Decorontwerpen
voor de N.T.S.
NIEUW
ssSiias
PAPIEREN KLEREN MAKEN DE MAN
Straat met
zes bomen
Julienne van der Erve
houdt niet van huishouden
Crunch-crunch
ZATERDAG 19 NOVEMBER I960
LEIDSCH DAGBLAH
W>.»H
De Naardense decoront
werpster Julienne van der
Erve ontvangt ons ln haar
kamer en suite. Een deur naar
de tuin staat open en de wind
laat een lange witte vitrage
opbollen. Twee parkietjes vlie
gen buiten hun kooi. ..Het ziet
er hier wel gezellig uit, maar
wij zijn bezig de kamers te
veranderen. Dat Is begonnen
met de verplaatsing van de
televisie. Die stond in de voor
kamer. Iedereen was verplicht
er naar te kijken en daar be
gon ik mij aan te ergeren.
Maar toen wij hem in de ach
terkamer zetten, bleef er een
kale plek over en zijn wij alles
gaan veranderen."
ADVERTENTIE
tl ovenre>n'ge';erWoutó
hoogst spuiten
oven
Da^ven v^,
vochtige d°^0n brand-
oven <Len spehe*
schoon. te be-
geen stne|n «at ook z°
speuren. E-n foorp. IS
biponder banden.
veilig ^Ignmetboe-
SWP ïSen,
pen, botster
Pen,SXn prakbsob®
nu zo 7 r
spuHbusl
„KUk, op de vloer komt een
groen kleed, de gordijnen worden
blauw, de muren wit en het pla
fond is al olijfgroen. De boekenkast
wordt ook doorgetrokken. Die twee
grote spiegels blijven natuurlijk, zo
lijkt het net of de kamer groter
is. Ik heb ruimte nodig om in te
leven".
„Wilt u een kopje koffie?" vraagt
mevrouw Van der Erve. „Als u ten
minste genoegen wilt nemen met
oploskoffie, ik ben nog maar net
thuis". Zo zal het vaak gaan in
huize Van der Erve. De vrouw des
huizes moft naar besprekingen
over decors of gaat controleren of
die volgens haar schetsen gemaakt
worden. „Ik werk voor de NTS",
vertelt zij, „free-lance hoor, ik wil
vooral niet gebonden zijn".
Zij wijst erop, dat de NTS als
overkoepelend orgaan studio's en
materiaal beschikbaar stelt aan de
omroepen. Decorontwerpen is voor
een buitenstaander een moeilijk
beroep. Het is anders dan bij het
toneel, omdat daar het publiek al
tijd maar aan één kant zit. Bij de
televisie worden andere eisen ge
steld.
Mevrouw Van der Erve is al
zeven jaar decorontwerpster.
„Na de kunstnijverheidsschool,
een reclamebureau en losse les
sen op de Normaalschool en nog
wat dingetjes, kwam ik bij de
NTS terecht", vertelt zij. ,JIet is
eigenlijk wel gek gegaan. Ik
zocht steeds ander werk, omdat
ik vind dat zo gauw je iets
onder de knie hebt, je maar wat
anders móet gaan doen. Steeds
zocht ik naar wat nieuws. Ik ben
jong getrouwd en heb twee kin
deren en dan moet je wel thuis
blijven, vind ik."
*cr PRODUCT N.v. ONDER ONS/DE KRIM (O) TEL. 05247-241
Op de vraag of zij nooit pro
blemen heeft met het huishouden,
antwoordt zij„Daar heb ik ge
lukkig nooit iets mee te maken.
Drie middagen in de week komt
een meisje alles schoonmaken. Ko
ken vind ik heerlijk om zelf te
doen, dat is echt creatief bezig
zijn. Maar verderals ik des
morgens mijn toilettafel-spiegel
heb schoongemaakt, vind ik dat ik
meer dan genoeg heb gedaan".
