Zeeuwse boerenzoon geslaagd
tabaksfarmer in Canada
Boeiende tocht door het
Canadese tabaksland
jiji •li
li
i 4
t
^R|tL
Hartelijke ontvangst op
een bloeiend bedrijf H|
Poolexpeditie wacht
op aflossingsschip
DERDAG 29 DECEMBER 1966
De heer en mevrouw Tollenaar-
Haak hebben alle reden er vrolijk
uit te zien.
Kerstbezoek
van Russen
De leden van de Belgisch-Neder
landse zuidpoolexpeditie wachten met
ongeduld op de komst van het pool-
schip Magga Dan. dat omstreeks
20 januari a s. bij de Koning Boude-
wynbasis wordt verwacht, om hen
naar Europa terug te brengen. De
wetenschappelijke werkzaamheden
worden intussen gewoon voortgezet,
begunstigd door de zuidpoolzomer die
voor 24 uur zonneschijn per dag zorgt,
zo meldt de expeditie in haar jong
ste telegram aan Brussel.
De expeditie heeft met de kerst
dagen bezoek gehad van haar Rus
sische buren, die hun Belgische en
Nederlandse gastheren verrasten met
geschenken en vers fruit.
Niet alle expeditieleden vierden de
feestdagen op de basis. Een viertal is
nog aan het werk in het centrale ge- I
deelte van het Sir Rodane gebergte.
Zij zjjn in september van de basis
vertrokken en worden op nieuwjaars
dag pas terugverwacht. In het ge
bergte wordt geologisch onderzoek
verricht. Voor gletsjeronderzoek ztfn j
daar in 1959 en 1960 \jsbakens ge- I
plaatst, die nu worden gecontroleerd.
De temperatuur in het gebergte is
voldoende opgelopen om hier en daar
de sneeuw van de rotsen te doen
smelten, waardoor verschillende soor
ten mossen blootkomen. aldus deze
berichten.
Het is de bedoeling dat de Bel
gisch-Nederlandse expeditie om
streeks 6 februari as. het zuidpool
gebied met de Magga Dan verlaat.
Prinselijk paar
naar concert bij
NSO-lustrum
Prinses Beatrix en Prins Claus
hebben het voornemen een concert
bij te wonen dat door het Neder
lands Studenten Orkest wordt ge
geven ter gelegenheid van het derde
lustrum van het N.S.O.. op donder
dag 26 januari a s. in het Kurhaus
te Scheveningen.
„Maar mensen, daar kun je toch niet op bestaan. Da s armof
lijden!" Met een wat meelij-achtige blik keek de oude Zeeuwst
boer Haak uit Axel naar zijn dochter en schoonzoon, die eer
tabaksfarm bezitten in Delhi, in het hartje van het Canadese
tabaksdistrict in de provincie Ontario, waar 97 procent van alk
Canadese tabak wordt verbouwd.
„Zandgrond. Wat kun je daar nou mee beginnen vonr'
vader Haak, die zijn hele leven gewerkt had in de vette Zeeuw
se klei en die bij het horen van de naam zandgrond altijd dacht
aan die arme Drentse boerentobbers van zoveel jaren terug.
Zware machines helpen de farmer
hij het bespuiten van de tabaks
plant.
De oogsttijd geeft handen vol wen.
Ook voor de vrouw van de farmer, du
gedurende een week of vijf, zes de tij
delijke krachten moet verzorgen.
Ze verdienen met dit werk zo n 18
dollar per dag. Gelet op het feit, dat
gedurende a) die tijd een vijftien men
sen op de Tollenaar-farm werk vin
den, hakt het arbeidsloon er nog
al diep in.
In de droogschuren
NA DE PLUK worden de tabaksbl*
deren aan stokken geregen en opge
hangen in de droogschuren (barnsi
Van wat daar gebeurt hangt voor d<
farmer ontzettend veel af. In elk van
de zeven schuren in elke barn gaat
de oogst van 6 acre had de heer
Tollenaar 12 gaskachel* staan. Op
de juiste temperatuur komt het aan.
