steeds een beangstigend symbool
Demonstrant
veroordeeld
Pearl Harbor
na een kwart eeuw nog
Pacific-vloot van Amerika in
slechts een uur vernietigd
VS nog verdeeld ovef
kabinet-Kiesinger
Lindeboom bewaart?
gevaarlijk geheim j
zeer geheime werk aan de atoom
bom werd met verdubbelde kracht
voortgezet.
Het is altijd moeilijk met enige
redelijkheid te speculeren over het
verloop va.n de geschiedenis wanneer
men er een bepaalde realiteit uit
wegdenkt. Vast staat echter wel, dat
het meest verschrikkelijke wapen dat
ooit is vervaardigd, nooit volledig
ontwikkeld en gebruikt zou zijn,
wanneer Japan Amerika niet in de
oorlog had gedreven. De eerste sti
mulans tot de ontwikkeling van de
atoombom waren de geruchten ge
weest. dat Duitsland zich met onder
zoekingen op dit gebied bezig hield.
Maar lang voordat men in staat was
een proefbom samen te stellen wa
ren deze geruchten reeds ongegrond
gebleken. Het is alleen door de in
vloed van de Amerikaanse deelne
ming aan de oorlog geweest, dat het
project uiteindelijk in een fantas
tisch tempo werd voltooid zodat de
bom kon worden gebruikt kort voor
dat waarschijnlijk Japan op andere
wijze op de knieën zou zijn gedron
gen.
Pearl Harbor is ook daardoor van
enorme historische betekenis gewor
den: het schiep uiteindelijk dit
krachtigste aller wapenen en daar
mee de angst die de wereldmachten
beheerst, om ooit opnieuw met deze
veel fataler wapenen onverhoeds te
worden overvallen. Het begrip Pearl
Harbor is daardoor meer dan een
historisch feit: het is een heden
daagse reële dreiging, niet alleen
voor Amerika maar voor de gehele
wereld.
op en top drop 25 ct
(Van een onzer redacteuren)
Het drama voltrok zich in nog geen uur.
Toen de laatste vliegtuigen met de rode rij
zende zon op de romp geschilderd een goed
heenkomen zochten over de wijde oceaan, lag
de helft van de gehele Amerikaanse vloot, een
uur eerder de machtigste ter wereld, ver
wrongen tot schroot onder dichte rookwolken
van brandende wrakken, stookolie, vliegtui
gen en hangars.
MET ATOOMBOM IN KIELZOG
De Japanse aanval op Pearl Harbor betekende veel meer dan dat. Hij
maakte het in 1939 losgebarsten Europese conflict tot een werkelijk wereld
oorlog en was de Inleiding tot de meest verbitterde en barbaarse gevechen
die de wereld ooit heeft gezien en die eerst ruim drie en een half jaar later
ïouden eindigen met een andere verrassende en vernietigende slag, ditmaal
toegebracht door de Amerikanen: onbewust voerden de Japanse piloten,
die op Pearl Harbor doken. In hun „kielzog" de atoombom mee, die nog
steeds als een afzichtelijke dreiging boven de wereld hangt.
In diepste geheim
De 189 Japanse bommenwerpers do
ken om tien minuten over acht in de
ochtend uit de licht bewolkte hemel
boven Hawaii. Op dat moment be
gaven Japanse diplomaten zich in
Washington op weg naar minister
Huil om verder te spreken over mo
gelijkheden tot ontspanning tussen
beide landen. Die onderhandelingen
duurden al Jaren. De documenten
die de ln Amerika vertoevende Ja
panners daarover hadden opgesteld,
waren echter al heimelijk verbrand.
Enkele dagen tevoren was daartoe
een opdracht uit Toldo gekomen,
toen de machtige keizerlijke vloot
van 72 bodems zich verzamelde om
op te stomen naar de grote vloot-
basis van Amerika in Hawaii.