Toen de kinderen naar school gin
gen (nu is Michèle veertien en Ro
gier dertien) kreeg Julienne van
der Erve meer tijd en stapte zij
op een goede dag bij de NTS bin
nen. „Toevallig trof ik daar Peter
Zwart, de „baas" van de decoraf
deling. Hij zei: laat maar wat van
je werk zien. En ik mocht begin
nen. Ik wist totaal niets van de
corontwerpen en hij heeft mij
helemaal opgeleid".
Het is ook onvoorstelbaar wat
die mensen toen wisten te maken
van die kleine ruimte. Er werkten
ook veel minder mensen. Ik kan
geen getallen onthouden, maar laat
niniW!IIIIIW!WII!ll!«llllllllllllllllllllllW!ll>IUllllllW!lllllll
Wie dit seizoen in tijdschriften,
dagbladen en televisiejournaals de
creaties van beroemde modehuizen
heeft bewonderd, kan zich nau
welijks voorstellen, dat binnen niet
al te lange tijd de vrouw
des huizes haar nieuwe (papieren)
jurk aan het eind van de dag in
de vuilnisemmer kan gooien, zoals
thans in Amerika reeds gebeurt.
De kostbare stoffen die door de
modeontwerpers worden gebruikt
lijken weinig overeenkomst met
papier te hebben. Van concurren
tie tussen de materialen zal dan
ook wel geen sprake zijn. Beide
stoffen bieden totaal verschillende
mogelijkheden en het is duidelijk,
dat papieren kleding voornamelijk
praktische voordelen biedt. Papie
ren jurken kosten in de Verenig
de Staten ongeveer dollar 1,25 per
stuk en toen dit voorjaar de eerste
artikelen de orders bij duizen
den tegelijk binnen. Er bestaat al
papieren werkkleding. De stewar
dessen van een der grote Ameri
kaanse luchtvaartmaatschappijen
dragen ï-eeds aantrekkelijke
schortjes van papier. Zij pas
sen uitstekend bij de lichtblauwe
uniformen en worden na gebruik
even zorgeloos weggeworpen als
papieren servetten. De markt voor
papieren gebruiksartikelen is veel
groter dan men aanvankelijk zou
denken. Een Amerikaanse papier
industrie vervaardigt reeds de
zogenaamde wegwerp - labora
torium jassen, stofjassen voor wer
kers in de levensmiddelenbranche
en papieren schoenhoezen (vier
miljoen stuks per jaar) om het in
lopen van vuil en stof in zieken
huizen tegen te gaan .Trouwens,
ook artsen maken in de Verenig -
de Staten meer en meer gebruik
voor papieren jassen, korte jasjes en
operatielakens. De voordelen lig
gen voor de hand. Een wegwerp-
jas kost vijfentwintig dollarcent;
het stomen van de gewone jas vijf
endertig dollarcent.
Zelfs toga's worden, evenals
studentenbaretten, reeds van pa-
peirweefsel vervaardigd. Boven
dien worden thans ook zwem
broeken van papier geleverd, die
verscheidene keren kunnen worden
gedragen. Motels kopen deze
zwembroeken per dozijn in voor
een prijs die rond de dollar 8,50
ligt. De gasten kopen deze dan
weer van het motel of krijgen ze
cadeau.
Lakens, babykleertjes, hoezen
voor hoofdsteunen in treinen en
vliegtuigen, kussenslopen, het zijn
allemaal de moderne wegwerpar
tikelen van de toekomst.
werkten, dan zijn het er nu 3 000.
Ik interesseer me niet voor de or
ganisatorische kant van de tele
visie. Mijn werk is creatief".
Voor wij verder praten over haar
werk wordt boven ln de ruime
werkkamer eerst een foto gemaakt.
„Ik mag die toch wel eerst zien",
vraagt mevrouw Van der Er
ve, „ik ben helemaal niet foto
geniek en ik sta er soms zo af
schuwelijk op".
In de kamer liggen een paar oude
ansichtkaarten. „Leuk hè, die wil
ik ophangen". Aan de muur herin
neringen aan haar werk: een ma
quette van de eerste Willy Alberti-
show waar zij de decors voor
maakte, figuurschetsen. Tegen de
wand staat een schildersezel, het
doek is nieuw en ongebruikt.
