Problematisch puberdrama
net verwarrende invloeden
kunst
kAleiöoscoqp
PONTIAC
Mariner IV nog
steeds actief
anti-romantische
belichting
Turk schiet in Baarn
landgenoot neer
INDAG 28 NOVEMBER 1966
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA V
Voorjaarsontivakenbij Haagsche Comedie
ADVERTENTIE
[li
(Van onze kunstredactie)
bij de
ank Wedekinds „Frühlingserwachen" heeft
jsche Comedie een enthousiaste ontvangst gekregen.
Duitse auteur zoekt met zijn breekbare onderwerp van een
xtragedie tastend zijn weg in een tijd van gisting. Hij staat
:én been in het verleden en met het andere nog niet zo vast in
oekomst. ..Frühlingserwachen" behelst een smeltkroes van
arrende invloeden.
ekind, die In 1918 overleed
et de wilde hemelbestormer, de
Ie auteur, waarvoor het Duitse
■dom, dat hij zo scherp atta-
e in zyn oeuvre hem altijd
Integendeel, hoezeer hij de
'esten van een zelfingenomen
jleving ook aantastte, lJj bleef
onbeeld van een aristocraat,
Dor beeldig familievader.
Opbloeiende
lichamelijkheid
ihlingserwachen" voert een
I ongeveer 15-jarigen ten to-
die zich van hun lichamelijk-
ewust worden. Hun onzekerheid j
5 doen met die plotselinge op
nd gevoelens wordt alleen
groter door de schijnheilige
ag van volwassenen, die de
over „schuldige" dingen als de
niteit bits het zwijgen oplegt.
het een reeks Freud-
laat Wedekind de ver-
ide soorten slachtoffers van
maatschappij voorbijtrekken.
Gabor bijv. heeft een vrij
k op zijn ontwikkeling, hij
laar medeleerlingen en een
in delen. Dat wordt juist
srgang, want Moritz Stiefel,
Ing geconfronteerd met de rea-
de natuur, met de bezoede-
een romantisch en onbe-
ldeaal door volwassenen, pleegt
>rd. Een derde, Ernst Robel,
hgt zijn opgeschroefde emoties
homosexuele vriendschap,
Isje Wendla wordt In argeloze
idheid met dodelijke midde-
haar zwangerschap afgehol-
ander meisje stort zich in
leven. Ook nu nog nemen
geworden mensen spoedig
van een probleemvolle puber
kan er zich al heel spoedig
in verplaatsen,
k Wedekind is daar echter op
^^ge leeftijd met een verfijnd
igsvermogen toch nog in ge-
r Zijn drama heeft zijn kwali-
ïhouden, maar is nu toch wel
|k speelbaar geworden, in Ne-
-d meer nog dan in Duitsland,
lN>ok al zijn laffe burgerlijkheid,
voorlichting en het door We-
,1 beleden ideaal van een „terug
>E^rle natuur" ook nu nog spelende
n 21 ta worden minder etherisch
ïn dan de auteur deed. Zeker
iderlandse jeugd is heel wat
■^rder, de dweperigheid is baar
^^1. Enfin, het is begrijpelijk dat
"""loneelwereld wat moeilijk aan
gekeken tegen dit werk, dat
noodzakelijke jeu,
volop kansen biedt
fer te breken. Het duurde bijna
live eeuw voor de kindertrage-
'VPAnieuw op onze planken ver-
yt ei.
Peter Zadek maakte van „Voor-
Jaarsontwaken' een intrigerende
voorstelling, waarbij zijn assistenten
Dolf de Vries en Plm Wallis de Vries
aan een vernederlandsing hebben
bijgedragen, die een te „schwar-
merische' stijl buiten de deur hield,
al zal Zadek daar met zijn inter
nationale achtergrond ook niet te
veel last van hebben gehad. Helder
en concreet ensceneerde hij.
Zo kon zijn Nederlands debuut een
overwinning worden met o.m. een
reeks verrassende spelprestaties.
Ieder jaar in leeftijd van de vertol
kers en vertolksters telde daarbij-
Jaap Wieringa groeide in zijn uit
beelding van de onzekere zelfmoor
denaar Moritz uit tot de ontdekking
van „Voorjaarsontwaken' met een
subtiele aangegeven mengeling van
hoogmoed en melancholieke wanhoop.
