proces tegen
Wilhelm Harster c.s.
Caravan-R.A.I.
groter dan ooit
Weigerden remmen
van vrachtwagen?
Brosio waarschuwt
tegen 'n Europees
veiligheidsverdrag
19 JANUARI 1967
LEIDSCH DAGBLAD
iak van de Nederlandse
den voor Duitse rechter
(Van onze correspondent in Bonn)
vandaag in München voor het Landgericht het proces
nazi-misdadigers Harster (62), Zöpf (58) en Gertrud
Jttke (64) begint, zal daarmee waarschijnlijk voor het laatst
t lot van 100.000 naar Duitsland gebrachte Nederlandse
burgers in een rechtszaal uitputtend worden behandeld,
de in 86 goederentreinen naar vernietigingskampen als
ischwitz en Sobibor gevoerde Nederlanders (het waren er
ecies 94.298) overleefden slechts 1.070 de ineenstorting van
tiers Derde Rijk.
periode waarin men documenten en
vooral het inzicht en de ervaring
miste tot 12 jaar veroordeeld,
waarvan hij er slechts 8 hoefde uit
te zitten. Hij keerde naar Duitsland
terug en bracht het op het minis
terie van Binnenlandse Zaken van
Beieren tot hoofd-referandiaris. Toen
bleek dat de Duitse justtitle hem
op de hielen zat, werd Harster op
„doktersadvies" met pensioen ge
zonden. Op 8 januari 1966 werd hij
tezamen met Zöpf, gearresteerd.
Harster werd beschuldigd van mede
plichtigheid aan gemeenschappelijke
moord in 82.856 gevallen.
AANKLACHT
a nauwe samenwerking met het
instituut voor Oorlogsdocumen-
Amsterdam, heeft het open
ministerie in München de aan-
samengesteld, die het moge-
[maakte het drietal voor de rech
te brengen.
laster was „Befehlshaber der
lerheitspolizei und des SD" in
triand van 1940 tot 1943. Volgens
directe chef Rauter zorgde Har-
l(für den exekutieven Abtransport
Juden". Uit Duitse rapporten
it hij naar voren als de plichtt
rouwe politieman, die de „Entju-
ig" in Nederland in feite regelde
doorvoerde.
arster was zo in de ware zin van
woord een „schrijftafelmoorde-
dat zijn naam tijdens de oor
geen begrip werd. De overleven-
onder wie leden van de Joodse
fl, konden na afloop van de oor-
zich niet herinneren de naam
ster ooit te hebben gehoord. Har-
werd in Nederland nog in de
Van 1 maart af
n kampeercarnet
onze Haagse correspondent)
1. maart af zal door de Fede-
m Internationale de Camping et
Caravanning enerzijds en de Al
ee Internationale de Tourism e
de Federation Internationale de
fomobiele anderzijds, samen één
mationaal kampeercarnet wor-
uitgegeven.
besluit is op Nederlands initia-
dezer dagen in Parijs genomen,
it jaren lang een controverse
bestaan tussen de FICC en de
FIA, zodat er twee verschil-
i internationale kampeercarnets
onden, die beide voor hun gebied
(êlfde boden.
Raad van Europa heeft reeds
963 haar leden-regeringen aan-
laar één carnet te erken-
voordelen voor de houders van
carnet (dat een oranje kleur zal
ren) zijn duidelijk: men krijgt
mogelijkheid van méér terreinen
Hik te maken in het buitenland,
ï.a.-verzekeringen, die bij het car-
horen, worden binnen drie jaar
orm met een maximum uitkering
een miljoen gulden per schade-
1 en (wat het belangrijkste is) de
organisaties zullen voortaan sa-
iwèrken bij het behartigen van de
fflgen van de kampeerders,
de FICC alleen al zijn 23 lan-
ver tegen woordigd. De organisa-
At 1.6 miljoen aangesloten „kam-
•gezinnen". De FICC-rally, die
1965 in Wassenaar werd gehou-
heeft dit jaar van 30 juli tot 5
listus plaats in Laxenburg bij We-
lerzoek
weegredenen
fa de kiezer
onze A'damse correspondent)
