Goetterdaemmerimg' van
lichard Wagner: misbaar
Spoken van Henrik Ibsen
in adembenemende climax
tot
renteverhoging en
nieuwe
spaarmogelijkheden
Dramatisch vuistje
tiet goede momenten
Nu nog beter sparen bij de
keuze uit spaarvormen met
Montreal Oude tijd herleefde
bij „Kunst na arbeid"
Opvoering liet een
diepe indruk na
m JLoncaen oveneaen
HIJDAO 20 JUNUARI 1967
LEIDSCH DAGBLAD
oorstelling Ned. Opera
ADVERTENTIE
(Van onze kunstredactie)
iet de opvoering van Wagners muziek-drama „Götterdam-
rung" in de RAI-congreszaal heeft de Nederlandse Opera
ting gisteravond een Wagneriaans gebaar gemaakt, zij het
slechts het misbaar van een klein gebald muziekdramatisch
stje. Dit kan niet anders, hoe zeer de opvoering zich meer-
len onderscheidde door goede muzikale en scènische mo
uten, Het geheel verlangt echter een enorm sterke bezet-
g en een slechts op de muziek gespannen leiding. Geen
iele onevenwichtigheid mag de dirigent afleiden. Dat kan
ten in de klasse van Beyreuth of van de nieuwste grammo-
nplaten.
De muziek biedt een ononderbro
ken voldoening, daarom beleeft men
het kwetsbare niet zo. Maar overi
gens komt men slechts tot een in-
oidentele waardering, zoals tijdens
de opvoering va.n gisteravond.
Breedsprakig
■t de Götterdammerung" als af-
ng van de „Ring der Nibelun-
komt het goud, waarover Wotan
Ie andere grote machten streden,
veel krakeel weer in handen van
Rijndochters Hiermede is de
opgeheven, want wie het goud
Isabel Strauss bleek Brünhilde met
n persoonlijke overtuiging te kun-
•n zingen. Claude Heater als Sieg-
Int ontzegt zioh de kennis der j fried had zijn fraai gebouwd lichaam
liefde. Aan het einde van de1 en zijn mooie stem mee. Van de
lammerung" is er eindelijk Nederlandse vocalisten toonde Anny
ereld geboren. Delorie haar sterke vocale kwalitei
ten, beter dan Maria van Dongen die
de figuur van Gutrune niet waar kon
maken.
t zij toegegeven dat de drama -
dit gegeven ons de hui-
r de rug hebben doen
I, immers „der Reinste war er, j voor de overigen
|mich verriet". Over zo'n uit- j als Bröchele. Pieter
valt niet te spotten. Maar
kt zulks als slot door Brünhilde
|[worden gezongen moet de toe-
r door een bijna vijf uur lange
entratie de breedsprakerige ver-
iling aanhoren. Het op mytho-
l afgestemde drama, rijk of eer-
[overbelast aan symboliek, vindt
j weg door middel van het Leit-
jv naar de „Unendliche Melodie",
r gebeurt iets van zuiver muzi-
|aard. Maar de tekst is een rede-
i teveel woorden en de mu-
wordt er menigmaal door ver-
pluzikale voldoening
kunnen ons voorstellen, dat
kleinzoon Wieland, de dé-
abstraherend aanzien heeft
Ze waren verrassend en
fascinerend, maar konden toch
de langdurigheid der scènes doen
Wagner heeft ten laatste
iar de absolute muziek wil-
ïtten, maar had zich voordien
jketenen aan woorden en rede-
gekluisterd. Dit had niet
zijn kwetsbare Achilies-pees,
meer nog een volgepraat moe-
Tan Gesamtkunst.
den Berg
en Hagenau te prijzen, maar tezamen
vormden ze niet het soli sten-ensem
ble dat de „Götterdammerung" waar
kan maken. De regie van Peter Leh-
ma.nn was wisselend goed en labiel;
De décors van Wim Vesseur waren
rommelig en vam een bedenkelijke
show. Voor dirigent Richard Krauss
alle respect om onder dergelijke om
standigheden de partituur in balans
te houden.
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANK
De bank waar u zich thuis voelt!
Alle gewenste Inlichtingen krijgt u bij elk v
r heel Nederland.
Van Otterloo dirigeert Uitvoering te Koudekerk
Gemoedelijke musiceertrant
Heinz Hagenau als Hagen.