Paula Petri leverde een excellente
prestatie met een haarscherp portret
van Ilse, die zichzelf vergooit, een
ander voorbeeld van zuivere inleving
op topniveau speelde Joop Admiraal
met Hanschen Rilow, die worstelt
met zijn homosexualiteit. Bij de
oudere figuren behoorde Wendlas
moeder tot de verrassingen zoals ze
met treffende details door Annie
Leenders werd gespeeld. Guido de
Moor had met Melchior zijn leeftijd
tegen, maar zijn spel
in halfdromierig toetsen viel toch te
waarderen als zeer consciëntieus, de
schalkse persoonlijkheid van Marijke
Merc kens bewaarde de voorstelling
voor één van de grootste gevaren
een Wendla als een blank-onschul
dige Gretchen. Van de bijna 30 rol
len. waarmee dit stuk bezet moest
worden miste er niet één de finesse,
die het totaalbeeld verstoorde, een
knappe prestatie van Zadek met deze
voor hem onbekende acteurs. Anny
de Lange en Paul Steenbergen als
de ouders van Melchior wist hij in
enkele, trekken even duidelijk te mar
keren als het lerarenkorps, de leer
lingen, de notabelen en de vermom
de heer, verbeelding van de desillusie.
Gerrit Kouwenaar heeft in zyn
vertaling vastgehouden aan de voor
oren van moderne toeschouwers wat
overladen taal als büvoorbeeld „een
lenteblije lach". Misschien iets teveel
eerbied voor Wedekinds tekst.
„Voorjaarsontwaken' zal hopelijk
belangstelling kunnen vinden bij een
groot publiek.
Verrassende
spelprestaties
laagsche Comedie vond in Pe-
dek de man, die de sleutel ver
voor een haalbare visie, de
mogelijkheid om Wedekind
ksgjinze tijd toe te halen: een kli-
doorlichting van elke situatie
anti-romantische belichting,
nkleding dezelfde die door
id Minks voor Bremen was ge
haast ironisch afstand,
'eerzszijden van een naakt bal-
Jugendstilaï beeldingen.
)or een schelwitte hori-
m foto-portret van de
irice Rita Tushingham. Het
zeer fuctioneel heen en weer
om de scène-overgangen
unen.
TE
advertentif
BR WINTER EN ZOMER
~jiEN VORST EN ROEST!
im nu de anti-vries met dubbele
K ctieEsso Anti-Freeze Coo-
Beschermt tegen vorst èn
en 11 Ga voor veilige koelsysteem-
gdjrice naar een Esso dealer!
ESSO BENT U BETER UIT!
in
-ondanks alles-
onnen
Het opera-seizoen in Florence is gisteravond toch nog op tijd
begonnen, ondanks de overstromingen in de stad. die ook het
moderne operagebouw hebben getroffen. De schade aan het vijf
jaar oude gebouw wordt op 700 miljoen lire (4.2 miljoen gulden)
geschat.
Er was geen décor op het toneel
en het gebouw rook nog naar nat
cement. De kostuums en instrumen
ten zijn van andere gezelschappen
geleend en de 2300 stoelen zijn ge-
Acteur Jean Herve
- 82 - overleden
Jan Hervé, de bejaarde acteur van
het Franse klassieke theater, Is gis
teravond te Parijs in de ouderdom
van 82 jaar na een langdurig ziek
bed overleden.
Hervé, een geboren Parljzenaar.
begon zijn toneelloopbaan toen hij
14 Jaar oud was. Een criticus, die hem
op school zag meespelen in een to
neelstuk, kwam onder de Indruk van
zijn prestaties. Hij trad toe tot het
gezelschap van de Odeon. Dat was
in 1911. Nadat hy in de eerste we
reldoorlog zijn dienstplicht had ver
vuld ging hy naar de Comedie
Francaise.
Hervé is meer dan drie jaar bed
legerig geweest.
Hulp voor Italië's
kunstschatten
De Sowjet-Unie heeft aangeboden
10 specialisten Ln het restaureren
van schilderyen naar Italië te zen
den om te helpen door de recente
overstromingen beschadigde kunst
werken en boeken te herstellen.
leend van een plaatselijke bioscoop.
Ze stonden op een nog natte hou
ten vloer.
De zaal was echter stampvol voor
de opvoering van „d'Incoronazione di
poppea" met Boris Christoff als Se
neca en Claudia Parata als Poppea.
