Ideaal musiceren van het
Quintette h vent francais
kunst
kaleiöoscoQp
Nfieuw
M nu zelf
iglo loempia's
Zaak - Swetlana Stalin
probleem voor Russen
Bachs „Lukas Passion"
in Joh. Admiraals hand
Dit ensemble schenkt
de hemel op aarde
Wereldpremière van
het Usko in Utrecht
PAASFESTIVAL SALZBURG:
STEMPEL VAN VON KARAJAN
Diens verklanking
maakt hoorder stil
pflfSDAG 14 MAART 1967
LEIDSCH DAGBLAD
Tweemaal achtereen het beroemde „Quintette k vent fran
cais", dat indertijd hier reeds furore maakte te horen, is niet
éénmaal teveel.
Onder auspiciën van „Toonkunst" trad dit unieke blaaskwin-
tet 's middags voor de jongeren op zij waren in stromen ge
komen en 's avonds voor de volwassenen: zij hadden zich,
gezien de faam die dit ensemble bezit, evenmin onbetuigd
De akoestiek in de Zuiderkerk
sende zich uitmuntend voor de ver-
ïonderlijk kunstzinnige prestaties
Jean Pierre Rampal met zijn
ouden fluit Pierre Pierlot (hobo),
acques Lancelot (klarinet), Gilbert
tosier (hoom) en Paul Hogne (fa-
ot)namen van meester-instru-
nentalisten, die men niet licht ver-
eet. Oud en nieuw, in gelijke dosis.
Menu's voor fijnproevers, opge-
Send met een ongeloofwaardige sou-
lesse en een vanzelfsprekend gemak,
aarbij elke moeilijkheid tot natuur
eworden is, evenals het perfect
van de meest gecompil
eerde, technisch-virtuoze opgaven.
Kritiek verstomt totaal bij zulk
erwonderlijk begaafd musiceren,
aarbij de uiteenlopende timbres
olm&akt iin elkaar smelten en geen
Dkel vlekje, geen enkele ontsporing,
elfs in de allersnelste passages valt
a te wijzen. Dit charmerende, te
re en stijlvolle spel, zij het
Haydn, Vivaldi, Mozart, Milhaud,
lonegger, Debussy, waarbij zich des
liddags nog Karl Stamitz zoon
Johann Stamitz en Ibert
oegden, boeit van de eerste tot de
.atste noot, gedragen als het wordt
oor intens-poëtisch gestemde muzi-
aliteit en een uitzonderlijke instru
mentale beheersing en precisie, in
combinatie, waarin de rijkdom
timbres tot één is samenge
teld.
En ook solistisch komt de su-
fluitist Rampal, die zijn weer-
vermoedelijk nergens ter wereld
het woord in twee sfeervol-
istorale Juwelen: Honeggers „Danse
H Eeme
indt a
lembrarult-etsen in
Madrid gevonden?
De Spaanse beelhouwer Jesus
laulonga heeft op de Madrileense
Hooienmarkt (El Rastro) 15 etsen
hl "tocht, die aan Rembrandt worden
wgeschreven. De koopprijs dio Cau-
inga betaalde was slechts 7500 pe
ntas (f 450.-).
De etsen, bijbelse en andere voor-
ellingen, zouden volgens de uit
Griekenland afkomstige Papageor-
Soe Spanje's meest vooraanstaande
tosten aar op het gebied van de ets-
tost „zeker echt en van de hand
Hi Rembrandt" zijn.
JPapageorgioe verklaairdie dat foto's
tol de etsen gezonden zullen worden
aar de National Gallery in Londen
a naar het Rijksmuseum in Am ster-
0 Bi, „omdat men nu eenmaal de
ste kenners van het werk van
inbrandt in Amsterdam vindt".
Première Albee's
wel evenwicht"
's Middags na een korte inlei
ding van dr. Chr. C. Vlam als in
zet het Divertimento in Bes gr. t.
