Van Cliburn: pianist
van fenomenale klasse
Van nu af aan heet lijm
ROTTERDAMMERS INZUSTER
GEORGE MOET STERVEN'
Snelbouw „FestihaP
Amsterdam noodzaak
Solist op Grand
Gala Classique
HAZEWIND
I jfSDAG 25 OKTOBER 1966
ISSDBCn 1
In zijn vaderland noemen ze hem nu ..America's young astronout
of music'.', een enigszins kinderlijke aanduiding voor een groot
pianist, zoals er maar één in de honderd jaar wordt geboren.
In april 1958 verscheen het nieuws, dat een 23-jarige Ameri-
caanse pianist als winnaar van het internationale Tsjaikowsky
Concours in Moskou werd uitverkoren. Die jonge pianist was Van
üliburn.
De Russische premier Chroestsjow
rilde hem horen spelen en nodigde
'an Cliburn uit meteen enige con-
erten in de Sowjet-Unie te geven,
•elke oorspronkelijk niet op het pro-
jramma stonden. Bij zijn thuis-
omst werd hij in New York met
■en „ticker-tape" parade ingehaald
nationale held. Hij was de
erste klassieke musicus, wie deze
te beurt viel. President Eisen-
ver ontving hem in het Witte
luis.
Nog nooit was er zo'n opschudding
n sensatie geweest over een pianist
Van Cliburn, een bonde reus van
n 1.90 meter, uit Texas.
Carrière - begin
Harvey Lavan Cliburn bracht zijn
|eugd tot zijn zesde jaar te Shreve-
K>rt in Louisiana door, waar hij op
iee 2 juli 1934 werd geboren, voordat
1DJ iet gezin naar het stadje Kilgore in
Texas verhuisde, waar zijn vader
•koopleider bij een oliemaatschap-
„y werd. Nog voor Van Cliburn een
etter kon lezen of schrijven kreeg
vanaf zijn derde jaar, piano-
ran zijn moeder, Rildia O'Bryan.
was een begaafd pianiste, die
essen kreeg van Arthur Friedheim,
een leerling van Franz Liszt. Zij
concertpianiste geworden zijn,
Is haar ouders een debuut in New
fork niet hadden verhinderd. Tot
ijn 17de jaar zou moeder Cliburn
aar zoon lesgeven.
Ook bij „Van" bleek al heel jong
ijn muzikale begaafdheid. Op vier
irige leeftyd vond het eerste open
deden plaats tydens een concert
a het Shreveport Dodd College. In
tilgore wonend, werd speciaal voor
Van" een studio achter de garage
ebouwd, waar dageiyks werd gestu-
ieerd.
Het was 1948 en Van Cliburn 14
aar. toen hy zyn debuut maakte
in New York's wereldberoemde con-
ertgebouw Carnegie Hall als win-
in de National Music Festival
üward. De lessen van zijn moeder
Heken niet meer toereikend. „Van"
^rok naar New York en ging stude-
en aan de Juiliatfd Hogeschool.
Beloften nagekomen
I Van het moment af dat de jeug
dige pianist naar New York verhuist
tot zyn televisiedebuut in 1956 wint
„jVan Cliburn vele pryzen in muziek
'oncOursen en ontvangt hij beurzen
tn stipendia van belangrijke foun
dations, waarmee hy zyn lessen kan
tetalen. Hy treedt op o.m. met het
York Filharmonisch orkest. In
|^956 moet hij in militaire dienst en
j j lientengevolge daalt de belangstel-
Jtr ing voor de veelbelovende en be-
iag aafde musicus. Het jaar daarop
he rordt hy vervroegd uit de dienst
uitslagen en gaat naar huis.
s 11 april 1958; de 23 jarige
Van Cliburn weet met zyn weerga
vertolking van het eerste piano-
wncert van Tsjaikowsky en het der-
an Rachmaninow door te drin-
tot de finale van het Interna
tionale Tsjaikowsky Concours te
eg, Meskou. Op 14 april staat hij
in: wereldnieuws
uit 50
mode-
bewuste
mannen dragen
REGENKLEDING
HAZEWIND: modeaangevend in Regen-en
Sportkleding van kreukherstellend T^Unka
k voor Heren, Jongens en Kinderen.
deelnemers! Sinds deze grandioze te
rugkomst heeft de wereld hem niet
meer losgelaten en volgde de ene
tournee na de andere door de we
reld.