„Vroeger schilderde ik veel", ver
telt zij, „maar nu heb ik er geen
tijd meer voor. Ik zou het wel
graag weer gaan doen".
„Toen ik zeven jaar geleden
begon had ik soms vijf program
ma's per maand te doen. Dat is
wel veel. Maar het ging vlot. Te
genwoordig komen er meer pa
pieren en meer besprekingen aan
te pas. Eerst vond ik die veran
deringen niet leuk, maar het is
toch wel beter. Nu is het zo dat
4k een plattegrond ontwerp en
van de decors situatieschetsen
teken, die dan worden uitgewerkt
door eeri detailtekenaar. HU zet
er precies de maten bU".
STIJL
Een ander aspect van haar
werk is dat wanneer 'n pro
gramma in een bepaalde tijd
speelt, daar rekening mee moet
worden gehouden. „Dat vind ik
leuk werk", vertelt Julienne van
der Erve. „Het is je in een be
paalde stijl verdiepen, bijvoor
beeld wat voor stoelen en ver
lichting er in een bepaalde tijd
gebruikt werden. In een stuk
over Multatuli waar ik de decors
voor heb gemaakt, heb ik ge
zorgd voor veel franje aan de
stoelen
„Dat was in 1850 zo, bemerkte ik
bU mUn onderzoekingen in het to
neelmuseum en de bibliotheek.
Naar aanleiding van deze dingen
ben ik me meer in vakliteratuur
gaan verdiepen. Ik lees veel en het
is zo dat ik geen romannetje ga
lezen als ik nog een boek van Sar
tre heb liggen. Ik houd ook veel
van drama's. Als er een toneelstuk
op de televisie komt, kijk ik altyd".
Gaat mevrouw Van der Erve veel
naar de schouwburg? „Ik zou wel
vaker willen", antwoordt zy, „maar
mijn man houdt helemaal niet van
toneel. Ik heb nu een vriendin,
gevonden die dezelfde smaak heeft
als ik en deze winter zullen wU
vast veel gaan".
Lang geleden had 't gemeentebe
stuur in een zeker dorp een
kardinale fout gemaakt. Een
straat-in-aanleg had een naam
gekregen, laten we zeggen: de
Rijnstraat. Er werden huizen ge
bouwd mooie huizen, met voor
tuintjes en garages, en op het
rechter trottoir kwamen bomen.
Het zag er gezellig, bewoonbaar,
aantrekkelijk uit en de huizen wa
ren al verkocht eer ze boven de
grond kwamen. De Rynstraat werd
een groot succes.
Tien jaar later richtten enkele
bewoners een verzoek aan de nieu
we gemeenteraad om de toevoeging
„straat" te veranderen in „laan".
Zy wezen daarbU op de rij bo
men, die goed was aangeslagen,
op de tuintjes, de open bebouwing
en het zonnige aspect van de
straat, die in feite geen straat was
doch volgens de bewoners een
laan. Die dus ook laan moest hé
ten!
Maar ging het werkelijk om de
taalkundige benaming?
Natuurlyk niet.
De zes bomen uit de RUnstraat
stonden allen aan één kant; by
het woord laan denken we aan
dubbele rUen zware bomen, aan
een groen bladerdek des zomers,
dat het zonlicht zeeft en met gou
den vlekjes op de bodem schatert.
Het woord laan wekt gedachten
op aan iets heel deftigs, eerbied
waardigs, betoverends. De Rijn
straat was 'n nuchtere woonbuurt,
prettig weliswaar, maar noch eer
biedig, noch deftig.
Wat volgde was een grote klucht.