afdeling politicologie van het so-
aal- wetenschappelijk instituut
an de Vrije Universiteit in Am-
lerdam gaat tijdens de komende
trkiezingen voor de Tweede Ka-
icr een groot wetenschappelijk
nderzoek instellen naar de ma-
1 waarop de Nederlandse kie-
zjjn stem bepaalt. liet onder-
..s werdt gesubsidieerd door de
organisatie voor
wetenschappelijk onder-
>ek (Z.W.O.) en staat onder lei-
- mg van prof. dr. G. Kuypers en
I. A. Hoogerwerf.
onderzoek zal zich onder meer
op de voorstellingen die de
■fiezer zich maakt bij het bepalen
zijn keuze en op de beweegr
edenen die leiden tot de stembe-
allng. Er zijn uitgebreide vra-
inlijsten opgesteld. Deze zullen
de dagen na d© verkiezingen
r een instituut voor opinie-on-
erzoek worden voorgelegd aan
3! okeie duizenden kiezers in het ge-
ele land.
dergelijk onderzoek is hard no-
Wy weten hier te weinig af
i de beweegredenen van de
lemmers. Ons onderzoek is zuiver
etenschappeiijk. Het staat los
>n iedere politieke belangstel-
>g, zegt dr. Hoogerwerf.
eds enkele maanden na de ver
lezingen hopen de onderzoekers
e meest opmerkelijke resultaten
an de enquête te kunnen publi-
«ren. Het verwerken van de gege-
Medewerker
Zöpf was een van Harsters naaste
medewerkers. Tussen 1941 en 1943
reisde hij vaak naar Berlijn om daar
de nieuwste instructies te halen.
Als leider van het „Juden-referat IV
64" was hij de uitvoerder van Har
sters opdrachten. Bijna altijd was
Zöpf bij grote razzia's zelf aanwe
zig.
Tot de voornaamste assistenten
van Zöpf behoren de na berechting
in Breda opgesloten misdadigers
Fischer en Aus dei* Fünten. Op dolle
dinsdag maakte Zöpf zich haastig
uit de voeten. Bij zijn arrestatie
was hjj masseur in een revalidatie
centrum.
Gertrud Slottke is de ongrypbaar-
ste figuur van het drietal. Zij was
secretaresse in Zöpf's „Judenreferat".
Maar zij ijverde ver buiten haar op
dracht om, door naar Westerbork te
reizen en zich daar direct met het
lot van de gevangenen te bemoeien.
Prof. Presser citeert in zijn „Onder
gang" Abel Herzberg, waar deze over
Slottke schrijft:
„Ons aller Fraulein Slottke, met
haar tanige, fanatieke kop, die- ons
blijvend bij zal blijven als een nacht
merrie. Er trilde iets aan haar boven
lip, iets als heilige voldoening, wan
neer zij de wanhoop zag oplaaien die
ze teweeg bracht, bij vrouwen, die
zij van hun mannen, by kinderen,
die zij van hun moeder scheidde".
Fraulein Slottke werd door de
Duitse justitie na heel veel moeite
teruggevonden, als maatschappelijk
werkster. Zij verkeert onder borg op
vrije voeten.
Het proces in München zal voor
namelijk aan de hand van documen
ten worden gevoerd. Getuigen zijn er
bijna niet opgeroepen. De schrijfta
felmoordenaar Harster vooral zal in
deze rechtszaak dooi* de papierwin
kel die hij tijdens zijn misdadige ar
beid overhoop heeft gehaald, ten val
moeten worden gebracht.
Kempi
>ner
Kleur zal het proces krijgen door
het optreden van de felle openbare
aanklager Huber, maar ook door dat
van de befaamde nazi-vervolger, dr.
Kempner. Deze in Berlijn geboren
plaatsvervangende aanklager voor de
Amerikaanse regering in de Neuren-
berger processen vervult de rol van
neven-aanklager in het proces tegen
Harster, Zöpf en Slottke. Behalve in
opdracht van de nabestaanden van
de karmelietes en filosofe Edith
Stein, treedt Kempner ook op uit
naam van Otto Frank, vader van
Anne Frank, uit naam van de nabe
staanden van de gezusters Loeb, en
de erven van een aantal vooraan
staande Nederlandse Joodse jmisten,
die in de concentratiekampen om
het leven kwamen. Dr. Kempner ver
klaarde de namen van deze slacht
offers pas maandag tijdens het pro
ces bekend te zullen maken.
