Hoe groen
speels spel
is Julia: een
van Ableman
Adrian Stahlecker en
Henk Verberkmoes
Henk van Ulsen en
Eric van der Donk
ZWAARDEMAKER
Ook Senaat aanvaardt
de uitleveringswet
BOEKEN VAN 400 JOODSE
SCHRIJVERS IN WENEN
Veilig verkeer leert
rijden met caravan
Rennies§|
I WOENSDAG 8 MAART 1967 LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 11
3 Twee gekkedartelende mannetjes
De leden van K. O. en het L.A.K., in het bezit van het
abonnement op de serie „Modern Toneel", vonden gisteravond
opnieuw de gang naar de schouwburg om getuige te zijn van
een voorstelling die de toneelgroep „Theater" gaf van het blij-
«spel „Hoe groen is Julia?" van de schrijver Paul Ableman. Een
gang die de moeite dubbel en dwars waard was, zowel wat het
stuk betreft als de prestaties van de spelers, die omgekeerd
l evenredig waren met het aantal medespelenden, helemaal
[twee: Henk van Ulsen en Eric van der Donk. Misschien voor
li Henk van Ulsen om heel zachtjes weer te wennen aan wat meer
^mensen om zich heen na zijn solovertoning van het „Dagboek
van een gek".
Parodie
ji ander opzicht zou dit
gezien een soort gewenning
Van Ulsen mogen heten- Hij was
niet meer gek, alleen maai* hoogst
veelbelovend „planten-
fysioloog-met-een-parodisisch-talent"
En vooral dat laatste, zijn parodis
tische gaven, geven hem als „Bob"
kriebel om zich uit te leven in de
ttasiefiguur Bradshaw. die dan
er het ene malle mannetje en dan
er het andere, en soms bijna
3ob-zelf' is. Waarmee alleen ge
zegd wil zyn, dat Van Ulsen graag
de relatie aangaat met het absurde
in de mens, met de mens die, hetzij
I ongewild als gek, hetzij speels be
wust, buiten zichzelf treedt.
De aanleiding tot dit „toneel op
het toneel" ligt besloten in het voor
nemen van de twee zojuist afgestu
deerden, Jake en Bob, om een soort
afscheid van hun studentenleventje
te vieren op de kamer die zij samen
v\)f jaren hebben bewoond, een feest,
dat zij „intiem" willen houden,
I welke intimiteit een bedenkelijke al-
lure krijgt wanneer wij weten, dat
voor het welslagen verder alleen nog
digd. Dit meisje Julia stelt echter
drankmisbruik in een naburig éta
blissement kennelijk op hogere prijs
dan de door champagne aangewak
kerde speldrift van de bedde heren;
in elk geval heit contact met Julia
vindt alleen maar plaats langs te
lefonische weg. Een en ander neemt
niet weg. dat Jake en Bob. door de
min of meer onverdraaglijke afwe
zigheid van Julia aangewakkerd in
hun fantasieën, ons Julia ondanks
haar materiële afwezigheid toch
haarfijn uit de doeken doen. Deze
onthullingen vinden dan steeds weer
plaats wanneer de beide heren Brad
shaw en Carruthers zich even. als
telkens andere fantasiefiguren, los
maken uit Bob en Jake.
Vaak als volkomen gekke mannet
jes dartelen deze scheppingen van
hun fantasie over het toneel, zó on
geremd, dat zij de karakters van hun
geestelijke vaders, de heerszuchtige
Jake en de meer onderworpen, gees
telijke diepgraver Bob, eigenlijk een
veel sterker reliëf verlenen dan de
maar het meisje Julia is uiteeno- Boekeil OVei* kllllSt
Het Internationale
merk voor goedgekeurde
tapijten.
Intertest tapijt wordt
geleverd via de erkende
woninginrichter.
wyers
Dra. A. M. Janssens schreef het me>t
fraaie (kleuren)-illustraties verluch
te boekje .Ikonen' (uitgave C. A. J.
van Dishoeck, Bussum).
Geschiedenis, waarde en rijkdom
van de Russische ikonenschilder-
kunst worden op deskundige en we
tenschappelijke wijze behandeld.
