Smith wenst onpartijdige commissie van onderzoek Zd-Afrika zet Nederlander nog land een uit Venhculk koek Het pond wankelt Vrouw en kinderen niet mee A. M. Koppejan wil jj uitspraak Hoge Raad l DAGBLADRECLAME IS NIET TE VERVANGEN PAGINA 4 LEIDSCH DAGBLAD Voor regeling van het Rhodesische conflict: (Van onze reisredacteur mr. H. L. Leffelaar) De premier van Rhodesië, Smith, heeft op een perconferentie in Salisbury verklaard dat hij bereid is een oordeel over een oplossing van de impasse in de Rhodesische crisis over te laten aan een commissie van hooggeplaatste onpartijdige personen. Ook zei hij dat Rho desië „automatisch" tot een republiek zou worden uitgeroepen als Engeland zijn verantwoor delijkheden overdraagt aan de VN. heeft, zich zou revancheren in zijn handel met het Westen. De grootste klap zou hierbij uitgedeeld worden aan Engeland, dat tien miljard gul den in Zuld-Afrika heeft geïn vesteerd, ongeveer een kwart van de Amerikaanse belangen. Voor zover het de Rhodesische ta bak betreft, in 1965 met 470 miljoen gulden het belangrijkste exportpro- dukt, hebben de sancties die tot nog toe van kracht waren tot gevolg ge had dat slechts 80 miljoen pond van de laatste oogst van 250 miljoen pond tabak verkocht werd tegen zeer lage prijzen. Volgens „The Financial Times" hebben de Rhodesische in- en export elkaar dit jaar gedekt met ongeveer 800 miljoen gulden, een belangrijk verschil met de anderhalf miljard, die het land in 1965 exporteerde te gen een import van 1.2 miljard gul den. Het blad verwacht dat de ex- De Zurdafrikaanse premier Vorster is van mening dat het nog steeds mogelijk is e©n overeenkomst te tref fen tussen Londen en Salisbury. De dreiging van VN-sancties tegen Rho desië deed het pond sterling en de Londense effectenmarkt gisteren wankelen. De vrees bestaat namelijk dat het economisch machtige Zuid- Afrika in deze zaak betrokken raakt. Een aantal vooraanstaande Rho desische zakenlieden heeft pessimis tisch gereageerd op het nieuws dat de VN vermoedelijk sancties tegen het land zullen nemen .Zij vreesden dat Rhodesië economisch klem zal komen te zitten als de Rhodesische uitvoer verder terugloopt. Tegenstemmers De Britse conservatieve partij zal vanavond in het Lagerhuis-debat zich tegen de resolutie uitspreken waarmee de Labour-regering de goedkeuring zoekt van zijn beleid in zake Rhodesië. De conservatieven zullen ook stelling nemen tegen de stappen die de Britse regering wil ondernemen in de Veiligheidsraad. Dit zijn de laatste ontwikkelingen in het Rhodesische drama dat zich nu snel naar een hoogtepunt spoedt. De Gemenebest-commissie die zich bezighoudt met de economische dwangmaatregelen tegen Rhodesië, heeft in Londen voor het vertrek van de Britse minister van Buitenlandse Zaken, Brown, geëist dat een olie blokkade in de Veiligheidsraad-reso lutie opgenomen wordt. Zowel pre mier Wilson als minister Brown ho pen dit in eerste instantie te ver mijden. Gematigd De verwachting is dat Brown mor gen in New York met een gematigde resolutie ter tafel zal komen, waar in de dwangmaatregelen in vier fa sen zullen worden toegepast Olie zou daarbij in de laatste fase vallen. De Britse regering hoopt hiermee een conflict met Zuid-Afrika te voorko- Wat het voorstel van Smith be treft, wordt het onwaarschijnlijk ge acht dat dit Rhodesische gebaar de machinerie die nu in New York in beweging is gezet, kan tegenhouden. Mogelijk is echter dat de gematigde