Geweldige successen
Overal waar hy speelt wordt zyn
optreden een geweldig succes. Men
pryst zyn technische vaardigheid,
die duidelijk blykt uit zijn uitvoe
ring van Rachmaninow's derde pia
noconcert, waarin hy de moeilyk-
ste van de cadenzen speelt, die by-
na iedere concertpianist angstvallig
uit de weg gaat. Men looft zijn mu
zikaliteit; zijn fijnzinnig ontwikkeld
gevoel voor het wezenlijke van een
muzikaal kunstwerk.
De twee concerten, waarmee hy in
Moskou de overwinning behaalde,
worden onder dezelfde orkestleiding
van de Russische dirigent Kiril P
Kondraschin op de plaat opgenomen
in New York's Camegie Hall. Al
leen al de opname van zyn „lyf-
nummer", het winnende concert,
Tsjaikowsky's eerste, kostte aan de
dirigent, het 110 leden tellende sym
fonieorkest, solist Van Cliburn en al
le technici, die daarby nodig zyn,
byna 30 uur inspannend musice
ren en werken, voordat iedereen en
in 't byzonder Van Cliburn tevre
den waren over het resultaat. De op
name, die tenslotte in de nacht van
13 op 14 juni 1958, tussen midder
nacht en vyf uur in de morgen tot
stand kwam (op RCA-LM-2252),
werd een bestseller waarvan al meer
dan een miljoen exemplaren werden
verkochten die nog steeds een van
RCA's best verkochte klassieken is
en waarvoor Van Cliburn dan ook
een gouden plaat ontwing.
Op het Grand Gala du Disque Clas
sique, dat op 28 oktober a,s. in het
Amsterdams Concertgebouw plaats
vindt. zal Van Cliburn dit concert
van Tsjaikowsky spelen, samen met
het Concertgebouworkest onder lei
ding van Bernard Haitink.
Nederland heeft Van Clibrun al
eerder op bezoek gehad; enige ja
ren geleden. Hy speelde toen in Rot
terdam op een festival Van Beetho-
vens's Vyf de Pianoconcert, het Kei-
zerconcert. Ook de opname van dit
beroemdste aller pianoconcerten met
het Chicago Symfonieorkest o.l.v.
Fritz Reiner (op RCA-SVA 1003)
werd één van de best verkochte klas
sieke platen.
Van zyn eerste optieden in de V.S.,
na zyn terugkeer uit de Sowjet Unie.
in de Carngie Hall op 19 mei 1958
werd een opname gemaakt. Hy
speelde o.m. Rachmanonow's Derde
Pianoconcert, ook o.l. Kondra
schin (op RCA-LM-23551
Van Cliburn is een pianist van
wereldfaam, die ondanks alle roem
en eerbewijzen een integer kunste
naar en prettig mens is gebleven en
met zijn jongensachtig voorkomen
niets heeft van een wereldberoemd
heid, die hij wel degelijk als virtuoos
pianist is!
ADVERTENTIE
Bostikl lijmt hout op glas, glas op
staal, op plastic, op hardboard,
op papier.... op alles!
Bostikl met de handige uitsmeerdop.
Met het platte vlak van deze
dop smeert u de lijm uit.
Emmy Verhey
kreeg prijs
De Jeugdige violiste Emmy Venhey
toeefit gisteravond na afloop van het
in Musis Sacrum in Arnhem gegeven
concert, waarin zy als soliste optrad,
de Burgemeester de Bruin-prijs van
de gemeente Rheden ontvangen. De
prijs. groot. f. 500.-, werd door burge
meester mr. J. P. Drost uitgereikt.