K. V. 270 van Mozart: amusements
muziek van de hoogste orde. Een
Kwartet in Es gr. t. van Karl Sta
ff et „Quintette a vent jranqais"
tijdens het eminente musiceren
in de Zuiderkerk.
(Foto LD/Holvast)
mitz, die na zijn concertreizen ten
slotte in armoede stierf en wiens mu
zikale nalatenschap zo goed als ge
heel verloren is gegaan, doet het be
treuren, dat zo weinig van hem be
waard is gebleven. Milhaud was ver
tegenwoordigd met diens „La chemi-
née du Roi René" (Due d'Anjou uit
de 15de eeuw), een serie bondige
stukjes, allen eindigend in majeur.
En ook in Iberts korte strikken voor
blaaskwintet, wordt er het specifiek
franse idioom geopenbaard, dat het
volstrekte geheim van deze timbre-
tovenaars genoemd mag worden.
Het is een verrukking 's avonds
weer eens kennis te maken met
Haydns beroemd Divertimento „San
Antonio" (Koraal), gevolgd door het
Concerto voor fluit, hobo en fagot,
een geniaal werkje van Vivaldi,
waarvoor Mozarts „Cassation" voor
het ganse ensemble zeker niet hoeft
onder te doen.
i de solistische triomf van
de fluitist Rampal in bovengenoem
de werkjes, als afsluiting de ons on
bekende „17 variaties voor blaas
kwintet" van de Franse componist
Jean Michel Damase leerling
van Cortot (piano) en Dupré (com
positie), die in 1947 de Prix de Rome
verwierf, doch wiens wat wijdlopige
variaties toch niet bij voortduring
konden boeien. Syncopische jazz-rit-
verlevendigden echter af en toe
het geheel. Merkwaardig was hier
bij op te merken, dat het melodieuze
thema sterke reminicenties opriep
de muzikale introductie tot het
tv-spel „Johan en de Alverman". Of
daarbij toen plagiaat aan de orde is
geweest, weten wij niet
Maar opvallend was het wèl.
de ensemble weer naar onze stad te
brengen.
Het heeft de ovationele dankbe
tuigingen beloond en bekroond met
twee toegif aten: „Pièce Brève" van
Ibert en een der Allegri uit het Di
vertimento van Mozart, dat 's mid
dags de jeugd geconcentreerd had
beluisterd. Zij werden even ideaal en
adembenemend verrukkend vertolkt
als al het voorgaande
Wie zó weten te spelen, schenken
zonder enig voorbehoud de hemel op
ADVERTENTIE
Ze zijn er! Iglo loempia's.
U haalt ze vers uit de diepvries.
U bakt ze zelf knappend versl
Ontdek nü hoe lekker loempia's
kunnen zijn. Geniet er dit
weekend van!
Deense grafiek in
Academiegebouw
In het Academiegebouw aan het
Rapenburg wordt, onder auspiciën
van het Leids Academisch Kunst
centrum van 17 maart tot en met 3
mei een expositie gehouden van
Deense grafiek. Deze expositie wordt
17 maart 's middags om half vijf
geopend. Er zijn werken van de na
volgende kunstenaars: Christen-
sen, Hansen, Nelleman, Nielsen,
Poulsen en Sporring.
Première „De dans
van sergeant
Musgrave"
Zaterdagavond 25 maart geeft „De
Haagsche Comedie" in de Kon.
Schouwburg te Den Haag de pre
mière van „De dans van sergeant
Musgrave" („Sergeant Musgrave's
dance") van John Arden onder de
regie van Paul Steenbergen in sa
menwerking met Guido de Moor.
Zivitserland is bereid een visum te verlenen
De Zwitserse minister van Justitie, Von Moos, heeft op een
persconferentie in Bern, de drukst bezochte persconferentie die
ooit in het statige gebouw van de federale regering is gehouden,
gezegd dat Stalins dochter Swetlana zo lang in Zwitserland
mag blijven als zij wil maar dat hij niet verwachtte dat zij zich
voorgoed in het land zal vestigen.