resolutie van minister Brown zal worden aanvaard, omdat de vier fa sen-methode Londen alsnog de gele genheid zou geven om met Salisbury te praten, voordat de laatste econo mische duimschroef is aangedraaid. Wilson, die gisteravond op de tele visie een verantwoording aflegde van zijn besprekingen met Smith, zal door het voorstel van de onderzoek commissie onder pressie gezet wor den om ook deze mogelijkheid alsnog voor een vergelijk te exploreren. De Britse premier zei in zijn televisie toespraak overigens dat zijn regering drie maanden geleden Salisbury het voorstel deed tot een tijdelijke unie van Rhodesië en Engeland te komen, waarby blanke en Afrikaanse Rho- desiërs zitting zouden hebben in het Britse Lagerhuis, totdat een meer derheidsregering in Rhodesië ge vormd zou kunnen worden. Dit voor stel had Salisbury van de hand ge wezen. Opmerkelijk is hoe het aanvanke lijk optimisme over de mogelijkhe den van een oplossing van de sle pende Rhodesische kwestie nu is om geslagen in kritiek. Sommigen in Londen geloven dat de door Wilson geënsceneerde dramatische ontmoe ting aan boord van de „Tiger" beter achterwege had kunnen blijven. An deren voegen daaraan toe, dat aan dit rendez-vous op zijn minst een of meer besprekingen op lager niveau vooraf hadden moeten gaan, om een succesvolle overeenkomst te verzeke ren. Vrijwel iedereen is van mening dat er nu meer is verloren dan ge- Handel Welke economische sancties staan Rhodesië te wachten? Wanneer de resolutie die Engeland bij de Veilig heidsraad aanhangig zal maken wordt aangenomen, betekent dit in de eerste plaats dat alle leden van de VN zich verplichten alle invoer uit Rhodesië af te breken. Hierbij rijst meteen een aantal moeilijkheden. West-Duitsland en Zwitserland, die tot nog toe op beperkte schaal goe deren uit Rhodesië importeerden, zijn geen lid van de VN. Naar ver wacht wordt zuller belde landen ech ter voldoen aan het verzoek deze handel stop te zetten. Dan is er het probleem dat sommi ge landen niet over wettige maatre gelen beschikken om in- en expor teurs die handel drijven met Rhode sië te dwingen deze markt te slui ten. Tot deze landen behoren Ne derland en de VS. Wordt de resolu tie door de VN aangenomen, dan zullen de Nederlandse en Ameri kaanse regeringen wetten moeten uitvaardigen om naleving van de re solutie te garanderen. Zambia en Malawi, als Rhode- siche buurlanden, zijn voor hun eco nomie aangewezen op import van oa Rhodesische steenkool voor bijv. de kopermijnen. Het zal vrijwel on mogelijk zijn de import te blokkeren zonder dat deze twee landen ernstig in hun economische belangen wor den geschaad. Olie Maar de belangrijkste sleutel tot intensieve economische sancties is het dichtdraaien van de olie-aanvoer naar Rhodesië. Voor de onafhanke lijkheidsverklaring van verleden jaar importeerde Rhodesië ongeveer 400.000 ton olie per jaar. riet heeft zich sindsdien met rantsoenering we ten te bedruipen met minder, voor namelijk afkomstig uit Zuid-Afrika en Mozambique. Welke maatregelen kunnen geno men worden om deze aanvoer via Zuld-Afrika te blokkeren? Het ant woord daarop, wanneer men het ge bruik van geweld buitensluit, is: vrij wel niets. De olieleveranciers aan Zuid-Afrika zou gevraagd kunnen worden de aanvoer met v(|f procent Zij kunnen ongeveer twee port nog verder zal dalen tot 600 miljoen gulden. Of deze en andere dwangmaatre gelen de Rhodesische regering door de knieën zullen doen