Hy sprak daarby de hoop uit dat
Emmy Verhey, die op het in Moskou
gehouden internationale muziekcon
cours zoveel sucoes boekte, een grote
toekomst tegemoet zou gaan.
kunst
VAN CLIBURN
VER. „VRIENDEN
Aftl. Leiden opgericht
Onlangs is in Leiden opgericht een
afdeling van de „Vereniging Vrien
den van het lied".
Dat de rechtstreekse overbrenging
van gecombineerde scheppingen van
dichters en componisten door de
menselyke stem een van de hoogste
kunstvormen is, valt niet te bestrij
den. Toch heeft die kunstvorm ons
land allerminst de hem toekomende
plaats.
Vooraanstaande vocalisten en
zangpedagogen hebben daarom in
1961 gemeend een daad te moeten
stellen, waardoor aan de ineen-
schrompeling van de liedkunst in ons
land een halt kon worden toegeroe
pen.
Op 28 januari 1962 werd in het
Concertgebouw in Haarlem de eerste
succesvolle uitvoering van de inmid
dels opgerichte vereniging „Vrien
den van het Lied" gegeven.
Uit de aanvankelyk kleine vereni
ging is sindsdien een krachtige werk
gemeenschap van vocalisten gegroeid.
Medewerkers zyn o.a. Herman
Schey, Bernard Kruysen en Rom
Kalma.
Alles wordt gedaan om de door de
vereniging te geven concerten zo in
teressant mogeiyk te maken. Op elke
uitvoering treden een zangeres en
een zanger op met een of twee be
geleiders.
Belangryke vriendenkringen zyn
reeds in vele plaatsen opgericht.
VAN HET LIED"
Het is duideiyk dat Leiden niet
achter kan blyven.
In een stad, waar de polsslag
wetenschap en kunst zo sterk wordt
gevoeld, moet het publiek ook nader
tot de „liedkunst" worden gebracht.
De Vereniging „Vrienden van het
Lied" biedt hiervoor de beste kansen.
Een begin kan o.a. worden gemaakt
door samenwerking met koren, die
een repetitie of een uitvoering met
het optreden van enige beroeps
vocalisten onder auspiciën van de
Vereniging „Vrienden van het Lied"
kunnen combineren. In dat milieu
immers behoeft over de waarde van
de zangkunst niet te worden gespro
ken. Het gaat er in dat geval slechts
om naast de oratoria de liefde voor
het kunstlied aan te kweken. Beide
kunstrichtingen kunnen bevruchtend
op elkaar inwerken Zo zyn verschil
lende mogelykheden denkbaar, die de
groei van een krachtige vrienden
kring in Leiden kunnen bevorderen.
Het eerste concert van de afdeling
Leiden zal plaatsvinden op 18 novem
ber in het Rijnlands Lyceum in
Oegstgeest.
Solisten zyn Ank Relnders (so
praan) en Henry Blackmon (bas).
Aan de vleugel Hans Schouwman.
Belangstellenden en ook x|j. die
een enkele keer hun huls tor beschik
king willen stellen voor een huis
concert gelieven zich te wenden tot
mevrouw Thea EkkerVan der Pas.
Rhijngeesterstraatweg 88, Oegstgeest,
telefoon 51474.
Opdrachten aan
componisten
Minister mr. M. Vrolijk, heeft op
dracht- verleend voor het componeren
van: een duo voor 2 violen aan Be
rend Giltay, Utrecht; een werk voor
harmonie of fanfare aan Gerard
Hengeveld, Amsterdam; een compo
sitie voor mannenkoor met begelei
ding aan Henk Badings, Dettenhau-
sen (West-Duitsland)twee werken
voor gemengd koor a cappella aan
Piet Ketting. Rotterdam; twee wer
ken voor mannenkoor a cappella aan
Matty Niël, Maastricht: twee werken
voor vrouwenkoor a cappella aan
Jaap Geraedts, 's-Gravenhage; twee
werken voor militaire koren a cap
pella aan Anton Maessen. Eindho
ven; twee werken voor jeugdkoren a
cappella aan John Johannes, Rotter
dam; twee werken voor jeugdkoren
a cappella aan Matthieu Geelen,
Weert; een werk voor orkest en jazz
combo aan Otto Ketting, 's-Graven
hage; een concert voor twee piano's
en orkest aan Louis Andries6en, Am
sterdam; instructieve muziek voor
viool aan Will Eisma, Hilversum; een
orkestwerk van Guillaume Landré
Amstelveen; een compositie voor
slagwerk aan Joep Straesser, Amster
dam.