I Het symfonie-orkest van Melbour-
I ne zal op 5 en 6 juni onder leiding
l van Willem van Otterloo uitvoerin-
gen geven op de wereldtentoonstel-
I ling van Montreal. Het is het eerste
optreden van het orkest in Noord-
Amerika.
Toneelgroep Theater bracht:
er eerste prijzen
ri gentenconcours
j^k ff jonge dirigenten hebben in
Ufo York eerste prijzen behaald ln
lipinale van de internationale mu-
.'7j ömpetitie Dimitri Mltrbpoulus.
"i finales zijn gehouden in de Car-
e Hall in New York.
m prijswinnaars zijn de 33-jarige
«V; jaard Enrique Garcia-Ascensio,
5-jarige Fransman Paul Capo-
5, mej. Helene Quach van natio-
tisch China. Oud 26 jaar en de
nj dertigjarige Westduitser Alois
A|j iger. Ieder van hen krijgt 5000
iff, een gouden medaille en de
j^gSle van aslstent-dirigent voor het
SJpide seizoen bij de New York
of het National Sijm-
iy Orchestra in Washington,
hebben 31 kandidaten uit 16
ten deelgenomen aan de compe
te op 9 januari is begonnen.
Henrik Ibsen (1828-1906) schreef in de eerste fase van zijn
loopbaan Catalina(1848), „Vrouw Inger van Ostrant" (1854),
Het feest op Solhang" (1855), „Comedie der Liefde" (1858) en
Mededingers naar de Kroon" (1863), werken die niet tot het
wereldrepertoire zijn doorgedrongen. Wereldvermaardheid
verkreeg Ibsen eerst met „Peer Gynt" (1867). Hij is dan 39 jaarmiddels overleden.
en heeft al veel teleurstellingen ondervonden.
aard, die verlokt wordt met een bruid
schat. Engstrands vrouw brengt een
meisje, Regine, ter wereld.
Als zij achttien jaren later be
zwijkt, neemt mevr. Alving het kind
onder haar hoede. Toen haar zoontje
Oswald op zesjarige leeftijd besef
begon te krijgen zendt zij hem met
bloedend hart naar een internaat,
later, als hij blijkt aanleg voor schil
deren te hebben, naar de Kunstaca
demie en tenslotte naar Parijs en
Rome om zijn studie te voltooien. Als
de kleine Regine is opgegroeid tot
een rijpe, jonge vrouw is Alving
allengs tot respectabele hoogte steeg,
waarbij wij slechts de uitbundige
verovering misten bij de beschrijving
van de levensblijheid die hem in de
zuidelijke landen zozeer getroffen
had. Regine werd met begrip ver
tolkt door Margreet Blanken, ze had
naar onze smaak wat warmbloediger
kunnen zijn.
het einde der
het décor en
flagrante tegen-
Hij was van 1851 tot 1858 regisseur
bij het Theater in Bergen tot hem
in 1858 de kunstzinnige leiding van
het Noorse Theater werd opgedra
gen Heftig verschil van mening op
dit terrein en geldzorgen stonden
hem het verblijf in zijn land in de
weg en in 1864 vertrekt hij, finan
cieel gesteund door de regering en
enige invloedrijke vrienden naar
Rome, waar hij, na twee korte on
derbrekingen zich aan zijn kunst kon
wijden tot 1891. DAar schept hij. on
der invloed van de zonnige, kleur
rijke omgeving, de uitbundige figuur
Peer Gynt, daar ontstaat na diep
gaande voorbereiding in 1879, als hij
inmiddels een meester geworden is
in de dramatische structuur, „Nora"
met als ondertitel „Het poppenhuis"
Het is een felle aanval op de toen
maals onbetekenende positie van de
vrouw zowel in huis als in de maat
schappij, waarin Nora. plotseling ge
confronteerd met de verantwoorde
lijkheid die de vrouw en moeder te
dragen heeft, óók al was haar rol
n drongen tot de finale door. die van een „speelpop", haar man en
litter van de jury was Leonard gezin verlaat om zelfstandig kennis
iteln. 1 en ervaring ln het leven op te doen
'ianist Jan Smeterlin -74-
-*De bekende pianist Jan Smeterlin, een van de grootste
I opin-vertolkers die de wereld kende, is woensdag op 74-
,|V t leeftijd in een ziekenhuis in Londen overleden.
Smeterlin, die van wonderkind uitgroeide tot wereldver-
Wd pianovirtuoos, werd beschouwd als een van de laatste
le-lammelingen van de negentiende-eeuwse romantische school.
