Deformaties van Theo
Daamen in Academie
Geen best jaar voor
bloembollenkwekerij
kunst
kaleiöosQggp
Erich Leinsdorf leidt
Concertgebouworkest
Sfeer van irrealiteit
BENDER
B. en W. van Arnhem
contra conservatrice
Recital Ank Reinders
DONDERDAG 19 JANUARI 1967
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 9
Noord-Amerika
Vandaag 1b het Nederlands Kamer
koor van Schiphol voor zijn vierde
Amerikaanse toernee vertrokken. Tij
dens deze toernee, die ongeveer zes
weken zal duren zal het koor, onder
leiding van zijn vaste dirigent, Felix
de Nobel, ruim 20 concerten geven
in de VS en Canada. Het eerste con
cert vindt plaats in de Town Hall
in New York op 21 januari. Het koor,
dat zijn naam dankt aan de a cap-
pella-zang, zal werken ten gehore
brengen, niet alleen van de 16de
eeuwse Nederlandse, Italiaanse en
Engelse componisten, maar ook van
moderne componisten als Ravel, Brit
ten en Bartok en de Nederlanders
Sem Dresden en Rudolf Escher.
Zoals velen zich een „eigen" wereld scheppen ieder mens
in deze tijd van massificatie volstrekt eenzaam zo doet
ook de in 1939 in Amsterdam geboren Theo Daamen, wiens
tekeningen en etsen tot 20 februari te zien zijn in
het trappenhuis van het Academiegebouw aan het Rapenburg
73. Daar komt men steeds voor nieuwe verrassingen te staan.
Of deze altijd in overeenstemming zijn met de waardigheid
van onze aloude Alma Mater, is de vraag
moet t ons niet kwalijk nemen,
waarom een „eigen" en in me
opzicht zinloze wereld te presen
ten, waarin de deformatie der uit
beelden figuren een zodanige om-
lang heeft aangenomen, dat men er
ilechts debielen of imbecielen in kan
waarvoor misschien de
interesse kan hebben,
waarvan de gewone beschou-
zich toch in vele gevallen met
afwendt.
Wy weten héél goed, dat deze de
formatie zeer welbewust geschiedt
naar vragen ons toch af, of hier niet
[esproken moet worden van een op-
verdraaien van de realiteit,
dan met een mooi woord „irrea
waarin ook een gezochte sym
haar woord meespreekt, wordt
genoemd.
Kathedraal van
Mexico door
brand verwoest
De kathedraal van de stad Mexico,
een van de mooiste religieuze gebou
wen van het Amerikaanse continent,
Jl gistermorgen door een brand ge
teisterd. Een altaar, het koor, twee
grote orgels en een groot aantal
Waardevolle schilderijen werden ver
nield. De schade wordt op 40.000
dollar geschat. De brand zou door
kortsluiting veroorzaakt zijn.
Thyde Monnier
- 79 - overleden
De Franse schrijfster Thyde Mon
nier is gisteren in haar woning bij
Nice op 79-jarige leeftijd overleden.
Ze heeft meer dan 40 romans ge
schreven die vooral bij lezeressen zeer
ln trek waren.
Ze is tweemaal getrouwd geweest
*n beide malen gescheiden.
Thyde Monnier is in Marseille ge
boren. Haar geboortestreek vormde
het kader waarin verscheidene ro
mans van haaor hand zich afspelen.
Zij debuteerde met gedichten en
schreef later ook essays. „Le_ pain
pauvres" zou haar meest ge-
jde roman zijn. Thyde Monnier
heeft verscheidene prijzen gekregen,
oan. „Le prix Victor Marguérite".
Het „Leids Academisch Kunstcen
trum" is bij voorkeur extreem pro
gressief. Het confrontreert ons dit
maal met het „neo-realisme" of hoe
men 't ook noemen wil. Theo Daa
men is zeker niet van talent ge
speend. Er zyn genoeg voorbeelden
aan te wijzen, dat hjj wat kan. Voor
al zyn etsen en onafgewerkte schet
sen getuigen daarvan: men denke
byv. aan zjjn ets „Danseres en trom
melaars". Maar waarom elders zul
ke wangedrodhten te produceren, die
een mens doen rillen en beven, in
hoge mate smakeloos als zij zyn. Zij
roepen, o.a. door middel van ver
starde maskers of anderszins remini-
centies op aan de wezenloze droom
wereld van een Fellini in de film
Giuletta en de geesten", waardoor
Daamen gegrepen lykt.