Het voorstel kwam in de gemeen
teraad en werd van voor tot ach
ter, van boven en onder be
keken, besproken, becommen
tarieerd weerlegd, verdedigd, uit-
De
iiiiraiiiiiiiiiiiiiiiniHimininiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
(W)ETE NS WAARD
CREATIEF
Hoe gaat een decorontwerpster
te werk? „In de eerste plaats", al
dus Julienne van der Erve, „zyn
er vaste punten waar rekening mee
moeten worden gehouden. De be
schikbare ruimte natuurlijk, waar
altyd een meter afgaat voor de
brandgang. Het aantal man-uren
dat beschikbaar is voor het ma
ken van de decors voor een pro
gramma is ook een belangrUk punt.
De decors worden opgebouwd uit
vaste eenheden die elk een bepaal
de afmeting hebben. Die eenheden
zijn opgeslagen bU de NTS, even
als een enorme hoeveelheid ver
schillende deuren, ramen en ande
re basis voorwerpenDaar kies je
uit, maar het is ook mogelUk dat
er apart iets wordt gemaakt. Ook
is er een afdeling waar de rekwi
sieten uitgezocht worden".
„Een ander punt waarmee je re
kening moet houden bU het ont
werpen van de decors, is dat de
camera's overals by moeten kun
nen komen. Soms moet daarom
een spiegel weggeklapt kunnen
worden of wordt een klapluik ont
worpen. Ook moeten we rekening
houden met de geluids- en belich
tingsmogelijkheden. Dat lUkt alle
maal erg technisch en dat is het
natuurhjk ook wel, maar ik zie
mUn werk in de eerste plaats crea
tief. Ik begin eerst met de platte
grond. Dan maak ik een schets
van de decors, bUvoorbeeld een
woonwagen voor een Swiebertje-
programma. Als de decors ge
timmerd worden, ga ik altUd kU-
ken, soms wordt er dan nog wat
veranderd. Laatst heb ik een stuk
uit een spiegel laten slaan, om die
echt oud te laten lUken, dat kan
gelukkig."
Crunch-crunch-kiezeltjes die je kunt eten,
kiezeltjes van havermout.
Uw kroost kan het op een regenachtige mid
dag zélf maken.
Hier komt het recept (en daaronder nog een
paar voor moeder):
Per persoon:
50 k (6 eetl.) havermout;
50 g (4 eetl.) suiker;
4 eetl. water.
Roer de havermout, de suiker en
het water door elkaar. Doe dit
mengsel in een braadpannetje.
Laat het, onder af en toe roeren,
op een lage warmtebron korrelig
en droog worden. Goed laten af
koelen. Serveren in een diep bordje
en vlak voor het gebruik koude
melk erover gieten.
(Ook kan een grotere hoe
veelheid gemaakt worden. In een
goed gesloten fles blijft de crunch-
crunch lange tUd goed).
Ananas suprème
Maak drie bananen fijn met een
vork en roer en 1 pakje vanillesui
ker en het sap van een halve ci
troen door. Laat 4 plakken ananas
een uurtje in rum met suiker lig
gen. Serveer de ananasschijven in
een wijd coupe-glas; leg in het
midden een bergje bananencrème.
Strooi er chocoladevlokken over en
geef er sour-cream bij.
Italiaanse pizza
Maak voor een platte boterkoek-
vorm van 20 cm middellijn een pie-
deeg van 10 g bloem, 50 g boter,
dl water en iets zout. Vet de vorm
in en bestrooi ze met bloem. Be
kleed deze met het piedeeg en vul
ze met 200 g in plakjes gesneden
jong-belegen kaas en vier in plak
ken gesneden tomaten Besprenkel
ze met iets olijfolie en garneer de
pizza met driehoekjes kaas en
eventueel ansjovisfilets. In een ma
tig heten oven in ongeveer 30
ten gaar bakken. Warm
met sla.
Kwark-cake
125 gr. boter, 250 gr. basterdsui
ker, 5 eieren, 500 gr. kwark, 1 ci
troen (rasp sap), 4 eetlepels
griesmeel, 50 gr. rozijnen.
Roer boter en suiker tot room.
