Jakov Lind: Oostenrijkse
Nederlander in New York
woningstoffeerder
„AUTEUR VAN DE HELE MENSHEID
Parabelen over de
20ste eeuwse mens
kapster en
leerling-kapster
EEN ADMINISTRATIEVE KRACHT
BUITENGEWONE AUTO-AANBIEDINGEN
LEIDSE AUTOBOXEN GARAGE N.V. - LEIDEN
cleef
ROYALE EENGEZINSWONINGEN
leerling
aankomende
electromonteurs/
wikkelde
Fa. KLOOTS
J. H. Perfors
TECHNISCH MEDEWERKER
VERPLEEGSTER A
of A en B
Adverteren doet verkopen!
PAGINA 6
LEIDSCH DAGBLAD
VRIJDAG 17 FEBRUA 19j
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Jakov Lind, de nu bijna 40-jarige Duitse schrijver van boeken
met onthullende titels als „Een ziel van hout" en „Landschap
van beton", woont voor een jaar in New York. Ik heb hem kort
geleden opgezocht in zijn hotel. Reden: niet alleen zijn naar
mijn gevoeld belangrijk macaber talent als schrijver van korte
verhalen en als romancier, maar ook zijn banden met Neder
land.
Als 11-Jarige jongen is Lind in 1938
namelijk naar Nederland uitgeweken
voor de nazi's, die zijn geboortestad
Wenen overspoelden. Vijf jaar lang
woonde hij in Bussum, volgde daar
de opleiding individueel voortgezet
onderwijs (I.V.O.) en leerde de taal
als een Nederlander. In 1943 trans
porteerden de Duitsers hem als
dwangarbeider naar Duitsland. Zijn
Oostenrijks-Joodse afkomst viel niet
op, want Linds paspoort was toen
een Nederlands paspoort. Na 1945
ging Lind weliswaar voor vijf jaar
naar Israël, maar zijn banden met
Nederland bleven voortbestaan tot.
vandaag, nu hij als permanente
woonplaats Londen heeft gekozen.
Ik ontmoette Jakov Lind voor het
eerst ongeveer een jaar geleden in
Princeton, toen daar de Duitse
schrijversbent „Grupe 47" zijn jaar
lijkse bijeenkomst hield. In de hal
van zijn hotel werd het een lang
gesprek in onvervalst Nederlands
met de schrijver, die voordat zijn
eerste boek in 1902 uitkwam schip
per, geheim agent, ambtenaar, vis
ser, wegwerker, fotograaf, sinaasap
pelplukker, journalist, privé-detec
tive. filmagent enz. is geweest.
Grimmige humor
„Ik schrijf in het Duits, maar ik
woon in Londen en zal op den duur
wel Engels gaan schrijven", vertelde
Jakov Lind. Hij beschouwt zich hele
maal niet als een Duitse schrijver.
De Duitse literatuur, de Duitse lite
raten van de Gruppe 47, de Duitse
ernst zijn hem vreemd. Wenen en
de Westerse relatmteltszin van Hol
land hebben hem een fikse dosis
achterdocht gegeven tegen de ernst
van de Duitsers. Trouwens ook de
Russen vindt Lind een zwaar op de
hand, humorloos volkje.
Linds werk is een poging om met
humor (weliswaar een grimmige)
het onverwerkbare verleden te lijf te
gaan. Lind voelt zich daarbij een
auteur van de hele mensheid, niet
speciaal bepaald door zijn Oosten
rijkse, Joodse of Nederlandse verle
den. Zijn parabelen over gruwelijk
heid, eenzaamheid, sadisme of agres
sie gaan over de 20e eeuwse
het algemeen, meer dan
nazi's, die in zijn boeken genoemd
worden. Linds laatste boek, dat bin
nenkort uitkomt, bewijst het nog
eens te over. Lind noemt zijn nieuwe
boek: politieke pornografie met een
sterk humoristische inslag.