IN NOORDWIJK-BINNEN:
Nederlandse Comedie" geeft
klerdag 25 maart In de Amsterdam-
||Jf Stadsschouwburg de eerste voor
'11 Wing van Edward Albee's „In wel
'towicht", in de vertaling van Ernst
UT. AI ten aonder regie van Han
«ntz van den Berg, In de decors van
toy Wich.
Wat Albee met dit stuk tracht aan
tonen is ,4e praktische om moge-
ikheid je naaste lief te hebben ge-
Ik jezelf en de noodzaak toch te
tchten dit te doen".
De rollen worden gespeeld door
van der Moer, Ellen Vogel, Bob
II l Lange, Elisabeth Hoy tink Wim
den Brink en Liane Saalboro.
li
In de Herv. Kerk van Noordwijk-Binnen was de 24ste Lukas
Passion aan bod. Nog één maal en nergens ter wereld zullen
waarschijnlijk ooit 25 Lukas-vertolkingen in opvolging geklon
ken hebben. We hebben deze Noordwijkse Passie wel eens tot
plaatselijke folklore verklaard, maar géén ander dan de Noord-
wijker Johan Admiraal had haar de verkregen gestalte kunnen
schenken.
Dit door de eigendommelljkheid
in deze figuur, waaraan zij haar
kracht ontleent. Men komt niet uit
met het begrip .muziekuitvoering",
van Dok wyst er in zyn korte
herderlijke inwijding altfjd op. Doch
men het begrip „evangeliseren"
invoeren, dan moet men weer erken
nen, dat dit voltrokken wordt door de
muzikaliteit uit een kunstenaarshand
met aanzienlijke artistieke potenties.
Basis is uiteraard de kunst om
koormateriaal, zangers overwegend
zonder notenkennis te modelleren
daarmede verklankingen te schep
pen, die ook verwende en geschoolde
luisteraars stil maken.
De werking op de toehoorder is
weliswaar een ongelijke, maar dat
ligt daaraan dat de „Lukas Passion"
verre van een meestewerk is. De on
volkomenheden vragen compensatie,
vragen om het regie-talent van de
presentatie. Admiraal maakt er het
best mogelijke van. Tegenwerpingen
op grond van gevestigde opvattingen
lopen te pletter. Zij zouden het be
oogde trouwens niet waar kunnen
maken. Met moet in de koralen een
zeker overwicht van het woord over
de muziek voor lief nemen, wat tem
po-variaties in een enkel koraal en
nog meer.
En men zal zwichten, als men ge
hoord heeft welk een kostelijke na
tuurlijke innigheid in zo'n koraaltje
als „Nichts 1st lieblicher als du"
wordt gelegd, welk een zangreinheid
ibeliohaamd wordt ln die regels die
hier uit het gregoriaans zijn binnen
geslopen. Men zal zwichten als men
(Durch deinen Todeskampf, bijv.)
zelfs geen koor meer hoort, maar
v. solostemmen, wanneer men
uit stemmenschoonheid („Ich bin
Krank" of „Straf mich nicht", als
voorbeeld) de emotie over zich heen
voelt huiveren. Of als men door
welk der opruiïngskoren ook, die geen
enkele charge meekrijgen zich met
de neus op de keiharde gebeurtenis-
gedrukt ziet en vóór en om het
kruis gesleept
Admiraal gebruikt ee
heidsorkest van amateurs van her en
der, die geen enkel vast verband ken
nen dan deze Passion alléén, al zijn
wel alleen ergens orkestlid. Ook
hier komen frappante, niet vermoede
dingen tot stand, hoezeer wel eens
capaciteitsverschillen vallen waar te
nemen. Admiraal houdt dit orkest
van begin tot eind onder een onaf-
wijkbare controle. De continuo's val
len tegenwoordig alle toe aan de vak
man Johan Zweers.
