Verrukkelijk avondje
De Duitsers in Indië
Belangrijk
Autonieuws
en gióteren
Batavia
seint:
Berlijn
LAST_
VAN'fx)
EEN
KATER?
PAGINA b
Lachsalvo's rolden gister
avond door de Leidse Schouw
burg. Wim Kan was er wéér.
Twee keer gaf hij een verruk
kelijke conférence van ruim een
uur weg. Vanavond doet hij dat
nogmaals. Het staat allemaal op
de band; de beste stukken kan
men op oudejaarsavond op de
radio (van 10 tot elf uur) be
luisteren, met gedeelten die mor
gen in het Kurhaus in Scheve-
ningen worden opgenomen.
De grote kleinkunstenaar kiest
steeds kis men hem voor een oude-
jaarsconférence heeft kunnen strik
ken de Leidse Schouwburg als
„studio" uit, omdat hy het zo'n ge
zellig theatertje vindt waar hy veel
contact heeft met een hartelijk en
goedlachs publiek dat zijn politieke
moppen weet te waarderen.
Uiteraard was Kan weer druk in
de weer met het vallen en opstaan
van onze kabinetten, met provo's, met
ssstt, wy mogen niets ver
raden.
Niet grof
In elk geval toonde de conférencier
zjjn toehoorders het belachelijke van
een heleboel zwaarwichtige zaken en
dat veroorzaakte bij het (K. en On
publiek uitbundige lachbuien.
Wim Kan gaf zijn uodejaarspraat-
Je als titel mee: ..Lachend over de
loongrens". De teksten zijn o.m. van
Jan Wassenberg, Seth Gaaikema,
drs. P. en Wout van Liempt.
Kan zet de zaken zo duidelijk op
hun kop en hij trekt de verhoudin
gen vaak zo grenzeloos scheef, dat
hij nooit echt grof wordt en niet be
ledigend, voor wie dan ook. Met zijn
rappe tong veegt hij kwiek het hele
politieke schouwtoneel voor de voe
ten van de toeschouwers; hij maakt
vriendelijke karikaturen van politieke
vrienden en vijanden en toont de
humor van hun daden, zonder zelf
politiek te bedrijven.
Het publiek in de zaal werkte on
gedwongen mee aan de radio-uitzen
ding door te applaudisseren en te
zingen. Méér willen wij niet vertel
len, zeker niet over de inhoud van
de conférence. We zouden het ook
nauwelijks kunnen. Wim Kan doet
het oneindig veel beter. Op oude
jaarsavond komt hij
Wim Kan het glas in de
hand, de vinger waarschuwend
geheven en de spiekbriefjes uit
gespreid op de vloer. Een beeld
van zijn oudejaarsconference, die
gisteravond in de Leidse Schouw
burg werd opgenomen.
In Drenthe
Honderd ontslagen
in wegenbouw
Bij twee wegenbouwbedrijven in
Smilde is in totaal voor 106 werk
nemers na 1 januari geen werk
meer. Het betreft 76 personen bij het
wegenbouwbedrijf K. van der Laan
en 30 bij het aannemingsbedrijf A.
en J. van der Laan. Als oorzaak van
deze drastische personeelsinkrimping
wordt genoemd het ontbreken van
voldoende aanbestedingen.
Alle ontslagenen hebben gisteren
bericht gehad over het voorgenomen
ontslag.
P.T.T.:
Bezwaar tegen
zendertjes voor
diaprojectoren
(Van onze Haagse correspondent)
De radio-controledienst van de
P.T.T. heeft bezwaar gemaakt tegen
de verkoop van miniatuur radiozen
dertjes, - waar
mee in de afgelopen dagen nogal op
vallend is geadverteerd
Volgens de wet moet iedereen die
gebruik maakt van een radiobron
een zendmachtiging van de P.T.T.
bezitten. Nu voert de P.T.T. welis
waar een soepel beleid waar het mo
delbesturingen en kleine walkietal-
kies betreft, maar deze apparaten
zenden allemaal met gering vermo
gen uit in de zogenaamde „citizens
band" van 27 megahertz, die speci
aal voor dergelijke spelerijen is ge
reserveerd.
