A delicate balance
]en nieuwe Edward Albee
Hoe is dat
mogelijk?
kunst
kadeiöoscpQp
„NIET DOEN, SNEEUWWITJE"
SPEL VAN ANTON KOOLHAAS
2JIij vond zijn oude
vorm niet terug
BENDER
WASCANA
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 9
ODE AAN DE VERVELING
Nieuw schilderij
van de Koningin
in Delft?
ADVERTENTIE
Dat had mevrouw Cretier
niet verwacht....
een stuk Harold Pinter, binnengeslo
pen in een salonstuk, dat aan Noël
Coward zou hebben kunnen doen
denken als het niet zo saai was ge
weest, en aan T.S. Eliott, als een
religieuze of metafysische dimensie
aan de verveling zou zijn toegevoegd.
Voorbeeld van malaise
Albees nieuwe stuk herinnert hier
en daar, in een enkele puntige re
pliek, nog wel aan het talent waar
mee „Virgina Woolf" geschreven
werd. Het staat evenwel nog verder
af dan laatstgenoemde stuk van de
briljante en originele eenakters,
j waarmee Edward Albee zijn toneel-
carière begon en het is zeker geen
aanwijzing, dat hij op weg is zyn
vorm terug te vinden.
„A delicate balance" lykt eerder
een frappant voorbeeld van de ma
laise in Amerika's toneelschrijfkunst
op Broadway-niveau, waardoor alle
belangrijke successen van de laatste
tyd buitenlandse produkten geweest
zijn, zoals Peter Weiss ',,Marat/Sa-
de" en op dit moment zyn „Die Un-
tersuchung".
Het is de malaise van het serieu
ze stuk met cliché als leidende ge
dachte. moeizame dialogen of mo
nologen als hoofdzakelijk toneelmid
del en verveling als voornaamste ef
fect. Susan Sontag schrijft daarom
met recht: „Op dit moment is de
gewichtigheid van het Amerikaanse
theater erger dan onbenulligheid".
3.7!
(Van onze Amerikaanse correspondent)
2,5^et de regelmaat van een klok heeft Amerika's beroemde toneel
rijver Edward Albee de afgelopen jaren geesteskinderen aan de
o gpken toevertrouwd. Op het internationale succes Who is
'^id of Virginia Woolf' volgde de totale mislukking ..The balad
ling® sad café" en daarna met weer een jaar tussenruimte ..Tiny
ce". een omstreden uitstap in de metafysica. Daarop diende
^*ee het stuk ..Malcolm" op. zo mogelijk nog een grotere mis-
8 king dan genoemde ballade. En nu is het piepjonge theater-
^^;oen in New York het toneel van weer een nieuw Albee-produkt:
LEN, delicate balance".
oj
den. Reden: een onbestemde vage
angst heeft hen overvallen in hun
eigen huis.
jjeen herhaling
0,0 het zien van dit jongste stuk
jft men geen Sherlock Holmes te
om te bevroeden dat Albee ge-
beerd heeft zijn enorme succes
„Who is afraid of Virgina
jflf" te herhalen. Weer is het een
dat speelt in een welge-
buitenwijk. Ook hier leven de
samen in een beklem-
sfeer van rancune zowel van
en geestelijk onbevredi-
zijn. En evenals in „Virginia
wordt ook nu weer het „pre-
evenwicht" van dit samen-le-
de komst van
HU
centrale echtpaar in het stuk,
en Tobias, leeft samen met
drankzuchtige zuster (Agnes),
een openhartigheid het hui-
evenwicht steeds schijnt te
maar die in f elite haar rol
Ut bij het handhaven van dit
jiwicht. Uit het lood slaat het be-
itte leven pas door de thuiskomst
idochter Julia, die aan het schei-
I jfl is van haar zoveelste man, en
ral door de onverwachte komst
lei de boezemvrienden van Agnes
Tobien Hary en Edna. Deze laat-
Jtomen niet op bezoek, maar ma-
aanstalten plotseling hun intrek
lemen in het huis van hun vrien-
Precair evenwicht
„A delicate balanoe" spitst zich dan
toe op het probleem voor Agnes en
Tobias of hun vriendschap voor het
angstige echtpaar groot genoeg is
om opeens volledige gastvrijheid te
kunnen bieden, een gastvrijheid die
het precaire evenwicht van hun ei
gen leven zeker zou verstoren. Doch
ter Julia maakt het hun niet mak
kelijker. Zy krygt hysterische aan
vallen en zwaait met een revolver in
een poging om Harry en Edna, dlie
in haar kamer logeren, het huis uit
te krijgen. De op Martini's beluste
zuster is al evenmin een grote hulp.