Dr. Kempner 'zei in een gesprek
de mening niet te delen dat het on
juist zou zijn het lot van een of meer
Joodse slachtoffers afzonderlijk te be
lichten. In Nederland is er kritiek op
uitgeoefend, omdat op deze wijze de
indruk zou worden gewekt alsof het
ene slachtoffer „belangrijker" zou
zijn dan het andere. Dr. Kempner
zei hierover dat het publiek nu een
maal de omvang van een massa
moord niet kan bevatten, en dat er
markante voorbeelden nodig zijn, om
begrip op te brengen voor wat er
geleden is.
Ongeluk met goederentrein
in Wezep in december '65
(Van onze Zwolse correspondent)
Met een daverende klap reed in de
vroege ochtend van 28 december 1965
een met stenen beladen vrachtauto
door de neergelaten overwegbomen
in Wezep. De wagen ramde een goe
derentrein, waardoor 8 tankwagons
ontspoorden, kantelden en in brand
vlogen. De ravage was enorm. Inder
tijd werd de aangerichte schade ge
schat op zo'n 1 miljoen gulden. De
bovenleiding werd over grote afstand
vernield.
De chauffeur
een 26-jarige
beek stond vi
oank terecht,
dicht
de vrachtauto,
Groes-
Zwolse recht-
dat de bomen
bleef doorrijden in
de hoop dat de bomen weer open zou
den gaan tegen de tijd dat ik bij d'e
overweg zou zijn aangekomen. Toen
ik zag dat ik het niet haalde, trapte
ik op de rem, maar er gebeurde
niets. Ik probeerde de handremook
'mets. Ik riep toen tegen mijn maat
Komt China
met satelliet
De Amerikaanse senator Henry M.
Jackson heeft verklaard dat com-
munisbisöh China wellicht binnen
een jaar in staat zal zijn een satel
liet in een baan om de aarde te
brengen. Jackson is voorzitter van
een militaire subcommissie van de
senaat. Hij heeft in een interview
verklaard dat een poging daartoe
waarschijnlijk in de eerste plaats om
prestigeredenen zou worden gedaan
met het doel aan te tonen dat China
geen achtergebleven gebied is.
Verder is hij van mening dat Chi
na binnenkort misschien ook een
bal.istisch projectiel voor de mid
denafstand zal hebben. In het begin
van de jaren zeventig zal het dan
etn intercontinentale raket ontwik
kelen. Hij verklaarde dat er op
atoom- en raketgebied beslist geen
chaos heerst in China. Het werk
aan deze projecten wordt verricht
door competente technici.
NAVO-secretaris beducht
voor Russische macht
De secretaris-generaal van de i Volgens de secretaris-generaal
NAVO, Manlio Brosio, heeft gisteren wordt er thans over een dergelijk
gewaarschuwd tegen de vervanging veiligheidsverdrag gesproken.
de verdragsorganisatie door
pan-Europees veiligheidsverdrag. Dit
zal volgens hem leiden tot de uit
eindelijke heerschappij van Sowjet-
Rusland over heel Europa. Brosio uit
te deze waarschuwing bij de herope
ning van het NAVO-defensiecollege.
dat vanuit Parijs naar Rome Is ver-
Mr. J. M. L. Th. Cals ls niet alleen
als minister van staat uitgenodigd
om op 27 januari de Caravan-RAI
1967 in het RAI-gebouw in Amster
dam die tentoonstelling sluit weer
op 5 februari te openen. Mr. Cals
was al te laat, aldus het relaas van
de chauffeur, die na het ongeluk nog
v/eken in het ziekenhuis heeft gele
gen met beenklachten.
Dat de remmen hadden geweigerd
geloofde de officier niet zo erg, voor
al itioen twee geturgeincidieskundligen
van de politie haddlen verklaard,
dat volgens hen het remsysteem
",an trekker en aanhanger in orde
v/as geweest. In zijn requisitoir zei
de officier van justitie dat het on
geluk veel meer te wijten was ge
weest aan oververmoeidheid en daar
door onoplettendheid van de be
klaagde, die al vanaf half drie in de
nacht in touw was geweest. De offi
cier van justitie eiste drie weken ge
vangenisstraf.
