Koptische kloosters
in de wadi Natrun
Bezoek aan oude nederzetting
Russische leiders
sporen ook aan tot
arbeidsdiscipline
India en Pakistan
teleurgesteld over
kwestie-Kasjmier
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA IS
Wunen Cairo en Alexandrië
lek&ich een woestijn uit, zoals
U ich meestal een woestijn
)orstlt: zandduinen, een enkele
lunimatige) oase en wat noma-
fcjj. )oor deze woestenij lopen
een paar wegende
op militair terrein. Alleen
pesert Road" (letterlijk:
is toegankelijk voor
en hierlangs vervoert
Us toeristen en autochtho-
in Cairo naar Alexandrië.
Wipasseren de pyramiden van
izeh Enkele kilometers verder
I eeimilitaire controlepost.
ÏOn?veer halverwege is een
leisirplaats waar men tankt, de
yto'iat nazien en iets kan ge-
ruikn.
Wèelijk van deze Desert Road,
p oreveer 20 km van het „Rest-
pus'i staan in de Wadi Natrun
nkei Koptische kloosters uit de
ie oiw.
De<us met toeristen gaat door
lexandrië; ik stap als enige
IDezkloosters zijn per jeep bereik-
;ebaande wegen bestaan niet
zyn ondergestoven.
'Viaebarentaal, Engels en Frans,
een ober dat ik een jeep wil
EinHet kost een uur onderhan-
n 'óór een passerende Arabier
idis voor 1 Egyptisch pond
[8.40 enkele uren van zijn tijd op
off en.
Molmmed Ali ben Yussef gaat
jee s gids; men verdwaalt snel.
(et pi verandert in zandrichels en
uilen Wij zien alleen wat kamelen;
jnks ei zoutmeer. De Wadi Natrun
jgt m<r dan 20 meter onder de zee-
piegeen was in de oudheid al be-
end m deze meren. Het natron
rerd ebruikt voor mummificeren,
lu no voor zeepbereiding.
Na -n half uur doemen de twee
Schtsijgelegen kloosters op: Deir
inba ishoi en Deir Es-Surian.
Dreende muren van 10' meter of
logeromringen de kloosters. Wij
toppi bij Anba Bishoi. Een kleine
oort^ de enige toegang. Na lang-
lurigtrekken aan een belletouw dat
ivere muur hangt, hoor ik gemom-
lel chter de deur; de gids ant-
;ooit.
|Esn later doet een gebaarde, ta-
|if monnik open, gekleed in een
w-te pij, witte toerban (muts).
k heb geen toestemming dit kloos-
te bezoeken. Na overleg met de
perieur" worden we toegelaten,
lader Daniël leidt ons rond en ver-
t wat hier volgt.
W oestij nkloosters
de 3de en 4de eeuw ontston-
n verschillende gemeenschap-
n in de buurt van Alexandrië,
lar een ascetisch leven werd
gestreefd. Eerst in de steden,
ter er buiten, als nederzettingen
n „anachoreten" in afzonder-
fee cellen.
$ij deze groepering cellen werd
n kapel gebouwd en in de 5de
jtw) ontstonden zo kloosters zon-
r ommuring, waarin de „desert
thers" (woestijn monniken)
ifden.
Dit klooster werd gesticht door
ïba Bishoi, een volgeling van Ma
rios (niet die van Cyprus, met de
krd!).
De monniken leefden armelijk en
orzagen in hun onderhoud door het
ichten van manden.
Dp zaterdag en zondag werden in
1 kapel diensten gehouden, waarna
Sn terugging naar de cellen. Door
t geringe contact kwam het voor
I overleden monniken enkele we
ll in hun cellen lagen, voor men
in miste. v.
Refectoria
Op zaterdagnacht at en sliep men
de kerk. Later, toen het aantal
onniken toenam, werden „refecto-
k" (eetzalen) gebouwd. In deze re-
ctoria werd aan de agapè (liefde-
laaltijd) deelgenomen. Uit overleve-
hg weet men dat in de 7de eeuw
a 5000 monniken in deze kloosters
efden.
jln de kerk zien we een aanzienlijk
ntal iconen. De vloer is prachtig
jlegd; glazen kronen zorgen voor de
ttiichting. De zuidelijke haikal is
in doopkapel.