Men krijgt een voortreffelijke in
druk van de religieuze voorstellings
wereld en van de spriritualiteit van
de vroege christenheid, een geestes
gesteldheid, die in de ikoon door de
eeuwen heen bewaard bleef.
Interessant is ook het bij dezelfde
Uitgever verschenen ,De Oude Apo
theek' door di*. D. A. Wittop Ko
ning, waarvan de bedoeling is
naast het noodzakelijke stuk geschie
denis van het apothekersvak
vooral de kunsthistorische kant te to
nen. Thans is de apotheek een nuch
ter, zakelijk bedrijf geworden, waar
kunstuitingen slechts ter versiering
dienen. In vroeger tijden was dat
anders. Naast de lezenswaardige
tekst, boeien ook hier de vele ver
zorgde illustraties, al of niet
gekleurd.
Bij C. A. J. van Dishoeck, Bus
sum verscheen ook het door Carla
Catalani geschreven boekje over
Waaiers', waarin men volledig op
de hoogte wordt gesteld van de on
noemelijke hoeveelheid waaiers, in
velerlei variatie, die in de historie
een belangrijke rol hebben gespeeld
en bestemd waren voor uiteenlopen
de doeleinden.
Het visuele genot wordt ook nu
verhoogd door een uitgebreid aantal
merkwaardige afbeeldingen.
Een drietal artistieke en instruc
tieve uitgaven, waaraan menigeen
zRn genoegen zal beleven.
ic Henk van Ulsen en Eric van
der Donk in „Hoe groen is Julia".
(Foto LD/Holvast)
echte Jake en Bob in hun min of
meer aangepast optreden dat doen.
En dit spelletje, dat aan de ene kant
inderdaad een heerlijk spelletje was,
maar aan de andere kant een reini
gende uitlaatmogelükheid, hield ons
de gehele voorstelling op een verruk-
kelRke wjjze gevangen.
Blij en cynisch
De speelse ideeën van de schrijver
door Herik van Ulsen en Eric van
der Donk uitstekend gesublimeerd
tot bbjde en soms ook wat cynische,
maar vooral waarachtige mensen,
brachten de zaal tot een volkomen
„meebeleven". Vooral toch weer Henk
van Ulsen, de meesterlijke menger
van vreugde en weemoed met dat
soms wat onwezenlijke timbre waar
mee hij dan even het symbool is van
de levenskrachtige "maar toch vaak
verdrietige mens. Prachtig buitte hij
de kansen uit, die zijn ongebreidel
de tweede ik, de Bradshaw, hem gaf.
Maar ook Eric van der Donk gaf ons
zeer veel te genieten van de wat
minder gecompliceerde, maar recht-
toe-recht-aan genieter Jake- Dit
naast, een uitstekende regie van John
van de Rest., een vlotte en vaak zeer
vindingrijke vertalm? van Hans van
den Bergh en het. geheel omlijst door
een geestig en sfeervol décor van
Wim Vesseur leverde een bi i zond er
gave voorstelling op. wat terecht, en
met nadruk werd onderstreept door
een langdurig en enthousiast ap
plaus.
B H. jr.
Beeld van Koningin
Willielmina in
Utrecht
In het Utrechtse Wilheiminapark
zal een groot bronzen standbeeld
worden geplaatst van Koningin Wil-
helmina. De Haarlemse beeldhouwer
Mari Andriessen heeft al een ont
werp voor het beeld vervaardigd.
Hij heeft inmiddels van de
gemeente Utrecht opdracht gekre
gen het eigenlijke beeld te maken.
Het wordt twee meter hoog. Met de
oprichting van dit monument zal in
clusief de plaatsingskosten een
bedrag van f 60.000 zijn gemoeid. Het
beeld zal worden geplaatst in het
centrum van het Wilheiminapark op
een plateau van basaltlava of zoge
naamde muschelkalksteen.