Zy confronteert Agnes en Tobias
keihard met hun eigen onvriend
schappelijke tegenzin tegen het in
huis nemen van de vrienden, die ten
slotte dan ook hun biezen weer pak
ken, ondanks het feit dat Tobias na
een doorwaakte nacht met meer in
tellectuele dan emotionele nadruk
Jessica Tandy en Hume Cronyn,
het echtpaar Agnes en Tobias in
Edwards Albees nieuwe toneel
stuk, dat de verstoring van een
precair evenwicht" in het leven
van een familie tot onderwerp
heeft.
Marian Seldes en Hume Cronyn
als Julia en Tobias, dochter en
vader in Albees „A delacate ba
lance".
hun onbeperkte gastvrijheid aan
biedt.
Het is Albee kennelijk om de
vriendschap te doen, of liever om het
gebrek er aan in de holle maar ook
verstikkende atmosfeer van Ameri
ka's buitenwyken, van .suburbia".
Verveling, landerigheid, onmogelijk
heid om enige emotie (of het vriend
schap of ouderlijke liefde is) diep te
ondergaan vormen het décor waar
tegen hy het stuk zet. Door de ge
ringe dramatiek van de intrige kan
men zelfs zeggen, dat dit décor de
substantie van het toneelwerk is,
waarop de handeling niet meer dan
een rimpeling veroorzaakt.
Moeilijk wakker
blijven
In dit opzicht onderscheidt „A de
licate balance" zich dan ook scherp
van „Virginia Woolf", dat een
schrijnende dialoog en een veel meer
geladen handeling te bieden had. Al
bees nieuwe stuk mag een „ode aan
de verveling" van het leven in Ame
rikaanse onbenullige buitenwijken
zijn, het neemt niet weg dat die ver
veling zich op een hinderlijke ma
nier aan de toeschouwer mededeelt.
Wakker blijven tijdens het drie
bedrijven durende stuk, waarvan de
acteurs zich nimmer te buiten gaan
aan enige actie, behalve het in
schenken van glazen met gekleurde
vochten, is bepaald een krachttoer.
Geboeid luisteren naar de statische
dialogen, die gehouden worden in
een onwerkelijke statige taal, is een
onmogelijkheid. Het enige moment,
waarin de New Yorkse voorstel
ling boeide, was toen de vrienden
Harry en Edna binnenkwam en in
een beklemmende krampachtigheid
van hun angst vertelden. Het leek
Het college van B. en W. van Delft
voert besprekingen met een kunst
schilder over het vervaardigen van
een portret van Koningin Juliana,
dat een plaats zal moeten krijgen
in de galerij van Oranjevorsten in
de raadzaal van het, Delftse stad
huis.
Enige jaren geleden vervaardigde
de Haarlemse kunstschilder Kees
Verwey een portret van de Konin
gin, dat echter geen genade kon vin
den in de ogen van het gemeentebe
stuur. Het kreeg aanvankelijk een
plaats in de hal van het stadhuis,
doch werd tenslotte toch in de raad
zaal opgehangen. De fractievoorzit
ter in de gemeenteraad verklaarde
zich daar echter unaniem tegen,
waarop het werd verwijderd en op
geborgen in het depot van het Prin
senhof. Men wenste de naam van de
kunstenaar, nog niet bekend te ma
ken.
Volksdansgroep uit
Israël in ons land
Op Schiphol is de uit 23 personen
bestaande Israëlische volksdans
groep van choreograaf Ziv Zamir
aangekomen voor een tiendaagse
toernee door ons land. Het ensem
ble maakt met als gast Kochava
Harati zyn eerste Europese tournee.
Het heeft reeds voorstellingen gege
ven in België.
In ons land zal men optreden in
Tilburg. Sdttard, Amsterdam. Heer-
jlen, Eindhoven. Rotterdam, Arnhem
en Scheveningen. Daarna zal de
'volksdansgroep nog 5 dagen in Bel
gië en wellicht ook in Parijs voor
stellingen geven.
