Economisch koekhakken
bij de kabinetsformatie
FERODO
Financieel weekoverzicht
Kerkdiensten Leideu en omgeving
Bevordering
groei
moet voorop staan
LEVEN UIT
DE GEEST
Over een andere Nabakov:
lezen met een „knipoog"
Raadselachtigheid
en dwaasheid
HEKLA - LEIDEN C.V.
ZATERDAG 25 FEBRUARI 1967
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 17
LKIDEN Hervormde gemeente
Pieterskerk: 10 u ds. H. Bouter.
Hooglandse Kerk: Wegens
tie geen dienst
6 30
Alphen aan den Rijn: Herv. Gem
Iventskerk: 10 u ds. J. H. Bogers;
(Jeugddienst) voorganger d6.
Marekerk: 10
Voorschoten.
Bethlehemkerk: 10
Saraber
Gebouw Nabij
u mejuffrouw
Konlngskerk: 10 u dr P. L. Schoon-
Gou'
Opstandingskerk10 u ds. W. Verwed
d, H. J v.
i hc r» t c Martha-Stlchtlng: 10.30
i as. u. j. vos- ds Voltelen te öegstgeest. Oudshoom-
hc vi seweg Wijk I 10 u ds. C. Cadée. Slons-
h r kerk Wijk II 9.30 u ds. H. Koudstaal;
as. li. vroegin- Pj 3Q u dhr Scheepmaker te Utrecht.
1 h« p K-iAoir Gebouw Onderweg Wijk III dhr. C.
n-ioea. stTOf) Koudekerk a d Rijn. 10 uur.
Geref. Kerk: Maranathakerk 10 u ds.
ds. K. H
v. d. Hoek. Gebouw 10 u: Jeugdkerk
Geref. Kerk: 10 u ds. J. van Drie; 6.30
Mlnnema. Kerkzaal Zljlkwar-
H. G. Oostlngi
Wapenaar
9 .30 u ds.
Baaljens af-
dr. K E H. Op- Schuring. Salvatorlk-
10
D. J Vossers.
K. H
Westerveld. J
Geref Kerk 10
Geref. Kerk 10 u ds.
Ver. Vrljz. Hervormden: Lelds'Volks- Alphen-Soord Goede
Wagenvoorde j 5,?° ,u
Bikker
rk 10 en Utrecht. Geref. Gem. 10 en 4 u ds.
Noordwljk Suyker. Geref. Kerk (vrygem.) 10
Gebouw speel-
(Van onze financiële medewerker)
Stapels wensen en verlangens zijn op de schrijftafel van de
kabinetsinformateur gedeponeerd in de hoop dat er aan de
belangen van de ene groep meer aandacht zal worden besteed
dan aan die van de andere. Het is zoiets geworden als het oude
kermisvermaak van het koekhakken, waarbij doorgaans uit
het oog wordt verloren dat de brokken alleen maar groter wor
den naarmate de koek omvangrijker is. Niemand weet beter
ïoe nodig het is om de koek te vergroten teneinde elk z'n deel
e geven dan de econoom Zijlstra, die indertijd het initiatief
leeft genomen tot invoering van een investeringsaftrek, waar-
loor het industrialisatieproces belangrijk werd bespoedigd. In
iet algemeen is het gemakkelijker om aanspraken op de brok
ten van de koek kenbaar te maken dan de weg aan te geven,
[ie tot vergroting van het baksel moet leiden.
In een slop
1 angst voor verdere inflatie. Daarom
/al er een einde moeten komen aan
loonsverhogingen, die in zo sterke
mate de produktiviteitsvergroting te In de komende vier jaren moet
hoven gaan als de laatste tijd is voor- getracht worden te voorkomen dat
gekomen. ons land in economlsdh opzicht in
een slop raakt. We moeten roeien
lOllPliri'Pll t ick r^Cli t met de riemen dle er en dat
^UIICUII CIllICKI dtlll betekent dat de Staatsuitgaven niet
I .11 meer mogen stijgen dan met de ver-
lierstelleil meerdering van het nationale inko
men overeenkomt, terwijl de loon-
Dit zal betekenen dat de president beweging gekoppeld moet worden
van de Nederlandse Bank. wie dat aan de produktiviteitsontwikkeling.
ook mag worden als dr. M. W. Hol- 1 Dit zal zich moeten voltrekken in het
trop aftreedt, niet meer als eenling kader van een veranderende samen-
in de strijd tegen de inflatie staat. Te 1 leving, waarin de kapltaalverschaf-
zeer is de nadruk komen vallen op fer steeds meer naar het tweede
de monetaire wapens in de strijd te- plan wordt gedrongen,
gen de overbesteding en de inflatie.