Het is tegenwoordig hoge mode
het „buitennissige als 't' in 's he
melsnaam maar buitenissig is! als
hoogste ideaal aan te prijzen. Maar
wie bijv. het „Meisje met kop" be
ziet, kan zich daarvan niet anders
dan met walging afkeren.
Het olieverfschilderij „Man en
kind op vlot" heeft ons meer te zeg
gen: op persoonlijke wijze lijkt daar
in het statische van een enkele han
deling die toch eeuwig duren kan,
treffend uitgebeeld. Vele van Daa-
mens' impressies liggen net buiten
ADVERTENTIE
illlt STOMME
IHI
PIANO
*1 Lijkt vreemd voor adviseurs in
klank, maar soms adviseren wij pia
no's die voor stommetje spelen: we
bedoelen piano's die door gebruik
van het derde pedaal vrijwel geluid
loos spelen. Op deze wijze hebben
wij al heel wat flatneuroses genezen,
burenruzies voorkomen en de 6tudie
van menig adspirant concertpianist
flered. Waarmee wij maar willen zég
gen dot U - zelfs voor een stom
edvies - beter naar Bender kunt gaanl
deskundig in klank
Theo Daamen:
Man en kind op vlot".
(Pol» LD/Holvast)
de werkelijkheid en dat is zijn goed
recht. Soms lijken zij verwant aan
die van een Co Westerik, maar zijn
individualisme is sterk genoeg, om
zich aan invloeden van anderen op
den duur te ontworstelen.
Ned. Kamerkoor
naar
Export in tweede helft van 1966
slechts weinig gestegen
(Van onze bloembollenmedewerker)i spelden, hebben ongelijk gekregen.
Toch is er bijzonder weinig reden
Het Produktschap voor Siergewas- tot vreugde. Of men moet een stü-
sen heeft de cijfers over de export van twee miljoen kilogram op
van bloembollen in het tweede half- de zeventig miljoen een vooruitgang
jaar van 1966 bekendgemaakt en deze
vergeleken met die van 1965. De pes
simisten, die aan het begin van het
exportseizoen een kleine export voor-
Voor het ambtenarengerecht
Omdat zij niet op tijd voldeed aan een verzoek van haar superi
euren om een eenvoudige wandelgids voor de historische afdeling
van het gemeentemuseum van Arnhem samen te stellen, besloten
B. en W. de conservatrice vorig jaar geen salarisverhoging te geven.
Dit besluit werd mede genomen naar aanleiding van het feit dat
de conservatrice regelmatig te laat kwam. Aldus werd haar perio
dieke verhoging per 1 januari 1965 ingehouden. Zij ging tegen dit
besluit in beroep en kreeg van het ambtenarengerecht in Arnhem
gelijk.
De ambtenarenrechter was van
ooi deel dat haar geen gebrek aan
dienstijver kon worden aangewreven,
vernietigde het besluit van B. en W.
en besliste dat het salaris alsnog
moest worden verhoogd. Hiermee
was het gemeentebestuur het op zijn
beurt niet eens en ging in beroep. Zo
kwam het, dat deze zaak gisteren
diende voor de Centrale Raad van
Beroep in Utrecht.
Zijn kleurengramma kunnen wjj
moeilijk esthetisch noemen, maar
dat is een kwestie van persoonlijke
instelling en er valt niet over te dis
cussiëren, doch wie de werken van
waarlijk „grote meesters" kent, Het gemeentebestuur van Arnhem
denkt er toch wel het zijne van werd vertegenwoordigd door mr. L.
Daamen heeft de laatste jaren S. Hermans. Hij deelde mee dat de
veelvuldig met succes geëxposeerd, j conservatrice er van het begin af
onlangs nog in Mickery te Loener- aan een andere menang op na heeft
In hoeverre zyn succes berust op
een „modegril" valt moeilijk te be
oordelen.
Bestendigheid in de kunstap-
presiatie is wankel.