EXPOSITIE BIJ HEUFF:
WtttBSÖP®
SEV1LLA
ORANGE
MARMELADE
Minister Struycken (Justitie) wil
de vraag, of iemand uitgeleverd
moet worden, niet ter beoordeling
van de rechter laten. De regering
kan volgens hem de consequen
ties van de uitlevering beter over
zien en daarom moet zR onafhanke
lijk van een uitspraak van de rech
ter kunnen opereren.
De minister verdedigde gisteren in
de Eerste Kamer met succes de nieu
we uitleveringswet, die uitlevering
van Nederlandse staatsburgers ver
biedt en die ook uitlevering van bui
tenlanders wegens politieke delicten,
tegenhoudt. In antwoord op opmer
kingen van de socialist dr. Brongers-
ma zei mr. Struycken, dat een nauw
keurige formulering van wat een po
litiek delict is, niet valt te geven.
Voor te snelle uitlevering behoeft
echter geen angst te bestaan: in de
praktijk wordt het uitleveringsbeleid
behoedzaam toegepast. De mat^
waarin van een politiek delict spra
ke is, kan niet anders dan van geval
tot geval worden bepaald.
De minister zei, dat de wet uitle
veringsverdragen mogelijk maakt
met alle bonafide landen, die onze
rechtsbeginselen als algemeen aan
vaarden. Als er verdragen opgezegd
moeten worden kan de Kamer dat
kenbaar maken. Dat de formele toet
sing van het gepleegde delict door
de rechtbank in de praktijk een
schijnvertoning zou zijn, zoals de
PSP'er, mr. Van Wijk, aanvoerde,
bestreed de bewindsman met kracht.
Het gaat in die zittingen om een
strafbeoordeling, die voor beide sta
ten geldt. Aangezien mr. Van Wijk
weinig waarborgen tegen te licht
vaardig uitleveren in de wet neerge
legd zag, werd het wetsontwerp, zon
der de steun van de PSP aanvaard.
Expositie met eigen stempel
Grote invloed op letterkunde
(Van onze Weense correspondent)
Slechts bij uitzondering durft een Oostenrijkse criticus te
schrijven dat de jongere literatuur van zijn land niet denkbaar
is zonder het aanzienlijke aantal joodse schrijvers. Een grote
uitzondering hierop is de bekende Weense cultuur-historicus
Fr. Heer die al jaren geleden de aandacht heeft gevestigd op dit
verschijnsel.
Ten overvloede kan men zich Het mysteriespel „Jedermann" van
hiervan overtuigen aan de hand van Hofmannsthal wordt nog steeds op
een tentoonstelling in Wenen waar gevoerd tijdens het Festival van Salz-
meer dan 3000 boeken de aandacht burg evenals de salonstukken van
vragen. Ze zijn door 400 schrijvers Schnitzler die nog altijd succes heb-
of geleerden geschreven en ze da- ben in het Burgtheater en tijdens
teren grotendeels uit de laatste eeuw. het Holland Festival. Het werk van
Hierbij valt het vooral op hoe sterk Friedell, Urzidil, Torberg en Karl
joodse acteurs in de Oostenrijkse let- Kraus wordt nog steeds opnieuw uit-
terkunde vertegenwoordigd zijn en gegeven,
daarop een geheel eigen stempel heb
ben gedrukt. Het is wel de vraag of
de meerderheid van de huidige Oos
tenrijkers dit wil toegeven, maar de
namen en de boeken spreken een al
te duidelijke taal. Schrijvers als Karl
Kraus, Friedell, Urzidil, Hofmanns
thal, Altenberg, Werfel, Stefan Zweig
en niet te vergeten Freud zijn niet
alleen in Oostenrijk en Duitsland be
kend geworden, maar ook ver daar
buiten.
Kortgeleden herdacht men het feit
dat Stefan Zweig 25 Jaar geleden de
dood koos. Zijn boeken waren best
sellers. Hij kon in 1938 vluchten en
von een veilig en onbezorgd on
derkomen in de V S., maar de nazi-
terreur deprimeerde hem zo sterk dat
hij zelfmoord pleegde. Vooral als
schrijver van historische romans is
hij ook internationaal bekend gewor
den, door zijn „Fouché", Marie An
toinette", „Maria Stuart" en zijn bio
grafie van Erasmus waartoe hij werd
aangemoedigd door prof. Huizinga.