Via een doorgang komen we in het
ifectorium, overdekt door een aan-
II lage koepels.
Het refectorium ligt in de regel aan
westzijde van de kerk. Een parallel
tag geeft door middel van verschil
lede poorten toegang.
!De lage, lange tafel lang ook in
kband met de vele pelgrims vroe-
ADVERTENTIE
Bloemen
brengen
sfeer
het zit 'm «Wj
i de grootte
i het boeket,
maar in de manier
waarop u het neerzat
ger is aan één zijde afgerond. Hier
zaten de abt en zijn gasten.
Nu gebruikt men het refectorium
niet meer; ook de fresco's zijn ver
dwenen.
We bezoeken de oude korenmolen
met zijn houten raderen, het mecha
nisme werkt nog. De molen wordt
niet meer gebruikt; het is nu goed
koper meel te kopen.
De put vol water, 50 meter diep
is overdekt met balken en takken,
en wordt ook niet meer gebruikt. Me
chanisch wordt water opgepompt.
Grimmig fort
De monnik gaat verder:
Bedoeïnen plunderden geregeld
de kloosters en vermoordden de
monniken. Daarom bouwde men
de zgn. qusur, torens met ophaal
bruggen die men via een poort
huis kon bereiken. Hierin trokken
de monniken zich terug en pleeg
den passief verzet.
Wij passeren de loopplank met
gammele leuning. Het grimmige
fort heeft kleine spleten voor
licht en lucht en bestaat uit 3
verdiepingen. De onderste is aar-
deduister, door het ontbreken van
openingen. Hier werden voor
raden bewaard.
Op de eerste verdieping is een ope
ning van een tweede put en een
oven; hier waren vroeger de leef
ruimten.
Iets hoger zien we de lier waarmee
de brug werd opgetakeld.
Boven is een kapel die nog in ge
bruik is, gewijd aan de aartsengel
Michaël. Het dak heeft drie gaten,
waaronder cellen waarin monniken
leefden.
Put tier martelaren
Het uitzicht over de woestijn is
fascinerend van deze hoogte. Enkele
honderden meters verder zien we het
klooster Deir Es Surian. Dit klooster
is waarschijnlijk de bekendste van de
vier, vooral om zijn bibliotheek.
In de 6de eeuw werden buiten
de kloosters kerken gesticht die
gewijd waren aan de „Theotokos", de
„moeder Gods".
Een meningsverschil over de onver
gankelijkheid van het lichaam van
Christus was hiervan de oorzaak. Zij
kregen de naam van het klooster
waarbij zij behoorden.
Enkele eeuwen later vervaagden
deze ketterse gedachten, en werden
deze kerken weer verlaten.
Alle kerken zijn nu verdwenen,
behalve die van Anba Bishoi. Hieruit
is het klooster Surian ontstaan. De
kerk werd door een vertegenwoordi
ger van de regering opgekocht voor
Syrische monniken.
Men vindt hier de cel van Anba
Bishoi, de „put van de 49 martela
ren" en de tamarinde van Sint-
Ephrahim. Hierover bestaan enkele
legenden.
In 444 werden negenenveertig mar
telaren door barbaren vermoord. Na
de moord spoelden de barbaren hun
zwaarden af in de put van Anba
Bishoi. Het water van deze bron zou
sindsdien een heilzame werking heb
ben.
Een andere legende verhaalt dat
Ephrahim, een anachoreet uit Syrië,
Anba Bishoi in zijn cel bezocht. Hij
liet zijn staf buiten.
Weer buiten gekomen, zag hij dat
zijn staf had wortel geschoten. Deze
boom heet sindsdien „de tamarinde
van St.-Ephrahim".
Zo leven deze monniken hier met
hetzelfde ritueel en dezelfde gewoon
ten zoals him voorgangers dit dui
zend jaar terug deden.
Nog steeds hebben zij hun vaste
plaats in de kerk als het evangelie
van Marcus wordt gelezen.
De woestijn houdt hen nog in de
zelfde afzondering als in de 4de eeuw.
De Egyptenaar wordt ongeduldig;
hij moet nog naar Alexandrië.
Vader Daniël brengt ons naar de
poort. Een handdruk en we staan
weer buiten.
De jeep start gelukkig nog. Achter
ons verdwijnen de kloosters snel als
schimmen in het vale licht van de
namiddag; een fata morgana haast.