Een dergelijke ontwikkeling is op *n verband is het van belang
langere termijn ongezond, omdat om de komende tijd aandacht te
vel de pijn wordt gestild, maar de schenken aan de jaarverslagen dei-
kwaal niet wordt weggenomen. i bedrijven, die in de komende weken
haast aan de lopende band zullen
verschijnen. De tot nu toe gepu
Egllse Wallone: 10,30 u Pasteur
M. Charensol, Prédlcatlon-Conférence.
Bloemhof: 9.30 en 6.30 u Us. i Gei
Scholte. Chr. Geref. Kerk: Jei
J. D.
Ziekei
Met de bekende variant op het ci-
lat dat de wereld een schouwtoneel
ar elk zijn rol speelt en zijn
tel krijgt, zou gesproken kunnen
orden van de economische pjjpka-
eel: elk zuigt er aan om een zo
root mogelijk deel te krijgen. Het
een naar de grootste gemene de-
wordt er door dit alles niet ge-
akkelijker op voor de kabinetsin-
jrmateur. Het knelpunt schuilt in
omstandigheid dat de internatio-
ie conjuncturele aarzeling het
et mogelijk maakt de economische
oei voort te zetten in hetzelfde
mpo als ln de afgelopen jaren is
K>rgekomen.
Recessiebeweging
Het komende kabinet moet er op
legerust zijn dat het hoofd moet
orden geboden aan een recessie, die
Westerse wereld bedreigt. Het zal
mogelijk zijn de stijging van het
ruto nationaal produkt met 4V2
er Jaar voort te zetten, als in de
mringende landen een neergaande
»lfbewegtng optreedt. Evenmin zal
et dan mogelijk zijn de industriële
roduktie in een tempo van 6% per
iar tc laten stijgen, zoals tot nu
het geval was.
Terecht heeft de Raad van Be-
van de Amsterdam-Rot-
rdambank ln het deze week ver
benen jaarverslag
dat achter de facade van de stijgin
gen heel wat schuil ging, dat op een
wezenlijkze verzwakking
economie
ontwikkeling
le
te sterke consumptiestijging
als gevolg van een gedurende enkele
jaren doorzettende looninflatie deed
de Nederlandse economie als het
ware naar binnen keren. Dit naar
binnen keren bracht een groter te
kort op de betalingsbalans teweeg.
Economische groei in een inflatoir
klimaat staat gelijk met de planten
teelt ln een broeikas, waar onvol
doende bemesting wordt toegepast.
De planten schieten te hoog uit zon
der bloem en vrucht te zetten. De
raad van werkgeversverbonden heeft
er daarom op gewezen dat de werk-
ommekeer in de gelegenheid op den duur slechts kan
De veel te snel- worden gewaarborgd als de interna-
bliceerde verslagen hadden nog
slechts in beperkte mate betrekking
op industriële ondernemingen, al
thans wat de gang van zaken in
1966 betreft.
Malsen
Diaconessenhuis: 10.30 u ds. H
Hemmes.
Jeugdkerk L H.J.-gebouw10.30
ds. A J. Lamping.
Ev. Lutherse kerk: 11
Vlijm, studentendienst.
Geref. Kerk:
Zulderkerk: 10 u ds.
ds. Kronemeijer; 7 i
ds. P
■rk: 9.30
ds. Holtrlgte:
7.30 1
dlei
Ned. Prot. Bond geen
i Van
Leesdlen.
Herv. Gem. 10
Elburg. Oud Geref Gem.: Kerkgeb
■rjloostraat.9.30 en 4 u OIle^a^s;
Rem Gerei, oem van
iloostraat 10 uur ds. L. Schenk
Mlddelharls Baptistengemeenn
u dr. J. M. Kerkgebouw Molenvlietlaan: 10 u dhr. en 6JQ u dh-r j
L. de Graaf. Geref. Gem.: 10 u ds. T. Mayer.
Badhoevedorp Chr. Gei
ds.
it huizen: Herv. Gei
j. A. S. Laurense.
