 1742 stuks, die gebruikt
werden bij de kroning van Tsaren,
zy werden in 28 afzonderlijke par
tijen verkocht.
Onder de kopers bevond zich een
aantal Witrussen, onder wie graaf
Alexander de Lasta en graaf Alexeis
Bobrinsky. Geen van beiden
deed een bod
Bobrinsky dineerde op 1 Juni 1915
uit het servies dat gisteren geveild
werd-
Ewald Vanvugt
contra
Willem Brandt
De schrijver Ewald Vanvugt heeft
bij de offioier van Justitie in Am
sterdam een aanklacht ingediend
tegen de schrijver-criticus Willem
Brandt en de Bussumsche Courant.
De heer Vanvugt acht zich bele
digd door een zinsnede in de Bus
sumsche Courant gepubliceerde re
censie van de hand van de heer
Brandt over zijn boek „Mijn vrou-
maar ook aan zijn getrouw en steeds
vernieuwend koor, dat zich telken-
Jare voor een ontzagwekkend moei
lijke taak geplaatst ziet, een woord
dankbaarheid, iets, waarvan wjj
in de loop van deze 25 jaren in onze
beschouwingen herhaaldelijk met er
kentelijkheid gewaagd hebben. Deze
„Matthaeus Passion" uitvoering is
dan ook een onmisbaar en wijdings
vol deel van het Leidse muziekleven
geworden.
Over alle 25 uitvoeringen uit
gezonderd enkele oorlogsjaren
hebben wij in de loop der jaren ge
rapporteerd: nu eens in gunstige,
soms ook im minder gunstige zin.
Doch na deze 25-ste kan toch in 't
algemeen gesproken worden van een
geleidelijke, indrukwekkende opgang,
waarin De Wolff een juiste midden
weg heeft weten te vinden tussen de
eertijds in zwang zijnde super-roman
tische weergave en de meer ingetoge-
ne welke het heden kenmerkt. Bewo
genheid moet er blijven: speciaal het
tweede deel leidt daar vanzelf toe.
Doch De Wolff hoedt zich voor het
al te theatrale, spectaculaire effect,
zyn vertolking is veeleer gericht op
het realistische, waarin een zuiver
evenwicht heerst tussen het objectieve
en subjectieve element.
Fel kunnen de koren klinken met
als een der hoogtepunten het „Sind
Blitee, sind Donner" en de magnifi-
ke ondersteuning van 't orgel (waar
bij nauwelijks merkbaar was, dat dit
instrument het even liet „afweten"),
strak en sober en toch ook weer ge
nuanceerd daar waar het moet
de koralen. En al waren de sopranen
in het befaamde inleidingskoor even
wat aan de scherpe kant, zij hebben
zich in het verdere verloop prachtig
hersteld.
Al met al heeft het koor, evenals
het jongenskoor, dat nu voor de eerste
maal tot een „eigen" koor van „Ex
Animo" is geworden, zich van zijn
beste zijde te laten horen, in een
homogenen en 'n zuiver op elkaar
afgestemd samengaan. Met als cli
max in deze door de geniale Bach en
diens met onverflauwde ijver en be
zieling werkende aanhanger. De
Wolff doorgegeven hu lsboodschap 't
diep aangrijpende slotkoor „Wir set-
zen uns mat Tranen mieder".
,„Ex Animo" is zo door en door ver
trouwd met de verheven muzikale
stof, weet zich zo één met zijn diri
gent, die het koor voor het grote ge
vaar der traditie, namelijk de ver-'
vlakking weet te behoeden, dat het
ook deze avond weer diè muzikale
en geestelijke bevrediging heeft ge
geven, waaraan de luisteraar in deze
Lijdenstijd behoefte heeft, waar hij
innerlijk naar zoekt.
En dat is de grote verdienste van
De Wolff: moge het hem gegeven zijn
die opgaaf nog vele jaren te besten
digen.