De adviescommissie bestond uit de
heren A. Rieu (Voorzitter», L. Toe
bosch en T. de Leeuw (leden», en B.
Wage mans (secretaris».
PERFECT IN ORICINEEL STUK
De tweede abonnementsvoorstelling van de Leidsche Schouw
burg vond gisteravond zijn beslag met de opvoering door het
Nieuw Rotterdams Toneel van „Zuster George moet sterven"
(The killing of sister George), van de Engelse schrijver Franc
Marcus-
De inhoud is originieel. June Bruck- heeft zich hiermee
ridge. een hoorspel-artiste, speelt plaats in de harten
voor de BBC reeds zes jaren lang
met groot succes de hoofdrol in een
hoorspelserie als George, de alom te
genwoordige verpleegster, die op haar
brommer haar district doorkruist en
steeds op tijd aanwezig is om hulp
en ondersteuning te brengen, zy
„Is een passend gebouw in Amsterdam voor opera, concert, bal
let, enz. de artistieke noodzaak en de eerste voorwaarde voor het
aantrekken van publiek of is het andersom? Eerst de kip of eerst
het ei?" Op die vraag heeft een gisteravond in het ICC te Amster
dam gehouden forumbijeenkomst eenstemmig geantwoord: eerst
zo spoedig mogelijk een gebouw, een moderne ..Festihal" met alle
accomodaties. die deze vergt. Voorts was men het er over eens. dat
daarom niet langer moet worden gepraat over de plaats, waar deze
dient te verrijzen. De gemeente heeft gekozen voor het terrein van
de oude RAI. „Verder praten kan slechts remmen zo zei men-
biyvende
de lulste-
Dan valt het. be
sluit de serie af te breken en zuster
George door een verkeersongeval
(met een truck nog wel te doen ster-
Een nieuwe rol is reeds voor haar
gecreëerd als sprekende koe ln een
kinderhoorspel, die zy weigert.
Tot zover kunnen wR Robert de
Vries, die de regie voerde, volkomen
gelijk geven, als hij zegt dat „ZR, die
werkelijk leven, kunnen er om
lachen". Anders wordt het als we
ervaren dat June Bruckridge in feite
een manwijf is die haar kinderlijke
„vriendinnetje" Alice terroriseert en
beider leven vergalt door haar ach
terdocht en jaloezie.
Het wordt er niet beter op als June,
nadat zy bemerkte dat mevrouw
Mercy Croft, een leidende figuur in
het BBC-programma, Alice met open
armen als vriendinnetje zal
men, haar gal uitspuwt en Alice
de kaak stelt als een vrouwtje
34 jaar. dat op haar achttiende jaar st«iug gedaan
een kind ter wereld bracht dat
kundige wijze de eerste bedrijven
door levendig en sterk gevarieerd spel
boeiend doen verlopen en ln het
derde bedryf de navrante situatie van
de weerloze Alice scherp doen uit
komen.
Boeiend verloop
Hy heeft hierby de medewerking
gehad van vier actrices die stuk voor
stuk volkomen voor haar taak bere
kend waren. Elly van Stekelenburg
gaf een volledig doorwerkte uitbeel
ding van de meedogenloze keiharde
en heerszuchtige actrice thuis, in
eigen omgeving, m felle tegenstelling
met haar toegewijde, lieve en behulp
zame rol als zuster George. Onze
grote bewondering gaat uit naar An-
net Nieuwenhuyzen. die met feillooe
zekerheid, als een vlucht uit het ver
leden. het onnozele kind-vrouwtje
weergaf. Rie Gilhuys vertolkte de rod
van Mercy Croft met de rustige, be
heerste allure van de vrouw die het»
voor het zeggen heeft en gaf een so
bere. nauwelijks merkbare variant op
June Briokridge lesbische inslag.