Als Christus-vertolker verscheen
wederom Henk v. d. Brink, een dui
delijke. imposante stem met veel
overwicht, soms ook héél levensecht
(„Was schlafst du!) Als evangelist
Johan Kramer, die zijn auditorium
kennelijk tot het laatst toe boeide
door zijn fraai lyrisch geluid. Zijn
opvatting is devoot en als van mede
dogen doortrokken; persoonlijk zou
den we meer opwekkende en direct
onthutsende kracht in de schildering
niet ongepast vinden.
Sopraan en alt bleken als van ouds
Nelly Schulze en Belia Keyzer, bei
den met vol begrip voor het karakter
van de partijen. De alt-aria is vocaal
dankbaarder stof dan de feitelijke
orkeststukken, die de sopraan te zin
gen krijgt. De alt liet geen wens on
vervuld. Een jonge tenor, Alfred Lu-
kassen, kreeg de drie tenor-aria's.
Zijn hoogte heeft nog verdere culti
vering nodig, overigens is hier van
bijzondere klankgaafheid sprake,
draagvermogen en egaliteit, te-
van een opmerkelijke slagvaar
digheid.
Een derde tenor voor de Petrus
figuur, Cor de Heiden, is de frisheid
zelf in zijn zang, die helder en be
koorlijk getimbreerd tot in uithoeken
de ruimte vult. Hij gaf evenals Roel
Bolland voor de Pilatusrol en kleine
baspartijen totale voldoening. Bol-
land's ronde, effectvrije en glanzen
de stem is nobel van toon en brengt,
als hij zich onbevangen geeft, grote
voorbeelden in herinnering.
Swetlana weigert elk commentaar
en heeft de Zwitserse regering ver
zocht haar tegen ongewenste publi
citeit of belangstelling te bescher
men. Honderden journalisten en
persfotografen doorkruisen het land
op zoek naar de verblijfplaats van
Swetlana.
De Zwitserse autoriteiten zijn be
reid Swetlana een visum voor onbe
paalde tijd te verstrekken. Zij ver
wachten dat Swetlana niet langer
dan drie maanden in Zwitserland zal
blijven. Waarheen zij zich daarna
zou willen begeven is niet bekend.
Margaret Mckay, Labour-afgevaar-
digde in het Engelse parlement, heeft
de Britse regering gevraagd Swetla
na permanent asiel in Engeland aan
te bieden.
Swetlana heeft een aanbod van
500.000 dollar gekregen voor haar
biografie. Zij wordt in staat geacht
sommige van de belangrijkste gehei-
uit de recente Russische geschie
denis, onder meer de omstandig
heden waaronder haar moeder ge
storven is en de dood van Stalin zelf,
op te helderen.
Twee leden van het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden, Findley uit
Illinois en Buchanan uit Alabama,
hebben de Amerikaanse regering om
uitleg gevraagd over de vermeende
weigering politiek asiel te verlenen
aan Swetlana.
Volgens de Republikein Findley
heeft Amerika hiermee „de mooiste
kans gemist sinds de bolsjewistische
revolutie om het bankroet van het
leven onder het communisme en de
belofte van vrijheid aan de kaak te
stellen".
Dilemma
Onze oorrespondent in Moskou
meldt:
Dat de zaak-Swetlana een propa-
gandistisch-politiek probleem van de
eerste orde voor de Rnssen Is, spreekt
vanzelf. Omgekeerd moet men zich
eens voorstellen wat het zou beteke
nen wanneer een familielid van een
Amerikaanse president, ook al is hfj
niet meer in functie, naar de Sow-
jet-Unie zou emigreren.
Reeds vele onbetekende gevallen,
zoals onlangs de asielverlening aan
een vroegere Amerikaanse geestelijke,
worden hier gezien als een bewijs
van de verdorvenheid van het Wes
telijke systeem.