Zijn de bladeren droog, dan moet
door kleppen boven in de zijwanden de
vochtige lucht worden binnengelaten,
welke het knappendrdroge blad weer
soepel maakt, daar het anders in stof
uiteen zou vallen Het zou bovendien
niet vervoerd en verwerkt kunnen
worden.
Soms zijn het specialisten uit Kho-
Tevreden mensen
Schoonzoon Antheunis Tollenaar en
zijn vrouw waren het helemaal niet
met vader eens. In de eerste plaats al
omdat je tabak alleen maar met suc
ces op zandgrond kunt verbouwen.
Klei zou er niet geschikt voor zijn.
Al waren niet alle jaren even floris
sant, 1964 bijvoorbeeld met zijn lage
prijs voor de tabak was als een bange
droom, toch hebben zij in Canada
goed geboerd. Huis en bedrijfsgebou
wen zagen er welverzorgd uit en aan
de bewoners zelf was te zien. dat het
hun goed ging.
Het zijn een paar vriendelijke men
sen, dc heer en mevrouw Tollenaar-
Haak. Ze zien er beiden nog jong uit,
hoewel het hard werken was sinds de
dag dat zij in Canada arriveerden
Dat was in 1947. Een familielid, dat
zich reeds eerder in Canada gevestigd
had, trad als sponsor op. De heer
Tollenaar kwam uit een groot gezin
en de hoop om in Nederland nog eens
zelfstandig boer te worden, was een
illiusies. Een mevrouw Tollenaar als
dochter van een Zeeuwse boer me!
vijf jongens kwam al evenmin in aan
merking om de ouderlijke boerderii
voort te zetten. Dus werd het Canada
Daar hebben ze nooit spijt van gehad
In de tabak
CANADESE
j NOTITIES (5) j
I door H. de Lange
gen we dan ook de reusachtige irriga
tie-apparaten. die de tabak met water
uit de kreken of kleine riviertjes be
sproeiden. Het was een machtig ge
zicht.
De tabaksboer houdt het echter het
1'"r- O) de natuurlijke bron; hemel-
desië, die het drogen van de tabaks
bladeren bij één of meer boeren, tege
lijk voor hun rekening nemen.' Vaak
zijn het echter de farmers Zelf, die
dit moeilijke karwei, dat een grote
bekwaamheid vereist/verrichten. Zo
als bij de heer Tollenaar, die als een
goed en betrouwbaar vakman uitste
kend staat ingeschreven bij de tabaks-
handel.
..Vergeet niet ook de tabaksproef-
boerderij te bezoeken", zo ried hij ons
aan. ,.De directeur van dat bedrijf, de
heer Vickery, is met een Nederlandse
getrouwd; hij zal U vast hartelijk ont-
Zeven van deze droogschuren - elk
de oogst van 6 acre bevattend -
staan op het bedrijf van de heer
Thetinissen in Delhi (Ontario).
hei ru.me-wuonhuis van de Neder
lands Canadese tabaksfarmer.
hartig met het verstrekken van cij
fers. Bij de tegenwoordige prijzen,
mag je er op rekenen, dat één acre
tabak een bruto-opbrengst geeft van
1.200 doHar. Daar gaan echter heel
wat kosü&n af
Die kunnen gemiddeld begroot wor
den op zo'n 60 procent. Plm. 700 dol
lar per acre dus. Er blijft dan een
netto bedrag van 500 dollar over.
Daar was de heer Tollenaar zeer
gelukkig mee Als je dat vergelijkt
met de tarweprijs, die alle jaren door
vrijwel op hetzelfde niveau van 1.60
dollar per bushel (is 30 kilo), dus 17
Nederlandse centen per kilo staat, dan
is er alle reden om bijzonder tevreden
te zijn.