gaan, bljjft een onbeantwoorde vraag. Zeker is dat e©n eventuele, maar onwaar schijnlijk te achten, capitulatie een politiek klimaat zou hebben gescha pen, waarvan weinig goeds te ver wachten valt. Noch voor Londense pogingen om de democratie dan een kans te geven, noch minder voor de verhoudingen tussen blank en zwart ln Rhodesië Kerstconcert Leids Toonkunst Orkest Het Leids Toonkunst Orkest geeft woensdagavond 21 december een Kerstconcert in de Lakenhal onder leiding van Henk Briër. Uitgevoerd worden de Suite voor strijkers van M. A. Charpentier, de Fantasia 5, 6 en 7 van Henry Pur- cell, het Concert voor hobo en or kest in F. gr. t. van J. S. Bach (solist Han Kapaan), het Concert voor cembalo en orkest van J. S. Bach en het Concerto Grosso op. 6 nr. 4 van G. F. Handel. Reclame-uitgaven met 11% gestegen De totale reclame-uitgaven ln ons land bedroegen vorig jaar 874,4 mil joen gulden. Vergeleken met 1964 zijn deze uitgaven met 11 procent geste gen. De dagbladen en nieuwsbladen lopen daarmee precies in de pas, want ook de reclame-uitgaven ten behoeve van deze bladen stegen met hetzelfde percentage. Opmerkelijk zijn de cijfers van de gratis verspreide bladen (zoals ad vertentiebladen) de kosten voor re clame stegen met 20 procent. De to tale stijging van persreclame bedroeg in 1965 9 procent. Deze cijfers zijn gepubliceerd in het zojuist verschenen reclameweek blad Ariadne. De gegevens zijn ver zameld door Smit's Reclame-, Advies- en Servicebureau. In Ariadne staat verder, dat de uit gaven voor buitenreclame (zoals bijv. geschilderde borden) zijn teruggelo pen (10%), evenals die voor bio scoopreclame (12%). De kosten voor radioreclame stegen met tien procent. De uitgaven voor postreclame gingen vorig jaar aanzienlijk omhoog, wat gezocht moet worden in de sterk ge stegen posttarieven en de hogere pro- duktiekosten van drukwerk. Aan het toernooi om het Neder lands biljartkampioenschap ereklasse ankerkader 47/2, dat van 15 tot en met 18 december in Emmeloord wordt gehouden, nemen de volgende acht spelers deel: Henk Scholte (Eindho ven), Tind Wijnen (Oss), Henk de Kleine (Kampen), Hans Vultink (Aalten)Flip Beekman (Amster dam), Janus Jacobs (Amsterdam), Lambert van Leur (Oss) en Bert van Hinthum (Oss). NA VIJFTIEN JAAR (Van onze Amsterdamse correspondent) Na een verblijf van ruim 15 jaar in Zuid-Afrika is de 31- jarige Nederlandse drukker B. E. Kok op last van de minister van Binnenlandse Zaken „in het algemeen belang" dat land uit gezet. Redenen voor de uitwijzing werden niet opgegeven. Zij moeten worden gezocht in bemoeiingen met de oprichting van een vakbond voor Afrikaanse landarbeiders en in een lidmaat schap van de Zuidafrikaanse afdeling van het sinds begin van dit jaar verboden Verdedigings- en Hulpfonds. Evenals zijn lotgenoot, de Angli caanse priester P. J. Dil, is de heer Kok dezer dagen in ons land aange komen. Hjj heeft voorlopig onderdak gevonden bij familie in Haarlem, waarvandaan hij in 1950 met zijn ouders naar Zuid-Afrika vertrok. Hij heeft inmiddels als drukker werk kunnen vinden. Zijn van oorsprong Duitse wouw en twee kinderen jongens van 6 en 4 jaar heeft hij in zijn woonplaats Paarl op ongeveer kilometer van Kaapstad moeten te verminderen, het percentage dat Rhodesië theoretisch nodig heeft en krijgt. Maar ir bevoegde kringen wordt toegegeven dat deze maatre gel weinig effect zal sorteren. Zware klap De enige andere mogelijkheid is de aangevoerde