9 30
Poort
Haarlem (dlensl
ds. Haverkamp
dr. Droi
Vestkerk: 10
1 10.30 i
ïoclegraven: Herv. Gem. 6.30 u ds. Melnders,
UK?evitC te Leiden r Salvatorlkerk: N'qordwyk
een: Herv. Gem. 9.30 u ds. J.
Lelden: 6.30 u ds. Walvaart
Sassenheim. Geref. Kerk 9.30 u en
Dronkert
Maranathakerk: 10.30 i
be rg
9.30
ds. Brederveld.
De Mirt, 10
Bakker.
Bethlehemkerk: 9.30 i
vrljdlngskerk9 u ds. Kronemeijer
Eethen-Dru-
Balke. Geref Kerk: 10 en 6.30 u t
d r* Berg. Geref. Kerk (vrijgem
4 15 u ds. H Scholte. Geref.
Van Har- cis. A. L Lapré. De Rai
_oe- kerk: 5 u ds. A L. Lo
ds Keunlng. Jeugddienst.
tenburg. Herv. Geref. Evangelisatie: 10
„Groenhoven"
Vroegindewey
Geref. Kerk vrijgem.: 10
Gem.: 10.30
Iouderendlenstdhr! E,K^j,SkrVE- fo u eredlemt
Jb. Klein Haneveld.
d. Haai
Scheepmaker
den
Utrecht;
,,4enzang;6.30 u
B»rg te Lelden. Geref. Kerk:
Vrij Kath. Kerk (Vreewijkstraat 19
Leidei
Minder winsten
ds. Brink.
Ililleeom: Herv Gem: 10 u ds J.
BoEaard: 5 u ds. J. C. Bronsgeest. Ger
Kerk 10 en 5 u ds. J. Bovenberg te
:hr. Geref. Kerk 10 en 5 u
an Dijk. Evangelisatle-samen-
u (gebouw Haven 50) ev.
IJmulden; donderdagavond 8
Zijlstra uit Lelden).
J. T. Drent- iiooginade: Hen-. Gem. 10 u ds.
Fred. J Broeyer.
Katwijk a d Ryn: Herv. Gem. Dorps-
ds.
Mlddelstegr.
heiligingssa- Mik
verlossingssamen- I u sj
(Steenschuur 6)
concurrentiekracht wordt,
liquiditeit
Eind
loonsverhoging
)e verwachting bestaat dat onder
loed van de achteruitgang van de
liquiditeit, die zich in vele bedrijven
openbaart, en ook wegens een zeke-
vermindering van het vertrouwen
i de toekomstige conjuncturele ont-
wikkeling, de investeringsactiviteit
De gevaren van die ontwikkeling in 1967 zal stagneren,
worden thans wel algemeen ingezien Door de slechter geworden vermo-
en daarom gaan de verlangens niet gens- en rentabiliteits- positie van
ln de eerste plaats meer uit naar
verhoging van het nominale inko
men, maar wordt gezocht naar se
cundaire verbeteringen zoals verkor
ting van de werktijd of een wijzi
ging in de ondernemingsverhoudin
gen. Wat dit laatste betreft is er in
de eerste plaats sprake van een
hervorming van de maatschappelij
ke structuur, waarbij de econoom
het beste doet een adviserende stem
te laten horen, tenzij hü eigen poli
tieke stokpaardjes berijdt.
Uit alle nota's en voorstellen is één
In de V.S. nemen de economische
zorgen toe. De winsten bij de bedrij-
A fiiniiipii/ln ven gaan minder snel omhoog dan
IICIHCIIUC verleden jaar. In het derde en vier
de kwartaal van 1966 zijn de ven
nootschapswinsten slechts weinig
vermeerderd in vergelijking met de
overeenkomstige tijdvakken van
1965.
Door 551 maatschappijen, die in
het vierde kwartaal winstcijfers pu
bliceerden werd in totaal 5.3 mil
jard dollar netto verdiend. Dat
was 4,2% meer dan in 1965, terwijl ln
het eerste half jaar steeds winststij
gingen van 12% werden opgegeven.
I In dit licht moet de koersontwik-
op gewezen ding duidelijk geworden en dat Is de
van kredietaanvragen dan voorheen,
Bij de Amro-bank heeft dit geleid
tot een aanmerkelijke kleinere groei
van de debiteurenportefeuille dan ln
voorgaande jaren. De omvang van
de kredietverlening steeg met niet
meer dan 10% tegen 22% in 1965.