Het pleidooi van de verdediger was
gebaseerd op het feit, dat er hele
maal geen remsporen waren gevon
den en dat alle officiële rapporten de
mogelijkheid niet uitsluiten, dat de
remmen tijdelijk defect waren. Hij
vroeg daarom vrijspraak wegens
iets met die wagen,
hettwijfel. Uitspraak over 14 dagen.
minimum
1 ir Dezer dagen is het Wereld m
Natuur Fonds (World Wild- i|
jg life Fundna omvangrijke g
voorbereidingen begonnen
1 met de uitvoering van een g
actie voor het behoud van g
1 een van de ergst bedreigde y
g diersoorten, de Javaanse g
neushoorn. Van deze dier- y
jg soort zie foto) zijn nog g
slechts tussen de 24 en 40 ex- g
1 emplaren in leven. Om de le- jg
1 venswijze en levensvoorwaar- g
f§ den van deze zeer zeldzame
1 neushoornsoort te onderzoe- g
H ken heeft het Wereld Natuur y
1 Fonds tivee wetenschappelij-
g ke deskundigen benoemd, g
1 Een van hen. de Belgische s
1 bioloog dr. Jacques Verschu- g
H ren o.m. bekend door zijn m
H werk.in het Albertpark in de n
Kongo is kortgeleden zijn g
1 onderzoek in het laatste y
g woongebied van de Javaanse g
y neushoornhet reservaat y
Oedjon Koeion, begonnen. In y
g het voorjaar zal hij worden g
g afgelost door een Zwitserse y
g collega. Deze actie tot be- g
1 houd van de Javaanse neus- y
g hoorn wordt o.m. gefinan- g
g cierd uit bijdragen, welke g
g door Zwitserse industriën en y
gi particulieren aan het Wereld g
y Natuur Fonds ter beschik- n
king zijn gesteld.
namelijk ook een enthousiast be
zitter van een caravan. Dat bUjkt
wel uit zijn woorden na de val van
zijn kabinet toen een gedwongen
verhuizing uit het Catshuis ter spra
ke kwam: „Dan kan ik altyd nog
terugvallen op mijn caravan". Dat
onder het kabinet Cals de caravan-
asting werd verhoogd nemen de
organisatoren op de koop toe: „Wij
iilen ook sportief zijn".
De Caravan-RAI 1967 wordt gro
ter dan zijn voorgangers. In totaal
ïu 13.000 vierkante meter stand
ruimte worden ingenomen door 90
standhouders 15 meer dan vorig
jaar die 80 merken caravans uit j
Engeland, Nederland, West-Duits-
land, België. Frankrijk, Italië, de Ver.
Staten, Oost-Duitsland en Zweden
zuJlen exposeren.
Ons land telt thans bijna 60.000
uavans: 4 pet van alle automobi
listen heeft er één. Het hoogste per
centage van het Europese continent.
De groei van het park is overigens
het vorig jaar afgeremd door de ver
hoogde belasting. Toch verwachten
de organisatoren van de tentoonstel
ling, dat het gebruik van een cara
van voor de vakantie maar ook voor
het doorbrengen van de vele vrije
tijd (de gemiddelde Nederlander is
volgens de statistieken 130 dagen
per jaar vry) nog zal toenemen.
Ook de rijksdienst voor het natio
nale plan heeft al berekend, dat de
kampeeraocommodaHie in 1980 ver
dubbeld zal moeten zijn.
Bij de caravans is een streven van
de fabrikanten om grotere en duur
zame wagens op de markt te bren
gen. Noviteiten op de komende ex
positie zijn casco's, bouwpaketten,
elektrisch uitklapbare vouwwagens,
caravans, die met een simpele hand
greep in een boot veranderd kunnen
worden en een uit twee caravans
samengestelde oungalow, die met een
prijs van ruim f 25.000 het hoogst
geprijsde object is.