olietonnage voor Zuid-Afrika drastisch te verminde ren. Het gevolg daarvan zou zijn dat Zuid-Afrika, dat technisch niets met het Rhodesische probleem te maken den leven van een uitkering van het pensioenfonds van de heer Kok. Wat er daarna met hen zal gebeuren is de vraag. De heer Kok wil hen naar ons land laten komen. Dat zal ech ter pas kunnen gebeuren als hij geld heeft. Opgepakt geheime politie. „Dat gebeurde 's avonds om twaalf uur. Ik kreeg te horen, dat ik binnen 24 uur het land uit moest. Zij namen mij mee naar het politiebureau. In afwach ting van de deportatie ben ik daar week vastgehouden. Daarna heb ik nog twee weken in een gevange nis in Johannesburg gezeten. Ik kreeg niet te horen waarom. Verweer of beroep was niet mogelijk. De Ne derlandse consul, die naar de reden van mijn uitwijzing informeerde, werd van het kastje naar de muur gestuurd. Op 24 november ben ik tenslotte in een vliegtuig naar Ne derland gezet". Tussen Lissabon en Rome kreeg de heer Kok zijn papieren, die de piloot in een verzegelde enveloppe bij zich had. In Rome is hij toen uitge stapt. „Ik wilde niet langer in een Zuid-Afrikaans vliegtuig zitten". Via Genève, waar hij verslag uitbracht bij de International Labor Organi sation (ILO) reisde hij naar Haar lem. V Ton van Luns In augustus van het vorige jaar werd de heer Kok lid van de Zuid- Afrikaanse afdeling van het Verdedi gings- en Hulpfonds. Dit omdat men daarin, in verband met de „ton van Luns" een Nederlander wilde hebben. Verder is de heer Kok ongeveer een jaar lang honorair secretaris ge weest van het vakverbond voor land arbeiders in West-Kaapland, in de omgeving van Paarl. „Ik zag hoe verschrikkelijk de werkers het bij de boeren hadden. Hoe armoedig zij leefden. Ik zat in mijn eigen vak ïn bond. Als ik met hen praatte, vroegen zij hoe zij verandering in hun positie konden brengen. Ik heb ze toen aangeraden een vakbond op te richten en hen daarbij geholpen". Het werd een vakbond, waar al leen kleurlingen (halfbloeden) lid konden zijn. Een vakbond voor negers is niet verboden, maar krijgt in de praktijk niet de kans te functioneren. Met behulp van de vakbondraad werd de bond uitge bouwd tot een organisatie met onge veer 1200 leden. Bij zijn activiteiten zorgde de heer Kok er zorgvuldig voor binnen de wet te blijven. De autoriteiten konden daarom officieel niets ondernemen. Bij de boeren stuitte de bond ech ter op herig verzet. Verleden jaar november werd het bestuur op een avond door enkelen van hen in een schuurtje apart genomen. De heer Kok vertelt het ladhend: „Iedereen werd bewusteloos geslagen. Ik ook. Een klacht tegen de daders was niet mogelijk, omdat wij hen ndet goed hadden kunnen zien. Wel werden wij vervolgd, omdat wij ons onwettig op privaat eigendom bevonden hadden". De activiteiten van de bond be stonden voornamelijk in het goed koop ter beschikking stellen van goed voedsel en in de bestrijding van alcoholisme, dat in de omgeving Paarl, waar wijngaarden zijn, ont stellende vormen heeft aangenomen, doordat de boeren hun arbeiders deel van het loon in wijn uitbetaal den. De bestrijding van het alcoho lisme vatte men onder meer aan door druivensap in wijnflessen te doen deze aan de man te brengen als wijn „die niet dronken maakt". Met de ge gevangenneming van de heer Kok is dte oude toestand hersteld. De vak bond is over de kop gegaan. Het Lieverdje staat er weer. en weer in Zwolle achterhaald Nadat het beeldje enige tijd gele- is het gisteren weer op zijn vaste)5r den van zijn voetstuk werd ge- standplaats op het Spui terug ge licht door Groninger studenten bracht. 