Niet alleen de medewerkenden, maar
ook timmerlieden, elektriciens, toneel-
personeel en anderen die de opvoe
ring mogeiyk hadden gemaakt, kre
gen een staande ovatie. In een korte
rede voor het begin van de voor
stelling zei loco-burgemeester Lelio
I.agorio dat de voorstelling een sym
bool is dat Florence uit zyn ruïnes
zal herrijzen.
Meer dan 400 man hebben ln drie
ploegen achter elkaar doorgewerkt i v.w vnrk ritv
de opening op tijd mogelyk te
Picasso's Guernica
terug geëist
Ongeveer 1.500 studenten en j
professoren van de universiteit
van Madrid zullen bij de Spaan
se regering een petitie indienen
waarin de terugkeer Vordt ge-
eist van het schilderij ..Guernica"
van Picasso, dat nu in het mu
seum voor Moderne Kunsten in
New York hangt. Dit schilderij
in een van de bekende werken
van de 85-jarige kunstenaar.
Het beeldt zijn gevoelens uit
over het bombardement dat de
Duitsers in 1937 op de niet ver
dedigde stad Guernica in het
noorden van Spanje uitvoerden.
Deze stad was het centrum van
de Basken die afscheiding wil
den en vochten voor de Spaanse
regering die in deze burger
oorlog werd verslagen.
Twee wimiaars
Bachconcours
De 22 Jaar oude Paul Posnak uit i
Dit vorstelijke
horloge behoorde
eens aan
Koning Willejn II.
Een goed horloge, vroeger een
voorrecht van enkelen, is nu
bereikbaar voor iedereen. Wan t
in het hele land kunt u kiezen
uit de beroemde Pontiac col
lectie, met zijn rij ke verscheiden
heid van modellen.
Zoals de Pontiac Gulfstream,
het horloge met een kast
uit één stuk. Chic, plat en tóch
waterdicht. Als elke Pontiac
uiterst nauwkeurig. De Pontiac
Gulfstream - een vorstelijk
horloge.
PONTIAC TIJD - JUISTE TIJD.
GULFSTREAM
fVan onze Turkse correspondent)
- Een vete tussen twee Turkse fa-
maken. Het werk is nog lang niet i ^ontra"d Spreidel uit Munchen heb- brieksarbeiders bereikte zaterdagmid-
klaar. De kelders staan nog
deel onder water.
„Het enige theater met een eigen
zwembad", grapte inspecient Remigio
l'avone. Hy deelde mee dat het Lon-
dens en het Berlyns Filharmonisch
Orkest hebben toegezegd gratis in
het theater te zullen optreden.
Ook namens de
oppositie
De Zuidafrikaanse oppositie is het
geheel eens met de waarschuwingen
inzake Zuidwest-Afrika, gericht tot
de Verenigde Naties en uitgesproken
door de minister van Buitenlandse
Tezelfdertijd hefft de Slwjet-1Zaken dr- Husard en door
Unie voorgeeteld, dr.t de pianistPrem'er R- Vorster. aldus ver-
Sviateslaw Richter in Italië een spe- klaarde de leider van deze oppositie
ben gisteren te Washington tezamen
de eerste prijs van het internationale
pianoconcours Joh. Seb. Bach ge-
Aan het concours werd deelgeno
men door 33 pianisten uit de VS,
Zuid-Amerika, Hongkong, Japan,
Canada en de Duitse Bondsrepubliek.
Zeven hunner bereikten de halve fi
nales op zaterdag en daarvan werden
weer drie uitverkoren voor de zondag
gespeelde finale.
De eerste prijs werd verdubbeld,
omdat er twee winnaars waren. Zo
wel Posnak als mej. Spreidel kregen
1000 dollar.
in hotel-dancing „Het Kasteel
i Antwerpen" aan de Laanstraat
Baarn zijn climax, toen beide
elkaar daar aantroffen. Na
een korte woordenwisseling trok een
van hen een revolver en schoot zyn
26-jarige ongehuwde landgenoot do-
deiyk in de hals. De dader werd
aanvankeiyk door enkele landgeno
ten vasgehouden, maar zag gebruik
makende van de verwarring, toch kans
te ontsnappen. Sindsdien is hy spoor
loos. De 30-jarige dader, vader van
8 kinderen, raakte in een korte wor
steling zyn revolver kwyt.