Amerika was zich bewust geweest
van de dreigende situatie. Maar het
had niet gerekend op de infame eer
loosheid die de Japanners toonden,
door toe te slaan terwijl zij aan de
oonferentietafel voorgaven naar een
akkoord te streven. Zelfs op het al
lerlaatst aan de basis Pearl Har-
Pearl Harbor was op dat moment, 7 de
cember 1941, nog voordat meer dan enkele
duizenden van de miljoenen Amerikanen wis
ten dat zij in oorlog waren, tot een beangsti
gend begrip geworden: het symbool van een
onverhoedse, vernietigende aanval, een sym
bool dat nu, een kwart eeuw later, nog steeds
de nachtmerrie is van Amerika.
r gegeven waarschuwingen
op handen zijnde aanval
ongeloofwaardig geacht.
OUDE
GENEVER
In de handige kneepflea
De borrel die u „toelacht"
Geniet met uw gasten van
die tongstrelend zachte WF
genever. Een rondje WF
Daar is iedereen vierkant
voor! Oude WF Genever
f. 10.95 per hele liter
WVNAND FOCKINK
De gevolgen waren verbijsterend.
In Pearl Harbo ,t lagen op het mo
ment van de aanval zeventig Ame
rikaanse oorlogsbodems, waaronder
acht van de zwaarste slagschepen.
Vrijwel alle eenheden werden door
bommen en luchttorpedo's vernie
tigd, vliegtuigen werden bij honderd
tallen op de grond verwoest, bijna
3500 Amerikanen kwamen om het
leven. De kracht van de VS in de
Pacific was gebroken. Het kostte de
Japanners slechts 29 van de 189
aanvallende vliegtuigen en zes on
derzeeërs waarvan vijf tweepersoons
dwergduikboten
De hel in timmeren
Er zijn later lijvige rapporten ver
schenen over de oorzaken van deze
ramp, die ongeëvenaard was in de
geschiedenis van de oorlogvoering.
Daarin werd de strijd tussen neu
tralisten en zij die voor deelneming
aan de strijd tegen de furie van Hit-
Ier waren, opnieuw uitgevochten en
werden beschuldigingen geuit aan
politioi en militairen van hoog tot
laag. Maar die rapporten waren
slechts van historische, niet prakti
sche betekenis. Zij toonden wel, iat
Amerikate goed van vertrouwen
was geweest en niet bedacht was op
het eerloze banditisme der Japanse
sluipmoordenaars.
In de praktijk is het Juist het ka
rakter van de Infame aanval ge
weest, die de krachten van Ameri
ka op dat moment bundelde. De op
positieleider in de senaat bracht het
waarschijnlijk het meest treffend
onder woorden: „Het enige wat ons
nu nog rest is ze de hel in te Um-
Het zouden profetische woorden
blijken, want als er ooit sprake ls ge
weest van een hel op aarde was het
wel het strijdtoneel van de Pacific
in de jaren na Pearl Harbor. Na
men als Ba taan, Corregidor, Ta
rawa, Guadalcanal, Iwo Jima, Bir
ma, Okinawa en Hirosjima herin
neren aan de meest bloedige, on
menselijke slachtingen die het waar
lijk over het algemeen niet zacht
zinnige krijgsbedrijf kenmerken. De
verbijsterend taaie verbetenheid
waarmee de Japanners in de aanval
en de verdediging streden heeft ge
leid tot een miljoenenverlies aan
mensenlevens in reeksen van bar
baarse gevechten.
Over hele wereld
Binnen een week na Pearl Har
bor waren 35 landen in oorlog, waar
onder Nederlands Indië dat geen dag
aarzelde. Voor dit land betekende
Pearl Harbor tevens een keerpunt
in de historie, want het zou in de
praktijk nimmer meer als een ko
lonie herrijzen, maar na een aan
sluitende revolutieperiode als een
zelfstandige mogendheid.
Voor Engeland was Pearl Harbor
een opluchting, evenals voor Rus
land. Het ging de geallieerden niet
goed op het Europese strijdtoneel, en
in Afrika zag het er alleen tijde
lijk maar een beetje beter uit. Wel
werd Hitier een halt toegeroepen
door de barre Russische winter
maar de krijgskansen voor de Euro
pese geallieerden waren somber. Ie
der eateun was welkom, zeker de
eendrachtige intrede van het mach
tige Amerika in de oorlog.