H.
gehouden over de uitvoerig van de
opdracht dan haar superieuren. Zij
was namelijk van oordeel dat een
dergelijke eenvoudige gids op zijn
minst zou moeten bestaan uit 40 pa-
gmas tekst en 20 paginas fotos. De
gids had eind 1964 klaar moeten zijn,
Nieuwe uiteaven
Blaens Atlas
met toelichting
Driehonderd jaar geleden kwam
een der opmerkelijkste Nederlandse
uuhlikaties gereed, t.w. de Johan
Blaeus Stedenatlas, een hoogtepunt
in het oeuvre van de Amsterdamse
cartograaf en drukker-uitgever dr.
Joan Blaeu (1596-1673). Op 5 juni
1648, de geboortedatum van de La
tijnse uitgave van Blaeus steden-
beek, juist op de dag dat de vrede
tussen de Koning van Spanje en de
Verenigde Nederlanden in alle Ne-
der andse gewesten werd afgekon-
Igd. Het volgend jaar kwam de Ne
derlandse editie gereed, die verspreid
weid onder de titel „Toonneel der
steden van de Vereenigde Neder
landen met bare beschrijvingen.
Van dit topografische meesterwerk
is bij Elsevier in Amsterdam een
f aosimile-il ^erdiruk verschenen. De
met de hand ingekleurde kaarten
brengen de glorie van Blaeus weer
tenivolle tot leven. Het in facsimile
herdruk gedeelte van Blaeus twee
delig werk omvat de steden van Hol
land. West-Vriesland en Uti-echt en
telt 208 bladzijden. 124 bladzijden
zyn bedrukt met 44 kaarten en met
8 gravures van kastelen. Binnen- en
Buitenhof, een strand gezicht enz.
De tekst bestaat uit 84 bladzijden.
De prijzige aitlas is gebonden in een
fraaie, rijk geornamenteerde band.
Aan de facsimile-uitgave is een af
zonderlijke toelichting op de atlas
toegevoegd, verzorgd onder redactie
van de Blaeu-kenner mr. B. Van
t Hoff, die tevens een historische
initiding schreef. Plaatselijke archi
varissen geven in het 112 bladzijden
tellende boek o.m. een beeld van de
ontwikkeling, die de verschillende
steden sinds het verschijnen van
Biaeus atlas hebben doorgemaakt.
Het werk is geïllustreerd met een 60
tal Interessante illustraties.
Ook aan de gemeente Leiden zijn
diverse lezerswaardige bladzijden
gewijd, met de afbeelding van een
gravure, toegeschreven aan C. Dec
ker betreffende „Het ontzet van Lei
den door de Geuzenvloot" en de z.g.
„Kleine kaart van Hagen <1675,
welke een duideiyk beeld geeft van
Leiden na de stadsuitbreiding van
1659.
maar kwam pas in de loop van het
vorig jaar gereed.
Mr. Hermans verweet haar ook dat
zy herhaaldelijk in woord en ge
schrift kritiek had geuit op de direc
teur van het museum, de adjunct
directeur, de voorlichtingsdienst en
op de gang van zaken bij de dienst
of helemaal geen begrip te hebben
voor de bevoegdheden van haar su
perieuren. Daarentegen constateerde
hij dat zy een hyper-gevoeligheid
ten toon spreidt wanneer haar per
soon in het geding komt. Hij vroeg
de Centrale Raad de uitspraak
het ambtenarengerecht te vernieti
gen.
r. R. Lion uit Arnhem trad op
voor de conservatrice. Hij stelde, dat
de opdracht zoals zijn cliënte die
aanvankelijk had gekregen, onuit
voerbaar was. De gegevens waarop
z« haar tekst moest baseren, waren
onjuist en onvolledig. Bovendien
moest een aantal onderwerpen wor
den behandeld waarvoor zij de ken
nis miste. Hij merkte op, dat de con
servatrice zich niet aan een termijn
gebonden heeft gevoeld. Hij nam het
de directie van het museum bijzon
der kwalijk diait zij de conservatrice
kort na de uitspraak van het amb
tenarengerecht hadden laten weten,
dat de gids (die inmiddels was
uitgegroeid tot ongeveer 60 paginas
tekst) niet zou worden uitgegeven.