131 Politie wacht op oplossing De chef van het Amsterdamse politiebureau Jonas Daniël®^ Meijerplein en tevens één der commandanten van de mobiele,,, brigade van de Amsterdamse politie, hoofdinspecteur A. M.| 1 Koppejan, die ook tweede voorzitter is van de Nederlandsen Politiebond, heeft in het orgaan van deze bond, „De Politie"tüj een artikel geschreven onder de titel „De grote impasse". ra Zoals bekend was de heer Koppe jan geruime tijd nauw betrokken bij het optreden tegen ordeverstoringen. Sommige door hem getroffen maat regelen hebben,- zoals hij het zelf zegt, veel stof tot schrijven geleverd. De politiefunctionaris stelt dat waar hij meent dat de bevoegdheid om or deverstoorders naar een plaats van bewaring te brengen, ook met een preventief doel, nu reeds impliciet is gegeven in de bepalingen van de po litiewet en in de voorschriften van de ambtsinstructies, vervolging van hem naar aanleiding van zulke „vrij heidsbenemingen", waarvan aangif ten werden gedaan, wellicht ook zin vol zou zijn. De Hoge Raad kan zich dan zi. uitspreken of deze bevoegdheid de politie af dan niet reeds toekomst. Bij een voor hem gunstige uitspraak, zo als de heer Koppejan „uiteraard" verwacht, is het probleem voor de po litie naar zijn mening eindelijk de wereld uit. By een eventuele schul digverklaring weten diegenen, die lei ding geven aan de politie dan wat hun te doen staat. Tenminste indien zij van mening zijn dat de politie opel voldoende wijze, ook met andere mld-il delen dan met geweld, moet kunnen fc optreden tegen personen en radicaleaa groeperingen, die niet alleen nu.m maar zonder twijfel ook in de toe-s komst de orde verstoren of dreigend- te verstoren. Of die handelen in® strijd met de rechtsorde, zonder re-»°! presief grijpbaar te zijn. Volgens deh< heer Koppejan wacht de politie metjk ongeduld op een oplossing van dezem grote impasse met betrekking tot' 1 haar optreden. Diegenen, die bezwaar1 hebben tegen een paar uur vasthou-)u den van ordeverstoorders tot een tijd-'1"' stip dat voor ordeverstoring mindert* geschikt is, of die bezwaar hebbenr tegen het onmogelijk maken van eenjj demonstratieve optocht zonder ver-! gunning dus in strijd met de rechts orde door de deelnemers aan de101 rand van de stad te brengen, dienen' naar de mening van de heer Koppe-o jan, te bedenken dat men de politi% door haar deze bevoegdheid te ont-)U houden, in feite slechts één mogelijk-^ held laat om de orde te herstellen^, namelijk erop slaan. i Dit is een bijzondere koek I Bijzonder door verfijnde grondstoffen die erin verwerkt zijn. Bijzonder, omdat achter de fabricage een liefst 75-jarige ervaring staat. Verrukkelijk „.Verkade koekl Auto's, bromfietsen, enz. B Autorijschool Flip Jansen, erkend gedipl. Tel. 24626, Lei derdorp. «I Rijbewijs. Bondsrilschoo! endriks. Ërk. gedipl. instruct, leert u vlug veilig delig autorijden. 1 59. Lelden, tel. 31306. B Motor-Home De ff: Hoge Rijndijk 184. Tel. de Wr "J- Tyohot Magneet Sparta met I.L.O. motor voor 225. Alle met verzekering en garantie. B Motor-Home De Watertoren Hoge Rijndijk 184. Tel. 24963. L. de Wit, Lelden. Bij aankoop goede betrouwbare en daarom uiteindelijk goedkope gebruikte wagen. Roelofarends- veen. Tel. 01713 - 866. Ook zaterdag en zondag. B Motor-Home De Watertoren oge Rijndijk 184. Tel. 24963. L. de Wit, Lelden. Heden ont vangen Damesvalhelmcaps met verzekerd. Autoverhuur Tlp- 25709 B Nieuwe auto's zonder chauf feur. Opel Rekord, Volkswagen. Anglla, V.W.