Snelle groei
ALS HET WEER GUNSTIG is
voldoende warmte en regen groeit
de tabaksplant geweldig snel. Meestal
zoals in deze erg droge zomer is irri
gatie nodig. Op alle tabaksvelden za-
Nederlandse
veilingklok
DE VOORZITTER van de Board, de
heer George Demevere. heeft met het
'x>g op de groeiende vraag als zijn me
ning uitgesproken, dat het areaal be-T
kon worden opgevoerd. Hierover zijn
echter besprekingen met de regering
noodzakelijk.
In het veilinggebouw maakt men se
dert 1957 gebruik van de ..Dutch
Clock", het Nederlandse veilingsv-
steern zoals dat bijv. in Aalsmee?
wordt toegepast. Op de veilingklok la
zen wij de naam van de Nederlandse
firma (N.V. v.d Hoorn en Woudai
welke de klok had geleverd.
Veilinggebouwen en kantoren van di
Board zijn van recente datum. De se
cretaris van de Board, de heer Char
les N. Heath, stapte bereidwillig uit de
Bcwrd-vergadering en leidde ons op
prettige wijze rond door d© indrukwek
kende gebouwen.
Zi ververs
TIJDENS DE OOGST op de tabaks-
farms onder de eigenaren zijn vele
Belgen. Duitsers en Nederlanders
gaat het vaak luidruchtig toe De pluk
wordt niet alleen verricht door Cana
dese studenten, maar ook door lieden.
Wigp tnd \an 't ene land naar het
De heer Charles „u.„, ue se
cretaris van de tabaks-,.board",
die ons bereidwillig rondleidde
door de gebouwen van het „pro-
duktscliap De heer Heath was
meermalen in Europa, ook in
Nederland.
vangen." Wij hadden al zoveel bezoe
ken gebracht die dag, dat het te laat
werd voor een bezichtiging van deze
„Tobacco Experimental Farm", hoe
gaarne we dat ook gewild hadden.
Hartelijk ontvangst
AAN HARTELIJKHEID ontbrak h
ook bij de familie Tollenaar niet.
Beiden waren blij verrast met hc
Nederlands-Canadees bezoek. „Nu za
ik nog eens echt op zijn Hollands the
zetten", zei mevrsuw Tollenaar. He
theelichtje werd op tafel gezet, hf
mooie servies werd te voorschijn gi
haald en gezellig pratend vloog de tij
om.
„We komen U vast in Holland op
zoeken", zei het echtpaar, dat met z'r;
twee dochters en één zoon oudstt
19 zich een prachtig bestaan had
opgebouwd in het nieuwe vaderland.
We ontmoetten er ook nog een 67-ja-
rige oom van de farmer; ex-bakker
Eckhardt uit Terneuzen, die eens een
kijkje in Canada had willen nemen.
„Jullie hebt ons burgemeester Rijp-
stra afgepikt, hé", zei hij toen hij
hoorde dat we uit Almelo kwamen.
„Beste burgemeester hoor! Doe hem
de groeten."
DE TEELT VAN TABAK wordt PF
in Canada voornamelijk uitgeoe- i
fend in het zuiden van de provin- f
cie Ontario, waar bodem en kli- TfWft;
maat het meest gunstig zijn voor Hf®?
deze gevoelige plant. De grootste i
schrik van de tabaksfarmer is de
vorst. Deze kan in één nacht on- j
herstelbare schade berokkenen.
Tussen uitplanten en oogst liggen j
ongeveer drie maanden.
Machtige Board
Heeft heel wat te
vertellen
De oogst van dit jaar is de grootst©
n Canada's geschiedenis. Deze ligt
ussen de 200 en 220 miljoen Engelse
ponden in Ontario, dat 97 procent van
de gehele Canadese tabaksoogst voor
zijn rekening neemt.
