DAGBLAD
Smith vroeg uitstel
Werkloosheid
gestegen tot
53.864 man
Verolme poogt artikel
weekblad te voorkomen
JAMIN
Tot elf uur
Kiesinger wil betere
contacten met Oosten
igericht 1 maart 1860
MAANDAG 5 DECEMBER 1966
No. 32042
F'
:teur: EI A. el van Dlshoeck
tdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 11,90 per kwartaal, f3,97 per maand, f0,93 per week, (by vooruitbetaling) losse nummers f0,25
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21501
Witte Singel l, Lelden Giro do. 57065
Wioclesische regering moet ja of
nee zeggen tegen werkdocument
De Rhodesische premier Smith heeft aan de Britse regering
stel gevraagd voor het nemen van een beslissing inzake het
werkdocument dat de beide bewindslieden na twee dagen
intensief confereren op de Britse oorlogsbodem Tiger had
ji opgesteld.
e inhoud van het werkdocument
edoeld om een eind te maken aan
rebellen-bewind" in Salisbury
liet bekendgemaakt. Wilson had
Biet-erkende regering van Smith
vanochtend 11 uur de tyd gege-
om tot een besluit te komen.
Streeks het middaguur leek het
dat Londen Smith in zeer be-
|te mate uitstel had gegeven,
rens Wilson kan het Rhodesische
me slechts met ja of nee op het
s-rapport antwoorden. Een ande
beslissing is niet mogelijk. De
felse regering heeft de inhoud van
werkdocument al ten volle goed-
5urd.
)u Rhodesië weigeren dan dient
Son in de komende dagen de VN
verzoeken dwingende handelsbe-
üngen af te kondigen tegen de
ike minderheidsregering van pre-
|Jf Smith.
prect na de terugkomst van Smith
j|m het Rhodesische kabinet
mcht uur vanochtend bijeen om
Beslissen over al dan niet aan-
||ding van het basis-rapport. Na
H uur vergaderen werd de bespre-
m geschorst voor de lunchpauze,
lp Smith het regeringsgebouw be
ll, werd hem gevraagd of hij het
IjKdocument als een ultimatum van
IfBritse regering beschouwt. ,,Zo
men het kunnen noemen, ja".
Éde het antwoord.
I Gematigd
ïj gaf ook te kennen dat zijn ka
st wellicht niet tot een beslissing
advertentie
I.E.B.A. - LEIDERDORP
EERBERICHT
HEER WIND
[et k.n.m.i. in De Bilt verwacht
heden- tot morgenavond:
inpvond en vannacht nog plaat-
Ik opklaringen met temperaturen
het vriespunt .Morgen veel be-
king met enige regen, tot matig
krachtig toénemende wind tussen
ïwest en zuid en langzaam stij-
g van temperatuur.
Opgemaakt om 11.15 uur).
6 DECEMBER
l op: 8.32 uur; onder: 16.30 uur
pn op: 0.51 uur; onder: 14.04 uur
[oogwater te Katwijk te 9.39 en
6 uur; laag water te 5.04 en 17.39
t nummer bestaat uit 12 pagina's
zal komen „omdat de geschilpunten
tussen beide partijen te groot zijn".
Een van de meest verrassende wen
dingen die het afgelopen weekeinde
heeft geproduceerd, is dat de Britse
pers premier Smith als een gematigd
element in zijn regering is gaan zien.
Er bestaat in Londen dan ook enige
vrees dat de rechtervleugel van de
Rhodesische „Pront-partij" hem ter
zijde zal schuiven als de besprekin
gen ter zee inderdaad op niets zou
den uitlopen. De vraag die iedereen
bezighoudt is natuurlijk de inhoud
van het document dat op de Tiger"
werd uitgewerkt. Het wordt waar
schijnlijk geacht dat er aan bedde
zijden water in de wijn is gedaan en
dat Londen een ruime termijn heeft
gesteld voor het totstandkomen van
een meerderheidsregering in Rhode-
Optimistisch
Wilson toonde zich gisteren opti
mistisch over de kansen op een ver
gelijk. „Er is geen enkele reden", zei
hij, „waarom er geen overeenkomst
kan worden bereikt. De uitgewerkte
voorstellen zijn eervol voor beide
partijen" De Britse premier was er
voorts van overtuigd dat het docu
ment in overeenstemming was met
de zes grondslagen door de Britse
regering vastgelegd en door haar
beschouwd als voorwaarden voor een
regeling van het geschil. Deze zes
punten zijn: 1. streven naar een
meerderheidsbewind; 2. waarborgen
tegen amendementen op de grondwet
die de klok zouden terugdraaien; 3.