De bus naar Cairo is vol slaperige
mensen. De zon gaat onder, de woes
tijn versombert snel.
Tegen 5 uur leeft men op. De bus
stopt, een emmer water wordt i
gedragen. Meegebrachte flessen gaan
van mond tot mond; zelfs een Shell-
blikje. Broodjes worden tevoorschijn
gehaald en men steekt 'n eerste siga
ret op. Voor vandaag is de ramadan
weer voorbij.
Ir. G. J. DE WIT.
beg
onnen
De opening van een van de
cellen op het dak; op enkele
honderden meters afstand staat
het klooster Surian.
Verdwenen kunst
Nadat deze qusur waren gebouwd,
vervolgt de monnik, overleefde men
de aanvallen, maar kerk en refecto
rium konden nog worden geplunderd.
In de 9de eeuw begon men daarom
muren om het complex te zetten.
Hierin was slechts één poortje; mees
tal hees men bezoekers op.
Later, in de 14de eeuw, vervielen
de kloosters tot armoede door de
zwarte dood (de pest); landbouw
gronden werden niet meer bewerkt en
het aantal monniken liep terug.
In Surian zelfs tot één. Nu leven
in Anba Bishoi vijfentwintig monni
ken; in Surian veertig. Meestal ont
wikkelde mensen die het Koptische
monachisme in de oorspronkelijke
vorm trachten na te leven.
Veel kunstschatten zijn ver
dwenen uit deze kloostersver
brand door de monniken, aange
tast door vocht of weggehaald
door schatten)agers. Vooral op de
Duitsers heeft men het niet erg
begrepen: „Tischendorf leende de
Codex Sinaïticus en gaf hem
nooit terug".
Op de binnenplaats zien we nog
een paar bomen en wat nieuwere
cellen. Tegen een muur ligt een
oud deurtje, nu vervangen door
de ijzeren poort.
Proces
tegen Bobby Baker
In Washington is het proces be
gonnen tegen Robert G (Bobby)
Baker, eens een beschermeling van
president Johnson, die wordt
schuldigd van diefstal, belastingont
duiking en oplichting in gemeen
schap in de tijd dat hij secretaris
van de Democratische meerderheid
in de senaat was. Hij werkte toen
nauw samen met de toenmalige se
nator Lyndon Johnson, die later vi
ce-president werd onder president
Kennedy en nu president is. Ver
wacht wordt dat het proces langer
dan twee maanden zal duren. De
rechter heeft bepaald dat de jury in
afzondering moet blijven, om te voor
komen dat zij wordt beïnvloed.
Baker bezat in Washington grote
invloed totdat een vriend hem in
1963 aanklaagde wegens inbreuk op
een regeringscontract. Johnson heeft
hem eens „een van mijn betrouw
baarste, kundigste en meest toege
wijde vrienden" genoemd, maar liet
hem na de onthullingen vanzelfspre
kend vallen. Als secretaris verdiende
Baker bijna twintigduizend dollar
per jaar (f70.000), zijn vermogen
werd in 1963 op meer dan twee mil
joen dollar geschat.
Westelijke waarnemers in Moskou i Een vooraanstaande econoom, die
achten het niet uitgesloten dat de mogelijk zinspeelde op de oorzaak
leiders van het Kremlin hun reis van de moeilijkheden, klaagde on-
door het land om met plaatselijke
partijleiders te praten over de ge
spannen betrekkingen met China
tevens gebruiken om de fabrieksar
beiders tot grotere Inspanning en
discipline aan te sporen .In de offi
ciële pers zijn aanwijzingen te vin
den, dat de invoering van de econo
mische hervormingen niet zo soepel
verloop als het Kremlin hoopte. Het
grootste probleem ir vermoedelijk, de
onregelmatige aanvoer van grond
stoffen voor de industrie. Ook zijn
er hardnekkige, maar onbevestigde
berichten over arbeidsonrust in ver
scheidene steden. In de pers komen
herhaaldelijk aansporingen voor om
de arbeidsdiscipline te vergroten.
Men neemt aan dat de economische
leiders enige moeite hebben de ar
beiders duidelijk te maken welke
voordelen zij op de duur van de her
vormingen hebben. Het nieuwe sy
steem geeft de fabrieksdirecties een
ruimere mogelijkheid tot eigen ini
tiatieven en de arbeiders meer be
lang bij goed werk.
langs dat het extra geld voor pres
tatietoeslagen soms meer aan de di
recties en technici ten goede komt
dan de gewone arbeiders.
