Louis Lemaire
Bezeten
van
cabaret
Paard uit stenen tijdperk
heeft hekel aan dierentuin
Schoolcabaret
Interviev
Zoon van Jan
Geen acteur
SATERDAG 21 JANUARI 1967 LEIDSCH DAGBLAD
•uspppiuj|et)q aspueiusjing 8
'junuj speA apjEBAA ap uba
Buijapjaaujja^^ajgpaQg^ vjinjq
-J3A spueiuauuiq qdo 6uijse|ag:9
SipfizasMi :g 6!pf!Z.aui-6!pr!zpaA:9
3pjee/v\a>jfi|36 0;£ japujjjnjQ Z
uajaHsazuo-ieef pq u| rGOèjOOMlNV
Vondst van Przewalski in 1879
bracht grote sensatie
Vele diersoorten,die aanvankelijk op
aarde leefden, zijn verdwenen. Sommige
stierven uit, maar ook zeer vele verdwenen
omdat de mens het ze onmogelijk maakte
verder te leven. In enkele dierentuinen
verspreid over de gehele wereld, pogen
wetenschapsmensen bijna vergeten dieren
in leven te houden en te laten voortplan
ten, zodat de diersoort in kwestie wordt
behouden. In de dierentuin Hellabrun in
München zijn nog zeven paarden over van
een soort die dateert uit het stenen tijd
perk: de Przewalski-paarden,
In de zomer van 1879 werd een enorm
pakket afgeleverd aan het Zoölogisch
Museum in St. Petersburg (het huidige
Leningrad). De afzender was generaal
Przewalski, die beter bekend stond als een
vooraanstaand deskundige in Aziatische
zaken dan als mititair. In het pakket be
vonden zich de huid en de kop van een
een-hoevig dier. Ongeveer twee jaar van
studie en onderzoek waren nodig om te
bepalen dat de door de generaal gezonden
resten afkomstig moesten zijn van de voor
loper van het paard, zoals wij dat nu
kennen. De vondst van Przewalski veroor
zaakte grote sensatie in de wetenschappe
lijke wereld. Ter ere van de vinder werd
deze paardesoort naar Przewalski genoemd.
De generaal zei te geloven dat een aantal
van die paarden nog in West-Siberië
leefde.
Het was bekend dat een bepaalde paar
desoort tijdens het ijs- en stenen tijdperk
in Europa en Azië Reefde. Men had teke
ningen daarvan in oude grotten e.d. aan
getroffen. Een reconstructie op basis van
de resten van Przewalski's paard wees uit
dat het hier ging om hetzelfde paardtype
als in de grottekeningen was aangegeven.
Tal van expedities werden er op uitge
zonden en na tien jaar had men eindelijk
succes. Men vond een aantal Przewalski-
paarden, alle van dezelfde bouw, alle rood
bruin van kleur, de manen kort en rechtop.
De expedities die er in 1898 en 1901 op
uit gingen, vingen vijftien Przewalski-
paarden bij Kobdo in Siberië. Latere ex
pedities kwamen er met meer terug. In
totaal vijftig werden naar het bewoonde
deel van Rusland gevoerd, waar de meeste
stierven. Sindsdien hebben de geleerden
alles in het werk gesteld om dit paarden
ras voor uitsterven te behoeden. Het blijkt
namelijk bijzonder moeilijk Przewalski-
paarden in de dierentuin in leven te hou
den.
De dierentuin in Praag heeft er op het
ogenblik vijfentwintig. Een stuk of twintig
bevinden zich in Game-Farm Catskill
(VS), alle afstammelingen van die welke
in de dierentuin van München leven. En
kele dierentuinen hebben 'er een paar,
maar men vreest dat die spoedig zullen
sterven zonder nakomelingen te hebben
gekregen. Daarom besteedt men veel aan
dacht aan de bevindingen van de deskun
digen in München, die bij hun pogingen om
het ras in leven te houden goede vorderin
gen boeken, zoals onlangs weer bleek uit
de geboorte van een veulen.
De directeur van de Westberlijnse die
rentuin heeft nog niet zo lang geleden ge
zegd: „Ik heb alle reden te geloven dat de
Przewalski-paarden snel uitsterven in Si
berië. Ik zou ervan opkijken, als er op dit
moment nog dertig in het wild voorkwa
men".