Misschien beantwoordt Stefan
Zwedg niet meer aan de hedendaagse
smaak, andere joodse schrijvers ech
ter hebben boeken achtergelaten die
nog steeds worden gelezen en bestu
deerd. Tot hen behoren Kraus, Hof
mannsthal, Schnitzler, vooral echter
Freud en niet te vergeten Martin
Buber die ook in het vroegere Oos
tenrijk is geboren.
Voor de derde maal exposeert thans tot en met 15 maart
de 29-jarige Adrian Stahlecker zijn portretten, landschappen en
stillevens in Kunstzaal Heuff, Wassenaar.
Stahlecker, die eertijds zijn opleiding genoot bij Hessel de
Boer aan de Vrije Academie te Den Haag, woont sinds 1961 acht
maanden van het jaar in Barcelona, de rest van het jaar in ons
land.
Zijn expositie in Madrid mocht
zich indertijd verheugen in de bij
zondere belangstelling van Prinses
Irene en haar man, onder wier aus
piciën zfj plaats vond. Zijn schilde
rijen hebben in vele verzamelingen
in binnen- en buitenland een plaats
gevonden. o.a. zijn er zeven opgeno-
me in de befaamde Thompsoncol-
lectie.
Zijn vitale, royale schildertrant,
waarbij hij dikke verfklodders toe
past, die als 't ware met vegen uit de
tubes op zijn doeken lijken gesme
ten, munt uit door spectaculaire, fel
wanne coloristische effecten en is
onmiddellijk herkenbaar door de
kernachtige toets, die een zeer eigen
stempel drukt op zijn briljante werk
wijze.
In Amsterdam heeft een expositie
van talrijke kunstenaarsportretten
van zijn hand vroeger reeds sterke
aandacht getrokken, maar cri-
tisch als hij is heeft hij een aan
tal daarvan vernietigd. Op deze ex
positie zijn oa.. portretten te zien van
Mary Dresselhuys, Marijcke Merc-
kens en Corry van Beckum, met al
leszins levendig resultaat. Tot die ge
slaagde portretten behoort ook dat
in het grappige Jongetje Boukie.
Zijn breed opgezette (bloem)-stil
levens en de hoofdzakelijk in don
kerrood gehouden Spaanse land
schappen, getuigen van de zwierig
heid, die kenmerkend is voor Stah-
leckers expressionistisch getint, in
krachtige vormen en vlakken ge
houden oeuvre, waaruit een grote
technische begaafdheid spreekt. Men
denke aan de suggestieve en typische
impressies van Ariza (Castilië) .Ro
ze berg' (Sierra Nevada) en Land
schap b(J Granada. Dat ook de hu-
deze vruchtbare schilder niet
vreemd is, biykt uit het ,Jan en ik',
waarop hR zichzelf met hoge hoed
it een vriend heeft uitgebeeld.
Vele van zRn conterfeltsels
in hun sterke contrastwerkingen
figuratief kleurenfestRn.
Naast dit alles vraagt het meren
deels in sobere vormen vervatte ke
ramische werk van Henk Verberk
moes, wiens prachtige glazuren op
vallen, de aandacht. Deze in 1923 in
Bergen geboren kunstenaar studeer
de aan het Instituut voor Kunstnij
verheidsonderwijs in Amsterdam,
doch bekwaamde zich verder groten
deels als auto-didact. Hij ls thans
docent aan de school voor industriële
vormgeving in Eindhoven. De een
voud prevaleert in zijn gevarieerde
en vakkundige ontwerpen, waarin
generlei opzettelijke humbug te con
stateren valt. Pullen, schalen en va
zen in bruine, rode en blauwe kleu
ren, die het aanzien van menige ka
mer een aantrekkelijk aanzien zul
len geven.