Uiteindelijk moet deze ontwikkeling
een stempel gaan drukken op de re
sultaten van het bankwezen, dat
slechts kan floreren als zoveel mo
gelijk met geld kan worden gewerkt
bij kredietverlening.
waarop dc Amsterdamse effecten
beurs zich richt, ook al waren er in
de afgelopen week enkele dagen
waarop de beurs zich tegen de draad
van de New Yorkse beurs in bewoog.
W. Cra- u ds. A. Baa;
Baptistengemeente: 10 i
woensdag 10.
lek lokaal school
cis. I 10.30 u dr. F. C. Kamma
Makk'
10
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 u prof.
Herv. Gem. 10
Katwijk aan Zee; 5 u ds. W.
Katwijk aan Zee.
aan Zee: Herv. Gem.: Nieu-
10 u ds. W. Kool: 6 u ds. W.
Geref. Kerk
2.30 u dhr.
koop.
9.30 u dienst des woords:
ADVERTENTIE
Van derWERFF&HUBRECHT
9 Beursoverzicht no. 419
CURA(?AOSCHE HANDEL Mij
A. Vink
.r„Is de liefde
Hulpkerk Hoornes: 10
iljk-Binnen: Herv. Gem 10
ds. J. van Dok. Geref. Kerk:
9.30 u ds. H. A. van Bottenburg; 5 u
ds. W. Dekker Van den Berghstlch-
i tlng: 11 u ds. H. A. van Bottenburg.
Noonlwljkerhout: Herv. Gem. ds. A.
H. Smits; 7 u ds. A. H. Smits, lees-
Oegstg**pst: Herv. Gem. Groene Kerk
ill u ds. H. P. Hulsman. Pauluskerk:
10 u ds. W. E. Verdonk; 7 u ds. J. G.
van Ieperen te Katwijk. RiJnl. Lyceum
10.30 u Jeugdkerk wlka M. A. de Vlie
ger. Vrljz. Herv Groene Kerk: 9.30 u
ds. mr. M. G. Mulder te Hillegersberg.
Geref. Kerk 10 en 5 u ds. Vegter. Ge
ref. Kerk (vrijgem.)8.30 u ds. R.
Brands; 3 u ds. G. Janssen.
Oinle Wetering: Herv. Gem: 9.30 u
ds. Lalleman; 3 u ds. Knotterneus te
la. Jeugddienst. Geref. Kerk: 9.30
RUnsaterswoude: Herv. Gem. 9.30 u
Is. A. de Leeuw te Boskoop; 7 u ds.
l. M. Lindenburg te Ter Aar. Chr.
ieref. Kerk: 9.30 u en 2.15 u dienst
les woords.
Rijnsburg: Herv. Gem. Grote Kerk:
M. C. Groenewoud;
(Jeugc
blind'. —JS8
A. Vink; 6u ds. A. Vroegindewey.^ Gjr.
istererschool 10
ds. De Vries.
i ds. C. J. Breen.
i ds. Jac. de Vos te Katwijk i
if. Kerk: H
Geref. Kerk (vrljr
Jeugddienst. Chr. Geref. Kerk: 10
Gloria). Geref.
i ds, Quak( zang
Brederveld
Leiderdorp: Herv. Kerk:
J. v. d. Hoek; 5 u ds. J. F
Kerkzaal Zijlkwartier: 6.30
Rijn: Herv. Gem.
van Soil-Deo
ds. Makkin-
In de artikeltjes van de vorige
weken hebben we gezien, dat de
uitspraak „God is dood" niet
het einde hoeft te zjjn van ge
loof en theologie. Immers uit oe
dood van God op Golgotha
door het sterven van Jezus
Christus is in de opgestane
Christus nieuw leven te voor
schijn gekomen. In die nieuwe
gestalte verscheen Hij aan ver
schillende personen totdat Hij
met hemelvaart uit hun ogen
verdween. Pas toen vermoedden
zij de betekenis van Jezus'
woorden: dat Hy heen moest
gaan opdat de Trooster, de Hei
lige Geest zou kunnen komen,
om hen kenibaar te maken wat
zjj zouden moeten weten om het
werk van Christus voort te kun
nen zetten. En dat niet in be
scheiden mate maar door de
kracht van de Heilige Geest
zouden zij nog grotere dingen
doen dan zij van Hem gezien
hadden
Daaruit mogen we verstaan,
dat er een volkomen nieuwe
situatie ontstaat. Tot dan toe
hadden zij Christus gevolgd op
zijn reizen door Judea en'Ga-
lilea, zijn woorden in zich opge
nomen, zijn opdrachten vervuld.