De zendertjes die by de projector
horen, werken echter op een geheel
andere frequentie, waardoor het ver
wekken van storing voor het radio -
en tv-verkeer tot de mogelijkheden
behoort.
De importeur heeft volkomen te
goeder trouw gehandeld. Na de
P.T.T.-actie heeft hij alle mogelij
ke medewerking verleend aan het
onderzoek, dat waarschijnlijk deze
week zal worden afgesloten. Als het
mogelijk is om de zendertjes aan te
passen aan de Nederlandse voor
schriften, zal de P.T.T. ongetwijfeld
een machtiging verlenen.
Postzegels voor
kinderbijbels
Een bloeiende postzegelhandel. ge
paard gaande met allerlei plaatse
lijke school- en jeugdacties heeft de
laatste jaren niet minder dan een
miljoen gulden opgeleverd voor de
gereformeerde zending. Dit geld werd
steeds bestemd voor de uitgave van
bekende kinderbijbels, eerst alleen in
Indonesië maar later ook in Pa
kistan. Brazilië en Argentinië.
In deze landen bestaat een op
merkelijke belangstelling voor eigen
vertalingen van deze Nederlandse
kinderbijbels. In totaal werden er nu
125.000 verspreid. waarvan bijna
95.000 in Indonesië. In de Afrikaanse
republiek Ruanda wordt gewerkt aan
een eigen vertaling.
In de handel brengt een kilo onaf-
afgeweekte postzegels op het ogen
blik f 3,40 op. Ten dele worden de
zegels ook afgeweekt verhandeld
door de zending en dan zijn ze stuk
ken meer waard, vooral wanneer ze
gesorteerd zijn in meer of minder
zeldzame exemplaren.
De postzegelactie voor kinderbijbels
worden in 1967 voortgezet, in samen
werking met de Raad voor de her
vormde zending uit Oegstgeest en de
reformeerde zendingsbond in de
N.H. Kerk.
De miljoenste gulden voor kinder
bijbels werd in het zendingscentrum
feestelijk geboekt. De vierde klas van
de Wilhelminaschool uit Overveen,
die deze miljoenste gulden had over
gemaakt. was hierbij uitgenodigd.
ADVERTENTIE
Een Ford Taunus 12 M. model 1966
voor een prijs minder dan f 6000.
was uiteraard een bijzonder gewild
artikel. De vraag bleek dan ook gro
ter dan het aanbod. Nadrukkelijk
hebben wij de fabrikant verzocht ons
alsnog van enkele modellen te willen
voorzien. Zeer. zeer beperkt kunnen
wij nog vóór bet jaareinde een klein
aantal kopers tevreden stellen. Een
bezoek aan onze showroom verplicht
U tot niets maar het loont de moeite.
Automobielbëdrijf „RIJNLAND" N.V.
Lammenschansweg 6, Leiden.
Telefoon 01710—42541 of 30325.
NEDERLAND 1
5.00 uur
5.35 uur
6.30 uur
8.30 uur
9.45 uur
E 10.00 uur
10.45 uur
10.50 uur
1 NEDERLAND 2
9.15 uur
9.45 uur
10.05 uur
10.10 uur
10.15 uur
Kinderprogramma
Sluiting
Teleac, tv-cursus
Nieuws in het kort, NTS
Pipo de Clown, voor de kleuters
Mona, film
Openbaar kunstbezit
Stichting Socutera
NTS-journaal
Politieke uitzending
De dubbelganger, film
De kruisspin, korte film
Hartewens Festivalconcert
NTS-journaal
Sluiting
NCRV
Nieuws in het kort, NTS
Sherlock Holmes, tv-film
Een avond in „De Waag"
Kunstzinnigheden
Attentie voor sport
In den beginne
NTS-journaal
Sluiting
UIT HET RADIOPROGRAMMA:
Hilversum 1 8.10 uur Radio Kamer Qrkest
10.40 uur Com nu met Sangh
Hilversum 2 9.05 uur Muziek van de Euromarkt
10.55 uur Jazz programma
Satellietstation
op
Cuba
Op Cuba zal een station gebouwd
worden om via communicatiesatel
lieten een verbinding met de Sow jet.
Unie tot stand te brengen. Aange
nomen wordt, dat bij het project
gebruik zal gemaakt worden van de
Russische Molnija satelMet.