verbetering politieke status Afri
kaanse bevolking; 4. beëindiging ras
sendiscriminatie; 5. elke overeen
komst inzake het bestuur moet voor
alle Rhodesiërs aanvaardbaar zijn;
6. de verzekering dat, ongeacht ras,
geen onderdrukking van de meerder
heid door de minderheid of van de
minderheid door de meerderheid zal
plaatsvinden.
Vooral de punten een en vijf heb
ben voortdurend een overeenkomst in
de weg gestaan. In Rhodesië wonen
250.000 blanken en vier miljoen ne
gers.
Wilson verklaarde ook dat het
werkdocument niet in strijd is met
de inhoud van het speciale communi
qué over Rhodesië uitgegeven na de
conferentie van Gemenebestpremiers
die deze zomer in Londen is gehou
den.
KOSMOS-134
In de Sowjet-Unie is zaterdag
nummer 134 van de Kosmos-kunst-
maanserie gelanceerd met instrumen
ten voor verder wetenschappelijk on
derzoek van de ruimte. De grootste
hoogte van zijn baan om de aarde
bedraagt 319 km. de kleinste 214 km
en de hoek met de evenaar 65 gra
den.
Tegen zeerovers Maleisië en In
donesië zulien volgend jaar bespre- j
kingen voeren over gemeenschappe-
lijke patrouilles tegen zeerovers in I
de Straat van Malakka.
De Engelse premier Harold
Wilson rechtsdrukt de hand
van Sir Humphrey Gibbs, de
Britse gouverneur in Rhodesië,
aan boord van de kruiser „Tiger".
Na besprekingen met eerste mi
nister Smith van Rhodesië is Wil.
son zondag naar Londen terugge
keerd.
In dit communiqué werd ojn.
zegd dat Engeland verplicht is tegen
eind 1966 hardere economische sanc
ties tegen Rhodesië via de V.N. te
treffen als premier Smith voor die
tijd geen maatregelen heeft geno
men om aan zijn „rebellie" een ein
de te maken.
Sir Humphrey
In een regeringsverklaring van de
Britse regering werd gezegd dat wan
neer de Rhodesische regering ja zegt
het regime in Salisbury binnen en
kele dagen zal zijn verdwenen, de
grondwettelijke macht (1961) her
steld en overgedragen aan de Britse
gouverneur sir Humprey Gibbs.
Sir Humphrey zou dan de leiding
krijgen bij de vorming van een
nieuw kabinet. Smith zou premier
blijven. Afrikanen die bereid zouden
zijn onder Smith te dienen kunnen
worden uitgenodigd in het kabinet
zitting te nemen. De nieuwe regering
zou een overgangsregering zijn met
opdracht, formeel te onderhandelen
over een nieuwe grondwet. De Afri
kanen zouden meer zetels in het par
lement krijgen en rassenwetgeving
sou worden ingetrokken.
Zuicl-Afrika
doet niet mee
aan boycot
De Zuidafrikaanse premier Vorster
heeft in een interview met het blad
„Die Welt" verklaard dat Zuid-AfrL
ka niet zal meedoen als er eventueel
door de Verenigde Naties sancties
worden ingesteld tegen Rhodesië.
„Onze politiek is volkomen duide
lijk", zei hij. „We zouden nooit vrij
willig aan sancties meedoen en we
zullen ons er evenmin toe laten dwin
gen.
Wy zijn in beginsel gekant tegen
enigerlei economische boycot, omdat
boycots niets oplossen. We hebben
zelfs niet eens tegen-sancties inge
steld tegen landen die ons boycot
ten".
