1
1
1
Bostik 1
Van nu af aan heet lijm
de
de
Hammarsk j oldschool
leerlingen Frans op z'n
spreken
Frans
Beuth
gaat
Leiden
sluiten
Begroting in teken
van ontwikkelingen
in Indonesië
Kerk en revolutie
Bgjgwp;
iERDAG 10 NOVEMBER 1W«
LEIDSCH DAGBLAD
Primeur bij
rr
het lager onderwijs in Leiden
Qui est? C'est Min et, c'est
le chat.
Qu est qu'il fait? U boit son
lait.
Non. il boit le lait d Alice et
de Paul.
Eenvoudige zinnetjes zijn het
nog. maar ze worden zonder ha
peren in goed Frans uitgespro
ken door Leidenaartjes van ne
gen. tien en elf jaar. Het is het
resultaat van een geheel nieuwe
leermethode, die sinds kort is in
gevoerd op de openbare lagere
school aan de Johan Wagenaar-
laan in Leiden - Zuidwest,
'e Hammarskjöldschool. Deze
Leidse school is de eerste lage
re school in ons land. waar
Frans taalonderricht wordt ge
geven volgens een audio-visuele
methode, die door het Centre de
recherche et d'étude pour la
diffusion du Francais (het Cre-
dif) in Saint-Cloud is ontwik
keld. Het ziet er overigens naar
uit, dat binnen niet al te lan
ge tijd ook andere lagere scho
len tot deze nieuwe methode
van lesgeven, waarbij de zo ver
foeide grammatica - boekjes
(voorlopig) aan de kant kun
nen worden geschoven, zullen
overgaan, temeer omdat met
het eerder dit jaar door de ge
meentelijke onderwijsinspectie
samengestelde proefklasjes, be
staande uit leerlingentjes van
vijf lagere scholen, al gunstige
resultaten zijn bereikt. De kin
deren van dit proef klasje komen
zoals het L.D. eerder schreef en
kele malen in de week, na
schooltijd, bij elkaar in een lo
kaal van het Stedelijk Gymna
sium, dat sinds vorig jaar als
„talenprakticum" is ingericht.
Hoewel deze nieuwe methode
van taalonderricht op het
Leidse gymnasium „gemeen
goed" begint te worden er
is naast een Frans nu ook een
Engels prakticum willen
de gemeentelijke onderwijs-auto-
riteiten nagaan in hoeverre dit
systemen in vereenvoudigde
vorm, toepassing zou kunnen
richt op lagere scholen.
De Hammorskjöldschool is met
de nieuwe methode in septem
ber, vlak na de grote va
kantie. begonnen. De Franse
lessen worden hier gegeven door
het hoofd van de school, de heer
D. Cossee. die in de maand ju
li ïn Montpellier 'n cursus volg
de in het gebruik van deze
audio-visuele methode. De hetr
Cossee is over deze nieuwe leer
methode, die geheel past in het
karakter van deze tijd, waarin
radio, televisie en beeldverhaal
voor een groot gedeelte de
plaats innemen van het ge
schreven woord. bijzonder
enthousiast. Hy is daarom zo
enthousiast omdat deze metho
de in eerste instantie van de
Van Diaconessenhuis
Ds. J. de Wit neemt
afscheid
Ds. J. de Wit zal donderdag 8 de
cern bei" in de kring van het- Leidse
Diaconessen hu is afscheid nemen als
ziekenhuispredikant, van deze stich
ting. In dezelfde samenkomst
's avonds om 8 uur in de kapel van
het Huis zal zijn opvolger dr;
W. Hemmes als zijn opvolger
den geïnstalleerd.
ADVERTENTIE
Snoep
verstandig
eet 'n appel
Prof. dr. G. Zoutendijk in Lei
den is benoemd tot lid van een
I staatscommissie voor de reken- en
informatieverwerkende apparatuur
I bij het wetenschappelijk onderwijs.
