Operatie-
Knobbelzwaan
Kruiswoordraadsel
J
x
z
Kom er ACHT -er
Harderwijkse vogelkenner
bracht de Grieken op een idee
m.
-Jt
TANDEN POETSEN NA
ELKE MAALTIJD
_J
m
m
m
m
57
m
m
m
ZATERDAG 19 NOVEMBER 1966
LEIDSCH DAGBLAD
Er zijn in onze tijd steeds meer mensen, die een bezoek aan
(hel. oude) Griekenland gaan brengen. De Harderwijker A. Tim
merman, ornitholoog en als zodanig verbonden aan het RIVON
(Rijks Instituut voor Veldblologisch Onderzoek) heeft kort gele
den drie weken (zij het dan niet met vakantie) in het land van
koning Constantijn vertoefd. Hij was gegaan met een speciale
opdracht.
Een tiental Jaren geleden werd er
in 't dal van Agras, In de nabij
heid van Edessa in noord-Grieken
land, een waterkrachtcentrale ge
bouwd, met een kunstmatig meer
om deze streek van elektriciteit te
voorzien. Uit een hoger gelegen
meer stort het water zich omlaag
door een grote buis en komt in tur
bines terecht. Er is dus water en
energie in overvloed, maar wat ge
beurde er intussen met het meer?
Het groeide geheel dicht met wa
terplanten. Het gewas groeide te
weelderig. Het riet b.v. werd daar,
ook al door de warmte in deze
streken, vier meter lang en onder
water vormden zich hele bedden
waterplanten.
Door deze tomeloze groei kwam
de waterkrachtcentrale in grote
moeilijkheden, want de watertoe
voer werd allengs te gering om de
centrale normaal te kunnen laten
werken. Het was dus zaak dat de
planten zowel boven als onder wa
ter werden afgesneden. Daar wa
ren wel machines voor, maar het
gewas groeide zo hard, dat het te
gen de verdrukking in bleef voort-
'M
woekeren. Door dit dichtgroeien
werd ook de vogelstand eentoniger.
De directie van het waterkracht
station nam contact op met de
Griekse natuurbeschermer A. Si-
motas, die op zijn beurt weer con
tact opnam met de heer Ehrlich,
een Israëlisch hydrobioloog. Nadat
het probleem was bestudeerd,
kwam men overeen een aantal nu
tria's (Zuidamerikaanse beverrat-
ten die boven water het riet af
vreten) uit te zetten. Hierdoor ont
stonden er open plekken, maar het
bleef onvoldoende, want onder wa
ter groeiden nog te veel planten.
Om dit te bestrijden dacht men
erover een aantal knobbelzwanen
uit de zetten. En hier komt de heer
Timmerman in het spel. De direc
tie van het waterkrachtstation
stond er eerst wat wantrouwend
tegenover. Voor de natuurbescher
ming was het echter de kans bij
uitstek om een groot moerasvogel
reservaat te verkrijgen. De Griek
se heren vroegen daarom de hulp
van het internationale bureau
voor watervogelbescherming en
deze wees de heer Timmerman aan
om studie van dit plan te maken.
Daar er ln Griekenland geen na
tuurbescherming bestaat, was het
al heel moeilijk om dit uit te voe
ren. De minister van noord-Grie
kenland stond er echter sym
pathiek tegenover. De heer Tim
merman onderzocht of deze die
ren in het meer levenskansen zou
den hebben. Hij vond de plaatse
lijke gesteldheid zeer geschikt en
De zwanen worden in Grie
kenland vertroeteld en geen
wonder, want van hun goede
conditie hangt veel af.
Het Zwanenmeer, nu nog overwoekerd met onkruidmaar
knobbelzwanen hebben honger en doen hun werk.
adviseerde dan ook gunstig. Het
Wereldnatuurfonds stelde Neder
land geld ter beschikking voor het
vangen van honderd, zwanen, ter
wijl de elektriciteits-maatschappij
in Griekenland voor de overtocht
zou zorgen. Zo is men dan half ju
li 1966 met de organisatie begon
nen en werden op tal van plaat
sen in ons land zoals het Naar-
dermeer, het Zwarte Meer en de
Molenpolder wilde knobbelzwa
nen gevangen.
De Grieken liepen warm voor de
operatie-Knobbelzwaan en vroegen
de heer Timmerman eerder te ko
men om de zaken klaar te hebben
bij de komst van de dieren. Ruim
een week eerder begon hij daarom
in Griekenland met het klaarma
ken van de vijftien bassins, waar
in de dieren, in eerste aanleg fa
milie bij familie, ondergebracht
zouden worden. Vele malen moest
met de staatssecretaris van noord-
Griekenland onderhandeld worden
om alles tot een goed verloop te
laten komen. Er moest op het laat
ste moment nog hard worden ge
werkt om het doel te bereiken.
Maar toen het vliegtuig met de
dieren in Tewaloniki aankwam was
de heer Timmerman present om de
zwanen in ontvangst te nemen.
Toen moest men nog 85 kilometer
rijden om bij het meer te komen.