Als Zuid-Afrika zelf ook aan
sancties onderworpen wordt wegens
de kwestie Zuidwest-Afrika of de
Zuidafrikaanse houding ten opzichte
van Rhodesië. dan is Zuid-Afrika
daarvoor gereed. „We hebben alle
voorbereidingen getroffen om te ver
dedigen wat rechtmatig het onze is
en we verdedigen ons recht van on
ze eigen politiek te bepalen". Op de
De Gelderse Vallei heeft weer
eens te kampen met waterover-
Jast. Landerijen zien eruit als me
ren en boerderijen staan midden
in het water. Deze foto werd ge
nomen bij Zwartbroek.
vraag wat de Zuidafrikaanse hou
ding zal zijm tegenover een Rhodesië
met een Afrikaans meerderheidsbe
wind. antwoordde Vorster: „Wij heb
ben altijd gezegd dat we ons niet
mengen in de interne zaken van een
andere staat. We hebben verschillen
in politieke opvatting nooit gezien
als een belemmering voor vruchtbare
samenwerking
Prins Charles
naar Cambridge
De Engelse Prins Charles zal met
ingang van oktober 1967 studeren
aa n het „Trinity College" van de
universiteit van Cambridge, aldus
een bekendmaking van het paleis
Buckingham.
De 18-jarige Prins Charles voltooit
thans zijn middelbare schooloplei
ding in Gordonstoun in Schotland.
De Britse troonopvolger zal onge
veer drie jaar in „Trinity College"
blijven. Zijn vader, de hertog van
Edinburg, acht het niet uitgesloten
dat Prins Charles vervolgens zijn
studie in een of meer landen van
het Gemenebest zal voltooien, maar
ook dat hij een opleiding zal volgen
bij de Britse marine of bij een van
de twee andere onderdelen van de
Britse strijdkrachten.
(Van onze Groninger
correspondent)
De werkloosheid is in ons
land in november met onge
veer 17.000 man toegenomen
tot 53.864. Het zijn de noorde-
Werf eu Worms contra „De Spiegel
(Van onze correspondent)
De zakenman-makelaar L.
Worms die een jaar of zes
geleden in het middelpunt van
de belangstelling stond door de
schrootaffaire en de direc
tie-secretaris van het Verolme-
concern, jhr. mr. D. M. H. Mol-
lerus, hebben het afgelopen
weekeinde alle moeite gedaan
om te voorkomen, dat een ar
tikel van de journalist W. L.
Oltmans in het weekblad „De
Spiegel" verscheen.
Dit artikel bevat mededelingen over
onderhandelingen tussen de heer
Worms en de Indonesische Shell over
een lening van 300 miljoen gulden.
Toen bleek, dat de hoofdredacteur
van De Spiegel niet zou toegeven,
stuurde de heer Worms een telegram
naar de secretaris Van het Indonesi
sche presidium, waarin hu zelfs aan
biedt een kcrt geding tegen de heer
Oltmans aanhangig te maken.
Commentaar van de Spiegel-hoofd-
redacteur A. Theunls: „Het gaat niet
tegen die lening en ook niet tegen
Worms, maar tegen het feit dat de
lening in verkeerde handen kan ko
men. Maar als ze een rel willen, kun
nen ze die krijgen".
Passage
De gewraakte passage van het ar
tikel in De Spiegel, die deze week bij
de abonnees verschijnt, luidt aldus:
Het wemelt in Djakarta van
buitenlandse zakenlieden, die ho
pen met het nieuwe regime han
delsbesprekingen te kunnen aan
knopen. De Nederlanders blijven
in deze concurrentiestrijd niet
achter. Bijzondere aandacht trok
de aanwezigheid van een Neder
landse zakenman-makelaar in
schepen, een zekere W., die inder
tijd enige bekendheid verwierf in
verband met het schroot-schan
daal. Hij bleek gemachtigd, na
mens een groot Nederlands
scheepsbouwbedrijf te onderhan
delen met misschien wel de meest
corrupte generaal dezer dagen in
Indonesië, generaal Ibnoe Soe-
towo, president-directeur van de
Indonesische Shell, tegenwoordig
„Permina" geheten. Onze zaken
man W. had een machtiging om
voornoemde generaal een lening
van 300 miljoen Nederlandse gul-
dens aan te bieden. Het werd niet
duidelijk of dit bedrag door de
Nederlandse regering zou worden
gegarandeerd, alhoewel de make
laar voornoemd dit wel beweerde.