De Russen menen, dat hun Mol
nija (Bliksem) beter is dan de Ame
rikaanse communicatie satellieten,
en hebben het gebruik ervan aange
boden aan alle landen die daar be
langstelling voor hebben. Met Frank
rijk zyn al programma's uitgewis
seld.
Hagenaar
boek over geschiedenis van:
Alex de Haas
Alex de Haas en Gerard van
Krevelen (met zyn Zaaiers)
nadden vijftig „klankomrankte
levens" voor de radio gebracht
en mochten nu als beloning een
selectie maken uit die vijftig voor
de televisie. Weemoed zal wel de
geëigende kwalificatie zijn waar
mee we naar dit programma
moesten kijken, want Alex de
Haas is onlangs met een zenuw
inzinking opgenomen, de Zaaiers
van Gerard van Krevelen zijn
door de AVRO de laan uitge
stuurd. en dit programma zelf
was ook al niet om over naar
huis te schrijven. Het is niet om
dat zulke musical-programma's
niet geschikt voor televisie zou
den zijn, maar de musichall-
aanpak van Alex de Haas (die
zijn goed recht is, omdat hy he
lemaal bij hem hoort) deugt niet
voor televisie. Hij lepelt de bij
zonderheden van de componist
op met een Buster Keatonpoker
face en dan komt er weer een
nummertje. De muziek zelf was
goed, er was ook enige variatie
aangebracht door een lied in
oude en in nieuwe stijl te laten
zingen, maar het genre-pro
gramma is toch uit de tijd. Te
weten de vooroorlogse tijd.
AVRO's Televizder was geheel
gewijd aan de komende verkie
zingen. De twee woordvoerder»
van Democraten '66, Van Mierlo
en Gruyters, moesten het opne
men tegen een zeelt van partij
jongeren: embryonale afgevaar
digden van de WD. PvdA. KVP,
CHU, etc., en de beide D '66-ers
hadden dan ook geen moeite hen
de baas te blijven. Zy biyken
een probleem snel te kunnen
doorzien en kleden hun ant
woord speels ln, zonder iets aan
de duidelykheid te kort te doen.
Luiden zy een nieuwe generatie E
politici in? Misschien, al wettig-
den niet al hun tegenstanders E
van deze avond de hoop dat dit j=
voor alle jonge politici geldtE
Op Nederland II „Het grote
avontuur", een klassieke film
van 13 jaar oud. vervaardigd e
door de Zweedse Bert Haanstra: E
Arne Sucksdorff. Een kruising
tussen Lassie en Flipper, alleen e
is de hond hier een vosje en de
dolfün een otter. Oetti genaamd, e
Wie er naar gekeken heeft, zal
gemerkt hebben dat het in de
natuur van deze ..Lassie" en e
deze „Flipper" hardhandiger j|
toegaat dan by hun televisie- e
broertjes
Televisiereclame
Tenslotte was er ook nog het e
programma „Televisiereclame". E
Eerst had men bedacht dat Dick s
Houwaart, toch al door de e
NCRV ontslagen, het zou kun- e
nen presenteren, maar omdat
Houwaart nog tot 1 Januari of- e
ficieel betaald wordt, mocht hy
niet van de NCRV. Orde moet
er zyn, nietwaar?
Vervolgens trok Leen Timp
zich terug als regisseur, omdat e
hy er, op de manier waarop alles e
moest gebeuren, geen aardig
programma meer in zag. Terecht
kenneiyk, want hoewel het een
keurig programma was met If
eerst praatinterviewtjes en daar- 1
na de .grote bazen" die hun me-
ning gaven, een en ander door- 1
spekt met informatieve medede-
lingen van Harry Hagedorn, H
werd het toch geen ogenblik het
vrolijke uitspatterige program-
ma dat het had kunnen zyn. f§
Als de reclame op de televisie 1
zo gevoerd zou worden als dit 1
programma „Televisiereclame", f§
zou het effect klein zyn.
(Van onze correspondent)
In de jaren 1940-1945 heeft zich in het voormalige Neder-
lands-Indië door de oorlog een stuk geschiedenis afgespeeld,
dat in ons land maar weinig bekendheid heeft gekregen. Het
is opvallend hoe gering de belangstelling hiervoor is en hoe
weinig afgezien een enkel proefschrift hierover is ge
publiceerd.