„Als zo'n verdrag bereikt wordt
door het afwenden van de Verenigde
Staten en Canada en de verzwakking
en ontmoediging van Duitsland, zou
dit in de kaart spelen van Rusland
en dit land uiteindelijk tot scheids
rechter en meester van Europa ma
ken", aldus Brosio, die daaraan toe
voegde dat naar zijn mening geen
enkel land in Europa zich nu of in
de afzienbare toekomst met Rusland
kan meten.
Amerika's rol in de verdediging
van Europa hangt volgens Brosio
niet alleen af van de Amerikaanse
verplichtingen, maar ook van de wil
en de bereidheid der Europese lan
den om zichzelf te verdedigen.
„Als Europa zichzelf voor de mal
houdt door te denken dat het in de
huidige sfeer van ontspanning onge
straft zijn last kan verlichten, zal
daardoor niet alleen zijn eigen
defensie gevaarlijk verzwakt worden.
Het zal ertoe leiden dat de Amerika
nen zich gaan beraden over hun zwa
re verplichtingen op dit continent"
aldus de secretaris-generaal van de
NAVO.
Nezifo beboet
Een kikvorsman en een brand
weerman zoeken bij het licht van
een lantaarn naar twee slacht
offers van een ernstig ongeluk,
dat gisteravond plaats had op de
hoek van de Minervalaan en de
Stadionkade in Amsterdam.
Waarschijnlijk heeft de vrouw
achter het stuur van een perso
nenauto gedacht, dat de Miner
valaan eindigde met een brug
naar Buitenveldert. De brug zal
er te zijner tijd komen, maar nog
mondt de Minervalaan uit in het
Zuideramstelkanaal. In volle
vaart reed de auto de steile walle-
kant af. Twee van de vier inzit
tenden van de auto verdronken:
mevrouw A. GeertsemaOomkes
(58), die de auto bestuurde, en
mevrouw L. H elf riekGeertsema
(25). Agent van politie A. van der
Vlies ging als eerste na het on
geluk te water en hielp de over
levenden, de heer Helfrich (29)
en zijn 21-jarig nichtje K. J. Seu-
bring, op de wal klimmen.
CHU: percentage
werklozen is
onaanvaardbaar
Jeremv Thorpe (37)
nieuwe leider
Britse liberalen
(Van onze Londense correspondent)
Overeenkomstig de verwachting is
de 37-jarige advocaat Jeremy Thor
pe, tot opvolger gekozen van de af
getreden Britse liberale leider Jo
Grimond. Thorpe, die sinds 1959 deel
uitmaakt van het parlement, werd
als Grimonds natuurlijke opvolger
beschouwd. Hij is een enthousiaste
figuur en nogal luidruchtig. Thorpe
is een produkt van de beroemde kost
school Eton. Als zodanig draagt hij
het sociale etiket van zijn voorgan
ger en van de thans sniel verdwij
nende oude garde der conservatieven.
Politiek gezien staat Thorpe bekend
als een links-georiënteerde liberaal.
De kortstondige crisis in liberale
I kring over Grimonds opvolging
IIPCl3 f)0'l II O" schijnt hiermee bedwongen, hoewel
I sommigen in Grimonds aftreden het
bewijs zien dat de liberale party in
Engeland geen toekomst meer zou be
zitten.
Een probleem ls dat Thorpe in zyn
kiesdistrict (Noord-Devon) slechts
een magere meerderheid heeft. BU
een ommekeer van het politieke ge
tij kan deze zetel die hij op de To
ries veroverde, gemakkelyk weer ver
loren gaan waarop na de volgende
algemene verkiezingen de liberalen
opnieuw een leider zouden moeten
aan wy zen.
van premie
(Van
correspondent)
Haagse economische po
litierechter heeft het onderling zie
kenfonds Nezifo tot f 251 veroor
deeld omdat het fonds vorig jaar na
de algemene pry zenbeschikking van
minister Den Uyl de verzekeringspre
mie met 20 tot 25 procent heeft ver
hoogd zonder dat dit door externe
kostensty gingen was gerechtvaar
digd. Het Nezifo zal tegen dit von
nis hoger beroep aantekenen.
Namens het fonds betoogde adv»-
caat mr. S. L. Buruma dat het ver
zekeringsbedrijf niet onder de pry-
zenbeschikking kan vallen.
