„Litteris Sacrum" bracht
Helden" van G. B. Shaw
MUSEUM KOOPT DA VINCI S
„GINEVRA DEI BENCI"
IN LEIDSCHE SCHOUWBURG:
Pleidooi voor
„Raad voor de
Ned. Cultuur
Bijtende spot van
briljant auteur
vf-
VAN PRINS LICHTENSTEIN
RECORDPRIJS: 5 a 6
MILJOEN DOLLAR
Bob Seagren
iveer hoger
II JIAANDAG 20 FEBRUARI 1967
LEIDSCH DAGBLAD
Het 37ste Nederlands Congres, cul-
l tureel ontmoetingspunt tussen Ne
derlandse en Belgische culturele or
ganisaties. heeft zaterdag aan het
I einde van zijn tweedaagse bijeen
komst in Rotterdam nogmaals ge-
j pleit voor het instellen van een Bel
gisch-Nederlandse raad voor de Ne
derlandse cultuur. Deze raad moet de
culturele integratie van het. Neder-
landse taalgebied bevorderen en
1 zorgen voor de uitstraling van
de Nederlandse cultuur in het bui
tenland. In de algemene resolutie,
die door het congres unaniem werd
aangenomen, is verder onder meer
I gepleit voor het op elkaar afstemmen
van het universitair onderwijs, ge-
I zamenlijk programmering voor de
uitbreiding van het. onderwijs, voor-
I al in de grensprovincies, samenwer
king tussen Nederlandse en Belgi
sche ambassades in het buitenland
op het punt van de culturele acti
viteiten en meer steun aan de do-
j centen in de Neerlandistiek in het
j buitenland.
Veiling etsen van Ensor
De volledige reeks etsen van James I
Ensor getiteld „tonelen uit het le- j
ven van Christus" heeft zaterdag op
een veiling ln Brugge 95.000 frank
id.i. circa 16800» opgebracht. Een j
reeks getiteld „La gamme d'amour"
bracht het tot 45.000 frank (f3250». I
m
in Zurich gestolen
I
Het uit 1894 daterende „Helden" („Arms and the man") van
grote George Bernard Shaw, behoort tot diens „pleasant
Wajays" uit de aanvangstijd van diens formidabel vruchtbare
•n hrijverscarrière. Het hekelt op zijn bekende satirische wijze
pia n voor onze generatie niet meer zo actueel probleem, n.l. dat
in het geïdealiseerde, romantische „heldendom", dat indertijd
oorlogvoerende militairen (speciaal de officieren) om-
véefde.
napé leek het echter niet gemakke
lijk zitten of liggen, maar misschien
hebben de Bulgaren daar niet zo'n
behoefte aan
Het geheel oogstte meermalen veel
hilariteit. En waar het hierom gaat,
namelijk aan te tonen dat oorlog
voeren heus geen pretje is (zoals in
dertijd gesproken werd van de „Fri-
sche, fröliche Krieg), maar bittere
realiteit, daarvan heeft dit stuk wel
weten te overtuigen. In dat opzicht
zag Shaw juist vooruit, ook al heb-
Een scène uit „Helden" van
Shaw: v.l.n.r. Anneke Zwartjes,
Albert Labordus, Anny Beerman-
Meyer, Bram Hasselbach en Toos
Overdijk. (Foto LD/Holvast)
gen
Aan „Litterls Sacrum" intussen de
eer, die oude parade paard weer eens
van stal gehaald te hebben en wel
zodanig, dat wij het „verouderd-
zijn" haast vergaten.
Th. J. H.
Inbrekers hebben zaterdag uit het kantoor van een film
distributie-onderneming in Zurich een Rubens en drie andere
schilderijen gestolen ter waarde van 1,5 miljoen francs (347.000
dollar).
De schilderijen waren „De onthoofding van Cyrus" van Ru
bens, verzekerd voor een miljoen Zwitserse francs, „Hoofd van
een apostel" van Jakob Jordaens, verzekerde waarde 400.000
francs, enen schilderij van Honoré Daumier en een werk van
de Zwitserse schilder Ferdinand Hodler.
Een Amerikaanse soldaat, een
Amerikaans meisje, een Franse
auto en een Nederlandse kerk.
Zaterdag werd in Brunssum het
eerste „AFCENT"-huwelijk vol
trokken tussen de officier Henry
T. Weeks en mej. Caroll Norberg
door de Nederlandse dominee D.
J. Monshouwer. Op de foto het
paar na de voltrekking van het
huwelijk.
De eigenaar van de schilderijen.
Emil Stohlen, directeur van de
filmverhuurmaatschappij, verklaarde
al enkele weken te hebben getracht
de werken te verkopen. HU heeft
contact gehad met een aantal ad-
spirant kopers die op zjjn adverten
ties hadden gereageerd.