Omstreeks middernacht zaten de
vogels ln de bassins. Ze schenen
het best naar hun zin te hebben,
want direct begonnen ze aan de
waterplanten te vreten en in kor
te tijd was het bassin waarin zij
verbleven leeggevreten. Hun hon
ger was formidabel. Daarna ging
men ertoe over de waterplanten in
't meer weg te maaien en men
kon niet zo vlug maaien of de zwa
nen hadden het al weggewerkt en
uiteindelijk is men maar machi
naal gaan maaien. Na enige tijd
werden de iwanen uit de bassins
gelaten om zich over het gehele
meer te verspreiden. Zo zullen zij
een evenwichtstoestand tussen
plant en dier teweegbrengen.
De heer Timmerman heeft in de
tijd dat hy in Griekenland ver
bleef, ook besprekingen ge
voerd, o.a. met de staatssecretaris
en de gouverneur. Men wilde in
Griekenland komen tot de oprich
ting van een WNF-afdeling (We
reld Natuur Fonds). De Nederlan
der is erg gezien in Griekenland.
Reden waarom men dan ook raad
vroeg aan een Nederlander. De
heer Timmerman heeft daarop ge
tracht hen duidelijk te maken, dat
natuurbescherming ook mensenbe
scherming is. Als men tracht de
kale bergen vruchtbaar te maken
(en dat is een eerste vereiste), zal
men ook geen dorre dalen meer
hebben. Het ministerie van Land
bouw verklaarde daarop dit gebied
direct tot natuurreservaat. Er n
niet meer gejaagd worden,
er vele vogels (zoals de eei
op
duizend naar beneden worden
haald) nu rustig kunnen leven
hierdoor ook de vogelstand wor
verbeterd. Aan de hand van
grote kaart heeft de heer Tij
merman voorts een plan gemat
van het natuurgebied
heel nieuw instituut voor natin
onderzoek en opvoeding.
Er zal in dit gebied een
wachter moeten komen, die
mensen gaat praten als ze in
treding zijn. Er zullen gebouïfi
moeten komen met
expositie van dieren en de pis
ten die in de omgeving 1
ven. Daarnaast zal
Griek naar Nederland moeten 1
men om een opleiding .te ontvs
gen als ornitholoog. In heel Gr,
kenland is er niet één
Dit is dan de eerste stap
komen tot een natuurbes
mings-comité. Griekenland he
door deze daad van hulp uit
land het besef gekregen, dat
met de tijd mee moet. Dit proj;
is het begin van een ontwikkelini
hulpplan, dat veel verder kan wc e
den uitgebreid. De Griekse be?
ners van de omliggende dorp
kwamen al heel spoedig de zwaï Q'
bezichtigen en in 24 Griekse kn
ten stonden verslagen met foi
over de zwanen uit Nederland,
De heer Timmerman is
mens volgend jaar weer
zoek aan Griekenland en het M( Jj
Liefdesbrieven worden in de westerse wereld beschouwd ate een zo
persoonlijke aangelegenheid, dat ze meestal, hoe fraai ook, niet openbaar
worden gemaakt, tenzij de schrijver of geadresseerde zeer beroemd is ge
worden en allang is gestorven.
De Zoeloes in Zuid-Afrika, voor zover ze van het vrouwelijk geslacht
zijn, lopen er daarentegen mee te geuren. De kunst van het schrijven
is daar nog niet erg ontwikkeld en als gevolg daarvan worden betuigingen
van genegenheid niet zwart op wit gesteld. De bewonderaars van jonge
Zoeloe-vrouwen geven uiting aan hun genegenheid door het voorwerp
van hun bewondering kettingen met paarlen of minder waardevolle ste
nen te zenden. Verschillende kleuren gebruikt in de kettingen maken
het meisje duidelijk wat haar vriend wenst mee te delen. Witte parels
vormen een huwelijksaanzoek.
Het meisje draagt meestal de hele correspondentie ook die met ge
wezen bewonderaars, die de kous op de kop hebben gekregen met zich
mee. Als het meisje een zeer gevierde debutante is, zijn brieven in de
vorm van halskettingen en armbanden in zo rijke mate aanwezig, dat
ze de rest van haar correspondentie eenvoudig bij strengen tegelijk aan
de arm draagt. Wie deze „taal" kan lezen, kan zich zonder moeite op de
hoogte stellen van het liefdeleven van alle jonge vrouwen die hjj ontmoet.
Voorzover die tenminste liefdesbrieven ontvangen!
Tandbederf is een van de belangrijkste beschavingsziekten. De achter
uitgang van het gebit in de westerse wereld heeft zelfs al aanleiding
gegeven tot het uitspreken van de vrees, dat komende generaties al van
hun jongste jaren af geen behoorlijk bruikbaar gebit zullen hebben. Men
tracht dit verschijnsel te stuiten door het gebruik van bepaalde voedings
middelen, die koolhydraten bevatten, af te raden. Met name de suiker
neemt een belangrijke plaats in op de zwarte lijst van vele deskundigen
op medisch en tandheelkundig gebied. Moeder moet de suikerpot, de
snoepjes de jam en wat al niet uit de buurt van haar kroost houden.