Hij vond dat bijzonder grievend.
Over het te laat komen zei mr.
I ion, dat het wel was voorgekomen
dat zijn cliënte 5 10 minuten te
laat in het museum kwam, doordat
zij na haar dagtaak 's avonds aan
baar dissertatie werkte en daardoor
vaak oververmoeid was.
De Centrale Raad doet over 8 we
ken uitspraak.
vinden. Het is nog geen drie procent.
Nog onprettiger is, dat de waarde
met nog geen vier miljoen gulden
steeg tot 272.279.078 gulden. Ander
half procent ls niet voldoende om de
kostenstijging op te vangen, volgens
beweringen van voorzitters van or
ganisaties. Dit is overigens zonder
nader onderzoek moeilijk vast te stel
len.
Men behoeft niet ach en wee te
roepen, omdat de cijfers zo ongunstig
lijken. De exporteurs zullen er dit
jaar wel behoorlijk zijn uitgespron
gen. De inkoopprijzen lagen wel laag,
maar er komen steeds meer expor
teurs, die wel degelijk trachten winst
te behalen. Om een juist inzicht te
krijgen, zou men de gemiddelde ver
koopprijzen van kwekerij aan handel
moeten weten en die vergelijken met
de gemiddelde exportprijs.
Deze laatste is gedaald van f3,80
per kg tot f 3,76. Ook dit is een niets
zeggend cijfer, want men weet nog
niet wat en hoeveel stuks men heeft
geëxporteerd.
Klappen
Een feit is, dal veel bloembollen
kwekers behoorlijke klappen hebben
gekregen. Veel kleinere kwekers, die
toch al een baas hadden in de tijd,
dat er in hun bedrijfje niets te doen
was, stoppen de teelt van bloembol
len. Dit is overigens geen verontrus
tende ontwikkeling, omdat alles duidt
op de verwerking van grotere hoe
veelheden. Het wordt voor de expor
teurs steeds minder interessant om
kleine partijen te kopen.
Zonder verdere gegevens
moeilijk uit te maken of over de ge
hele linie ln de kwekerij verlies is ge
leden. Uit gesprekken met grotere
kwekers krijgt men de indruk, dat
goed geleide bedrijven, die in veel ge
vallen een ander assortiment hebben
dan de randbedrijfjes, toch wel met
de tulpen er aardig zijn uitgespron
gen. Zij hebben bovendien een rui
mere risicospreiding, waardoor ze
niet uitsluitend afhankelijk zijn van
bijvoorbeeld de tulpenprijzen.
Engeland bereikte dit jaar de tien
miljoen kilogram niet meer. Het staat
nu met 9.4 miljoen kg op de uitvoer-
statistiek. Waarde f30.710.00. De V.S.
volgen onmiddellijk met 8.765.000 kg
ter waarde van f 39564.854. Het ls een
lichte verbetering ten opzichte van
het voorgaande jaar.
Zweden dreigde aanvankelijk iets
minder af te nemen. In het nasei
zoen blijken echter nogal wat bollen
te zijn verzonden, waardoor de 7.5
miljoen kilogram toch zijn gehaald.
De Zweden kopen goede en dure bol
len, wat blijkt uit de waarde, n.L
35.456.610 gulden. Ook de andere gro
te afnemers boven een miljoen kilo
gram hebben hetzelfde of zelfs iets
meer gekocht.
Noorwegen, een uitermate moeilijke
afnemer, heeft dit jaar voor het eerst
de miljoen kilogram overschreden.
Oostenrijk, een nauwelijks bewerkt
gebied, begint ook te komen. Dit half
Jaar nam het weer 120 ton meer af
en staat nu op 942.000 kilo. De export
naar Denemarken ls ook toegenomen.
Levenslang voor
man die Bostonse
wurger zou zijn
De 35-jarige Albert Desalvo, die
beweert de „wurger van Boston te
zijn, is gisteren in Cambridge, ln de
Amerikaanse staat Massachusetts
tot levenslang veroordeeld voor een
reeks andere misdrijven. Een Jury
verklaarde hem schuldig aan enkele
roofovervallen en aanrandingen J)e
in Boston gepleegde moorden bleven
buiten beschouwing. Desalvo zegt dat
hy het was die in de periode van
1962 tot 1964 dertien vrouwen ver
krachtte en vervolgens met nylon
kousen wurgde, maar de politie ge
looft daar niet ln.