In New York woont Jakov Lind voor
een jaar in het Chelsea hotel, waar
beroemdheden uit de artistieke we
reld elkaar in de gangen soms ver
dringen (Jan Cremer ontbreekt na-
tuulijk ook niet). Brendan Beham en
Dylan Thomas zijn hier gestorven,
zei Lind tegen me in de lift „en ik
doe er dus beter aan hier op tijd
weg te gaan". Hij geeft een cursus
in schrijven aan de Long Island Uni
versity, en er is alle reden om het
een ideale betrekking te vinden. De
studenten komen naar zijn hotelka
mer, lezen voor wat zij geschreven
hebben (alleen fiction) en Lind helpt j
hen als een „editor". Dat kan heel
belangrijk zijn volgens Lind. Schrij-
ven kun Je tenslotte niet echt leren
en een „editor" is de enige, die je
op weg kan helpen, aan Je werk kan
schaven, enz. Voor Lind (en niet al
leen voor hem) was dr. Franz Scho-
nauer, de vroegere lector bij Luchter
hand Verlag, de grote helpende en
stimulerende hand aan het begin
van zijn schrijverscarrière. Wat
Schonauer voor Lind gedaan heeft
probeert hij nu voor zijn Amerikaanse
studenten te doen: hen helpen met
het gebruiken van hun talent en
ideeën.
„Heerlijk Holland" i
„Holland", zei Lind mij, „vind ik
nog altijd een heerlijk land. Als ik
er zou moeten wonen zou ik het mis
schien wat klein en benauwd vinden.
Maar als bezoeker (ik logeer vaak bij
vrienden in Abcoude) geniet ik.
Vooral van het landschap. Het is zo
fris en helder. De luchten In Holland
zijn uniek. Het heeft mij jaren ge
kost om mijn Engelse vrouw te laten
zien wat er zo mooi is aan het Hol
landse landschap. Maar nu ziet ze
het ook. Het zijn die ruime, kleur
rijke frisse luchten, een heerlijke te
genstelling met de broeierigheid van j
Oostenrijk of Duitsland. En dan: I
Holland Is zo'n echt westers land
met westerse humor".
Buitenbeentje
Over de Gruppe 47 vertelde Lind
diat hij zich een buitenibeemtje in dat
gezelschap voelt. De Duitsers begrij
pen hem niet, vindt hij, en de Duitse
kratici hebben dan ook de neiging
verbazend goede of vernietigend
slechte kritieken te schrijven over
Linds boeken. Een groot bezwaar
van de Duitse schrijvers uit de ge
neratie van Günther Grass (zo rond
de 40) ziet Lind in hun vastzitten in
'n kunstmatig schuldgevoel over het
nazi-verleden, waardoor zij zeuren
over dingen, die men hun niet ver
wijten kan, nl. de misdaden van de
's. Dat zij maar steeds over dit
schuldgevoel schrijven noemt Lind
een complex, drie hun werk irreëel
maakt. Natuurlijk gaat dit volgens
Lind niet op voor alle leden van de I
Gruppe 47. Uwe Johnson., de schrij -
i ver van „Mutmassungen über Jakob'
„Dat dritte Buch über Achim" ei
I „Zwei Ansichten" beschouwt hij als
een uitzondering. Johnson kwam im
mers uit Oost-Duitslamd, waai- na
1945 officieel schoon schip gemaakt
werd met de nazi's en waar een na
drukkelijk anti-nazistisch commu
nistisch bewind de teugels overnam.