Ook Artis in Amsterdam bezit één
exemplaar.
Het Przewalski-paard is nimmer tam ge
worden, zoals ons huidige paard. Alleen de
merries willen een enkele keer iets uit de
hand van de oppasser eten, maar dan al
leen als zij daar zin in hebben. Zij zullen
de mens nimmer benaderen of opzoeken.
De hengsten zijn geheel onhandelbaar; nie
mand heeft hen ooit kunnen borstelen,
geen is ooit ook beslagen.
Men hoopt dat met veel zorg en aandacht
een paar exemplaren van deze prehistori
sche soort eens geschikt zullen zijn voor
de beste wetenschappelijke test die moge
lijk is: om hun de vrijheid terug te geven
en te zien wat er dan gebeurt. Siberië zou
de aangewezen plaats voor een dergelijk
experiment zijn.
Dus: Louis wierp zich op de stu
die van cabaret. Met als voorlopig
resultaat: een scriptie voor zijn
eindexamen kweekschool, die al
veel meer dan een scriptie was. Een
boekwerk, getiteld „Ca-bah-ret",
dat hem al weer zoveel stof tot pra
ten en nadenken heeft gegeven, dat
hij onlangs een proef enquête on
der tweehonderd willekeurige Rot
terdammers heeft gehouden om
eens te kijken,of hij er achter kan
komen welke mensen naar cabaret
gaan kij/ken en waarom.
Een paar voorlopige resultaten
van Louis' onderzoek. Geen ant
woord geven op de vraag: wat is
cabaret? Cabaret heeft zo veel ver
schijningsvormen en vormelemen
ten, dat het onmogelijk is een de-
finititie te geven. Wel drie hoofd
gebieden afscheiden. Namelijk: ca
baret, show, variété. En dan bin
nen de eerste soort acht vage on
derverdelingen maken.
1. Direct politiek cabaret. De
man op het toneel is direct bij de
zaal betrokken. Bijvoorbeeld een
socialist, die op een satirische ma
nier kritiek levert op zijn eigen
partij. Deze vorm werd en wordt
veel in Duitsland beoefend.
2. Algemeen politiek cabaret.
Deze vorm heeft de politiek als uit
gangspunt genomen.
3. Cabaret van Engelse origine.
TV-cabaret 'Zo is het Een zeer
scherpe cabaretvorm, waarbij de
journalistieke gebondenheid het
HET is moeilijk met Louis
Lemaire (24) in contact
te komen. Moeilijk in
die zin, dait hij een druk bezet
leven heeft. Hij snelt op zijn
oude fiets van het ene eind
van de stad (Rotterdam) naar
het andere en heeft praktisch
geen minuut vrij om je te
woord te staan. Maar heb je
hem eenmaal op zijn paat-
stoel, dan is hij er met geen
tien paarden meer af te krij
gen. Dan vertelt hij urenlang
over de dingen, die hem be
zighouden. En dat is nogal
wat.
Overdag werken op de
kweekschool om zijn hoofd
akte te halen. Een show van
kwekelingen regisseren.
De hele zakelijke leiding in
handen houden van het druk
bezette cabaret In den Twij
felaar. Bovendien alle be
schikbare tijd besteden aan
het leggen van contacten,
waarvan het uiteindelijke doel
het verkrijgen van een eigen
café-chanitant is. Lezingen
houden over cabaret en tege
lijkertijd zorgen, dat hij vol
doende theoretische achter
grond heeft, om zijn lezingen
gedegen over het voetlicht te
brengen.
Die veelheid vatt bezigheden heeft
een vastomlijnd doel. Louis Le
maire heeft een intense interesse
voor de meest uiteenlopende crea
tieve wtingen van de mens. Niet
alleen een passieve interesse. Hij
wenst een vinger in de pap te
hebben. Hij xvenst banden te leg
gen, ontmoetingen- te organiseren,
zijn mening te geven en zo moge-
niet alleen uiterlijk, ook in zijn
manier van doen. Hij is overdui
delijk opgegroeid in de theater
wereld.