Maar zij hadden toen in de le
vende persoon van Jezus Chi-is-
tus een oriëntatiepunt, een
„thuis" waarop zy zich konden
verlaten, een achterland van
waaruit het gewaagd kon wor
den de opdrachten, waarmee Hij
hen uitzond, te volbrengen. Nu
gaat dit „terug", dit vaste punt
vervallen. Jeziis gaat heen en
verwijst daarbij naar de Helper,
de Heilige Geest. De zijnen zul
len moeten gaan leven uiit de
Heilige Geest, zonder de gelief
de persoon, zonder de gevonden
Hoe kan dat nu gebeu-
De Heilige Geest is er in het
leven van de mens niet zomaar
ineens. In de dagen vóór Pink
steren waren allen eendrachtig
bijeen in gebed. De Heilige
Geest komt allen tot een ieder,
die er om bidt. En bij dat gebed
mag er het vertrouwen zijn, dat
er gegeven wordt. In het Lucas-
evangelie staat: Indien dan gij.
hoewel ge slecht zijt, goede ga
ven weet te geven aan uw kin
deren, hoeveel te meer aal uw
Vader uit de hemel de Heilige
Geest geven aan hen, dit Hem
daar om bidden (Luc. 11 13)
De kerken schieten nogal eens
te kort in het uitdragen van dit
geloof in de Heilige Geest.
Daardoor heerst vrij algemeen
het misverstand, dat de Heilige
Geest alleen bestemd zou zijn
voor uitermate vrome mensen
en geestelijken. Niets is minder
waar. Juist de eenvoudige van
hart, die om de leiding van de
Geest bidt, ontvangt deze. Maar
wjj bidden zo vaak met dichte
handen. Wij geloven niet dat de
Heilige Geest bij een zo zondig
mens als wij zijn, zou willen wo
nen. Hoe moeten we er dan om
bidden?
Als een kind, dat gelooft, dat
zijn Vader doet wat Hij beloofd
heeft. Wij mogen geloven, dat
als wy gebeden hebben om hulp
en sterkte wij die krijgen.
Dikwijls gebeurt dat doordat
ons gedachten invallen tijdens
of vlak na het gebed, die ons in
eens duidelijk maken wat wy
doen moeten Door die inge
vingen maakt de Heilige Geest
ons zyn wil kenbaar. Daar moe
ten we het dan mee wagen, ook
al gaaat het tegen ons gevoel of
ons gezond verstand in. Het is
de ervaring van vele mensen,
dat ook al denken zij zich te
vergissen, al twijfelen zij of ze
't wel goed verstaan, maar ze
doen het toch in Christus'
naam. dat God het dan ten goe
de gebruikt.
Woord van
bezinning
Alle mensen worden opgevoed
tot een zeker normbesef. Zij
moeten leren en weten wat wèl
en wat niet mag; wat goed en
wat kwaad is, wat het gebod
voorschrijft of verbiedt. Hebben
wij ons dat normbesef eenmaal
eigen gemaakt dan zijn we bang
ook n aar iets tegen de regel te
doen. Als godsdienstige mensen
stellen we de wet. het gebod dik
wijls gelijk met de wil van God
en dat maakt dat van de wet
afwijken ervaren wordt als
..zondigen". Dit geldt nu niet
meer in die volstrekte zin voor
wie leeft uit de kracht van de
Heilige Geest. De wet houdt zyn
geldigheid wel, maar voor wie
staat in de vrijheid van Christus
is niet meer het volgen van de
wet geboden maar het vervullen
van de wet. Zo dry ft de Heilige
Geest mensen om zich niet aan
de wet te houden, ja men loopt
zelfs het gevaar met een beroep
op de wet te zondigen tegen de
Heilige Geest. De ingevingen
van de Heilige Geest gaan de
voorschriften van de wet te bo
ven, wait onder mensen gang
baar is en geldig biykt herroep
baar te zijn door de Heilige
Geest. Dit brengt ons in hevige
spanningen en soms in conflict
met onze omgeving. Het is ech
ter de ervaring van vele (Christe
nen. dat men God meer gehoor
zamen moet dan de mensen of
om het met Luther te zeggen:
dat het niet geboden is iets te
gen het geweten de stem van
de Heilige Geest te doen,
hoe absurd dat soms ook lijkt.