Om kort de solistische medewerking
te memoreren: verrassend was de
kennismaking met de ons onbekende
sopraan Karin Ostar, helder, zuiver
en gevoelig, een talent uitermate ge
schikt voor een Bach-interpretatie,
aan wie echter op den duur nog die
per expressie wordt toegewenst. De
alt Diet Kloos zong haar aria's met
Herman de Wolff, de stimule
rende dirigent van „Ex Animo'',
die in onze stad 25 jaar geleden
de Matthaeus Passion" introdu
ceerde.
(Foto LD/Holvaet)
het vereiste donker getimbreerde ge
luid, doch moet zich hoeden voor te
sterk vibreren, hetgeen haar zang
ontsiert. Het grote technische kun
nen en de rijpe ervaring van de on
verwoestbare bas Herman Schey
staan altijd borg voor een nobele
en waardige uitbeelding van de
Christusfiguur, wélke opvatting men
daarover ook mag zyn toegedaan.
Perfect was weer de klare, indrin
gende en volmaakt beheerste zang
van de tenor Chris van Woerkom,
wiens articulatie evenmin Iets te
wensen overlaat, onvermoeibaar tot
het einde toe.
De niet altijd zuiver intonerende
sonore bas Henry Blackmon ging ka
rakteristiek te werk in de kleine par
tijen en de tenor Ruth Pos sloeg
zich, zij het niet zonder moeite, door
de veeleisende aria's heen. In het
Mein Jesu schweigt". waarin hy
niet tot stemuitzetting behoefde orsf
te gaan, was hy heel gelukkig.
Een uitmuntende steunpilaar had
men gevonden in de klavecimbalist
Rienk Jiskoot, die Hans Schouwman
op het laatste moment moest ver
vangen. Dat het orgel by Annie
Blankenstein in voortreffelijke han
den was, spreekt vanzelf. Het Rotfc»
Philh. Orkest zorgde op deze jubU
leumavond voor een toegewyd ver
zorgde begeleiding: speciaal na het
schitterende spel met Charles Münch
weet men, waartoe dit orkest in staat
is. De grote belangstelling, ook voor
de generale repetitie - eergisteravond
heeft duidelyk gemaakt, dat deze
Matthaeus Passion in steeds sterker
mate de aandacht trekt, gelukkig ook
van de jonge generatie- Speciaal
voor haar een subliem tegenwicht
voor veel onbeduidends, dat tegen
woordig helaas sterk in de mode i*
Tydens de pauze is in kleine kring
dirigent De Wolff een weldadige hul
de bereid en wel door middel van
het woord van de thans 92-jarige
ere-voorzitter van „Ex Animo" dr.
Riemens, die oa, weee op de verhe
ven roeping van dirigent De Wolf^
op diens kalme en toch vurige lei
ding en op de grote oecumenische
betekenis van diens werk. Hem werd
een enorme fruitmand aangeboden.
Ook mevrouw De Wolff, die haar
man steeds zo sterk heeft aangemoe
digd werd in deze hulde betrokken!
zy ontving een prachtig bloemstuk.
Dirigent De Wolff betoonde zich
dankbaar aan God. het bestuur en
het koor, dat hy dit alles gedurende
25 jaar heeft mogen doen en hoop
te zijn arbeid nog enkele Jaren te
mogen voortzetten-
Naar wij vernamen aal dirigent De
Wolff in november, in verband met
zijn 40-jarige eensgezinde samen
werking niet „Ex Animo" gehuldigd
worden tydens een feestconcert,
waarop dan onder zijn leiding wor
den uitgevoerd de Kantate 140 van
Bach, de „Nelsonmesse" van Haydn
en het „Te Deum" van Bruckner.
Een indrukwekkend programma.
Overzicht van koor, fongens-
koor, dirigent, orkest en solisten
tijdens de uitvoering van Bachs
Matthaeus Passion", gisteravond
door „Ex Animo".
(Foto LD/B(Avm4%