IN VOORJAAR 1967
De N.V. Fabrieken van kapok, bedveren. gewatteerde- en don
zen dekens v/h R. M. Beuth aan de Kaiserstraat te Leiden zal in
het voorjaar van 1967 haar produktie stopzetten en het bedrijf
sluiten. Een en ander is het gevolg van de slechte bedrijfsresultaten
in de afgelopen jaren.
ling tot stand gekomen. Speciale
voorzieningen zijn getroffen voor het
personeel, met een lang dienstver
band. Voor een groot deel van het
personeel ls dit het geval. Zo zal b.v.
aan personeel, dat niet ver meer van
de pensioengerechtigde leeftijd af is.
ook na sluiting van het bedrijf, het
volledig loon tot aan de datum van
pensionering worden uitgekeerd.
Van de zijde van de vakbonden
verklaarde men ons, dat de thans
totstandgekomen regeling zeer rede
lijk is. Met het Gewestelijk Arbeids
bureau in Leiden is contact opgeno
men om het personeel zo mogelijk
elders geplaatst te krijgen.
Gunstige regeling
voor personeel
In overleg met de vakbonden is
een gunstige regeling getroffen
voor het 36 man tellende perso-
taal zelf uitgaat. Vooral voor het
leren van de juiste uitspraak
van de vreemde taal is de audio
visuele methode van zeer grote
betekenis. De leerlingen behoe
ven hierbij geen grammatica
boekjes te gebruiken, aan
zien de grammatica in de
methode is verwerkt en dus ook
is opgenomen in de spreektaal.
Bonjour Line
De enige hulpmiddelen, die
de heer Cossee voor zijn les no
dig heeft, zyn een tape-recor
der en een projectie-apparaat.
Een serie dia-positieven vormt
een situtie of een reeks van si
tuaties. die in het land van
Marianne zijn geplaatst. De
beelden worden verbonden door
een tekst, die op de tape-recor
der is vastgesteld en die er door
het steeds herhalen van de
„sketch", bij de kinderen wordt
ingeprent. Inderdaad ingeprent,
maar met de juiste intonatie en
het juiste ritme. Het is een soort
vraag-en antwoordspel, waarin,
althans by de methode
Bonjour Line die speciaal voor
kinderen beneden de twaalf
jaar is ontwikkeld, veertienhon
derd veel voorkomende woorden
zyn verwerkt en warbij de
leerlingetjes rechtstreeks be
trokken zijn. De heer Cossee
vindt het van groot belang dat
de kinderen nu geleerd wordt
om in het Frans gestelde vra
gen in het Frans te beantwoor
den zonder er in het Neder
lands bij na te denken. Verta
len komt er bij deze methode
dus niet aan te pas. „Heel wat
kinderen zullen vooral in het
begin op bepaalde vragen een
verkeerd antwoord geven, maar
ze antwoorden in elk geval in
behoorlijk Frans en daar gaat
het immers om", zegt de heer
Cossee, die op het ogenblik vier
Franse klasjes heeft, bestaan
de uit leerlingetjes van de vier
de en vijfde klas. Hij noemt het
een groot voordeel, dat de kin
deren met be"hulp van de nieuwe
lesmethode Franse klanken le
ren begrijpen, en deze Fran
se klanken goed leren vor
men. „Een ander voordeel is,
dat de leerlingen geen huis
werk behoeven te maken." Het
schoolhoofd herhaalt met na
druk, dat- het bij de audio-vi
suele methode voornamelijk om
de klankherkenning gaat,
„Het schrijven van en de ver
dieping in de taal komt later
wel". De heer Cossee. die veel
vertrouwen heeft in dit revolu
tionaire onderwijssysteem, ont
vangt tal van leuke reacties op
deze nieuwe manier van lesge
ven. „Wat de kinderen zelf be
treft. ze komen echt niet
juichend het Franse leslokaal
binnenstormen, maar vervelend
vinden ze deze les in geen ge
val". vertelt het Leidse school
hoofd. Hij is trouwens niet de
enige, die een pleidooi voor de
audio-visuele lesmethode houdt.