Bovendien betoogde mr. Buruma
dat de pryzenmaatregel van minis
ter Den Uyl niet rechtsgeldig was,
omdat volgens de prijzenwet alle mi
nisters hadden moeten mee-onderte-
kenen. Dat is niet gebeurd.
Het Nézifo had best ontheffing
kunnen krygen van de maatregel,
maar heeft hierom opzetteiyk niet
gevraagd, omdat het een principiële
zaak betreft, waarin zy het spits
afbyt voor het gehele schadeverze
keringsbedrijf, aldus pleiiter.
In zyn vonnis overwoog de econo
mische politierechter mr. Hierneiss
dat de risicofactor ten aanzien van
de verstrekkingen per tydseenheid
(liggeld, dokterskosten) hetaelfde is
gebleven en dat het Nezifo dus wel
degeiyk in overtreding is geweest.
(Van
parlementaire redactie)
Duitse vijfling
I De ïysttrekker van de Christeiyk-
Historische Unie by de komende
tweede-kamerverkiezingen, mr. Beer-
nink, heeft gisteravond in de poli-
tieke televisie-uitzending van zyn
party verklaard dat de CH.U. na de
verkiezingen alleen aan een kabinet
zal deelnemen als de werkgelegen
heid centraal wordt gesteld in het
programma van dit kabinet.
De tweede voorzitter van de C.H.U.,
de heer Van Mastrigt, noemde het de laatste
p- rcentage van 8 a 12 procent werk
ei*.
overleden
De Düsseldorfse vij fling Ja-
nuschek die dinsdag, twee maanden
to vroeg, werd geboren, heeft het le
ven niet kunnen behouden. De vier
jongens en een meisje werden bin
nen 9 minuten na elkaar geboren
en stierven binnen 30 uur.
Een arts in de universiteitskliniek
Düsseldorf heeft verklaard dat
an de vy fling kort na
gisteravond is overle-
Iozen in sommige gebieden van ons I den. Drie van de kinderen waren in
land onaanvaardbaar. Hy vroeg zich j de nacht van oinsdag op woensdag
af of de maatregelen die het kabi- i reeds overleden. Gistermiddag over-
niet-Zyistna ter bestrijding van die leed het vierde kind.
werkloosheid heeft genomen voldoen- j De moeder, de dertigjarige Rose-
de zyn. Volgens hem moet de over- i marie Januschek, maakt het goed.
heid financiële middelen beschik- j Het echtpaar was jarenlang kin-
llllllllllllllllllllillllllllllllllllllllM
V rouwelijk
stempel op de
auto
De voormalige Engelse mode
ontwerpster Pauline Talou (32)
is sinds enige tyd toegevoegd
als enige vrouwelijke represen-
tante aan de staf van auto-ont
werpers by de Engelse Ford
fabrieken.
Ze drukte haar stempel reeds
op Let uiterlijk, het interieur en
de gerieflykheid van de onlangs
geïntroduceerde Cortina-serie.
Op het ongenblik houdt ze
nauwlettend de mode in metallic
kleuren in het oog, waarvan er
reeds vier in het Ford-program
ma te verkrygen zyn en ze is
er van overtuigd, dat deze kleu
ren in de toekomst veel popu
lairder zullen worden dan het
normale lakwerk.
Ze houdt niet alleen de kleur
in de auto-industrie in het oog.
maar ook die in de mode voor
dameskleding. Op die manier
vormt ze zich een indruk, welke
kleur geaccepteerd wordt door
de kopers van de auto's van
volgend jaar.
Ze onderzoekt ook de speci
fiek vrouwelijke problemen aan
een auto. zy moet er voor wa
ken, dat geen bekled ingsstoffen
worden gekozen, die ladders in
dameskousen kunnen veroorza
ken, dat knoppen niet een zoda
nige vorm hebben, dat lange da-
mesnagels er op kunnen breken,
dat deurknoppen niet achter ja
ponnen kunnen biyven haken of
tere stoffen kunnen doen scheu-
Zo wordt er by het ontwerpen
van nieuwe auto's steeds meer
rekening gehouden met de wen
sen van de vrouw.