Zware slagen
Niettemin moest Engeland met
Amerika en Nederlands Indië voor
lopig nog het hoofd buigen voor een
Japanse overmacht. Drie dagen na
Pearl Harbor brachten de Japanners
de trotse Engelse slagschepen Prin
ce of Wales en Repulse tot zinken.
Op dezelfde dag landden de Japan
ners in Malakka vanwaar zij door
stootten naar Singapore en Birma, en
op de Philippijnen. waar de Ameri
kanen slechts op een enkele punt de
heroïsche stryd langere tijd konden
volhouden. Overal in het Pacific-ge
bied sloegen de Japanners toe en
het leek. alsof Hitler in zijn Aziati
sche bondgenoten zijn meesters had
gevonden in de bliksemoorlog. Van
Nederlands Indië tot de Aleoeten in
het uiterste noorden schoof het Ja
panse front in enkele maanden naar
Een beeld van de troosteloze
ruïne, waarin de Amerikaanse
Pacific-vloot binnen een uur
werd herschapen.
het midden van de Stille Oceaan,
om eerst daar tot stand te komen.
Het zou jaren duren, voordat de
Amerikanen sprongsgewijs in dit ge
bied terugdrongen, met bloedige ver
liezen aan beiden zijden, maar onaf
wendbaar in de richting van het Ja
panse moederland.
De Japanners hadden de hoop ge
koesterd, de oorlog te winnen door
die ene formidabele slag van een
kwart eeuw geleden. Het is ze niet
gelukt, evenmin als het Hitier luk
te in Europa met zijn verrassende
slagen naar /-.,est en oost.
Enorme invloed
Een van de directe gevolgen van
de Amerikaanse intrede in de oorlog
werd eerst veel later bekend. Het
Voorzichtig met uitspraken t
(Van onze correspondent in Bonn)
De Amerikaanse regering is erg
voorzichtig met uitspraken over het
nieuwe Westduitse kabinet, maar
langzaam maar zeker druppelt door
dat de mening nogal verdeeld is over
de CDU/SPD-coalitie.
Aan de positieve karnt ziet Wash
ington dat Bonn wiet langer geteis
terd wordt door de zwakheden en on
zekerheden die Erhards bewind de
laatste tijd kenmerkten hoewel men
natuurlijk nog moet zien hoe effec
tief de samenwerking tussen de
christendemocraten en de socialisten
zal zijn. Maar de hoop bestaat in
Amerikaanse kringen dat de nieuwe
regering met haar grote parlemen
taire meerderheid eindelijk beslissin
gen zal durven nemen inzake de
NAVO-strategie, en wellicht ook in
Politierechter over excessen
De Amsterdamse politierechter
heeft een 24-jarige leraar uit de
hoofdstad wegens opzettelijke bele
diging van een bevriend staatshoofd
de president van de V.S. con
form de els veroordeeld tot veertien
dagen gevangenisstraf, waarvan tien
dagen voorwaardelijk. De leraar, die
had meegelopen in de protestmars
tegen de oorlog in Vietnam op 16
oktober, had verklaard „Johnson mo
lenaar" en niet „Johnson moorde
naar" zoals een agent had gehoord,
te hebben geroepen.
In gevallen als deze moeten vol
gens de politierechter, die schrifte
lijk vonnis wees, in beginsel strenge
straffen worden opgelegd, waarvan
zoveel mogelijk generale en speciaal
preventieve werking valt te verwach
ten. Dit is des te eerder geboden nu
de leiders van deze optochten tot
dusver niet in staat zijn gebleken zelf
een einde te maken aan deze onduld
bare gang van zaken. Het is juist in
het belang van de betogers en de
zaak, waarvoor zfj demonstreren, dat
bü dergelijke optochten niet in
strijd met de wet wordt gehandeld,
aangezien de demonstraties waardi
ger en daardoor indrukwekkender
kunnen zijn, wanneer men zich daar
bij onthoudt van kwetsende en by
anderen ergernis wekkende uitroe
pen, aldus mr. De Waard. De kans
op het verlenen van vergunningen
voor demonstratieve optochten met
zo weinig mogelijk beperkende bepa
lingen wordt volgens hem groter
naarmate bij dergelijke optochten
minder strafbare feiten blijken te
worden begaan.