Initiatief
De adjunct gemeentelijk in
specteur van het onderwijs in
Leiden, de heer J. J. van Rie-
sen, heeft onlangs nog ter gele
genheid van de uitreiking van
certificaten aan dertig
onderwijzers en onderwijzeres
sen, die in september en okto
ber de oriëntatiecursus audio
visuele methode, hebben ge
volgd, lof gebracht aan 't adres
van wijlen de heer B. Swanen-
burg, die als gemeentelijk inspec
teur het initiatief tot dit stuk
praktische onderwijsvernieuwing
heeft genomen. Met dit certi
ficaat in de hand zijn de on
derwijzers bevoegd om de nieuwe
leermethode op hun school toe
te passen. Bij deze methode is
de gesproken taal de basis
en naar de mening van de heer
Van Riesen de beste basis. „Tot
dusver werd begonnen met het
grammaticale onderwijs, waar
bij de leerlingen zinnen moes
ten opbouwen en ontleden, die
se nauwelijks durfden uit te
spreken", aldus de adjunct in
specteur. „Bij de nieuwe metho
de, die van het globale uitgaat,
wordt de taal langzaam ge
structureerd. Gramatica-
jes zullen er volgens de heer
Van Riesen zeker aan te pas
moeten komen, echter op een
later tijdstip. Pedagogisch ge
zien lijkt het de inspecteur ook
beter om met de audio-visuele
methode te beginnen, temeer
daar de taal als communicatie
middel in de eerste plaats be
luisterd en gesproken wil wor
den. „Als men met het globale
begint, komt later de ana
lyse wel", zegt de heer Van Rie
sen, die vooruitstrevend genoeg
is om het talenprakticum een
warm hart toe te dragen. Hij
twijfelt er dan ook niet aan of
deze nieuwe methode van taal
onderricht zal strakd èn in
Leiden èn elders in het land
gemeengoed zijn geworden.
Reeds direct nadat commissarissen
en directie het besluit tot sluiting
van het bedrijf, dat circa 125 jaar
bestaat, namen is contact gezocht
met „Unitas". „De Eendracht" en
j „St. Lambertus" teneinde een bevre
digende afvloeiingsregeling voor het
personeel te bereiken.
In tegenwoordigheid van de ver-
tegenwoordigers van de vakbonden
heeft de directeur, de heer J. F-.
Bogaars. ons hedenochtend van deze
i toekomstige sluiting op de hoogte
gesteld. Vooral het teruglopen in de
omzet van gewatteerde- en donzen j
dekens ligt aan dit besluit ten grond- j
slag.
In de komende maanden voor
1 januari wordt niemand ontslagen I
zal het bedrijf de lopende orders j
i uitvoeren, terwijl bovendien de voor- j
raden zullen worden uitverkocht.
Behalve dat de vennootschap t.o.v
I het personeel haar contractuele ver
plichtingen zal nakomen, is in nauv
overleg met de vakbonden, zoals ge
zegd, een gunstige afvloeiingsrege
„Ik vind het jammer"
Vrijspraak
voor taptoe-
demonstranten
voor de Zending (Oegstgeest)
ADVERTENTIE
'EHn
^Tijdens een gisteravond in het Zen-
Oegstgeest gehouden bij-
n de Raad voor de Zen
der Ned. Herv. Kerk is de con-
i-begroting voor het volgend jaar
>ken. Deze begroting staat sterk
het teken van de recente ontwik-
Indonesië en de beslissin-
die de raad over de uitzending
zendingsarbeiders en het be-
(baar stellen van materiële'hulp
geven.
Van de zijde van de zending waren
j de bespreking aanwezig de alge-
ïeen secretaris dr. G. P. H. Locher
H. Perdok, die dit jaar gedu
rende zes maanden Indonesië bereis-
en. De nieuwe situatie in Indonesië
etekent, dat op verschillende plaat-
en nu het volk na de uitbarsting
>n razernij tot bezinning komt,
Eenduizenden zich tot de kerken
enden. Deze hebben daarop aan de
ferv. Kerk gevraagd om een sterke
Itbreiding van haar steun in mensen
n materiaal voor vormings- en toe-
pstingswerk in de gemeenten, dié
we troom van nieuwe christenen
•P moeten vangen. Het gaat hier om
pagen, die in de miljoenen lopen.