Ij werd op 7 februari 1892 in de
toe stad Bielsko geboren en
4te al op 8-jarige leeftijd zijn
"ut op het concertpodium. Na de
te wereldoorlog verwierf hij zich
wfl nLel een Europese reputatie en in
begin van de jaren dertig werd
een van de meest gevraagde pia-
ten van de wereld. Hij stond be
kend als pleitbezorger voor eigen
tijdse composities. Kort voor het uit
breken von de tweede wereldoorlog
vestigde Smeterlin zich in Engeland
De laatste jaren gaf hij hoofdzake
lijk recitals Ook in ons land en in
onze stad is hij verscheidene malen
opgetreden.
De opvoering wordt niet veel min
der dan een schandaal en het drama
wordt unaniem door de pers afge
kraakt onder het motto: een vrouw
mag haai* man en gezin onder geen
beding in de steek laten.
Ibsen, in hoge mate geërgerd door
het misverstaan van zijn vurig plei
dooi voor gelijke rechten en plichten
van man en vrouw, trekt zich terug
naar Sorrento, toen ter tijd een rus
tig dorpje aan de Golf van Napels.
Hij betrekt daar een eenvoudige wo
ning, die thans als een klein Ibsen-
museum is ingericht. Daar volein
digde hij ln 1881 het huiveringwek
kende drama „Spoken". Hierin te
kende hij de vrouw die wèl bij haar
man bleef, haar leven ging voorbij
in veinzerij, ophouden van een schone
schijn, dus bedrog en leugen.
Een Jong meisje, arm maar van
goede familie, heeft in stilte ds. Man-
ders lief. Deze liefde moet beantwoord
maar de eenvoudige predikant
durft zich niet te verklaren. Boven
dien weet de familie een goede partij
voor haar. de schatrijke officier Al
ving. een man met een uitgesproken
slechte reputatie. Het verstandshu
welijk komt tot stand maar als Al-
vlngs verliefdheid ls geblust blijft er
slechts een drinker, speler en vrou
wenjager over. In uiterste nood ont
vlucht mevrouw Alving haar huls en
zoekt bescherming bij ds. Mandeis
Deze kent maar één oplossing, de
door de kerk gesloten verbintenis
mag niet verbroken worden. Hij zend'
haar naar haar wettige echtgenoot
terug
Een jaar later brengt zij haar zoon
ter wereld, Oswald. Daarop heeft
Helene Alving nog maar één taak
te vervullen, haar kind op te voeden
en het verborgen houden van de lie
derlijke drinkgelagen en zedelijke uit
spattingen van haar man. Daarin
heeft hij ook de dienstbode betrok
ken, die een kind verwacht. Om de
schande (e verbergen brengt mevr.
Alving een huwelijk tot stand mei
Engstrand, een schijnheilige dronk-
Als. onverwacht. Oswald uit Parijs
terugkeert begint het stuk. Hij heeft
in het zuiden de waarachtige levens
blijheid leren kennen, van de zon
overgoten kleurenpracht in Italië ge
noten en heeft reeds naam gemaakt
als schilder. Niets scheen zijn voort
durend geluk in de weg te staan,
toen een plotselinge inzinking hem
bij een dokter bracht. Diens diag
nose luidde, bij een herhaling volgt
volslagen krankzinnigheid. «Deze uit
spraak wordt in mediische kringen
bestreden maar is als een geest es-
conflict ln het individuele vlak op
dramatische gronden voor lief te
nemen). In zijn volkomen ontredde
ring ontrukt Oswald zijn moeder de
belofte hem, de door hem opgespaar
de dodelijke dosis morfine toe te
dienen
Ook „Spoken" lokte een storm van
verontwaardiging in de pers uit en
het heeft jaren gediuurd voordat de
grote Noor de erkenning kreeg die
hem toekwam
G. steravond heeft de Toneelgroep
Theater voor K. en O. „Spoken" voor
het voetlicht gebracht op een wijze
die in veel opzichten te loven ls.
Mevrouw Alving, te Jeugdig, met
een gelaat waarop het reeds jaren-1
lang doorstane leed geen enkel spoor j
had achtergelaten, kreeg een overi-
gens perfecte, moderne uitbeelding j
van Josephine van Gasteren, die al
het opgekropte leed in het laatste
bedrijf deed uitbarsten, zodat het
slot tot een adembenemende scène
uitgroeide.