Desalvos advocaat heeft getracht
htm krankzinnig te laten verkla-
maar de meningen van de in
het proces gehoorde psychiaters lie
pen uiteen. De officier van Justitie
noemde Desalvo een „kille bereken
de misdadiger.
Desalvo, die tegen het vonnis in
beroep zal gaan, blijft voorlopig bul
ten de gevangenis. De rechter stem
de erin toe, dat hij werd terugge
bracht naar de psychiatrische in
richting waar hij sinds zijn arres
tatie in 1964 verpleegd is. Hoewel de
politie niet over tastbare aanwijzin
gen beschikt dat hij de „wurger ia»
blijft het een feit dat sinds zijn ar
restatie de wurgmoorden zijn opge
houden,
„Groepsmoord"
De Portugese regering heeft giste
ren de volksraadpleging, welke twee
dagen tevoren in Goa is gehouden,
bestempeld als een „culturele en so
ciologische groepsmoord. De volks-
De violist Jacques Meyer, concert- 11930 Na de oorlog is het niet meer I *temmin8 bad ten doel de bevolking
meester van het Noordelijk Filhar- uitgevoerd. In april speelt Jacques if 7™*®° een V<7>rma^f®
monisch Orkest, is uitgenodigd bin- Meijer het vioolconcert van Willem f0r^Ugese nederzetting op de west-
nenkort in een herdenkingsprogram- Pijper met zijn eigen orkest onder van India. moet worden
Uitvoer
Het bloembollenvak heeft als ge
heel niet zo veel meer geld te ver
delen gekregen dan verleden jaar. Er
is naar 122 landen uitgevoerd. Dat
klinkt wel groots, maar in feite ls er
een vaste kern van landen, die een
hoog percentage afnemen. De groot
ste afnemer is West-Duitsland. Het
nam twee miljoen kilogram meer af
en kwam op 28500.000 kg. De waarde
steeg met vijf miljoen gulden tot f91
miljoen. De gemiddelde prys per kilo
gram ligt niet hoog, n.l. op f3,19, te
gen f3,27 verleden jaar. De oorzaak
hiervan kan pas uit de definitieve
cijfers over de verkoop in aantallen
worden vastgesteld.
Herdenking Willem Pijper
ma van Willem Pyper het vioolcon- leiding van Charles de Wolff. Voorts
cert van deze Nederlandse componist zal Jacques Meijer volgende maand
te spelen met het Radio Philharmo-I samen met die Nederlandse top-vio-
nisch Orkest. list Herman Krebberrs op vier plaat-
Op 18 maart is het 20 jaar gele
den dat Willem Pijper, wiens talrijke
leerlingen tot de huidige componis
tengeneratie behoren, in Leidschen-
dam overleed. Hat. concert wordt op
4 februari door de Nederlandse Ra
dio Unie opgenomen en zal later wor
den uitgezonden. Het concert staat
onder leiding van de dirigent Emest
Bour uit Baden-Baden. Het viool
concert. van Pijper is voltooid in
sen in het noorden het dubbelcon
cert in a kl. van Bach spelen in een
uitvoering door het Noordelijk Fil
harmonisch Orkest. Meyer en Kreb-
bers zullen in dit concert ook het
Concerto Grosso voor twee violen en
orkest van Vivaldd spelen. Voorts
staan op het programma de Anti-
fone voor slagwerk van Hanz Werner
Henze en de 5de symfonie van Beet
hoven
gevoegd bij de aangrenzende Indiase
staat Maharasjtra dan wel recht
streeks bestuurd moet blijven doof
de centrale regering in Nieuw Delhi.
In het communiqué dat in Lissa
bon werd uitgegeven herinnert de
Portugese regering er aan, dat de
Jncliase autoriteiten na de verovering
van Goa in december 1961 beloofd
had dat de cultuur, de taal en de
rechtsinstellingen van het gebied
zouden worden geëerbiedigd. De re
gering in Lissabon doet op interna
tionale organen een beroep om „Goa
te behoeden veor vernietiging.