'Üdelijk aangetrokken krachten uit
Sumatraanse kerken zijn te hulp
koepen om de stroom van nieuwe
isnsen, die zich by de Karobatakse
krk vervoegden, op te vangen. Het
8t in de bedoeling van de Raad voor
8 zending en de Vrye Universiteit
^menlijk een socioloog (jhr. drs.
'h- Quarles van Ufford) uit te zen-
en naar de christelijke universiteit
'atl Salatiga.
ADVERTENTIE
Snoep
verstandig
eet'n appel
In Indonesië (inclusief West-Irian)
waren na het herstel van de politieke
betrekkingen eind 1963 nog maar 11
zendingsarbeiders van de Raad voor
de Zending over. Eind 1966 zullen
daar werkzaam zijn: 24 zendingsar
beiders, van wie 7 in 1966 uitgingen.
In 1967 rekent men op de uitzending
van 6 nieuwe krachten.
Bovendien hebben de Indonesische
kerken de Raad voor de Zending nog
om de uitzending van 15 nieuwe zen
dingsarbeiders gevraagd. Daarvan
kan de raad wegens zijn financiële
positie in 1967 niet meer dan 7 in op
leiding hebben. Dat wordt in 3 jaren
een toeneming van rond 20 personen.
In West-Afrika begon de zending
in 1959. Eind 1966 waren daar 30
zendingsarbeiders aanwezig. In 1967
zullen uitgaan: 8 nieuwe zendingsar
beiders van wie 4 ter vervanging.
ZOEKT U EEN
GOUDEN RING
voor dame of heer
JUWELIER s d. WATER
Haarlemmerstraat 181
neeft hem.
Ook in briljant.
Altijd voordelig,
's Maandags gesloten.
Prof. Van Laarhoven ?n^nn
Inbraak in
clubhuis
In de nacht van dinsdag op woens
dag is ingebroken in het clubhuis
„De Spreeuwpot" aan de Nieuwe
Rijn in Leiden. By deze Inbraak
werd een geldkistje met een bedrag
a vyfhonderd gulden buit
gemaakt, De daders hebben na het
openbreken van de achterdeur in de
kantoorruimte alle bureaus door
zocht.
LEIDSE TURK
VERONGELUKT
sprak voor SSR
I In de lezingenserie over revolutie
ter gelegenheid van het lustrum van
SSR sprak gistermiddag prof. dr. J.
I van Laarhoven, hoogleraar in de ge
schiedenis aan de Nijmeegse univer
siteit, die een verhandeling gaf over
„kerk en revolutie". In het bijzon- Van Laarhov
dat reformatie het tegendeel
revolutie en dat dat laatste alleen
voortkomt uit ongeloof. De hoogle
raar noemde ook de anti-revolution-
naire houding van de Russische
schrijver Dostojewski, wat onder
meer blykt uit zijn boeken. De hou
ding van de tegen de revolutie ge
kante r.k. kerk moest volgens prof.
der schetste de hoogleraar de
Het jaar 1848 1 kracht
Een rondsel
Lustrumconcert
„Crescendo"
Het Leids instrumentaal gezelschap
„Crescendo" geeft morgenavond in
het St. Antonius Clubhuis een con
cert ter gelegenheid van het vijftien
jarig bestaan. Dit derde lustrum zal
voorts met een receptie op zaterdag
middag (van 3 tot 5 uur) en een
cabaretvoorstelling op zaterdagavond
worden gevierd.
lutie in de 19e
was wel het. revolutiejaar
eeuw: l juli Parijs. 25 novem
ber Rome en 3 december Duitsland.