Nu zal echter binnenkort, vermoe
delijk in de eerste helft van 1967, een
boek verschijnen dat, naar zyn
auteur C. van Heekeren hoopt, die
belangstelling wèl zal vinden. Het
bevat de geschiedenis van de inter
nering en de daarop volgende lotge
vallen van de Duitse burgers in In
dië ongeveer 2600 personen lot
gevallen waar tenslotte de Amerika
nen en Engelsen zich mee bemoeiden.
Deze geschiedenis is nog mlet eer
der vastgelegd en bevat de volgende
onderdelen: Duitsers geïnterneerd in
Ned. Indië - transporten naar Bom
bay - de Van Imhoff vergaan - Duit
sers veroveren Nias - Duitsers onder
Japanners. De titel van het boek, dat
verschijnt by Bert Bakker/Daamen,
Den Haag, is „Batavia seint: Beriyn".
Tweede hoek
Het wordt het tweede boek van de
54-jarige C. van Heekeren. voormalig
bb-ambtenaar, Japans fcrygsgevan-
gene_ administrateur van de Haagse
GGD en thans hoofd van het bureau
culturele zaken op de provinciale
griffie van Zuid-Holland. Zijn eerste
kwam in 1966 uit onder de weinig sti
mulerende titel „Het pannetje van
Oliemans". Het bleek een zeer
boeiend verhaal te zyn over de be
levenissen van een groep krijgsge
vangenen (onder wie Van Heekeren),
die tot slavenarbeid was gedwongen
in de bergen van zuid-Atjeh.
Van Heekerens werkwijze komt
overeen met die van andere auteurs
(Ryan) over hedendaagse geschiede
nis. Met niet aflatende volharding en
inventiviteit speurt hy de mensen op,
die de gebeurtenissen persoonlyk
hebben meegemaakt, wisselt lange
brieven met hen. houdt interviews,
delft oude rapporten en processen-
verbaal op en raadpleegt de omvang-
ryke archieven van het Ryksinstituut
voor oorlogsdocumentatie in Amster
dam.
„Dit soort werk is een bijzondere
methode van geschiedschryving" zegt
Van Heekeren. „zy boeit, omdat je
door mensen heen kijkt en mensen
zyn belangrijker dan gebeurtenissen".
Op zyn werkkamer aan de Regen
tessela an in Den Haag staat een
klein kaartsysteem, waarbij ruitertjes
op de kaarten aangeven wie een brief
moet hebben, wie geantwoord heeft,
wie om nadere inlichtingen moet
worden gevraagd en wie hij als bron i
moet afschrijven.
Brieven
„Voor Batavia seint: Berlijn heb
ik ongeveer 1000 brieven gewisseld".
zo vertelt hij. „Tenslotte heb ik ma- J
teriaal verzameld uit de correspon
dentie en de gesprekken met zo'n 120
personen dus afgezien van de be
staande rapporten en stukken. Hoog
tepunt voor my was de ontdekking
van de opstand en het bewind van
een groep Duitsers op het eiland
Nias. Dit waren 65 overlevenden van
de ramp met de Van Imhoff".
De geschiedenis van de Van Im
hoff. het Nederlandse KPM-schip dat
op 19 januari 1942 voor de kust van
Sumatra door de Japanners werd ge
bombardeerd en zonk, wordt waar-
schynlyk voor het publiek het meest
belangwekkende deel. Het schip had
473 of 478 geïnterneerde Duitsers aan
boord, van wie er 411 omkwamen. De
zaak-Van Imhoff is in 1966 een paar
maal sterk in het nieuws geweest,
door televisie-uitzendingen en door
de beschuldigingen van het Duitse
blad „Der Spiegel" als zouden de Ne
derlanders de geïnterneerden volko
men aan hun lot hebben overgelaten.
Minister De Jong moest er op vra
gen van de PSP-er Lankhorst een
uitvoerige uiteenzetting van geven.