Tussen beide mannen, die by Phi
lips in Baarn werkten, ontstond een
vete, toen de dader 4 weken geleden
ctaal concert zal geven, wa
baten ten goede zullen komen aan
de restauratie van beschadigde cul
tuurmonumenten.
Een groep van drie Hongaarse
kunstrestaura tours gaat eind deze
maand naar Florence om daar by
het herstel van de O'4~irstromings-
schade aan de kunstschatten te hel
pen. Waarsehyniyk zullen er later
meer volgen
Krag vormt weer
minderheids
regering
De minister-president van Dene
marken, Krag heeft vandaag mee
gedeeld dat de besprekingen over een
coalitie tussen de sociaal-democra
ten en de volkssocialisten afgebro
ken zyn. De premier verklaarde dat
hy nu een sociaal-democratische
minderheidsregering zal vormen.
Volgens Krag was het struikelpunt
geweest het standpunt van de tegen
de NAVO gekante volkssocialisten,
dat in de komende drie jaar tien
procent per jaar op de defensie-uit
gaven zou moeten worden bezuinigd,
terwijl ook de diensttyd zou moeten
worden verkort. De premier noemde
deze eisen onaanvaardbaar.
De sociaal-democraten beschikken
over 69 zetels in het 179 zetels tellen
de parlement, maar zy hopen er nog
één by te krygen uit de verkiezin
gen die op 13 december op de Far
Oer worden gehouden. De volkssocia
listen hebben by de jongste verkie
zingen hun zetelaantal verdubbeld
tot 20.
Naar Krag meedeelde zal er één
wyziging in het kabinet worden aan
gebracht. De 67-jarige Kai Lindberg
zal met het oog op zyn leeftyd af
treden als minister van Verkeer.
in het Zuidafrikaanse parlement, Sir
de Villiers Graaff in een rede op
het congres van de Verenigde Na
tionale Zuidwest-party in Windhoek.
„De Verenigde Party (oppositie) is
ondubbelzinnig toegewyd aan de
verdediging van de belangen van de
Zuidwestafrikaanse volkeren. Dat is
niets nieuws. Generaal Smuts had,
toen hy in 1939 aan geallieerde zyde
de oorlog inging, als een van zyn
belangrykste overwegingen het toe
komstige welzyn van Zuidwest-Afri
ka voor ogen".
Sir de Villiers Graaff was van oor
deel, dat het V.N. besluit om een
commissie te benoemen, die verslag
moet uitbrengen over de wyze
waarop Zuidwest-Afrika het best be
stuurd kan worden, een gevolg is van
de teleurstelling over de uitspraak
van het Internationaal Hof van Jus
titie in Den Haag. na vijf jaar van
procederen.
Bedoeld rapport, aldus ging de op
positieleider verder, zal goedgekeurd
moeten worden door de Algemene
Vergadering en dan aanbevolen
moeten worden aan de Veiligheids
raad, waarna deze de aanbevelingen
kan aanvaarden of verwerpen. „Er
bestaat geen onmiddellijke aan
leiding voor alarm. Zelfs Sow-
jet-Rusland was niet voor het voor
stel. Verscheidene grote machten zyn
tegen het gebruik van geweld en
zonder geweld zal niets bereikt kun
nen worden. Het is zeer betreurens
waardig, dat 114 naties steun verle
nen aan een resolutie, die duidelijk
onwettig is." Sir de Villiers Graaff
legde er tenslotte de nadruk op. dat
iedere Zuidafrikaan, of hy nu tot
de Nationale (regeringsi party of tot
de Verenigde (oppositiei party be
hoort. van mening is. dat geen bui
tenstaander kan worden toegestaan
zich te mengen in Zuid-Afri
ka's binnenlandse aangelegenheden
„Wy zyn een geheel onafhankelyk.
soeverein land, met de mensen, de j ballet''
bronnen en de durf c
blemen op te lossen".
by terugkomst van verlof in Turkye
zyn plaats in het pension aan de
Bremstraat zag ingenomen door zyn
landgenoot. De man zon op wraak.
Zaterdagmiddag vertrok hy lopend
naar Baarn. Hy was voor het eerst
weer buiten na een ziekte van an
derhalve week. Vandaag zou hy naar
een Amersfoorts ziekenhuis gaan
voor onderzoek. De dader is in
het bezit van zyn paspoort, maar
heeft verder al zyn bezittingen op
zyn kamer aan de Julianalaan ach
tergelaten.