Hoewel /fit. maar een greep uit de
vele revoluties uit dat jaar was, kon
den deze gebeurtenissen toch wel als
model dienen voor de contra-revolu-
tionnaire houding van de r.k.-kerk.
zo vervolgde prof. Van Laarhoven,
en ook wel
De hoogleraar stelde vervolgens de
vraag: Waarom was de rJc.-kerk
contra-reyolutionnair? Om dit
tactiek
De 27-jarige Turk Y
gistermiddag omstreeks dri
Noordwijkerhout aangereden
•en personenauto en ernstig gewond j gunning
laar het Academisch Ziekenhuis in
Leiden overgebracht. In de loop van
de avond is hij'overleden.
Het slachtoffer behoorde tot de
groep Turkse gastarbeiders, die werkt
bij de Rotogravure in Leiden en ver
blijft in het Parkhotel aan het West
einde. Met nog 10 collega's was hy
per speciale NZH-bus van zijn werk
De kantonrechter in Delft, mr. J.
de Jong. heeft twee Rotterdam
se jongemannen, een 24-jarige stu
dent en een twintigjarige analist
vrijgesproken. Zij stonden terecht
omdat ze het voornemen zouden
hebben gehad de Taptoe Delft met
rookbommen te verstoren.
Mr. De Jong baseerde zijn uit
spraak op de omstandigheid, dat er
alleen verklaringen zijn van de ver
dachten, die niet als wettig bewijs
kunnen gelden. De officier van Jus
titie. mr. Franssen, had tegen de
analist vrijspraak gerequireerd en
tegen de student een boete van 75
gulden of 15 dagen hechtenis.
De analist ontkende in alle toon
aarden de bedoeling te hebben gehad
de rookbom te werpen. „Met zoveel
mensen op de volgepakte tribunes
zou dat te gevaarlijk zyn geweest",
zei hi).
De student gaf toe. „Ik wilde de
bom wel gooien, en het mooiste zou
dan zijn geweest als de verdere voor
stelling zou zijn afgelast".
„Ik vind het jammer, dat ik u niet
kan veroordelen", zei mr. De Jong.
„Ik had het graag gedaan". De rook
bommen werder verbeurd verklaard.
De kantonrechter in Amsterdam,
mr. J. D. Carrière, heeft gisteren zes
tien personen vrijgesproken van
f Sahin is [deelneming aan de vijfde protestmars
ir in j tegen de oorlog in Vietnam op zon
door j dag 21 augustus, waarvoor geen ver-
aangevraagd bij de bur
gemeester. Conform de eis werden
voorts tien verdachten veroordeeld
tot een boete van f 50, eventueel te
vervangen door tien dagen hechtenis.
de tegenstander sterk '«•■""Beekeei d en op de Gooweg bi)
De kerk zag geen de Ho°8»,e8 uitgestapt
H«
Van de knort
direct achter de bus vandaan de
over en werd toen gegrepen door de
auto en een stuk meegesleurd.
slachtoffer was gehuwd
Bij afscheid
Legpenning voor
sa'* J. B. A. Hurkmans
„Ik was helemaal van de kaart. 6 weken geleden uit Turkije
erklaarde een 68-jarige hulpkei
uit Leiden, die in de V. d
tegen
Werfstraat
de protestantse kerk. 'geparkeerde bestelwagen was gebotst werkzame ingenieur.
n daarna was doorgereden. Het was
;en stevige aanrijding, want beide
'oertuigen waren zwaar gehavend
land gekomen. De auto werd be-
stuurd door een in Amersfoort woon
achtige en bij de Estec In Noordwijk
ADVERTENTIE
kunnen beantwoorden, ging prof. i Niettemin verzekerde verdachte de
Van Laarhoven terug naar de Franse [Haagse politierechter, dat hy er niets
Een 52-jarige huismoeder uit Lei
den had zich in een zelfbedienings
winkel vergrepen aan pakjes soep.
Dat wil zeggen, men had haar „op
de korrel" hetgeen niet ten onrechte 1 BTIpri?DI lur crp A -Trfc
bleek te zyn. Ze bekende reeds drie- I BIKGEKLIJKE 3 1 AND
maal eerder winkeldiefstallen te heb-
ben gepleegd, ook van pakjes soep.
„Als u zo graag soep lust, kunt u
beter de pakjes kopen, zo duur zijn
die niet", constateerde de Haagse po
litierechter.