Als wat en gebod gebruikt wor
den zodat we verstek laten gaan
in 't luisteren naar de Heilige
Geest worden zij tot machten
ten kwade. In zyn brief aan de
Galatiërs waarschuwt Paul us
hen dan ook met de vraag: hoe
kunt gü thans terugkeren tot die
zwakke en armelijke wereld
geesten (d.i. o.m. de wet)?
Men zegt wel, dat de secten,
die zich voornamelijk bezighou
den met de Heilige Geest, de
onbetaalde rekeningen van de
kerk zyn. Nog altijd doet de
kerk niet veel moeite die reke
ningen te betalen.
Haar angst voor excessen
zoals Lou de palingboer! doet
haar over de Heilige Geest
hardnekkig 't stilzwijgen bewaren
of als er iets over gezegd of ge
schreven wordt doet men het
voorkomen alsof de Heilige
Geest alleen voor ingewyden
bestemd is.
Neen, voor ieder, die de Hei
lige Geest zou willen ontvangen
geldt: bidt en gelooft dat ge
Hem ontvangen hebt en doet
wat Hij u zegt, ook al is en- een
groot ongeloof in u, een korrel
tje geloof is maar nodig.
Op deze wijze worden mensen
geroepen het werk van Jezus
Christus voort te zetten. In het
hele gewone leven gaan mensen
verwijzen naai- Jezus, niet met
woorden maar in hun manier
van er z^jn, van helpen en soli
dariteit betrachte, van luisteren
en niet oordelen, van liefhebben
en lijden. Het is een weg van
zelfverloochening; een weg, die
we niet zelf kiezen, maar waar
toe „een ander ons aangordt"
(Joh. 21 18^een weg waarop
we van moment tot moment
voortgaan en telkens alleen de
eerst volgende stap kunnen
maken. Maar ook een weg waar
op ons uit de onzichtbare bron
de krachten toevloeien en die
we gaan mogen als een onbe
zorgd kind. Dat is het leven uit
de Geest.
Vrijzinnig Hervormd predikant
M. J. Wagenvoorde,
te Leiden
Vladimir Nabakov. Het Oog. De Bezige Bij.
Amsterdam.
Vladimir Nabokov, een Russische emigrantenschrijver, heeft
zijn wereldberoemdheid in de eerste plaats te danken aan zijn
roman Lolita, het befaamde verhaal van de man van omstreeks
veertig, die verslaafd is aan een meisje van veertien. Verder
door zijn politieke roman „De Bastaards". Het is dus niet ver
wonderlijk, dat in het kielzog van deze grote successen zijn
oudere werk mee komt drijven. Gezien deze korte roman „Het
Oog" (een zeer goede vertaling, zou ik zeggen) is dat totaal "niet
ten onrechte. Dit boek heeft Nabokov in '30 geschreven en hoe
wel van een ander genre, doet het in kwaliteit zeker niet onder
voor de beide hierboven genoemde.
De auteur is begonnen met deze
roman zelf uit het Russisch in het
Engels te vertalen. Mogelijk is er
hierdoor iets verloren gegaan door
het verschil ln idioom by de titel
b.v. zegt Nabokov dat hij geen woord
heeft kunnen vinden van even veel
omvattende betekenis als het oor
spronkelijk Russische Sogljadataj
(dit voor de kenners van deze taal).
Maar een vertaling door een auteur
zelf verricht, is in wezen een her
schrijving. Hoe dan ook. wat hier in
het Nederlands staat, bezit al vol
doende authenticiteit als werk van
een Russische schrijver over Russi
sche mensen om het met voldoening
te lezen.
Wortelloos
Wat Nabokov ten eerste in de ro
man „Het Oog" tekent ,is het won
derlijke, wortelloze leven van een
groep van zijn landgenoten ln Ber
lijn omstreeks 1930 of wat eerder.