Hij heeft een aantal advertenties
geplaatst in de New York Times en
in een aantal Duitse kranten. „Ik
heb bezoekers gehad, en brieven van
een aantal mensen die belangstel
ling voor de schilderijen hadden", zo
zei hij.
Ia twee harde wereldbranden weet
ereen drommels goed, dat daar
van is. Integen-
lenïl. zij die gedoemd zijn ten oorlog
trekken zijn heus geen helden.
doodgewone mensen, met angst
het hart
HJ zyn blij als de krijgsverschrik-
,^n gen achter de rug liggen. Jonge
'r i mwen behoeven werkelijk niet met
T, i te dwepen ,al zijn er natuurlijk
Ijpponderingen.
taaie briljante Shaw heeft dit alles
ach t bijtende spot vastgelegd en op
hak genomen in spitse, natuur-
verlopende dialogen zoals men
tegenwoordig haast niet meer
listeren kan. Bij de Engelsen viel
indertijd niet in goede aarde,
st veel later is hem er de gerecht-
-J;3-ten deel
Iet gaat hier om een voor huidi-
begrippen onbelangrijk oorlogje
:n Bulgarije en Servië, met gro-
mogendheden als Oostenrijk.
Rusland op de achtergrond. Ook
niet interessant meer, het
echter de manier, waarop Shaw
stof behandelt die nog altijd
•kfck de aandacht vraagt.
'he' oe de avontuurlyke Zwitserse ka-
bt|fin Blüntschli, die In het Servi-
leger heeft dienst genomen het
weet te veroveren van het rjjke
gaarse meisje Raina Petkoff, na-
hy als vluchteling voor.de Bul-
prJen een ganse nacht 'in haar
s^s ipkamer heeft doorgebracht,
le 1 dt door Shaw geestig uit de doe-
gedaan. Hij is de man. die het
t pilogvoeren doodgewoon als een
co k" beschouwt en haar de ogen
g nt. Want zij beschouwde haar
aan loofde Sergius Saranoff als een
mbe^anheld, terwijl deze eigenlyk een
meske figuur is.
haw heeft dit luchtige spel met
ig bl lere ondergrond spitsvondig be-
N.V deld, terwijl hy er ook af en toe
ingsl sociaal gerichte politieke op-
enkllngen in laat doorschemeren.
Sjoerd de Mik was de stijve en
correcte knecht Nicola, die „zijn"
Louka aan Sergius moet af
staan. Bram Hasselbach als de Rus
sische officier had in een korte scène
de lachers op zijn hand, niet alleen
omdat hij zich tijdens de controle
de slaapkamer zo slim om de
tuin laat leiden.
Dolly Bode was verantwoordelijk
>or de regie. Foutjes daarin waren
wel te onderkennen: kaarsen, die
uitgeblazen moesten worden brand
den niet en hoe was het mogelijk,
dat Louka al in 1885 het jaar,
waarin het stuk speelt achteloos
een sigaret rookte?
Als steeds waren de décors van
Bob Hageman en Lex de Groot fleu
rig en kleurig, met een typisch Bul
gaars tintje. De bibliotheek van
de familie Petkoff. waarin het der
de bedrijf speelt, ontlokte zelfs een
speciaal applaus. Op de houterige ca-
Jtteris Sacrum" bracht het ln
tempo ten tonele, afgezien
de gebruikelijke kleine première-
üJJeringen in de tekst. Anneke
j irtjes speelde gevoelig de rol van
dl na Petkoff, aanvankelijk dweep-
maar later nuchter genoeg om
hart aan de zwervende BUnt-
te schenken Gelukkig dat de-
juist bijtijds een enorme vader-
erfenis heeft gekregen, zodat
roei r ouders net ook oèst. vinden Die
zijn resp. Anny Beerbaum-
„snler en Jan Ch). Bartelsman, als
ïrpe chatryke opgekomen majoor Pet-
lbJ trots op zijn „roemrijk" oor-
verleden Bob Hageman presen
ce een bijzonder levendige kapl-
Büntschli. die mot zUn charme-
„e mannelljkhela Raina gemakke-
kon inpalmen Ad Labordus had
M, i vereenzelvigd met Raina's pot-
Pet lyke belachelijke verloofde Ser-
I Saranofl Hij Krygt héél wat
,|ken te incasseren maar troost
tenslotte „liefdevol" met het
kamermeisje Louka (Toos
ind d
Kil
ke
E.