Meng steeds roerende de
eierdooiers, kwark, citroen en
-rasp, griesmeel en rozynen door
dit mengsel. Schep de stijf gesla
gen eiwitten erdoor en stort de
massa in een beboterd en met
bloem bestrooid bakblik. Bak de
kwark-cake in een voorverwarmde
oven bU een matige temperatuur
in ongeveer 50 minuten gaar.
Kwarkpannekoek jes
250 g bloem, a 3/4 liter melk,
zout, 4 eieren, roomboter. Voor de
vulling: 500 g kwark, 2 eieren, 4
eetlepels suiker, sap van 1 citroen
en melk. Maak van melk, bloem,
zout en eieren een mooi glad pan
nekoekenbeslag, waarvan dunne
pannekoekjes worden gebakken.
Roer kwark met eigeel, citroensap,
suiker en iets zout glad. Eventueel
iets melk toevoegen Sla de eiwit
ten stUf en meng dit voorzichtig
door de kwark. Leg in elk panne-
koekje 1 a 2 eetlepels kwark, rol
ze op en leg ze in een vuurvaste
schotel dicht tegen elkaar aan. Het
restant kwark over de pannekoekjes
leggen en het geheel met suiker
bestrooien. De schotel ongeveer 16
minuten in een voorverwarmde,
matig hete oven plaatsen.
c.v.) die allen een a
of kinderen op de
re school hebben, kun je zjjjj
Nog terwijl de debatten
raadszaal raasden, kwam n
zijde van enkele andere bei
opnieuw een requ
Want die hadden ontdjj
naamsverandering van hm
onvermijdelijk onkosten
brengen: geen enkel brij
zou meer kloppen, alle relatb
den bericht van adresverat
moeten ontvangen, de telefo
zou een jaar lang
le vrienden, familieleden ég
ties zouden zich zeker gemia
vergissen, hetgeen weer ver?
voor de posterijen meebracht
veel moeite hadden déze
er niet voor over, ze
voorkeur aan alles bU het a
laten.
Moederlij]
de
bomen was niet weg te praten, het
feit dat ze alle zes aan één zyde
van de straat stonden evenmin. En
dan. Kun je de mensen die in een
eigen huis wonen (met garage en
Intussen was er aa
zUde van het dorp evenee
rust ontstaan. Ook daar wi
gebouwd, waren nieuwe wili
de grond gestampt en stelji
daar woonden de mensen
pel op het Toepad, een i
reminiscenties opriep a
gende landarbeiders, modó
sen, krotten en aardaj
wUl er in werkelUkheid n
eengezinswoningen waren
met keurige gordUntjes,
maten en koelkasten. Het
was sedert jaren niet
achteraf weg je dat het eei
weest: het was een welvaai
Waarom moest de oude,
waardige naam dan gehat
blijven. Zoiets diende de Mi
of de Glorieweg te heten.
Een wanhopige wethouder,
met het voorstel dan mete
hele dorp te herdopen er
straat, ieder pleintje of 1
een fraaie, van status geb
te
De
rij schrok zich een hoedje
men zou het gevoel krijg
men collectief was verlui
alle ingewikkeldheden van d
't handjevol bewoners i
straat, dat al de kriebels fa
de gedachte dat s
zouden ontwaken in de B
Het voorstel
der werd daarom snel a!i
haalbaar" weggestempeld.
De burgemeester W;
man. Hy stelde voor
nog eens met vereende
del
probleem straat of pad of
de koelkast
tot iemand een afdoende 0|
hebben gevonden,
iedereen
lanen, wegen, paden bleven]
gedoopt waren.
Toepad. Ook d
met-de-zes-bomen,
boven het dorp. En de 1
de voeten. En de bloemethj
wei. Alles bleef zoals hetfc
was: een vreugde voo:
genot om er te won
spel met een happy-?
tot over tien jaren plotse!
bewoner van het Varkenswi
de ontdekking komt dat z
wordt aangetast door de
naam en dat daar nodig I
moet worden gedaan,
beginnen we weer van va
aan. Zelfs op het platteland
wereld rond, en draait.
THEA BEC
je van alles in kunt
die jaren meegaat.