Van de andere kant zijn alle
vluchtelingen uit de Sowjet-Unie al
tijd het slachtoffer geworden van
alle mogelijke verdachtmakingen,
vooropgezet dat er in het openbaar
iets over bekend werd gemaakt. Zij
bleken in crimineel, geestelijk of mo
reel opzicht altijd niet geheel toe
rekeningsvatbare figuren. Of deze
tactiek tegenover Swetlana Stalin
mocht zij niet meer naar haar va
derland terugkeren ook gevolgd zal
worden? De Russische propaganda
staat voor een lang niet gemakke
lijke opgave.
Bewandelt men deze weg wel, dan
zal het tevens een nieuwe deuk be
zorgen in de reputatie van Stalin.
En in de laatste tijd was men daar
erg voorzichtig mee, omdat men
bang was dat dit tot een gezagsver
lies van partij en staat zou leiden.
Aan. de andere kant kan er nooit
mee worden ingestemd, dat Swetla
na Stalin vrijwillig een politieke be
slissing heeft genomen die duidelijk
tegen haar land Is gericht .By dit
alles blijft de hoopvolle zekerheid
dat ook in het communisme de en
keling een veel belangrijker rol kan
speten dan men doorgaans geneigd is
aan te nemen.
Gardiens Cantate van t riet
Tijdens het a.s. donderdag in Tivoli in Utrecht te geven tra
ditionele diesconcert ter gelegenheid van de 331ste Dies Natalis
van de Rijksuniversiteit in Utrecht door het Utrechts Studen
ten Koor Orkest (USKO) zal een wereldpremière worden ge
geven van het werk „Cantate van 't riet". Dit stuk is in op
dracht van het USKO in twee maanden tijd gecomponeerd door
de 24-jarige Roelof Gardien, een vijfde jaars student sterre-
kunde uit Utrecht.
Het USKO zal vijf werken uitvoe
ren, twee uit de 18de, en drie uit de
20ste eeuw. In totaal zullen aan dit
concert 150 studenten him mede
werking verlenen (100 in het koor en
50 in de twee samengevoegde kamer-
muziekgezelschappen)Het concert
zal onder leiding staan van Jaap
Dillen, de cantor van die Rijksuniver
siteit, die belast is met de algehele
coördinatie van het muzikale leven
in de Utrechtse studentenwereld.
Bij deze „Cantate van 't riet" werd
de tekst voor het koor geschreven
door de Amsterdamse biologiestudent
J. A. Schulp. Verder worden uitge
voerd „Ode to His Majesty's Birth
day" van William Boyce, een cello-
concert van de Rus Dmitri Kaba-
lewsky (een vrij onbekend werk in
ons land, waarbij solist zal zijn de
vijfde jaars student biologie Rob
Gradstein uit Utrecht), vier canons
van Mozart en tenslotte het stuk
voor koor en orkest „Fransais kan
niet slapen" van Louis Andriessen,
die het in 1960 in opdracht van het
Usko schreef.
Het Usko. dat thans een kleine
bO Oleden telt, heeft in het afgelopen
half jaar 14 concerten gegeven, waar
van 3 in Italië. Er volgt in juli een
optreden in Parijs met de „Hohe
Messe". Het gezelschap zal dan uit
ongeveer 250 personen bestaan.
(Van onze Weense correspondent) diet
Binnenkort begint in Salzburg het Paasfestival, dat in alle
opzichten het stempel van Von Karajan draagt en ook geheel
voor zijn rekening komt. Hij treedt er namelijk op als dirigent
en als regisseur. Het festival wordt op Palmzondag 19 maart
geopend met de opvoering van Wagners opera „Walkure". Voor
het begin van de goede week is dit toch wel een tamelijk hei
dens thema, daarom heeft de aartsbisschop van Salzburg pro
test aangetekend tegen de opvoering juist in deze week. Het
heeft natuurlijk niets gebaat.