Let Is Berlijn, maar de mensen had
den evengoed ergens anders kunnen
zitten, want van lokale kleur is niets
te ontdekken. In zijn voorwoord zegt
Nabokov vele zaken, die wel van be
lang zijn om te lezen, b.v. dat hij
zich totaal niet interesseert voor so
ciaal leven of voor de gang der his
torie. Het gaat hem dus om deze
verbannenen en hun leven. Hij \er-
onderstelt de mogelijkheid dat lezers
zich zullen ergeren, omdat zü zich
moeten verplaatsen in een samenle
ving waar zij niets van afw eten
Aan die onbekendheid met het le
ven van de uitgeweken Russen acht
hu een halve eeuw Sowjetpropagan-
da schuldig, die het buitenland er toe
gebracht heeft deze mensen van geen
enkel belang te achten en er zich
dus ook niel mee te bemoeien.
an zyn
mien van een detective-verhaal imi
teert", doch geenszins van plan is
zijn lezers ergens waar dan ook bij
de neus te nemen. Nu is het raadsel
ln dit boek er een dat werkelijk niet
door een detective opgelost kan wor
den. De vraag „Wie is Smoerow?", is
alleen te beantwoorden door de aan
dachtige en intelligente lezer en Ik
vrees dat ook die er niet 20 snel ach
ter zal komen als Nabokovs twaalf
jarige meisje dat volgens zijn zeggen
er eerder achter was dan een half
dozijn volw
„Edel onmens"
BoekennuRkt
ten vlak
hij de kogel afschiet,
het moment er vlak na en vervolgens
de tijd als hij net genezen is. Hij
gaat wonen in een huis waar hij met
anderen in aanraking komt en in een
vriendenkring wordt opgenomen, on
geveer tegelijk met de geheimzinnige
figuur Smoerow. „Ik" doet wat hy
kan om achter de ware identi
teit van deze man te komen. Deze
vriendenkring bestaat uit typisch
althans zoals we ze al kennen uit
de verhalen van andere grote schry-
vers Russische lieden by wie de
onverwachtheid van hun reacties een
van de grote charmes is. Daar zijn
de twee zusters van goeden huize,
Wanja en Ewgenia. De laatste is ge
trouwd. Wan ja is verloofd met Moe-
chin en verder ontmoet men een
zonderlinge dagboekschryver en een
boekhandelaar die aan spiritisme
doet, voorts nog een oom en een
dienstmeisje dat Gretchen (of Hil
da) heet. Al deze mensen hebben
hun opvatting over de figuur Smoe-
rov die varieert tussen een gevaar
lijke spion en een buitenlandse
dichter.
De „ik" wordt op zeer romantische
wijze verliefd op Wanja zonder enig
verlangen naar consequenties, zoals
Roman Bogdanowitsj zo uitstekend
beschryft in zijn dagboek. Na een
reeks wonderiyke maar daarom be
paald niet onverklaarbare voorval
len, ontmoet „Ik" op straat de edele
gem.): dr. J. Douma 10
9.30 u ds. v. d. Linde; 5 u ds.
Maranathakerk: 9.30 u ds. Bosma; 5 u
ds. Baayen.
Sassenheim: Herv. Gem.: 10 u ds. W.
H. Walvaart; 5 U ds. H. G. Oost inga
te Llsse. Geref. Kerk: 10 u ds. H. v. d.
Berg; 5 u ds. J D. te Winkel. Chr.
Geref. Kerk: 10 en 5 u ds. J. van Da
len te Den Oever. Ned. Prot. Bond:
"T. J. de Groot-Dorlas te
Ker^lOu
Ier. Geref. Kerk (vrijgem.)
u ds. R. Brands.
Voorhout: Herv. Gem. 10 u ds. N.
Bakker te Öegstgeest.
Voorschoten: Herv. Gem. Dorpskerk:
dijk: 10 u ds. v. d. Gee;
Wadlnxveen: Herv.
u ds. E. Vergunst te Polsbroek. Bethel
9.30 u ds. M. Ottevanger te De Bilt;
5 u ds. J. R. Cuperus; 11.30 u ds. 1'.
Fader, Malelse dienst. Immanuëlkerk:
Haarlem (H.D.); 7
5 Harderwijk. Ge-
■n 6.30 u ds. J.
Snoey. Chr. Afgesch. Gem. 9.30 en 5
u ds. A. P. Verloop.
Warmond: Herv. Gem. 10 en 7 u ds.
J. M. Snijders.
Dorpskerk: 10 u vicaris
7 u leueddlenst ds. H.