De zaak is daarom extra interes
sant. omdat dezelfde heren vorig
jaar het Nederlandse schip „Per-
mina-8" (tanker) hadden verhan
deld, waarbij niet minder dan
800.000 Nederlandse guldens spoor
loos verdwenen".
Klacht
„Het betreffende nummer was vrij
dag nauwelijks van de pers, of ik had
Worms al aan de telefoon, die me op
hoge poten gelastte dit nummer terug
te nemen. Anders zou hij de volgende
morgen bij de officier van Justitie in
Arnhem een klacht indienen en be
slag op het blad laten leggen", ver
telt hoofdredacteur Theunis.
„De volgende morgen, zaterdag,
belde hij weer. En toen spraken we
af. dat hij eerst overleg zou plegen
met Verolme. Met de directie-secre
taris van het Verolme-concern, jhr.
Mollerus, heb ik toen ln een motel
in Bunnik een gesprek gehad. De
heer Oltmans was daarbij. Het was
een plezierig gesprek, maar het heeft
geen resultaat gehad. Wel hebben de
heren Worms en Mollerus toegege
ven, dat de feiten in het artikel juist
zijn".
Her
rrie
Willem Oltmans noemt hij een be
kwaam journalist, die in Washington
woont en werkt, maar door de NTS
naar Indonesië uitgezonden werd,
omdat hij het land zo goed kent.
Overigens, de heer Theunis begrijpt
niet goed, waarom er nu zo'n her
rie om gemaakt wordt. Het telegram
van de heer Worms aan de secreta
ris van het Indonesische presidium
besluit zelfs met: „Weet, dat het Ne
derlandse volk in overgrote meerder
heid walgt van journalisten als Olt
mans. die de verhouding tussen onze
beide volkeren zo vertroebelen".
Generaal Soetowo is volgens de
heer Oltmans een „figuur", die boter
op zijn hoofd heeft". Aan wie zou die
lening dan wel verstrekt moeten wor
den? De heer Oltmans aarzelt niet
met zijn antwoord „Aan Soeharto".
Dr. Kurt Georg Kiesinger, de nieu
we Westduitse Bondskanselier, heeft
in een vraaggesprek met de Stutt-
garter Zeiting gepleit voor het op
ruimen van hinderpalen tussen
West-Duitsland en de Oosteuropese
communistische landen en de Sow
jet-Unie, alsook tussen West-Duits
land en de VS en Frankrijk.
Kiesinger vindt diplomatieke be
trekkingen tussen Bonn en een of
meer Oosteuropese landen wenselijk,
onder zekere voorwaarden.
De nieuwe Westduitse socialistische
minister voor Economische ontwik
keling Wischnewski, heeft zaterdag
avond gezegd, dat volledige diploma
tieke betrekkingen met het Oosten
een dwingende noodzaak zijn.
Kiesinger heeft echter ook duide
lijk gemaakt, dat zijn regering niet
van plan is de Oostduitse regering
officieel te erkennen. De stappen
naar diplomatieke betrekkingen met
het Oosten zouden voorzichtig moe
ten worden gezet en wettelijke er
kenning van Oost-Duitsland zou niet
het resultaat ervan mogen zijn.
Over de hereniging van Duitsland
zei Kiesinger nog, dat zekere contac
ten tussen autoriteiten in Oost- en
West-Duitsland aanvaard moeten
worden, maar uitgaande van de stel
ling, dat er slechts één Duitse staat
is.