Mevrouw Cretier in Lobith was altijd
trots op haar prachtige was. En toen
er dan ook een Sunil team aanbelde
met de vraag of zij voor haar de was
mochten doen, zei ze: „U mag het
proberen dames, maar ik denk niet
dat Sunil het van mij wint". De Sunil
dames gingen aan de slag. Alles deden
ze op dezelfde wijze als mevrouw
Cretier. Ze gebruikten alleen een
ander wasmiddel: Sunil. Het resul
taat? Alles was witter, duidelijk wit
ter... En u mag raden welk wasmiddel
mevrouw Cretier nu gebruikt... Sunill
Bijzondere ikonee ontdekt
Bij het restaureren van twee 15de eeuwse Russische ikonen
is gebleken dat één daarvan, genaamd ,,De drie-eenheidge
schilderd is door de legendarische meester Paisii. Deze ikoon was
in het bezit van het Sint Jozefsklooster in Volokolamsk bij
Moskou.
Tot nog toe had men gemeend dat
er geen werk van Paisii, die Tl in
eigen tijd hoog geschat werd, meer
te vinden was. Daar de oude Russi
sche meesters hun werk meestal niet
Subsidieregeling 1967
aankoop kunstwerken
Organisatoren van tentoonstellin
gen van beeldende kunst, die in 1967
willen deelnemen aan de sub
sidieregeling voor de aankoop van
kunstwerken, kunnen een ver
zoek hiertoe richten tot het ministe
rie van Cultuur, Recreatie en Maat
schappelijk werk. Het subsidie-per-
sentage is verlaagd van 30 tot 25
en het maximumbedrag is verlaagd
van f.300 tot f.250,-. Door deze ver
laging wordt het aantal kunstwer
ken, dat het publiek met hulp van
deze regeling kan kopen, vergroot.
STOMME
PIANO
't Lijkt vreemd voor adviseurs in
klank, maar soms adviseren wij pia
no's die voor stommetje spelen: we
bedoelen piano's die door gebruik
van het derde pedaal vrijwel geluid
loos spelen. Op deze wijze hebben
wij al heel wat flatneuroses genezen,
burenruzies voorkomen en de studie
van menig adspirant concertpianist
gered. Waarmee wij maar willen zeg
gen dat U - zelfs voor een stom
advies - beter naar Bender kunt gaan!
deskundig in klank
Toneelgroep Studio:
signeerden moest het auteurschap
worden vastgesteld aan de hand van
de inventarislijsten.
De andere ikoon, „De tenhemelop
neming", was van de hand van Dio-
nisius (rond 1500) die met zijn zonen
Feodosii en Vladimir in genoemd
klooster werkte. Het zou een werk
stuk uit zijn begintyd zyn. Nog pas
een klein gedeelte van deze zwart
geworden ikoon is schoongemaakt.
Als dochtertjes, onvermijdelijk, zich een eigen weg door het
leven gaan banen, dwalen ze als het ware door een hen onbekend
bos, waar hun allerhande gevaren bedreigen. Alle welgemeende
en goede raad stuit af op de ingeboren drang zélf te doen, zélf te
ondervinden. In dit stadium zijn de ouders niet meer in staat hen
te beschermen. Voor hen is de taak weggelegd de door het leven
geslagen wonden te helen, althans te verzachten.
delde leeftijd op nog geen dertig jaar
taxeren, wèl in, getuige de duidelijke
bewyzen van medeleven tydens, en
de enthousiaste byval na afloop van
het spel. Er waren bloemen voor de
dames.
B. H.
De moderne dierensprookjes-ver-
teller Anton Koolhaas heeft deze ge
dachte geënt op het bekende sprookje
„Sneeuwwitje". Hy schreef er een
spel in drie bedrijven over onder de
titel: „Niet doen, Sneeuwwitje" in
moderne, forse taal, die aan duide
lijkheid niets te wensen laat Als
ervaren stilist weet hij zijn vlotte I
dialoog te kruiden met droge humor,
ironie en soms bijtend sarcasme, I
tegen een achtergrond van vaak 1
schrijnende weemoed.
Doeltreffende regie
De toneelgroep „Studio" heeft
gisteravond voor K. en O. in samen
werking met het Leids Academisch
Kunstcentrum, onder de doeltreffen
de regie van Kees van Iersel, die
tevens het verrassend praktische
décor ontwierp, een in vele opzichten
te waarderen opvoering van Anton
Koolhaas' eersteling gegeven.
„De figuur", (te vergelijken met
„de verteller in „Ons stadje" van
Thornton Milder) die in zekere zin
de scènes voorbereidde, vond in
i Een scène uit „Niet doen,
Sneeuwivitje"V.l.n.r. Wim de
HaasHebe Visser en Marlies van
I Alcmaer.