In de gegeven omstandigheden
moeten de woorden „Johnson mo
lenaar" worden opgevat als te zijn
van gelijke strekking als „Johnson
moordenaar", zei mr. De Waard in
zijn vonnis.
Van algemene bekendheid is, dat
bij de maandelijkse demonstratieve
optochten in Amsterdam „Johnson
Een kleine gemeentelijke
delegatie onder leiding van bur
gemeester W. Thomassen heeft
een bezoek gebracht aan prof. mr.
P. J. Oud. die gisteren 80 jaar
werd. Hem werd door de Rotter
damse burgemeester een boek ten
geschenke gegeven. Minister-pre
sident Zijlstra heeft namens alle
leden van de ministerraad een
gelukwens gezonden aan de jarige
Pearl Harbor bracht het
Amerikaanse oorlogspotentieel volle
dig in de strijd. Tot dat ogenblik
en de VS slechts aarzelende
grootleveranciers voor wapens aan
Engeland en Rusland geweest.
moordenaar" of woorden van derge
lijke strekking worden uitgeroepen
waarbij soms spreekkoren ontstaan
van groepen personen, die zich col
lectief aan het onderhavige misdrijf
schuldig maken. Het veelvuldig be
gaan van dit op zichzelf reeds erns
tige misdrijf onder deze omstandig
heden is volgens mr. De Waard nog
des te ernstiger, omdat daardoor een
toestand van verhoogd gevaar voor
allerlei ongeregeldheden en excessen
ontstaan in verband met de emoties,
die door deze uitroepen en spreekko
ren kunnen worden opgewekt.
Seebohm nu
leider van de
„verdrevenen"?
(Van onze correspondent in Bonn)
Hans-Cristoph Seebohm, oud-minis.
ter van Verkeer en berucht zondags-
redenaar op bijeenkomsten van Sude-
fcen-Duitsers. verrichtte gisteren zijn
laatste officiële ambtshandeling. Hij
opende het langste autobaan-viaduct
in Europa, namelijk de 1800 meter
lange Roer-dal-brug bij Mintard, die
de verbinding tussen Essen en Dus-
seldorf aanzienlijk verbetert. Op het
hoogste punt van het viaduct rijden
de auto's zestig meter boven de Roer.
In verband met Seebohima toe
komstplannen wordt verwacht dat
deze geestdriftige strijder voor de te
rugkeer van de Sudeten-Duitsens
naar him tot TsJ echo-Slowaklje be
horend grondgebied, de opvolger zal
worden van de kortgeleden bij een
auto-ongeluk om het leven gekomen
voorzitter van de „Bond der ver
drevenen", de SPD-afgevaardigde
Jakscüh. Jaksch en Seebohm berok
kenden met hun toespraken voor de
daartoe eerst met muziek en bier op
gewarmde .vluchtelingen' hun land
veel schade ln het buitenland, en hun
teksten leverden een gemakkelijke
prooi voor de propagandisten ln de
DDR en andere Oosteuropese staten.
Nadat Seebohm eerst zondagsrede-
naar was voor de zogenaamde ,Land-
mannsschaften', zal hij het nu ln de
Bondsdag worden. Naar bekend werd
zal de 63-Jarige Berlljner in de toe
komst zich ln de Bondsdag .meer
dan vroeger met de buitenlandse po
litiek' gaan bezighouden. Seebohm
maakte samen met oud-kanselier Er-
hard als enige deel uit van alle kabi
netten sinds de oprichting van de
Bondsrepubliek.
zake het probleem
grenzen en
tot Oost-Europa.
Weliswaar is men het in Washii
ton zelf ook ndet geheel eens i
dat laatste punt betreft, maar pre
dent Johnson en zijn naaste meT
werkers lijken toch ernst te wil)
maken met een ontspanning in mi
den-Europa en daarvoor is We|
dultslainds medewerking hard noc
De Amerikanen hopen dat Johnsc
„vredelievende verbintenis" met Oo|
Europa (een term van de nieuwe nl
dewerker op het ministerie van B
tenlandse Zaken Brezinski) zal ku
nen samenvallen met de toena<
ringspolitiek van kleine stappen
georganiseerd samengaan, waaroj
de nieuwe SPD-mindsters Brandt
Wehner in het verleden spraken.