Ondanks dit record kan de behoefte
van de Canadese industrie^er niet door
gedekt worden. Deze zou pit jaar 235
miljoen pond nodig hebben. Ér moet
evenwel ook aan de export gedacht
worden. Alleen Gr.-Brittannië zou 55
miljoen pond hiervan opeisen.
De cijfers worden, ondanks de anti-
wee mannen, u.e anes van tabak
af weten. Ie zjn belast met de in
koop van tabak voor de industrie,
zgn. leaf managers. De. heer
Frank P. Ansaldo Jr. is verbonden
aan Rothmans of Pall Mall, de
heer C. F. (Tom) Bailev aan Sim-
coe Leaf Tobacco Company Li
mited. Zij waren onze vriendelijke
gastheren op onze tocht door het
Canadese tabaksland by uitne
mendheid.
De verkoop van sigaretten in Canada
steeg de eerste vijf maanden van 1966
met 11 procent. Men meent te kunnen
berekenen, dat er in totaal dit iaar
45.000 miljoen sigaretten verkocht zul
len worden. Dat is 50 procent meer
dan tien jaar geleden. Men bedenke
daarbij dat de bevolking van Canada
in deze jaren steeg van 16 tot 20 mil
joen.
De tabaksteelt Is een zeer goed lo
nend bedrijf geworden. De 3770 tabaks-
farmers In Ontario die In totaal 89.000
are 35000 ha.) bebouwden, ontvingen
voor hun oogst van 1965 ieder gemid
deld 27.000 dollar. Heel wat meer dan
de overige boeren, die sich op veeteelt
en/of landbouw toeleggen. Deze 80.000
farmers hadden een gemiddeld inko
men van 18.000 dollar elk. De produk-
Mekosten blf de tabaksteelt zUn echter
'»Uzonder boog. ongeveer 60 procent.
Wet wordt streng
nageleefd
ER IS IN Ontario een wet op de ta
baksteelt, welke streng wordt nage
leefd. Een machtig lichaam is de On
tario Flue- Cured Tobacco Growers
Marketing Board, een soort produkt-
schap, dat elk jaar opnieuw het te ver
bouwen areaal vaststelt en dat toezicht
houdt op de naleving van de bestaande
verordeningen. Ieder die tabak wil ver
bouwen moet bij deze Board staan in
geschreven. zijn produkt moet hij vei
len in de enorme veilinghallen van de
Board ih Tillsonburg. De Board is sa
mengesteld uit 15 leden, allen tabaks-
verbouwers. waarvan één deelbouwer.
Aan de omvang van de produktie
wordt daarom zo streng de hand ge
houden. omdat bij over- produktie de
prijzen snel zullen dalen, zodat er voor
de farmers geen droog brood meer te
verdienen zal zijn. Iedere tabaksfar
mer weet precies hoeveel acres hij elk
iaar beplanten mag. De prijs van de
tabak per 100 pond was het vorige iaar
65.96 dollar. Het jaar daarvoor 56.66
dollar. Voor velen was 1964 een ramp
zalig iaar. omdat tegen het einde van
de veilingperiod© de prijzen teruglie
pen tot soms 3 dollar.
1
...i..
s»
Een der machtige hallen in Till
sonburg (Ontario), waar alle ta
bak verplicht moet worden geveild.
andere trekken. Is de sin aasappel oogst
in Florida achter de rug. dan wenden
ze zich met hun caravans naar het
noorden, waar ze zich werpen op de ta-
bakspluk. Dit jaar hebben voor het
eerst in de geschiedenis studenten uit
Europa aan de oogst meegeholpen. On
der de 50.000 plukkers bevonden zich
340 Belgische, 164 Franse, en 54 Oos
tenrijkse studerende jongelui, die dit
best naar de zin was.
Gastheren
ONZE GASTHEER op ortze tocht
door Canada's tabaksland bij uitne
mendheid was de heer Frank P. Ansal
do. leaf-manager van Rothmans of
Pa'! Mall in Toronto. Hij werd daarin
geassisteerd door de heer C. F. (Tom)
Bailey, leaf manager van de Simcoe
I.eaf Tobacco Company Limited in het
uit 10.000 inwoners bestaande stadie
Simcoe. dicht bij Lake Erie.