Op 16 november 1966 gaf de Haag
se sopraan Ank Reinders, die ook in
onze stad grote bekendheid geniet,
haar eerste liederenrecital in Londen.
Het succes was dermate groot dat
het recital maandag 23 januari a.s.
in het Haagse Diligentia herhaald zal
worden. Het programma omvat lie
deren van Scarlatti, Brahms. Strauss
Poulenc, Flothuis en Britten. Ank
Reinders zal worden begeleid door de
pianist Geza Frid.
Ank Reinders studeerde na beëin
diging van haar gymnasiumopleiding
enige jaren Franse taal- en letter-
kunde in Leiden en koos in die tijd
pas de muziek als definitieve rich
ting. Zij ontving haar opleiding van
de alt Theodora Versteegh in Den
Haag en van prof. Ferdinand Gross-
mann te Wenen. Bij Ernst Reichert
en Erik Werba studeerde zij liederen
repertoire en bij Elisabeth Hongen
operatechniek. Nog steeds werkt Ank
Reinders graag incidenteel bij de
Franse interpreten Noémie Perugia
en Pierre Bernac. Haar technische
leidsvrouwe is sinds enkele jaren de
paedagoge Lucie Frateur.
Als debuut rekent de sopraan haar
optreden in 1960 met het Residentie
Orkest o.l.v. Dean Dixon met het
„Exsultate Jubilate" van Mozart. Na
dien trad zy op in Wenen, Parijs,
Brussel, Antwerpen en diverse ste
den van Duitsland en Zwitserland,
op 6 december vertolkte zy te Bazel
de sopraansolo in het Requiem van
Brahms.
(Van onze kunstrediactite
Plastische
directie
„Iedere keer dat de Weens-Ameri
kaanse dirigent Erich Leinsdorf,
I chef-dirigent van het Boston-orkest,
j ln ons land zijn gastdlrecties komt
vervullen, verbiydt hy ons met zijn
muzikale Intenties.
Zijn entree gisteravond met het
Concertgebouworkest met de reeds de
vorige keer in het Holland-Festival
1965 door hem gedirigeerde „Sym-
phonische Permutaties" van Guil-
laume Landré waren ditmaal wel
niet nieuw, maar de wiskundige for
mules waarmee de componist zyn
werk had opgebouwd, bleken ook nu
niet van die emotionele en creatieve
kracht te zyn om de aandacht te
kunnen biyven boeien. Opmerkelijk
evenwel was Leinsdorfs keuze van
Roussels „Vierde Symphonie". Ty
pisch dat deze muziek sinds de
Fransman ze in 1934 schreef, altyd
is geprezen en niettemin steeds op
nieuw moet worden geïntroduceerd.
De muziek heeft boeiende lyriek en
ERICH LEINSDORF
vehement* ritmen. Het langzame
deel telt zyn climaxen en anticli
maxen, het Scherzo is een meester
stuk van instrumentale vondsten en
de rondo-finale is opgebouwd uit
I thematisch en ritmisch materiaal,
dat leidt naar een feesteiyk hoogte
punt.
Erich Leinsdorf heeft deze eigen
schappen ten volle weten te benut
ten in zijn plastische wijze van diri
geren en scherp toegespitste bewe
gingen voor de melodische lynen.
Deze en Leinsdorfs persooniyke visie
stelden Roussels muziek op het nl-
j veau van de circa 30 Jaar geleden
geschreven Franse muziek. Leinsdorf
bewaarde zyn grootste ontplooiing
voor Schuberts grote C-Dur Sym
phonie. Het is een symfonie van
j „Himmliche LèLnge", naar Schumann
eens heeft opgemerkt.
Ze is indeirdaad van lange tijdsduur,
circa 50 minuten, maar toch „zeurt"
Schubert niet met zyn thematlsoha
verwerkingen. Het is zyn meester
schap om daarop oneindig te kun
nen fantaseren.
Zo dirigeerde ook Leinsdorf deze
muziek, aanvankelyk te exact, maar
gaandeweg improviseren der, zoals
in deze Schubert-muziek past. Wel
licht zou de totaal-klank van intie
mer aard geworden zyn, indien Erich
Leinsdorf minder kwistig was ge
weest met een meervoudiger bezet
ting dan Schubert had bedoeld.