-busje met radio Kwitanties „Noordelnde". M. J Schutte, Noordelnde 62, Lei dag gereed. Ass. Betcke. Zaanstraat 60. Lelden, telef. 26785. SVoor nieuwe en gecoverde tnden: Tlp-Top garage. Sint Aagtenstraat 14. Tel 25709. B Goedkope benzine. Witte pompen op net terrein restau rant Ha&gsche Schouw. Val- kenburgseweg 1. WIJ geven de hoogste kortingen. Na 10 maal tanken gratis doorsmeren. v. d. Pouw Kraan en Zn. SAntogarages f 350, schuur- ee f 185 Vakantiehuisjes f950. Vraagt gratis prospectus met resultaat, natuurlek i Kwak's Verkeerslnstituut. Levendaal 171. Tel. 22803. Er kend Gedipl. Betrouwbaar Nu zelf uw auto repareren kokosmatten, sportult- overdruk spuit cabine Voor deskundige repa raties en taxaties. Automobiel bedrijf Rijnland NV Off Ford dealer afd. schade. Roosevelt- straat 19. Lelden, tel 24647. B B.B.B. Banden Beanen Ba lanceren. Al 35 Jaar ls Berk Kaasmarkt 6 hiervoor het vakkundig adres. Tel. 25341. B B.B.B. Berk Bode Bestel huis. Voor het vervoer door het gehele land ls Berk Kaas markt 6 al 35 Jaar het adres. Tel 25841. IJ Motor-Home De W Hoge Rijndijk 184. Tel. f758. f938 nu f738, van f580 nu f 480. Zie etalage. Firma Dusos- wa, Turfmarkt 1-3. Lelden. Tel. 24409. Geen filialen. herenrywielen, f 125. Groot n met 4 speed derailleur, vanaf f240. Eroba, B.S.A., Triumph enz. kinderrij wielen vanaf f 79, f8 f99. Firma Dusoswa. Turfmarkt 1-5 Lelden. Tel. 24409. B Huurt uw auto by Leldse Autoverhuur Centrale. A J. Bierman, Oude Ryn 54. Lel de lnstr. Bondsautoryschool. ..De Centrale". Corelllstraat 50. koop Goggo T 300. den. Tel. 25191. en brengdienst B Occasion! Prachtige Citroen Ami 6 1963. Slechts 50.000 km. gelopen. Is techm. en uiterlijk in pr. st. Te bevragen. Auto mobielbedrijf Rijnland N.V., Vijf Meilaan 7. Lelden. Telef. 01710 - 24647. B Wy hebben de mooiste en best gebruikte auto's. Tech nisch A-l gekeurd en gegaran deerd. U kunt ze zien bij. Automobielbedrijf Rijnland. Vijf Mellaan 7. Leiden. Telef. 01710 - 24647. B Goed doorsmeren betekent weinig repareren. Speciaal ln- het adres. Tel. 25341. B Aangeb. Morris Minor. bouwj. 1953. In- en uita ln zeer goede st verbruik 1 14. Prijs f3| M arl ënpoels traat 17 A. B Aangeb. zeer snellfc, schadevrij bereden D.K.W.; F 93, b.J. eind '59 (AF uitvoering). Blauw Iedere» kleding. Voorzien van rfr en slaapbanken, nieuwe den. Prijs n.o.tk. Ericalaar: Leiderdorp. Tel. 01710 - P1 T/m. 9 uur aanwezig. R B Autoryie9 van Vamori school, Frans Goddijn. L» straat 8, lest ln Opel Rte en Kadett. Telef. 34430, Z 25574 B Autobox te huur voo/a klein model wagen. G B Te koop van partic Ford Consul 1963. Schart Mechanisch en motorisch zeer goede staat. Prins F drlkstraat 4. Leiden. ju B Te koop Honda motor, el cup. Sport C110. Model ij Vijf Meilaan 7, Leiden. 1 01710 - 24647. B Zeer niooic V.W. 12# Luxe 1963 met schuifdakM Goede 1 Automobielbedrijf I -1 gekeujf Rijnland, Leiden, j V(Jf Mellaan 7, Leiden. 01710 - 24647. B Aangeb. Renault Dau|P 1960, in pr. st. Prijs f2<# Boshulzerkade 58. Na 6 fc B Aangeboden: Renault» Nov. 1962 f 1.950.-. Tel. 4 - 7427. f1 B Aangeb. Hillman super^ f 1000 teller, houten i verbreders, speciale konl s brekers, jodlumlampen e Rijswijk. Tel. 901515.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1966 | | pagina 4