ADVERTENTIE
aan tulpen In allerlei kleuren
Via een loopplank met een
gammele leuning bereikt men het
fort.
Drie gewonden
bij ontploffing
in kininefabriek
•*- De piramiden van Gizeh liggen
dicht langs de woestijnweg.
ADVERTENTIE
•en belofte teeeftjfc'
Premier Indira Ghandi van In-.ven zitten. De verklaring van Tasj»
dia heeft er gisteren voor gewaar- kent werd een jaar geleden getekend
schuwd, dat tweedracht tussen In
dia en Pakistan beide landen zal ver
zwakken en de vooruitgang ver
tragen. In een rede ter gelegenheid
van het feit dat de verklaring van
Tasjkent een jaar geleden door In
dia en Pakistan werd ondertekend,
pleitte mevr. Ghandi met kracht
voor samenwerking tussen beide lan
den.
Mogelijk waren de verwachtingen,
in Tasjkent gewekt, niet volledig be
waarheid, maar dit mocht geen re
den zijn om verder maar stil te biy-
Maddox gouverneur
Drie personen zijn gistermiddag V3I1 CcOF^ifl
gewond bij een explosie in de Neder- O
landse Kininefabriek N.V. aan de
Straatweg in Maarssen.
De ontploffing deed zich voor in
de proeffabriek. Omwonenden hoor
den twee knallen en zagen daarna
hoe het gebouw in brand raakte. Een
gedeelte van de proeffabriek (onge
veer tachtig vierkante meter) is uit
gebrand.
Bij de ontploffing zijn de 40-jarige
analist M. de Ridder, de 27-jarige
analist L. Ravestein en de 29-jarige
bankwerker H. J. Dekker, allen uit I J
Maarssen, licht gewand. Zij zijn metfederale oppergerechtshof
brand- en scherfwanden naar het j oppergerechtshof van Georgia
Academisch Ziekenhuis in Utrecht i ï™"?1 tót conclusie dat
Lester Maddox, voormalig restau
ranthouder die zijn ondergeschikten
placht uit te rusten met bijlstelen
om negers uit zijn zaak te weren,
is gisteren door de wetgevende ver
gadering van de Amerikaanse staat
Georgia met 182 tegen 66 stemmen
tot gouverneur verkozen.
De 51-jarige Democraat Maddox
kreeg evenmin als zijn Republikein
se tegenstander Howard Callaway
de vereiste meerderheid bij de ver-
j kiezingen van vorig jaar november.
overgebracht.
De bedrij fsbrandweer was de brand,
waarbij ook een sterke rookontwik
keling ontstond, snel meester. De
Maarssense brandweer verrichtte de
nablussingswerkzaamheden
De ruimte van de proeffabriek,
waarin de ontploffing zich voordeed,
is flink beschadigd. Tot nu toe tast
men over de feitelijke oorzaak van
het gebeurde nog in het duister. De
explosie ontstond, toen men bezig
was met een chemische proefopstel
ling, waarbij ook benzol werd ge
bruikt.
GELDTAS VAN
POMPBEDIENDE
GEROOFD
Een automobilist heeft gistermid
dag de geldtas van de bediende van
een benzinepomp aan de Australië-
laan op het Utrechtse Kanaleneiland
geroofd. Er zat een bedrag in van
f 415.28. Bovendien betaalde de auto
mobilist ztfn rekening van f 27.61
niet. Van de dader ontbreekt elk
spoor.
De onbekende automobilist liet te
gen één uur gistermiddag bij de ben
zinepomp zijn autotank en een Jerry
can vol doen. De pompbediende ont
dekte dat hij zijn bonboekje was ver
geten. HU ging naar binnen om het
te halen en deponeerde, zoals hu in
dergelijke gevallen altijd gewend was
te doen. de geldtas op de benzine- j
pomp. Toen hij terug kwam waren
auto. automobilist en geldtas ver-1
dwenen.