Medembllk.
Kievletkerk: 9 u Jeugdkerk; 10 u ds,
J. T. Wiersma. Deylerhuls 10.15
Zanten. Dorpscentrum:
Jeugdkerk. Geref. Kerk: Bloem-
ds. L. Bech. Zyi-
10.30 u ds. D. A. Werner. Johannahuls:
.30 u dr. P. D. TJalsma te Den Haag.
agellsatle: Dorpshuls:
J. Kestlng te Dlrks-
Herv. Geref.
Woubrugge: Herv Gem. 9.30 en 6.30
u ds. Kempenaar. Geref. Kerk: 9.30 en
6.30 u ds. Dethmers.
Zevenhoven: Herv Gem. 9.30 u ds.
Bronsgeest tc Nieuw-Vennep (H.AJ; 7
u ds. P. de Jonge (H A.). Geref. Kerk
9 30 u en 7 u ds. A. P. Helner te Ter
Aar.
Zoetenvoude Herv. Gem. 10 u ds. L.
Zwammerdam: Herv. Gem. 10 1
ADVERTENTIE
die zyn grote spUt betuigt Vraagt
over zijn woeste optreden aangezien I
hij tot de ontdekking is gekomen dat
zijn vrouw haar zon nog ln vele an-
Want hoe zit de zaak in elkaar. J"'"1'" had,la,fn 5chii"'n °°k-
Ten eerste is er de verteller van het bem een
verhaal, de ik-Iiguur, een klasseloze. Igoede baan aan-
straatarm geworden emigrant die
De oplossing?...
gouverneur is bij de twee zoontjes
van landgenoten. De enige troost in
zyn armzalig bestaan met twee ake
lige knaapjes, biedt hem een vrien
din van de familie wier afwezige
man door haar gekenschetst wordt
als „een edel onmens". Die troost is
evenwel gering want deze „ik" zegt
ervan: „Het hoogtepunt van het
vrijen was voor mij slechts een naar
geestig heuveltje met een meedogen
loos uitzicht".
Op een kwade dag zit onze „ik"
zyn knapen een verhaal van Tsje-
chow voor te lezen als er getelefo
neerd wordt. Een vreemde zegt
hem in huis te blyven aangezien hy
hem komt bezoeken. Er verschynt
een hem totaal onbekende man die
hem onder ridicule omstandigheden
een duchtig pak slaag geeft en "eer
vertrekt. Het angstige vermoeden dat
dit het edele onmens is geweest, komt
niet ten onrechte in zyn hoofd op.
De verteller trekt zich deze vernede
ring zo aan dat hij een poging tot
zelfmoord onderneemt, die evenwel
mislukt. Uitstekend zijn de momen-
REM- EN FRICTIEVOERING
Ja, nu nog de oplossing. Ik meen
dat men die kan vinden in de passa
ge die begint onderaan blz. 112, die
als volgt luidt: „Ik alleen besta niet.
Maar Smoerow zal lang blijven
voortleven. De twee jongens, die pu
pillen van me, zullen oud worden, en
een of ander beeld van my zal in
hen voortleven als een hardnekkige
parasiet. En dan zal de dag aan
breken dat de laatste mens die zich
my herinnert zal sterven. Als een
omgekeerde foetus zal ook mijn beeld
verschrompelen en sterven met die
laatste getuige van de misdaad, die
ik beging door het eenvoudige feit
te leven. Misschien zal een toevallig
verhaal over mij, een eenvoudige
anecdote waarin ik een rol speel,
door hem worden doorgegeven aan
zyn zoon of kleinzoon, en zo zal myn
naam en myn geest nog een korte
tyd hier en daar opduiken. Daarna
zal het afgelopen zyn". En even ver
der: „Ik ben tot het besef gekomen
INDUSTRIE
en SCHEEPSBOUW,
voor Lelden en omgeving.
Geregracht 29
Telefoon 01710—24087
dat het enige geluk in deze wereld
bestaat uit observeren, bespioneren,
gadeslaan, nauwkeurig onderzoeken
van jezelf en anderen enz".
Wat „Het Oog" zijn charme geeft
van raadselachtigheid vermengd met
dwaasheid, is de fundamentele diep
zinnigheid die er achter zit. Het is
geschreven „met een knipoog" zoals
de auteur zegt en daarmee moet men
het ook lezen.
CLARA EGGINK