Mocht het lukken het ontspanning
beleid van Bonn en Washington i
coördineren, dan maken de Amerill
nen zich weinig zorgen over de de
Bondskanselier Kiesinger geuite w«
tot verbetering van de betrekking»
met de Franse president De GauJl
Goede Frans-Duitse relaties vindt o
Washington belangrijk, zolang
niet inhoudt dat Bonn en Parijs is
men ontspanning met de commui*
ten gaan zoeken door de hele ic:
van Atlantische samenwerking ovx
boord te gooien.
De grootste twijfel koesteren F
Amerikanen aan de ontwikkeling r
lange duur. Thans ls nog niet
overzien welk beleid een heterogff
Westduits kabinet zal voeren, ml
bidden dit onder de druk van
groeiend nationalisme in de uit#
rechtse hoek een zwenking zou malt!
naar een koers met een overgrf
nadruk op Duitslands belangen, 4'
sltie en macht, dan zou dit de Aiï
rikaanse regering natuurlijk veraf
rusten.
Voorlopig wacht Washington l
daarbij kritiek op het nazi-verleg
van Kiesinger en bange vermoed^
over een teruggang ln Bonns Atle
tische instelling zoveel mogelijk
derdrukkemd.
De enige onverdeeld positieve req
tie op de regerlng-Kiesi nger welke
de Amerikaanse hoofdstad te meld
is. kwam van Kiesingers doe
ter, die getrouwd is met een in Dut
land geboren Amerikaan, en ÏJ
woont. „Ik ben gelukkig voor Dur
land" sprak zij met de bescheidenhi
die dochters pleegt te sieren. l
Taalwetten '63
gepubliceerd
in België jj
(Van onze Brusselse corresponded
Het Belgische staatsblad heeft l(;
eerste deel, gepubliceerd van de zog
naamde uitvoeringsbesluiten van 0
taalwetten 1963. In dat Jaar wl
bepaald dat ztf, binnen het Jaar b
kend moesten worden gemaakt. TP
men van de vorige regering en q[
van de huidige heeft die publlkafe
vertraagd. n
De besluiten van thans hebben
trekking op nationale opvoeding
binnenlandse zaken. Het zijn zulf
technische mededelingen, die rej,
len op welke wyze gezinshoofdr
moeten vaststellen ln welke taal h*
kinderen worden opgevoed. Voor v
de ambtenaren van Binnenland1
Zaken betreft staat in die besluit!
vermeld hoe bepaalde rechten vé
Nederlandse- en Franstaligen ara
tenaren door hen kunnen word-
vastgelegd.
Gezien de emoties die de taalkwj
tie vooral by de Vlamingen ri
steeds oproept, zal ln de volksvert
genwoordigine wel uitvoerig oï
die besluiten worden gediscussleei
llitler-fles met namen
it
J (Van onze correspondent bi Bonn)
Een °U.d® lind?boom in Unterampfrach (Midden-Franken) staat ln ij
middelpunt van heftige discussies onder de dorpsbewoners. De eerblï
waardige linde neemt daarby voor velen de vorm van een nachtmeni
aan, die hen steeds vaker in hun dromen bezoekt.
De boom staat voor de kerk en hindert daar het verkeer. De gemeente h«
daarom voorgesteld haar te laten omhakken, maar de gemeenterad
wees het voorstel tot financiële steun aan het omhakken van de linfc
en het verbeteren van de trottoirs kort en goed af 1
Het raadsel rond deze vreemde houding van de afgevaardigden van Unt^
ampfrach rust in de boom zelf. Ze werd in 1933 ter ere van Hitier
plant. Tegeiyk met de toen nog prille wortels van de „Hitler-linde" wa
toen op dezelfde plaats een fles onder het aardoppervlak verbom,
waarin zich een hjst bevond van alle trotse NSDAP-leden, die niet
leen tot de komst van de linde, maar in de eerste plaats ook tot die vt»
Hitier hadden helpen bydragen.
Geen wonder, dat de Unterampfrachenaren, die nu luide van de daki.
verkondigen dat zy altyd al tegen het regime zyn geweest, de onthi;
ling van de gevreesde fles uit 1933 tot elke prijs willen verhinderen