Van Imhoff
Klopt het antwoord van de minis
ter met de door Van Heekeren ver
zamelde feiten? „Ik geloof", zegt hij
bedachtzaam, „dat de zaak-Van Im
hoff in myn boek helemaal rond is
en geen sensationele verrassingen
oplevert. De waarheid over de ramp
staat er zo objectief mogelijk in. Ik
heb er de verklaringen van de kapi
teins der betrokken schepen in ver
werkt, van vijftien Nederlanders die
aan boord van de Van Imhoff waren
en van acht Duitse ex-geïnterneer-
Hy heeft, voor zyn boek veel reac
ties en hulp van Duitse kant ontvan
gen. De Nederlanders leken hem wat
terughoudender toe. „Het is ook niet
zo'n plezierig stukje geschiedenis voor
ons", meent hij, „want per slot wordt
hier geschreven over de Nederlanders
als de kampbewakers van de Duit
sers. Daarmee dringen zich bepaalde
ADVERTENTIE
vergelykingen op".
Van Heekeren kwam tot zijn eer
ste boek deels om zyn eigen ervarin
gen in de Atjeh party vast te leggen,
dieels omdat hij zich ergerde over
valse sentimenten in (Engelse) boe
ken over de Japanse bezetting.
Grootste stunt ln het boek is zyn
opsporing en de correspondentie met
de vroegere Japanse commandant
Mioera.
„Er ligt een schat aan materiaal,
zowel in de archieven van oorlogs
documentatie als in particulier bezit.
Plus natuurlyk in de geheugens van
vele mensen. Maar met het verstrij
ken van de jaren vallen die laatsten
af, dat heb ik helaas al gemerkt. Ik
ben nu een derde boek begonnen, dat
over da bezetting van Borneo door
de Japanners gaat".
Jaag hem weg met
WITTE KRUIS
poeders!
Mevr. Kennedy
schort haar eis
tot 15 januari op
Mevr. Kennedy heeft besloten haar
eis voor een tijdelyk verbod op de
publikatie van het omstreden boek
„De dood van een president" van de
schrijver William Manchester te la
ten vallen. Dit hebben woordvoerders
van haar en van de uitgevers Har
per and Row gisteravond meege
deeld.
In een verklaring wordt gezegd dat
de uitgevers nog steeds van plan zijn
het boek te publiceren, maar dat is
overeengekomen dit niet voor 1 april
te doen.
Beide partyen zijn overeengekomen
half januari een gerechtelyk onder
zoek te vragen als niet voor die tijd
tot overeenstemming is gekomen.
De toestand van Machester isaan-
zieniyk vertjeterd. Maandag werd de
44-jarige auteur met hoge koorts als
gevolg van longontsteking in een
ziekenhuis in Middletown (Connec
ticut) opgenomen.
Een arts deelde mee. dat de tem
peratuur van de patiënt weer nor
maal is en dat hy waarschijnlijk over
een week naar huis mag.
Manchester heeft telegrammen ont
vangen van mevr. Kennedy en sena
tor Robert Kennedy waarin hem het
beste wordt toegewenst.
VOOR WOENSDAG 28 DECEMBER
Hilversum 1. 402 in
NCRV: 17.60 Overheidsvoorlichting
De politie nu. 18.00 Tijd vry voor muz.
vrije tijd: Nationaal Jeugdkorps
-pn.). 18.30 Spectrum: nws. uit de
protestants chrlst. organisaties. 18.50
Koorzang. 19.00 Nws. en weerpraatle
19.10 Radiokrant. 19.30 Muziek
van Het Leger des Hells (gr.). 19.45
Vlereldpanorama. 19.55 Stereo: Lichte
ork.muz. (opn.). 20.10 Stereo: Radio-
Kamerork. en solist (opn.)klass. muz
21-15 De toekomst van de kerk. lezing.
21.30 Oor-zaken: gevarieerd program-
2? 15 Avondoverd.. 22.30 Nws.
22.40 Geest. lied. 22 55 Chaos rond
Eros?, lezing. 23.10 Klass. kamermuz.
(gr.). 23.15 Stereo: Platennws. 23.55
VARA: 18.00 Nws. 18.15 Act. 18.20
Jitz. van de Partij van de Arbeid. So
cialistisch bekeken. 18.30 Nederlandse
artiesten op de plaat. 19.05 Dansmuz.