Voor Johnson is daarom het nazi-
verleden niet het grote probleem,
maar de Stalinistische werkelijkheid
waarin hij opgroeide en die de com- I
municatie met het westelijk deel van
Duitsland bijna onmogelijk maakte. I
aldus Lind
Wereldburger
Dat de Gruppe 47 het afgelopen
jaar naar Amerika ging was erg ge
zond, vond Jakov Lind, die ook zelf
van de confrontatie met de Ver. Sta-
Onze correspondent in gesprt
met Jakov Lind in de hal van Tu
Chelsea-hotel in New York. Linh
boven een Hollands tulpenlani
schap met boerinnetje en al
dat Jan Cremer schilderde en hi
hotel aanbood.
ten en New York („een Joodse stad'
ïykt te genieten. Cosmopolitischi
lijkt hij er echter niet op te zulle
worden, want een „wereldburger"
Lind al. Een wereldburger die zich
zelf een „Oostenrijkse Nederlander1
noemt en de mensheid met 'n meng
sel van Weense wrede humor en I
landse relativistische gelatenheid
verbiddeiyk te lijf gaat.
Speciale aanbiedingen WAS APPARATEN
met zeer hoge inruilkortingen
Is er een voor U b!j MEVROUW?
Rondo-Classis
Rondomatic SE
Rondomat Super
AEG Bella
AEG Regina
AEG Turnamat
Hoover Keijmatic
Erres Compact
Erres Tombomatic
Siemens
Amco Rota ra
Bico Sweden 12
Reeds een AEG-VOLAUTOMATISCHE WASMACHINE voor 695,-
NIEUWE RIJN 29-32 - TEL. 01710-24244'
Avond! na 6 uur: TELEFOON 01710—51670—30884
DAMESKAPSALON
BUSCHMAN
Schoolstraat 16 - Tel. 2382
Noordwjjkerhout
rDe OPENBARE BIBLIOTHEEK Leuvens",
j Breestraat 25—27, Lelden
vraagt voor zo spoedig mogelijk
Met minstens enige jaren m.u.l.o. Kantoor-
strekken tot aanbeveling. Leeftijd 17 tot ca
»n type-ervaring
23 jaar
Sollicitaties uitsluitend schriftelijk aan de directeur.
MORRIS 850/Austin Seven - bouwj. 1963 vanaf f 2975,-
MORRIS Minor met 1100 cc motor - bouwj. 1962 vanaf f 1775,-
MORRIS 1100 en Austin Glider, van deze uitzonderlijk
mooie wagens 8 stuks aan te bieden, bouw). 1963-1966
vanaf f 3850,-
MORRIS OXFORD VI bijzondere klassewagen - 1964 f 5650,-
SPORTWAGENS:
Austin Sprite cabriolet 1963 f 4450,-
Triumph Spitfire m. radio 1964 f 6450,-
MG - Midget - showroom - nieuwe wagen 1964
OCCASIONS:
4 stuks DAF 600 en Daffodil's vanaf f 450,-
BMW LS 700 - 1964 f3175.-
Fiat 1800 - 1963 f 2975,
Opel 1500 - 1956 f 725,—
Citroen 2 CV - 1962
Goggomobil - 1964
Opel Caravan - 1964
f 965,-
f 1760,-
f 4750.-
Trabant 601 - 1964 f 1850,— Peugeot 403 - 1961 f 1750,
Ford Cortina - 1964 f3950,Morris bestel - 1961 f 1400,
SPOTKOOPJES:
Morris Minor met goed lopende motor f 275,
Morris Minor Traveller (KOMBI) f 225,
Vauxhall Cresta, prima motor f 635,
KOM NU KIJKEN EN KOPEN
Hogerbeetsstraat 4a, telefoon 0171051683
v. Oldenbameveldtstraat 37, telefoon 0171054909
MORRIS en MG Official dealer voor het distrikt Leiden e.o.
GEEN HAAR
OP UW HOOFD
hoeft grijs te worden! Borstel
dagelijks met Crème Marchal
(kosten 2 cent) en Uw coif
fure behoudt haar oorspron
kelijke kleur. Ook verkrijg
baar in diepzwart. Gratis
folder by
A. v. DORP
Vyf Meiplein 98
Ryndykstraat 2 - Leiden
100.-
3e net
dfenatfaatoon en vakmanschap
botermarkt 25 telefoon: 22660
Breestraat 171, UI. 31728
Tarief „SLEUTELTJES"
120 woorden f 1,50
2130 woorden f2,35
(een woord hoogstens 12 let
ters). Bewijsnummers f0,15
extra. Toezending nummer-
brieven f 0,50 meer.