Die heeft een stempel op hem ge
drukt. Hij vertelt er zelf over:
„Toen ik vijftien was, had ik het
gevoel, dat ik maar uit drie beroe
pen kon kiezen. Acteur, schilder of
boer. Van jongs af aan was ik niet
met andere categorieën van men
sen in aanraking gekomen. Bij ons
thuis in Hilversum kwamen allen
jonge toneelkunstenaars en schil
ders uit Laren. Een boer in de
buurt hielp ik wel eens op het
land. Verder had ik nog niets ge
zien van de wereld. Al tijdens
mijn lagere schooltijd deed ik aan
tonaal. Ik speelde mee in hoorspe
len en had soms een klein rolletje
op die bühne. Ik werd al voorbereid
op een toneelcarrière. Pas veel la
ter ben ik er achter gekomen, dat
mijn talent zich in een andere
richting beter kon kon ontplooien.
Ik weet 'nu, dat Ik graag organi-
hij wilde. Onder andere, omdat hQ
een te brede interesse had.
Op zijn twintigste had hy het
echter gevonden. Hy zou onder-
wyzer worden. Een vak met veel
verantwoording. Een baan, waar
in hy eigen baas zou zyn, een ei
gen organisatie zou kunnen door
voeren. Bovendien, als onderwyzer
kon hy anderen iets overdragen of
iets opleggen. Het bleek eohter
spoedig, dat de kweekschool zyn
werkdrift niét kon bevredigen.
Toen Louis drie weken op school
zat zette hy een leerlingenvereni
ging op, die sindsdien la gaan bloei
en als nooit tevoren. Hy orga
niseerde film-avonden, toneelavon
den. cabaretvoorstellingen, liet beel
dende kunstenaars praten ovei
hun politiek. Kortom, Louis was op
kleine schaal waar hij zyn wild».
Dar organiseertalent is pas goed
naar boven gekomen, toen de fam-
lie Lemaire al in Rotterdam woon
de. Op de Vlaggeman-ulo werden
de eerste stunts uitgehaald. Het
was daar de gewoonte, dat op
sschoolavonden iets werd gedaan.
Toen Louis in de vierde klas zat
vond hy met nog een paar klas
genoten, dat de schoolavonden
stom vervelend waren. Het bleek
niet mogeiyk hun eigen ideeën op
de officiële schoolavonden gestalte
te geven. Het resultaat was. d'ait
Louis en zyn vrienden aparte
In de eerde klas van de kweek
school ging zyn belangstelling vooj
cabaret de boventoon voeren. Hi
was toen omringd door een aan
tal schoolgenoten, die teksten schre
ven muziek maakten en graag oh
traden. Louis nam vanzelfsprekeai
de leiding op zich en ging met dt-
ze jonge mensen expe'rimentere..
De basis voor het latere cabare.
„In de Twijfelaar" waa geleg.
Een jaar later presenteerde het ca
baret, waar toen nog maar een en
kele kwekeling deel van uitmaakt*
zich aan het giro te publiek.
En het werd een succes. Redei
voor Louis om zich nog meer dai
tevoren op het cabaret te werpen
„De Twijfelaar" moest het eerste
Rotterdamse cabaret worden, dat
zich zou kunnen meten met de ve
le Amsterdamse en Haagse ad be
roemde groepen.
Cabaret werd allesomvattend
voor Louis. Hy praatte er zo veel
over, dat het de buitenwereld ging
opvallen.
Eerst aan een van zyn leraren,
die hem verzocht, voor zyn mede
leerlingen een les te geven over
cabaret. Toen schrok Louis erg.
Want theoretisch wist hy nog bit
ter weinig. Door zyn vele gepraat
was hy wel tot een aantal gedach
ten gekomen over cabaret, maar
een goede theoretische achtergrond
had hy niet. Een bezoek aan de
bibliotheek lever der hem
veel materiaal op.
gemis aan autoriteitenvrees ei
directheid opvallen.
4. Sociaal-geëngageerd cab
Dit is de grootste groep. De c
retiers zetten de mens in zijn kl
heid in de maatschappy. Bij
vorm staat de mens cenbnaal
de Corte, Jacques Brei).
5. Poëtisoh chanson-cabaret.
Franse afkomst. Dichterlijk,
gaat vooral om literaire en m
kale kwaliteiten.
6. Chanson de sexHcatoarett.
sexualiteit staat centraal. Me<
erg commercieel. Dikwyis vol
ve grappen.