Tijdens dit Festival dat 10 dagen
duurt zal deze opera driemaal wor
den opgevoerd, op de overige avon
den dirigeert Von Karajan concer
ten. Hiervoor wist hij de beste solisten
te engageren. Als orkest treden de
Philharmoniker van Beriyn op na
dat de directie van de Weense Ope
ra geweigerd had om haar eigen or
kest van de Weense Philharmoniker
ter beschikking te stellen. Dat is na
tuurlek een domme wraakneming
omdat de Philharmoniker van Ber
iyn minstens even goed zijn. Boven-
is Von Karajan hun vaste di
rigent. Naar uit Salzburg verluidt:
zouden reeds alle voorstellingen zyn
uitverkocht, maar wanneer dit wer-
keiyk zo is dan zyn de kosten toch
daardoor zeker niet gedekt.
Ook hiervoor heeft Von Karajan
een oplossing gevonden want de
DGG kreeg toestemming om de con
certen op te nemen en daarvan
langspeelplaten ln de handel te
brengen. Een eventueel tekort wordt
dan door deze maatschappij gedra
gen. De repetities zijn al begonnen
en Von Karajan zal de directie van
de Weense Opera opnieuw het bewRs
leveren dat zy een verkeerde beslis
sing nam door eRn ontslag aan te
Rippen fabriceert
steeds meer piano's
De Rippen-planofabriek N.V. in
Ede is voornemens haar samenwer
king met de Amerikaanse orgelfa
brikant Thomas Organ Campany
in Sepulveda in Californië te beëin
digen
De firma Rippen, wordt bestem
peld als de grootste planofabrikant
Europa. Naar 't bedjjrf meedeelt,
zal het een langzame overgang
worden teneinde Thomas gelegen
heid te geven eigen wegen te zoe
ken. Zo zal het Amerikaanse bedrijf
weldra zelf op de Europese markt
actief worden, waartoe zal worden
opgericht de maatschappij Tho-
Organ Europa, die mogelijk
haar zetel zal krijgen in Utrecht.
De scheiding tussen de Nederland-
5 piano- en het Amerikaanse or
gel bedrijf is, in alle vriendschap ver
lopen.
De nog steeds groeiende omvang
ran de eigen piano-omzetten en de
zich snel uitbreidende markt voor
elektronische muziekinstrumenten
in Europa hebben Rippen naar an
dere wegen doen uitzien, en een
scheiding met Thomas teweeg
gebracht. Rippen wil niet alleen zyn
investeringen concentreren op de
pianofabricage, doch ook als onder
nemer zuiver pianobouwer biyven.
Eigen vertegenwoordigers zullen
naar Amerika gaan om daar Rlp-
pen-piano's (gemaakt in Ierland) te
verkopen. De beoefening van het
pianospel in Amerika neemt, hand
over-hand toe, gevolg deels van een
zekere telvisle-moeheid.
Ook in 1966 heeft Rippen nieuwe
afzetgebieden ontsloten; bijzonde
re successen werden behaald in En
geland en overzeese gebieden, tot op
de Japanse markt toe. De verdere
ontwikkeling beoordeelt men by
Rippen dan ook met optimisme,
vooral nu sinds verleden jaar de ca
paciteit van de Ierse fabriek is ver
dubbeld. Men maakt daar 3000
tot 4000 piano's per jaar. Rippen
heeft 20% van de omzet in West-
Duitsland en 10% van de totale Eu
ropese piano-omzet, die geschat kan
worden op 50.000 instrumenten per
jaar.
RECTIFICATIE
De acteur Hans Tiemeijer is niet
benoemd tot Ridder in de Orde van
de Nederlandse Leeuw, zoals in het
onderschrift van diens foto in ons
blad was vermeld, doch tot Ridder
in de Orde van Oranje Nassau, ge-
ïyk elders was aangegeven.
Expositie Matthieu
Wiegman
Door mr. J. F. M. J. Jansen, chef
afdeling Kunsten van het Ministe
rie van Cultuur, Recreatie en Maat
schappelijk Werk zal zaterdagmid
dag om 4 uur in Kunstzaal Heuff.
Hoflaan 7, Wassenaar een expositie
geopend worden van aquarellen,
gouaches en tekeningen van de
schilder Matthieu Wiegman.