Sleuteltjes worden behoudens
gebrek aan plaatsruimte da
gelijks opgenomen.
HET HUIS
VAX UW KEUZE
STAAT BINNENKORT
IN BOSKOOP
In Boskoop, het boomkwekerscentrum van ons land,
worden in het uitbreidingsplan „Snijdelwijk" een aan
tal
gebouwd, compleet met centrale verwarming. De wo
ningen bevatten een ruime woonkamer, hal, keuken,
provisiekast en toilet; op de eerste verdieping drie
royale slaapkamers en een ruinje badcel, de vaste trap
voert naar de tweede verdieping met de vierde slaap
kamer en een grote bergruimte. Enkele hoekwoningen
hebben een garage in de tuin, de meeste woningen een
schuur. In het koude jaargetijde zorgt de centrale ver
warmingsinstallatie voor een behaaglijke temperatuur
in alle kamers, die dan ook ten volle benut kunnen
worden voor studie, spel en hobby. Het complex is ge
legen op uitstekende stand aan de Hugo de Vrlesstraat.
Het station ligt op korte afstand van uw eigen huis.
Vanuit Boskoop bestaan uitstekende verbindingen, zo
wel per trein als over de weg, met Qouda, Rotterdam,
Woerden, Den Haag, Leiden en Alphen a/d Rijn en
Utrecht. De solide bouw en degelijke afwerking van
deze woningen wordt door het Bouwfonds bekroond met
het „Bewijs van Waarborg", de unieke schriftelijke
kwaliteitsgarantie.
FINANCIERING EN SUBSIDIE
Totale kosten vanaf f 48.000 (incl. grond, schuur, c.v. en
alle andere bijkomende kosten). Rijkssubsidie mogelijk
ter grootte van plm. f2.872, afhankelijk van inkomen
en gezinsgrootte. De verdere afwikkeling van de finan
ciering kan vérgaand aan uw persoonlijke omstandig
heden worden aangepast, zodat het al mogelijk is om
met een eigen-geld-bedrag van f4.800 deel te nemen.
INLICHTINGEN:
vt/ty Zendt u mij uitgebreide informatie
KUN over uw complex royale eengezins
woningen te Boskoop, uiteraard
Deze bon plakken op geheel vrijblijvend.
gefrankeerde brief- Naam
kaart en zenden Straat
aan: BG - kantoor Woonplaats
Den Haag, Nassau- Telefoon
plein 13, Den Haag. Bdh 3
N.V. Bouwfonds
Nederlandse Gemeenten
de veilige weg naar hei eigen huis
Voor direct gevraagd
AANMELDEN
MAREDIJK 69—71
door 2 ervaren en erkende Accountants.
Brieven onder no. 38557 bureau van dit blad.
wil by ons komen werken?
I WONINGINRICHTING
HOOFDSTRAAT 124
TELEFOON (02532
Constructiebedryf in de Rijnstreek
j zoekt voor spoedige indiensttreding
tegenover: goede theoretische en praktische scholing
ring in het berekenen en tekenen van staalco
ties, goede persooniyke instelling t.a.v. dy
groeiend kleinbedrijf.
j wordt gebodensterk gevarieerd werk
aantrekkeiyke ontplooiingskansen
ruime zelfstandigheid
goed salaris
prima secondaire arbeidsvoorwaarden
Gegadigden worden verzocht hun uitvoerige solliciat
bysluiting van een recente pasfoto, op korte termij
sturen onder no. 38636 bureau van dit blad.
Geheimhouding
(raagt voor spoedige indiensttreding
By gebleken geschiktheid wordt zy aanj
in de rang van waarnemend hoofdzuster.
Goede salariëring.
Prettige, gezellige werkkring.
Sollicitaties te richten e
HAVENSTRAAT 12, ALPHEN AAN DEN RIJN
TELEFOON 01720—2100.