7. A.-politiek vindingryk cabi
Bewust niet ginteresseerd in i
tiek. Bijna kritiekloos cabaret,
na beklemmend persoonsgebon
Veel woordgrappen.
8. Algism^en satibilsöh cate
By deze vorm gaan de tekstset
vers te werk als journalisten,
laatsten toetsen een voorval op
nieuwswaarde. De tekstset
ver toetst het op de mogelijk]
er een goed cabaretnummer i
te brengen.
Louis heeft verder geprobe
door middel van intervi
met Nederlandse cabaretiers
te vinden, hoe de gebondenh
van de cabaretier is met
milieu, waaruit hij voortko
Het is hem gebleken, dat cd
retiers meestal niet kerkgeb
den zijn, niet dogmatisch. Cai
retiers komen meestal uit rat
gebieden. Een rooms-kathol
is niet scherp. Een protesü
heeft geen cabarettraditie. I
liberaal ook niet, omdat caba
vroeger werd beoefend d\
vagebonden en aanverwaï
lieden. Een socialist pur sang
ook geen cabaretier. Hij is
dogmatisch.
Dit is een aanbal voorlopige
«uitaten van Louis' onderzoek,
is nu bazig, wat hy weet te toet
aan wat hy te weten gaat korr
door die enquêtes, dlie hy houdt.
Het doel van de hele onden
ming, die zeeën van tijd kost
voor Louis Lemaire: zorgen, dat
met meer gezag kan praten o'
caibaa-et en het met meer kt
nis van zaken kunnen organisei
van het oafé-Jdhantaxub, waarn
hy ijvert.
Misschien wordt hy nog even c
derwyzer maar lang zal het n
meer duren. Louis zal als een
>aretkoning met toneelopvoedi
le scepter zwaaien over een eig
ultureel centrum, waar men;
ader zijn supervisie zich creat
Uilen uiten.
TEST UW
WOORDKENMS
betekenen de onderstaande woorden
lijk te tonen hoe het beter of an
ders kan. Louis Lemaire wenst
iemand te warden met autoriteit
op cultureel gebied. Op cabaret-
gebied, zegt hij zélf, omdat in ca
baret. een veelheid van uitingen
culmineert, die in geen andere tak
van de kunst is te xrinden.
Het ziet er naar uit, dat zyn op
zet slaagt, zyn lezingen over caba
ret hebben een zo grote bekendheid
gekregen, dat hem een leraarstoel
is aangeboden op de Sociale Aca
demie in Driebergen. Daar gaat de
kwekeling Lou s binnenkort aan
staande sociale werkers les geven
over het hoe en het. waarom van
cabaret.
Dat Louis al zo jong succes
begint te boeken heeft hij voor
namelijk te danken aan zijn
enorme werkkracht en het ver
bluffende gemak waarmee hij
contacten kan leggen. Waarom
zijn werkdrift zich uitgerekend
richt op cabaret, wordt een
ieder bij een eerste ontmoeting
duidelijk. Wie met Louis praat
ziet meteen, dat hij een zoon is
van de toneelspeler Jan Le
maire. Hij lijkt er sprekend op.
schoolavonden organiseerden, waar
op cabaret werd bedreven. Tekst-
muziek, presentatie, alles in eigen
handen. Toen dit cabaret een suc
ces werd by de leerlingen begon
Louis te beseffen, waar zyn kan
sen lagen. Intussen hield hy de
binding met het toneel, behalve
thuis ook by het Rotterdamse To
neel, waar hy figureerde, en by
toneellessen, die hy kreeg van Lies
Franken en John Lanting.
zyn definitieve beslissing geen
acteur te worden viel na het eind
examen van de ulo, toen hy figu
reerde in Cyrano de Bergerac by
het Rotterdams Toneel. Hy zag in
tens dat, als hy via de toneelschool
acteur zou worden, hy altyd een
radertje in een groter geheel zou
blijven. En dat wilde hy niet. Hy
wilde ergens boven staan. Zeggen
hoe en wat. Organiseren, maar dan
duideiyk van boven af.
Dus geen toneelspeler. Maar wat
dan? Het duurde twee volle jaren
voor hy wist wat hy wilde. Hy ging
in dienst, werd heel gauw afge
keurd, was assistent va/n een foto
graaf. werkte ln de haven. Kortom,
was iemand, die niet meer wist, wat
8.Vreemde valuta