De rover is ongeveer dertig jaar,
1.85 meter lang en heeft een gezet
postuur. Hij heeft zwart achterover
i gekamd maar, een zwarte snor en
draagt een donkere bril met zwaar
montuur. Hij rUdt in een groen ge- I
kleurde Ford Taunus 12 M. bouwjaar
1965, De Utrechtse politie wil graag
i worden geïnformeerd als men deze j
l man mocht zien.
de wetgevende vergadering van
staat krachtens de grondwet van
Georgia het recht heeft de gouver
neur te kiezen ingeval van het ont
breken van een definitieve uitslag
by de verkiezingen.
Maddox verkocht zün zaak na het
van kracht worden van de wet op de
burgerrechten van 1964 die bepaalde
dat er geen rassendiscriminatie in
openbare gelegenheden mag voorko
men.
Macao buigt
nog dieper
De regering van de Portugese en
clave Macao in China heeft gisteren
het op natianalistisch-China georiën
teerde centrum voor hulp aan vluch
telingen gesloten. De maatregel
wordt gezien als een nieuwe stap in
de richting van een volledig verbod
op nationalistisch-Chinese politieke
activiteit. Op aandringen van com-
munistisch-China waren reeds de
nationalistisch-Chinese vlaggen ver
boden.
na de oorlog tussen India en Pa
kistan, die was uitgebroken in ver
band met het geschil tussen beide
landen over de grensgebieden Djam-
moe en Kasjmier.
President Ajoeb Chan van
Pakistan liet in een boodschap aan
de Sow jet-Unie weten, dat India de
weg verspert die leidt naar een
vreedzame oplossing van de kwestie-
Kasjmier. Hy zei dit in een bood
schap aan premier Kosigin ter ge
legenheid van de eerste verjaardag
van de verklaring van Tasjkent.
„Het is voor ons even teleurstel
lend als het voor u moet zyn, dat de
belofte die de verklaring van Tasj
kent inhield, niet volledig is bewaar
heid", schrijft Ajoeb. „Ik moet be
kennen dat wy tot dusverre India
er niet van hebben kunnen overtui
gen dat zolang het geschil rond
Djammoe en Kasjmier niet is opge
lost. de betrekkingen tussen onze bei
de landen onderhevig zullen biyven
aan spanningen, wy büjven echter
hopen dat India zal inzien welke
onmeteiyke voordelen een regeling
van het geschil inhoudt en dat het
op deze wyze een sfeer van harmo
nie en goede wil tussen onze beide
landen zal scheppen".
Zorgwekkende
prijsstijging
in België
De Belgische minister van Econo
mische Zaken. Van Offelen, heeft
zich gisteren in de Kamercommis
sie voor economische zaken heel wat
minder optimistisch uitgelaten over
het prysverloop in België dan eer-
ste-minister Van den Boeynanta
maandagavond in een nieuwjaarsre
de voor radio en televisie. Laatstge
noemde verklaarde, dat de inflatoi
re prysstijging was afgeremd en de
uitvoer de concurrentie aan kon.
Minister Van Offelen hield de
volksvertegenwoordigers echter voor,
dat de opwaartse druk op de prijzen
ernstig en vrij algemeen blijft. De
styging is een gevolg van stygende
produktiekosten en daarom zo zorg
wekkend, zei hy, omdat het concur
rentievermogen van de Belgische in
dustrie erdoor wordt bedreigd. Dit
kan de structuurcrisis van dit ogen
blik verergeren, aldus de bewinds
man.
ADVERTENTIE
OPRUIMING
SMYRNA KARPETTEN
140x190 van 122,50 voor ..mioxnnM. 83,90
170 x 240 van 175,voor 129,
200 x 300 van 245, —voor 188,—
230x315 van 315,voor 229,
SUPER AXMINSTER:
140 x 200 van 145,— voor 109.—
200 x 300 van 315,voor 238,—
225 x 315 van 355.voor 279.—
ENG. AXMINSTER TAPIJT:
366 cm breed van 178,— voor 128,p. str. m.
VERZET BOUCLR:
100 cm breed van 23.75 voor 17,90 p. m2.
380 cm breed van 104,— voor 82,50 per str. m.
SMYRNA TAFELKLEDEN:
135 cm. rond van 107,voor 83,90
140 xl70 van 105,voor 82,80
COUPONS Trap- en Ganglopers, Gordijnstof, Jabo tapijt.
INTERIEURVERZORGING
BULTHUIS - BOTERMARKT 23