3rul jg,
Guus Hermus
terug in
,De Thuiskomst"
Topprestatie van
„Ensemble"
(Van onze kunstredactie)
Na een langdurige afwezigheid,
veroorzaakt door ziekte, stond Guus
Hermus zaterdag- en zondagavond
weer op het toneel van de Haarlem
se Stadsschouwburg in de rol van de
oude Londense slager Max in „De
thuiskomst" van Harold Pinter. Het
was een gebeurtenis, die vooral za
terdagavond een feestelijk karakter
kreeg door het ovationele applaus
van de stampvolle zaal en de bloe
men, waarmee Hermes en de andere
medewerkenden werden gehuldigd.
De allesoverheersende creatie was
de Max van Guus Hermus, een diep
tragische figuur, bezeten van een
onuitputtelijke mengeling van haat,
wraakzucht, voorgewende sentimen
taliteit en onderdrukte zinnelijkheid.
Een grandioze vertolking, die tijdens
Hermus' afwezigheid van het toneel
nog Rjkt te zijn gegroeid en ver
diept.
Het is niet te veel gezegd dat deze
door Walter Kous uitermate gevoelig
geregisseerde opvoering van „De
thuiskomst" hoe moeilijk het stuk
voor vele toeschouwers ook te ver
werken mag zijn een der gaafste
en belangrijkste is die ons toneel op
het ogenblik te bieden heeft. De to
neelgroep „Centrum" heeft er een
topprestatie mee geleverd!.
Stohler zei zaterdagochtend ln
zijn kantoor te hebben gewerkt. HU
was om elf uur weggegaan en twee
uur later werd de diefstal ontdekt
door een werkster.
De deur was uit zUn hengsels ge
rukt, het gehele kantoor was over
hoop gehaald, bureaus waren open
gebroken en de Inhoud daarvan lag
op de grond verspreid. Het kantoor
is gevestigd op de vUfde verdieping
van een flat waarvan de voordeur
pas 's zaterdagsavonds wordt geslo
ten.
Wapens voor Iran
uit Rusland
Iran heeft voor 400 miljoen gul
den aan militair materieel ln Rus
land gekocht, zo heeft premier Hoe-
veida ln het Iraanse parlement mee
gedeeld.
Als gevolg van de feiten, dat Iran
niets meer van Rusland te vrezen
heeft en de potentiële bedreigingen
van het land ln het zuiden liggen,
zUn pantsereenheden die aan de
grens met Rusland gelegerd waren
naar de Perzische Golf gedirigeerd,
aldus de premier.
De Sowjet-Unle zal onder meer
aardgas kopen. ZU heeft voor de
wapentransactie acht Jaar krediet
verleend.
De National Gallery of Art
in Washington heeft volgens de
„Washington Sunday Star" 5 tot
6 miljoen dollar betaald om in
het bezit te komen van Leonardo
da Vinci's beroemde Portret van
Ginevra dei Benei".
Het museum heeft het nieuws
nog niet bevestigd, maar welin
gelichte woordvoerders verklaar
den. dat over enkele dagen een
bekendmaking zal volgen. De Na
tional Gallery of Art maakt deel
uit van het Smithsonian Institu
tion.
Volgens de „Star" hebben
woordvoerders in Londen ver
klaard, dat het portret is gekocht
van prins Franz Josef II van
Liechtenstein.
Indien het bericht juist is. be
tekent het de hoogste prijs, die
ooit voor een schilderij is be
taald. Het record stond tot dus.
verre met 2,3 miljoen dollar op
ie Da Vinci's „Portret i
vra dei Benei.
naam van het Metropolitan Mu
seum of Art in New York. dat in
1961 voor dat bedrag de hand
legde op Rembrandts „Aristoteles
mijmerend bij de buste van Ho
meros".
Het portret van Ginevra dei
Benei is op hout geschilderd en
moet tussen 1474 en 1480 zijn ont
staan. De kwaliteit wordt verge
leken met die van Leonardo da
Vinci's wereldberoemde .Jiïona
Lisa".
Op de achterzijde zijn bloemen
geschilderd alsmede de Latijnse
spreuk „Virtutem forma Decorat".
Half miljoen schade
LABORATORIUM
UITGEBRAND
Het laboratorium van de balansen
en gewichtenfabriek N.V. J. H. Dek
ker ln Delft is gistermiddag volle
dig uitgebrand. De directie schat de
schade op een half miljoen gulden,
'jaren van speurwerk zUn als gevolg
van de brand vergeefs geweest. Het
instrumentarium ging geheel verlo-
Het gebouw op het nieuwe Indus
trieterrein ten zuidwesten van Delft,
waarin het laboratorium was geves
tigd. werd kortgeleden in gebruik ge-
genomen. Over de oorzaak van de
brand is niets bekend.