„Het blijft voor mi) altyd een
raadsel dat vrouwen, die er nooit
aan zouden denken iemand een cent
tekort te doen, in zelfbedieningswin
kels gaan stelen", verklaarde de of
ficier van Justitie.
Hij meende, dat verdachte door de
angst van deze rechtszitting al aar
dig wat straf heeft ondergaan en
wilde daarom volstaan met f 100
boete. De rechter veroordeelde tot
f 60 boete. gemakers, 76 jaar,"
VAN LEIDEN
Abswoude
José. d. v. B. C
ae Nobel en H. P. Hanno; Johannes,
z. v. D. Evers en H. W. V. van Leeu
wen: Hannelore Pauline, d. v. C. van
Geen en A. H. Wolff; Pleter Ronny.
v. B. M. B. Rijlaarsdam en A. van
OVERLEDEN
M. Leget. 82 jaar. vrouw; A. Wa-
revolutie in 1789. Over de gebeurte-
n in dat jaar schreef de Engels-
Burke in 1790 een beschouwing,
in hy deze revolutie sterk af-
den aangetast. Zijn boek werd ver
taald door Friedrich von Genz, later
secretaris van de Oostenrijkse staats
man Von Metternich. Dit oogstte een
groot succes. Ook het boek van een
tijdens de revolutie uit Frankrijk ge
vluchte priester was tegen de revolu
tie gericht. De priester probeerde te
bewijzen, dat er een complot was
achter deze revolutie, waarvan aller
lei godsdienstige groeperingen wer
den beschuldigd. Ook de reformatori
sche kerk kreeg een veeg uit de pan.
had gemerkt. Thuis gekomen
had hij dan ook zonder meer zijn
auto geparkeerd. Uit het onderzoek
bleek dat verdachte in de loop
De officier van Justitie wilde er
wel rekening mee houden dat ver
dachte nog nimmer voor een ver
keersdelict is veroordeeld. Hij eiste
f 75 boete voor wat betreft de aan
rijding en f 50 boete voor het weg
rijden benevens twee weken gevan
genisstraf voorwaardelijk en intrek
ken van het rijbewijs gedurende een
jaar. De rechter veroordeelde tot
resp. f 50 en f 100 boete en zes
maanden intrekken van het rijbe
wijs.
Snoep
verstandig
eet 'n appel
Kon. goud voor
mej. J. C. Altman
Bij Koninklijk besluit is de ere
medaille in goud, verbonden aan de
Orde van Oranje Nassau, verleend
aan mej. J. C. Altman, maatschap
pelijk werkster bij het. Acad. Zieken
huis in Leiden.
De gisteren afgetreden voorzitter
tn het Nederlands Katholiek On-
ongeveer I dernemersverbond, de heer J. B. A.
Hurkmans uit Breda, heeft gister-
bijzondere bijeen
komst in het Gebouw voor Kunsten
en Wetenschappen in Utrecht de leg
penning met inscriptie ontvangen
van het ministerie van Economische
Zaken. De legpenning werd aan de
scheidende uitgereikt door drs. J. F.
H. Wijsen, directeur-generaal voor
het midden- en kleinbedrijf en toe
risme. nadat hij had getuigd van de
waardering, die men voor de arbeid
van de heer Hurkmans heeft. De heer
Wijsen verontschuldigde staatssecre
taris Bakker, die door bezigheden el
ders verhinderd was aanwezig
te zijn.
Namens de overige centrale mid
denstandsorganisaties dankte de
heer H. de Mooy uit Rynsburg,
voorzitter van de Christelijke Mid
denstandsbond de heer Hurkmans
o.m. voor zijn onvermoeid ijveren
voor samenwerking van de vier cen
trale middenstandsorganisaties.
De besloten bondsvergadering
heeft de heer Hurkmans gisteren tot
erevoorzitter benoemd.
Na afloop van de bijzondere bij
eenkomst volgde een receptie.
ADVERTENTIE
Bostik 1 in extra grote tube met
handige uitsmeerdop. Geen lijm meer aen uw vingert.