4 LESSEN IN 25 PLAATSEN
(Van onze Hilversumse
correspondent)
De verovering van het rijbewijs be
tekent automatisch, dat de kersverse
automobilist in staat wordt geacht
met aanhangwagen of caravan over
weg te kunnen. De praktijk ziet er
wel enigszins anders uit. Met name
in Zwitserland en Oostenrijk ziet
men met angst en beven weer de
vakantiedagen tegemoet, waarop
evenals vorige Jaren Nederlandse ca-
ravanbezitters op de bergpassen e.d
chaotische en levensgevaarlijke toe
standen zullen veroorzaken. Het Ver
bond voor Veilig Verkeer gaat er iets
aan doen.
Het regende vorig jaar klachten.
In de Tweede Kamer werden vra
gen gesteld. De toenmalige minister
van Verkeer en Waterstaat, de heer
Alice Toklas -89-
in Parijs overleden
Alice O. Toklas, wier naam voor
goed verbonden zal blRven met de
Amerikaanse artiestenkolonie in Pa-
rRs In de jaren 1920, is op 89-jarige
leeftRd in ParRs gestorven. Zij stond
bekend als de trouwe metgezellin
van wijlen Gertrude Stein, wier ar
tistieke en literaire salon de be
roemdste uit die tRd was.
Tot de trouwe bezoekers van de sa
lon behoorden F. Scott Fitzgerald,
Ezra Pound en Pablo Picasso. Er
nest Hemingway heeft in zijn werk
„The moveable feast", zijn verslag
van die jaren in Parijs, een tame
lijk onsympathiek beeld van de twee
vrouwen geschilderd.
Alice Toklas zal vrijdag op het
kerkhof Père Lachaise begraven wor
den naast Gertrude Stein, die 20 jaar
geleden In Parijs is gestorven.
J. G. Suurhoff, verzocht het Ver
bond voor Veilig Verkeer voor ver-
keersvoorlichting op dit gebied te zor
gen. In nauwe samenwerking met de
Nederlandse Caravanclub, ANWB en
KNAC, gaat het Verbond nu in voor
lopig 25 plaatsen cursussen beginnen
voor oaravanbezltters en degenen, die
dat willen worden. De cursus bestaat
uit tien lessen plus een hellingproef.
Voor deze laatste proef zRn door
middel van houten blokken kunst
matige hellinkjes met een stijgings
percentage van 10 pet gebouwd. De
cursisten dienen zoveel mogelijk met
een eigen caravan te komen. Wie na
afloop inderdaad over de nodige rij
vaardigheid blijkt te beschikken ont
vangt een certificaat. De bij dit pro
ject betrokken instanties zouden
overigens bepaald niet afkerig zijn
van een mogelijk aanvullend cara-
van-rij-examen, De cursussen wor
den gehouden ln de maanden maart,
april en mei en de kosten bedragen
15 gulden per uur. Voor elke plaats
inspecteur aangewezen.
wordt i
Brandend maagzuur?
helpen direkt!
MARY DRESSELHUYS
(Foto LD/Holvast)
Niemand gewond
Trein rukt
voorzijde
van auto
De 32-jarige veehouder G. de Heer
uit Kamerik en zijn echtgenote, heb
ben vermoedelijk hun leven te dan
ken aan het feit, dat zR in een auto
reden met plastic carrosserie. De vee
houder reed gisteravond rond acht
uur de overweg bR het station Woer
den op, toen de rode lichten van de
ahobs begonnen te branden. De man
stopte op de overweg en wilde achter
uit er weer afrijden, maar intussen
gingen de halve bomen achter hem
I dicht. In plaats van de auto te ver
laten bleef hij toen maar rustig
met zijn echtgenote in de auto
zitten, van mening dat hR ver
genoeg van de rails stond. Enkele
ogenblikken later echter werd de
auto aan de voorzRde aangereden
door de uit de richting Utrecht aan
stormende sneltrein en opzij geslin
gerd. Het voorste gedeelte werd ge
heel van de auto gerukt, de stuk
ken van de motor lagen honderden
meters verder langs de rails. Door
dat het plastic materiaal, waarvan
de auto werd vervaardigd, gemakke-
lRk breekt, is verboedelRk 'n ernstig
ongeluk voorkomen en kwam het
echtpaar met de achnk vrR.