19.30 Artistieke staalkaart. 20.00 Nws.
20.05 Trammelant ln Loeren aan de
Hor. radlofeullleton. 20.55 Ik loop door
het land, licht progr. 21.05 Lichte
gram.muz. 21.35 Vragenvuur: een be
kende Nederlander beantwoordt vragen
""*1 Jonge mensen. 22.00 Lledjesprogr
Lichte gram.
7-32 Nws 7.55 Overweging. 8.00 Nws.
8.10 Mod. ork.werken (gr 8.30 Nws.
gev muz-progr (opn.). 11.00 Voor de
zieken. VPRO: 11.30 Mensen geloven,
lezing. 11.45 Streeksgewys: Informa
tie uit IJsselstein. 12.27 Med. t b v.
land- en tulnb. 12.30 Nws. 12.40 Act.
13.00 Pro memorie. 13.05 Klass. gram-
muzikale lezing. 15.15 Voor
NCRV: 15.45 Stereo: Kerkorgelconcert
(gr.): klass. muz. 16.00 Studlodlenst
16.30 Muslciana: muzikale herlnnerln-
17.00 Voor de Jeugd. 17.15 kerst-
AVRO: 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgymn.
7.20 Lichte grammuz. VPRO: 7.65
Deze dag. AVRO: 8.00 Nws. 8 10 Act.
8.15 Lichte grammuz. (8.308.35 De
groenteman). 8.50 Morgenwijding.
Erliard treedt af
als voorzitter
van de C.D.U.
Prof. Erhard is van plan begin
januari zyn ontslag in te dienen als
voorzitter van de CDU. In een ge
sprek met het tijdschrift Die Welt
heeft Bruno Heck, minister van Ge
zinszaken en bestuurslid van de
CDU. gezegd dat de oud-kanselier
hem dit dinsdag telefonisch heeft
meegedeeld. Hy had daaraan toege
voegd dat hy de kandidatuur van
Josef, Hermann Dufhüns voor het
partyvoorzitterschap zou steunen.
Dufhüs is voorzitter van de afdeling
Westfalen-Lippe van de party. Ver-
moedeiyk zal in maart op een party
congres de opvolger worden gekozen.
grammof oonm uz.
oudere lulste-
Unb. 12.30 Lichte orkmuz. 13.00 Nws.
14.30 Lichte orkmuz.
15.00 Voor de zieken. 16.00 Nws 16.02
Voordracht. 16 20 Mod. Franse kamer
muz. (gr.). 17.00 Voor de Jeugd.
Hilversum 3. FM en 240 m
NCRV: 9.00 Nws. 9.02 Lichte vocale
muziekles: 10.00 Nws 10 02 Dixteland-
muz. 10.30 Nieuwe langspeelplaten met
kritisch commentaar 1100 Nws. 12 02
Licht muz.progr. 2.00 Nws. 12.02 Va
riant: act., rep. en lichte muz. 13.00
Nws. 13.02 Top Twintig. 14.00 Nws.
1402 Instr. allerlei. KRO: 15.00 Nws.
15.02 Act. 15 0- Sportprogr. 16.00 Nws.
16.02 Act. 16.05 Tienermagazine. 17.00
Nws. 17 .02 Act. 170.5—18 .00 Verzoek-
platenprogramma.
TELEVISIEPROGRAMMA'S
Nederland 1 NTS 19.00 Nws. In
19.01 Plpo de Clown. 19 05 De
r-informatlef programma. 20 0
T ÏLTCNTS: 22.20
Journaal. KRO: 22.25 tot 22 45 Brand
punt (vervolg).
Nederland 2 NTS: 20.00 Nws. ln
het kort. AVRO: 20.01 Run. Buddv
run. tv-fllm. 20.25 wy willen wel es
weten. Jonge mensen stellen vragen
over zaken die zy belangrijk vinden
TROS: 2105 Myn oom van Mars, tv-
fllm. 21.31 Reactlse op uw tekeningen
en schllderyen. 2.36 Jack Chandu:
handschriftkunde. 21.14 Laurel en Har
dy. film. 2 46 Zeg niet dat lk gelukkig
ben, liedjesprogramma 22.03 Onze
beste wensen. NTS: 22.05—22 10 Jour-