Frans Vorstman een bekwame ver
tolker.
Marlies van Alcmaer gaf een over
tuigende uitbeelding van de aan
zelfverheerlijking lydende en door
jaloezie verteerde Koningin, op ge
lijke hoogte terzyde gestaan door
Wim de Haas als de Koning.
Van de overige rollen noemen wij
nog Ad. Noyons en Erik Plooyer als
de eerste en de tweede jager.
Enthousiaste bijval
Een modern toneelspel met homo-
seksuële problemen is nu eenmaal
„in" Koolhaas veroorloofde zich dan
ook een naar onze smaak overbodig
uitstapje op dit terrein. Het gaf in
tussen Bram van der Vlugt als Wim
gelegenheid op te vallen door deze
cynicus raak en sober uit te beelden
„Niet doen, Sneeuwwitje" sloeg by
het publiek, waarvan wy de gemid-
Spiegel Historiaal
Het tweede nummer van het
welverzorgde maandblad voor ge
schiedenis „Spiegel Historiael" (uit
gave Van Dishoeck, Van Holkema en
Warendorf N.V. Bussum) bevat weer
een uitgebreide serie lezenswaardige
artikelen.
Na een „In Memoriam" prof. dr.
C. D. J. Brandt, de indertijd beken
de radiospreker schrijft J. A. Faber
over „De veepest in Nederland in de
achttiende eeuw" Tot driemaal toe
werd toen de runderveestapel tot eer
kwart van zijn oorspronkelijke groot
te gereduceerd. Dr. R. de Schrijver
behandelt het rusteloze leven van de
barokvorst Maximiliaan II Emanuel
van Beieren. Prof dr. A. E. Cohen
bespreekt de historische aspecten
van de Arthurlegende. „Voeding en
dieet in het Ancien Regime" wordt
door dr H. van der Wee onder het
oog gezien, dr Annie N. Zadoks-Jo-
spehus Jitta levert, een bijdrage over
De schatkamers van de Sowjet-Unie'.
naar aanleiding van de expositie in
het Haags Gemeentemuseum, dr. Isa
bella H. van Eeghen een over „De
gevangene van de Mont-Saint-Mi-
rhel", Ph. M. Bosscher geeft een eer
ste artikel over „De slag bij Jutland"
„Het bedrijf van de Nederlandse
schoolmeester in de eerste helft van
de 19de eeuw" is het onderwerp dat
gekozen is door dr. R. Reinsma. Ten
slotte wijdt W J. Formsma aandacht
aan het afscheid van mr. H Harden -
berg als algemeen Rijksarchivaris.
De talrijke fraaie illustraties ver
hogen in niet geringe mate de aan
trekkelijkheid van dit veelzijdige tijd
schrift, waaraan de in geschiedenis
geïnteresseerde een grote vreugde
kan beleven.
Moderne Russische
«trafiek in Utrecht
In het kader van het Tusse-
derusse-lustrum van de Utrechtse
Studentenvereniging Unites heeft de
Russische tydelyk zaakgelastigde In
ons land, de heer I. M. Gorochow,
gistermiddag in het Universiteitsmu
seum in Utrecht een tentoonstelling
geopend van moderne Russische
grafiek.
Tot 16 november kan men hier een
grote verzameling microscopen, et
sen, litho's en houtgravures bewon- I
deren. Voorts zijn er oude chirurgi
sche instrumenten en wapenuitrus
tingen tentoongesteld.
Componist Roland
Manuel overleden
De Franse componist Roland Ma
nuel, een van de bekendste leerlin
gen van Maurice Ravel, is op 75-
jarige leeftijd overleden.
Zijn eerste opleiding kreeg hy
van Albert Roussel aan de Schola
Canborum in Parys. Hij schreef
voornamelyk werken voor orkest en
voor ballet. Op dit laatste gebied zyn
bekend geworden „L'ecran des jeu-
nes filles", „Le tournoi singlier" en
„Elvire". Ook componeerde Manuel
toneel- en filmmuziek. Zyn radio
programma op zondag „Plaisir de la
musique" trok veel luisteraars.
ADVERTENTIE
Het antwoord... melange-dek
blad, Dit nieuwe dekblad - een
melange van het beste uit de
fijnste tabakken - maakt vol
ledig automatische vervaardi
ging mogelijk. Daarom is de
prijs van Wascana ongelooflijk
met melange dekblad
extra licht, extra geurig