Ds. Manders. door Johan Schmitz
minder sober weergegeven, verbrak
hier en daar de stijl van zijn part
ner. doch wist zich door sterk, door
leefd spel. op hetzelfde niveau te
handhaven
Van Bernard Droog zagen we een
schijnheilige, sluwe Engstrand, be- j
spoeld met een zekere oubolligheid
die nu eenmaal het wezen van deze
knappe artiest kenmerkt.
Verrassend treffend was de Oswald
van Cor van den Brink, die na een
inzet die sterker had kunnen zijn, j
Het ontgaat ot
tuums dateerden
vorige eeuw. w
de aankletl.ng in
spraak waren.
De regie, die hier
Het vallen, was in 1
En tóch was hel
die een diepe indruk achterliet,
K. en O. huldigde de dames met
fraaie bloemen.
In het Verenigingsgebouw van Koudekerk hield de Muziek
vereniging „Kunst na Arbeid" haar jaaruitvoering o.l.v. H. v.
d. Veld. De belangstelling laat toe het concert, plus het toneel
stuk „Van ander ras" door de Leiderdorpse toneelclub ,/t Zijl
kwartier", hedenavond te herhalen.
De musiceertrant ligt hier aan de rustige, gemoedelijke kant:
geen overhaasting en geen overspanning. Deze gemoedstoestand
schept een gunstig klimaat voor oude herinneringen uit de
blazerscultuur, voor muziekjes die destijds dagelijks brood
waren in de diergaarde-kiosken. Daarvan prijkten er vier mid
den in het tiendelige programma: Zigeunerliebe van Lehar,
Marche Triomphale van Carpelle, Tango Militaire van Köt-
scher en Petersburger Schlittenfahrt van Eilenberg.
De zigeunerliefde kwam traag op
gang, maar ontwikkelde meer klank-
warmte dan de voorafgaande Holi
day Suite van Eric Ball, waar we de
vakantiestemming loom vonden en
de partij van de sopraansax wat on
gemakkelijk bleek. De danszwier
fleurde de vertolking doorgaans
toch wel op bij een vrij grote klank
zuiverheid.
De Marche Triomphale viel wat
ongelukkig uit, verkeerde nog in een
repetitiestadium. Dat maakte de
Tango weer goed, gearrangeerd door
Gutzeit. „Goeie ouwe tijd": dat
sprak uit die Tango en wel helemaal
uit de Schlittenfahrt. een halve eeuw
steek geleden nog een vast nummer op de
Hans spanen zoals „Der Müller im
Schwarzwald" van dezelfde salon-
6 componist er een was van de dans-
lessen. Is de wereld, zonder druk aan
zichzelf overgelaten, wel zo progres-
HENRIK IBSEN
sief als ze er uit ziet? Het is een
vraag waarvoor wij onophoudelijk
gesteld worden
Van die Tango af ging het de fan
fare ook steeds beter af en de „Drie
Schetsen" van onze tijdgenoot Johan
Pala, oorspronkelijk en door een
kenner van de Instrumenten ge
schreven, kregen een mooi levende
klank en een opwekkende helderheid
mee. De marsen van Mortimer en
Ney gleden ook best uit de schal be
kers de laatste (Saint Trlphon)
het allerbeste en samen met de
drumband. Voor deze drumband was
een afzonderlijk taptoe-fragment ge
reserveerd, voorafgegaan aan de
mars. Met z'n twaalf werd hier in
een serieuze ijver iets absoluut ver
dienstelijks tot stand gebracht.
Deel van Mozart-
manuscript weg
Bij de Franse Nationale Bi
bliotheek wordt een deel van
het originele manuscript van
Mozarts opera „Don Giovanni"
vermist. Er zijn in de afgelo
pen week fotokopieën van het
manuscript gemaakt. Toen
woensdagavond de laatste vel
len weer in de kluis werden
opgeborgen constateerde men
de verdwijning. De recherche
stelt een onderzoek in.
Fresco's in Italië
ontdekt
Onlangs is het dak van de 1000
jaar oude romaanse kerk t« Greve In
Chianti, de bekende wijnstreek van
Italië, ingestort. Daarbij sljn fresco's
bloot gekomen, waarvan men het be
staan niet vermoedde.
Door de neerstortende balken wer
den stukken kalk van de binnenmu
ren gestoten. Daardoor werden de
fresco's zichtbaar. Deskundigen
schrijven het werk toe aan de
..Maestro da Greve", een anonieme
schilder uit de dagen voor de renais-
Het kerkdak was verzwakt door de
maandenlange regenval, die vooraf
ging aan de overstromingsramp, wel-
ke Florence en omstreken in novem-
I ber teisterde.