Het slachtoffer zat zaterdagmiddag
in gezelschap van enkele landgeno
ten en een paar meisjes in eenfau-
teuil voor de bar. De dader kwam
binnen en liep zonder iets te zeg
gen direct door naar het toilet, ken-
neiyk met de bedoehng de revolver
te laden. Toen hy terugkwam ont
stond een korte woordenwisseling. De
twee mannen wilden elkaar te lijf.
maar werden door landgenoten te
gen gehouden. Tot een van hen een
revolver trok en de ander in de hals
schoot. Het slachtoffer bloedde hevig.
Nog voor een dokter arriveerde over
leed hij.
Staking boeren
in Italië?
Twee miljoen Italiaanse landarbei
ders zyn van plan op 9 december ln
staking te gaan om te protesteren
tegen 't ontbreken van doeltreffende
regeringsmaatregelen ter voorkoming
van overstromingen.
De afdeling landarbeiders van de
federatie van burger-arbeiders, die
onder communistische leiding staat,
heeft na een gisteren geéindigde by-
eenkomst een staking van een dag
aangekondigd.
De overstromingen van 4 novem
ber de ergste in de geschiedenis
van het land hebben in grote ge
bieden van noord- en midden-Italië
de landbouwproduktie tot stilstand
gebracht.
De regering wordt ervan beschul
digd, niet voldoende gelden beschik
baar te hebben ges tela voor openba
re werken, die volgens critici de
ramp hadden kunnen beperken.
Vliegtuigongelijk in Columbië
Een vliegtuig van de Oolumbiaanse
luchtmacht is by een vliegveld ln het
Amazonegebied verongelykt. Elf van
de dertien inzittenden kwamen om
het leven.
Na vlucht van
1,6 miljard km
Het Amerikaanse ruimtevaartuig
darii
bezig aan een waarsehyniyk einde
loze reis door de ruimte. De zender
van het ruimtevaartuig werkt nog
steeds, hoewel de afgelegde afstand
nu de 1.6 miljard kilometer heeft
overschreden. Driemaal per week
meldt de Mariner nog zyn toestand
aan de aarde, hoewel het labora
torium voor straalaandryving in Pa
sadena toegeeft dat de seinen tame
ly k zwak worden.
De uitdrukking tamelyk zwak is
een eufemisme. De kracht van het
signaal Is een miljardste deel van
een miljardste watt. De sterkte van
de zender is tien watt. maar met de
afstand tot de aarde neemt de kracht
snel af. De afstand tot de aarde is
i nu ruim 330 miljoen km. De Mariner
reist in een enorme eliptische baan
om de zon.
i De eerste taak van de Mariner TV
is geweest het benaderen en fotogra
fe prima-ballerina's Rosella Hightouer en Lyane Daydé wensen feren van Mars. De foto's van een
'eel geluk na de voorstelling van ..Frankrijks groot klassiek afstand van minder dan 10.000 km
in het Theatre des Champs FAysées" tijdens het vierde Ivan het oppervlak van Mars zyn
eigen pro-„Parljse internationale dansfestival" dat zaterdagavond gehouden naar de aarde gezonden en hebben
I werd. 'aangetoond dat het denkbeeld van
I intelligente wezens op Mars naar het
fabelenrijk verwezen moet worden.
Leven in lagere vormen zou echter
niet uitgesloten zyn.
Na deze mis6ie bleef het contact
met de 260 kg wegende Mariner be
staan. De instrumenten bleven goed
men viel met het verschynen van
zonnevlekken. De zonnestorm deed
de effectiviteit van de zonnepanelen
enigszins afnemen. In de zomer van
1967 komt de Mariner weer op min
der dan 30 miljoen km van de aar
de.
Nieuw jaarspremière
Haagsche Comedie
De Haagsche Comedie brengt „The
thracian Horses" een biyspel van
Maurice Valency in de vertaling van
Bert Voeten, op 1 januari as. in
première in de Kon. Schouwburg
ln Den Haag. In dit biyspel heeft
Maurice Valency, die in Amerika be
kend is als bewerker van Girandoux
cn Anouilh, de mythe van Alkestis
op ironische wyze benaderd. Het
stuk wordt uitgevoerd onder regie
van Joris Diels. De muziek is van
J urriaan Andrie6sen.