Het Europese bestuur van het
Joodse Wereldcongres heeft een be
roep gedaan op West-Duitsland om
de activiteit van de neo-nazistische
elementen in Duitsland aan banden
te leggen, „daar zij een aanmoedi
ging is voor rechtse extremisten el
ders". De Westduitse federale rege
ring en de regeringen der deelsta
ten van West-Duitsland zouden, .1-
dus het verzoek, alle manifestaties
en propaganda-activiteit van neo-
nazistische elementen in Duitsland
een halt moeten toeroepen, ten volle
gebruik makend van de bestaande
en beschikbare wettige en constitu
tionele middelen.
lijke provincies, die gezien in
percentages van de mannelijke
beroepsbevolking de grootste
werkloosheid hebben:
Groningen 3,3% (2,9),
Friesland 3 (1,6) en
Drente 5,5% (3,2).
De regering heeft het noor
den 13 miljoen extra toegezegd
voor aanvullend werk, waarop
3 a 4000 werklozen werk zul
len vinden. Landelijk is het
werkloosheidspercentage 1,8
(1,2), wat in de economie het
hijsen van de rode vlag bete
kent.
Deze mededelingen deed de staats
secretaris voor Sociale Zaken en
Volksgezondheid, dr. J. F. G. M. de
Meijer zaterdag in Leeuwarden na
overleg met de noordelijke commis
sarissen der Koningin en gedepu
teerden uit de drie provincies. De
versnelde stijging van werkloosheids
cijfers komt vooral door het toene
men van het aantal werkloze bouw
vakarbeiders (landelijk van 6795 tot
15.902). Over het effect van de nood
maatregel kon dr. De Meijer weinig
met zekerheid stellen. Ondaniks zijn
stimulerende werking meende hy
toch, dat de werkloosheid de ko
mende maanden zal blijven stijgen.
De prognoses tellen cijfers als 70.000
op 1 januari en 100.000 werklozen in
februari. „Wij moeten deze cijfers met
zorg volgen", meende staatssecreta
ris De Meijer. „Maar we moeten niet
bezorgd zijn. In 1957 hadden we in
december 61.000 werklozen en in de
cember 1958 waren het er 81.000. De
cijfers moeten niet prikkelen tot on
rust. Laten we ze tegemoet treden
met een warm hart. Met medeleven
voor de betrokkenen en een koel
hoofd om niet in paniek te raken".
Proces begonnen
tegen Omar Dhani
In Djakarta is vanochtend het pro
ces begonnen tegen Omar Dhani, de
voormalige stafchef van de Indone
sische luchtmacht die beschuldigd
wordt van verraad in verband met
de mislukte opstand van ruim een
jaar geleden. Naar radio-Djakarta
bekendmaakte zullen in het pro
ces 44 getuigen worden gehoord, on
der wie misschien president Soekar-
no. Hem zou men willen vragen of
hij ten tijde van de opstand op de
luchtmachtbasis Halim was geweest.
De thans 42-jarige vlce-luchtmaar-
schalk zou zich toen op deze basie
hebben opgehouden. Volgens de ten
lastelegging had hij zich in een dag
order achter de actie van de opstan
delingen gesteld. Hij bevindt zich al
negen maanden in voorlopige hech
tenis.
Dhani is de 18-de verdachte die ln
verband met de mislukte staatsgreep
terechtstaat Verscheidene vorige ver
dachten zijn ter dood veroordeeld,
onder wie oud-minister van Buiten
landse Zaken dr. Soebandrio.
ADVERTENTIE
(§ud
teuwb
Op aanstaande Zaterdag-
Hvond, te zeven uren, zal in i
le Stads-Gehoorzaal eene
Openbare Vergadering wor-
den gehouden door de Afd. 1
Leiden van de Nederlandsche 1
Maatschappij ter bevordering 1
van Nijverheid. In die verga
dering zo1 over het drinkwa
ter in deze stad en de verbe
tering daarvan gehandeld 1
worden.
(Advertentie) Van Woens
dag 5 tot en met Maandag 10
December is er gelegenheid
tot het gebruiken van St.-Ni-
J colaas poffertjes, ten Huize 4
"an P. v. Tol, Beestenmarkt.