De gebouwen van Simcoe Leaf,
waarin de tabak, na geveild te zijn,
door geweldige machines wordt gezui
verd en bewerkt, zodat ze gereed ia
voor gebruik door de sigarettenfabrie-
ken, beslaan vele hectares.
De roker van een sigaret begrijpt
niet wat er aan arbeid aan vooraf is
gegaan. voordat hij de rook in de
lucht blaast.
Van hetgeen de heren Ansaldo en
Bai'ey ons op zo plezierige wijze ver-
teiaen, hebben we heel wat opgesto
ken. Al blijft er heel wat over. wat
alleen door de mensen van het vak
naar waarde kan worden geschat.
Een bijzonder prettig slot van de
dag was een „supper" in de stemmige
eetzaal van het Erie Beach Hotel aan
de oever van het Erie-meer, waar
eigenaar Harold Schneider ons spijzen
voorzette, waarmee wij de kennis
making nog eens graag zouden willén
hernieuwen.
Een speciale service van da hotelier
iï wel. dat elk der gasten «en folder
meekrijgt met de recepten van ver
schillende verrukkelijke specialité'#,
zodat moet worden vastgesteld. dat
hii anderen graag laat delen in de ge-
"~'n v»n 7"n voortreffelijke ken' *n.
IN 1948 WERD de heer Tolleman
deelbouwer (sharegrower) op een ta
baksfarm van 100 acre. „Wat hadden
we verstand van tabak? Niets!" Maar
het geluk wilde, dat er op de farm
een jongeman werkte, die alle kneep
jes van de tabaksteelt terdege kende
en die de jonge Zeeuwen heel wat
kennis bijbracht.
Na een jaar of zes volgde de aan
koop van een eigen tabaksfarm. Totaal
190 acre (honderd acre is 40 bunder)
waarvan 95 acre bos. Van dat bos
hebben ze heel wat plezier gehad. Een
grote schuur bijvoorbeeld werd geheel
met eigen hout gebouwd, hout dat op
eigen zagerij tot planken en balken
verwerkt werd.
De Canadese tabaksteelt ls aan
strenge wetten gebonden. Je kunt
maar zo geen tabaksfarm beginnen.
En iedere farmer krijgt een bepaald
aantal acres, dat met tabak beplant
mag worden, toegewezen. Dit jaar had
de heer Tollenaar recht op de ver
bouw van 45 acre tabak. Hij verbouw
de echter slechts 37Vi_acre, omdat het
land na een aantal jaren een ander
orodukt moet voortbrengen. Aardappe
len. mais, tarwe of rogge, het laatste
vaak voor groenbemesting Wisselbouw
dus
Goede resultaten
WE WAREN NATUURLIJK erg be
nieuwd naar de financiële resultaten.
De heer Tollenaar was zeer open
water maakt üe •kwaliteit van de ta
bak aanmerkelijk beter. Deze zomer
moest 80 tot 85 procent van het ta
baksareaal besproeid worden. Niette
min stond de oogst er goed voor.
Begin april wordt het tabakszaad in
kassen gezaaid; er zijn farmers, die
dat zelf doen, anderen kopen planten,
zoals de heer Tollenaar. Die had ze
op 20 mei geplant. In augustus is de
plant dan zo'n 5 a 6 voet hoog (3 voet
is 91,44 centimeter).
De oogst
MIDDEN AUGUSTUS begint de
oogst. Het plukken van de tabaksbla
deren is een ern. secuur werk, omdat
ze niet beschad d mogen worden. Het
eerst zijn de onuerste bladeren aan de
beurt. Dan volgt de rest. De beste ta
bak wordt gehaald uit de middenste
bladeren.