Men werpt evenwel op deze wijze het kind met het badwater weg,
want niet alleen zijn de meeste zoete stoffen bijzonder nuttig voor het
lichamelijk welzijn van kinderen gedurende de groei, maar bovendien
leidt deze onthouding tot allerlei huiselijke moeilijkheden. De meeste
kinderen zijn nu eenmaal verzot op de zoetigheid.
Bij onze oosterburen groeit dan ook een belangrijke stroming in me
dische kringen, die ervan uitgaat, dat men de strijd tegen het tandbederf
op een ander front moet gaan voeren. Niet langer bevelen vele deskun
digen daar aan, het gebruik van koolhydraten en in het bijzonder van
suikerhoudende versnaperingen zoveel mogelijk te beperken, maar de
kinderen te leren meer gebruik te maken van de tandenborstel. Of althans
de mond te spoelen na het gebruik van voor het gebit wellicht schadelijke
stoffen.
Thans heerst nog in vele huishoudens de gewoonte, 's morgens vroeg
vóór het ontbijt de tanden te poetsen en soms ook nog een keer 's avonds
voor het slapen gaan. Indien men echter de kinderen reeds vroeg zou
kunnen aanleren de tanden te poetsen na elke maaltijd, zou al veel ge-
i zijn.
2
3
r-
r
r-
9
10*™"
12
P
l—
r
s
15
16
SS
r
1©
33
w
20
21
22
;25
26
p
27
89
29
z
32—
35
34
z
S3
i
36~
37
38
X
39
i 1
n
41
42
43
SS
44
i
AS
A6~
47
SS
40
5Ö~
51
j
52
w
54~
s
58
5§~
ÓO
vT
62
65
64
05
66"
67
68
69
70
72
73
S
74
■J
75
B. KletonDekker, Marijkestraat 9
Noordwyk aan Zee, en aan mevr.
W. Hennesvan Aelst, Franchi-
montlaan 47 te Leiden.
Oplossingen onder het motto
„Kruiswoordraadsel" dienen voor
woensdag a.s. te 9 uur v.m. in het
bezit te zijn van de redactie, Witte
Singel 1 te Leiden. Onder de goede
oplossingen stellen wij een eerste
prijs van f. 5 en twee prijzen van
f. 2.50 beschikbaar waarnaar alleen
abonnees kunnen mededingen.
Oplossing
van vorige
opgave
De eerste pry's van f. 5.werd
toegekend aan de heer P. J. Koe
nen, Hoge Morsweg 57 te Leiden, de
twee prijzen van f. 2.50 aan mevr.
Horizontaal:
Kom er ACHT-er 1. langzamerhand
1. zweep leeuwentemmer
2. laars leeuwentemmer
3. staart van leeuw
4. leeuw heeft tand meer
5. rondje meer op de wand links
6. lamp
7. bal
8. leeuw heeft nagel meer
6. roeiwedstrijd
12. advies
14. kring om maan
15. Mohammedaans voorganger
17. Sociaal Economische Raad
19. waar
81. verf
22. gehakt varkensvlees
24. afgelopen
27. op welke manier
28. voegwoord
29. het binnenste van een uurwerk
82. een ongenoemde
33. scherp kijken
34. roede
36. meisjesnaam
36. Ned. Kruideniersbond
38. Bataafse Petroleum Mij.
39. ten bedrage van
40. vordering
41. kielwater
42. getijde
43. getal in Romeinse cijfers
44. badplaats ln Duitsland
46. klap
48. riviertje in Drente
50. oegenstuk
51. diepte tussen twee zandbanken
53. van de genoemde plaats af
54. heden
55. spel tussen twee tennissers
58. Ned Spoorwegen
59. eer
61. heel veel
62. paling
63. tante Poe
64. verstand
66. sleepnet
68. tussenwerpsel
69. zeer grote
72. munten
74. veel meer dan een
75. toornachtige opwelking
Verticaal:
1. kleine dolk
2. het vroegere Mesopotamië
3. verlamd
4. riviertje in Drente
5. ten bedrage van
7. tussenwerpsel
8. ga weg
9. Engels bier
10. niettegenstaande alles
11. stad in Sauerland
13. in
16. voorbrengselen van een weverij
17. hemellichaam
18. ongeschaafde
20. weinig aantrekkelijk karwei
fout, gebrek
en dergelijke
dit is
soort geval
kippenwandelplaats
kledingstuk
Kon. Nederlandse Luchtvaart
Mij.
nog eens
oorlogstuig
heren
gemeente op de Veluwe
sukkel
juist, precies
49. de weg tussen twee punten
51. gezonde drank
52. zijrivier van de Donau
56. kade
57. bloedverwant
60. Ezau
63. leesteken
65. eer
67. uitgeput
68. teleurstelling
70. met name
71. kippenprodukt
72. Kreutzer
73. Regiment Infanterie