Monografie
over Galilei
In de serie .wUsgerige monogra
fieën is bU de uitgeverU Het We
reldvenster te Baarn verschenen een
verhandeling van prof. dr. P. van der
Hoeven, buitengewoon hoogleraar in
Delft, over de beroemde astronoom
Galilei. In het boekje wordt een
boeiend beeld gegeven van de filoso
fische en exacte achtergronden
van het werk van Galilei en zUn
strUd tegen behoudende krachten,
vooral op kerkelUk terrein, die zUn
wetenschappelijke Inzichten op
breed terrein bestreden.
Tijdens in dooratletlek wedstrijden
die zaterdag ln de V.S. zUn gehou
den, werden enkele officieuze Indoor -
wereldreoords verbeterd.
In Louisville liep Tommie Smith,
de wereldrecordhouder op <le 200
meter en de 220 yards, de 440 yards
in 46.2 sec waarmee hy 0,9 sec snel-
vas dan Theron Lewis die eind
Januari in Albuquerque tot 47.1 sec
was gekomen.
In Cleveland verbeterde de 21-Ja
rige Bob Seagren voor de derde maal
dit Jaar het ln doorrecord polsstok
hoogspringen. De Jonge Amerikaan
kwam deze keer tot 5.26 m, drie cm
hoger dan zyn oude record.
In Louisville vestigde Tom van Ri-
den met 1 min en 49 sec voor de
yards ook een officieus wereld
record.
Motorcrossers
verslaan Belgen
De Nederlands.' motorcrossers heb
ben gisteren in Gemeri de landen-
wedstrijd tegen België, waarmee het
Internationale seizoen werd geopend,
met 38 tegen 34 punten gewonnen.
In de 250 cc-wedstrUd vergaarde
Nederland 20 punten en België 4, da
Belgen, die niet op hun sterkst uit
kwamen, toonden zich met 18—6 da
sterkste in de 500 cc-klasse.
De zU'spanstriJd eindigde onbe
slist: 12—12.
De uitslagen zUn:
250 cc-klasse: 1. Slggams (Ned.)
met Husqvarna, 2. Van der Sluis
(Ned.) met Bultaoo, 3. Driessen
(Ned.) met C.Z.
500 cc-klasse: l. Teeuwlssen
(Belg) met C.Z., 2. Vermeiren (Belg)
met Lindstrom, 3. Schlechten (Belg»
met C.Z.
Zijspanklasse: 1. Nuyta (Belg)
met Norton; 2. S. van Heusden
(Ned.) met B8A; 3. Koppe (Ned.)
met BSA.
Thompson bij Kosigin De Ame
rikaanse ambassadeur in de Sow-
Jet-Unie Llewellyn Thompson heeft
zaterdag een onderhoud van meer
dan 2 uur met de Sowjetrussische
premier Koslgln in het Kremlin „e-
had. De Amerikaanse ambassade n 11-
de niet zeggen waarover precies ge
sproken was behalve dat het King
om onderwerpen van „wederzUds
belang'. Het was Thompsons eerste
gewone onderhoud met Kosigin se
dert hij vorige maand voor zUn twee
de ambtsperiode ln Moskou was te
ruggekeerd. Hij is ook van 1957 tot
1962 ambassadeur in de Sowjet-Unle
geweest.
Jackie Stewart heeft op het olr-
cuit van Warwiok Farm by Sydney
de 32ste Grote PrUs van Australië
gewonnen, die niet meetelt voor het
wereldkampioenschap. De Schotse
coureur leidde met rijn BRM van
start tot finish.
De Franc&tse Claude Mandon -
naud heeft zaterdag In Melbourne
het Europese record op de 400 meter
vrije slag verbeterd en gebracht op
4 min. 46.8 sec. Het record stond se
dert 3 mei 1961 oP naam van Jane
Cederquist. De Zweedse kwam boen
In Haifa tot een tUd van 4 min. 46.9 s.
Het Joegoslavische Dynamo Za
greb heeft gisteren in Plteetl (Roeme
nië) de eerste wedstrijd uit de kwart
finales van het. voetbaltoernooi om de
j aarbeurssted en beker tegen Dlnamo
Pitesti met 1—0 gewonnen.
De Duitser Huneke heeft giste
ren de zestiende Erica bosloop ln Berg
en Dal gewonnen. Hy legde het 7500
meter lange parcours dat door de re
gen zeer zwaar was geworden af ln
24 min. 16.8 sec. Tom Fairley (Quick,
NUmegen) eindigde op een seconde
als tweede.
De Nederlander Kaspax Kardo-
lus is het afgelopen weekeinde ty-
dens de internationale schermwed-
strUden. die in DUren werden gehou
den. tweede geworden In het sabel-
toernooi De zege ging naar de Duit
ser Wieschjidt. Er waren 450 inschrij
vingen uit tien landen.