Coba Kelling was een toonbeeld van
de met een Russisch accent spre
kende clairvoyante, Madame Xenia.
„Zuster George moet sterven" is
een stuk dat, om een vakterm te ge
bruiken „opgespeeld" moet worden.
Nu, dat hebben de Rotterdammers
onder leiding van Robert de Vries,
Er bestond nauwelijks enige twijfel„Europa en daarin Nederland en
over of het Ryk zal de exploitatie j zeker Amsterdam, heeft als eerste
van het operagezelschap c.a. longe- plicht de vooraanstaande artistieke
veer 5 miljoen per jaar» garanderen, en culturele plaats te behouden. Vol-
Amstierdam waoht nog op de beloofde doen aan die plicht moet de hoogste
officiële bevestiging daarvan.
„Doelen": een magneet
Aan de discussie gingen enkele in
leidingen vooraf. De heer H. M.
Kraayvanger, architect van „De Doe
len" in Rotterdam, wees op het voor
beeld van dit gebouw. Men moet een
goede „winkel" hebben. „De Doelen",
aldus de heer Kraayvanger. „werkt
a's een magneet. Zulk een gebouw is
nooit exploitabel, maar niettemin
noodzakelijk. De agglomeratie be
hoeft een Festihal, mede en niet het
minst voor de vele vreemdelingen. De
offers (de bouwkosten bedragen min
stens 30 miljoen) moeten worden ge
bracht. Amsterdam zal moedig moe
ten beslissen. Moge de hoofdstad een
wys besluit
prioriteit hebben. Amsterdam is uit
gerust voor alle kunsten, behalve
voor opera en ballet. Alles voor een
Festihal is klaar. Het wachten i9 op
iemand die op de knop drukt".
Het Forum werd geleid door de
heer Henri Knap, voorzitter van ICC.
De beantwoording van vele vragen
en opmerkingen uit de volle zaal be
langstellenden bracht allen op het
antwoord op de behandelde vraag:
eerst en zo snel mogelijk
voor de muziek-dramatische kunst
Amsterdam.
Het schouwburgbestuur huldigde de
wy de gevolgtrekking speelsters met bloemen in de Leidse
akke^ weerstandloze kleuren onder langdurige ovaties van
het publiek.
Vanavond laatste voorstelling.
Dan moeten
maken dat de
Alice de tragische figuur in deze
„black comedy" Is die willoos tussen
de wal en het schip terecht geko-
Robert de Vries heeft dan ook de
beproeving van June, de artieste, niet
te zwaar opgevat. Hij heeft op vak-
Haags Vocaal Ensemble
Eerste plicht
Dra. J. Oosterlee. directeur van
het Rott. Philh. Orkest, illustreerde
de zuigkracht van De Doelen met cij
fers, o.a. over de verkoop van con
certabonnementen. Het verkochte
aantal manplaatsen steeg van 36.597
in het vorige tot 108.269 voor het lo
pende seizoen, dat is byna het drie
voudige.
De heer Maurice Huisman, inten
dant van de Ned. Opera Stichting,
zei ojn. tydens een onlangs gemaakte
wereldreis te hebben geconstateerd,
dat overal grote zalen verrijzen en
aan een behoefte biyken te voldoen
Mimi Aarden
zingt op Parijs
evenement
De zangeres Mimi Aarden zal 5 no
vember tydens het „Concert pour les
chantiers du cardinal", het jaarlyks
groots evenement in Parijs, dat door
radio en televisie wordt uitgezonden,
de alt-partij in Verdi's Requiem ver
tolken. Ditmaal wordt de uitvoering
in de Eglise Saint-Roch gegeven,
weer met. orkest en koren van de
Franse radio. Het geheel staat onder
leiding van Pierre-Michel le Conté
en zal later worden gereiayeerd door
de ORTF.
Expositie werken naar Parijs en Boedapest
Picasso in Parijs
Ter gelegenheid van de 85ste
jaardag van de wereldvermaarde
schilder Pablo Picasso, over wie wjj
zaterdag uitvoerig schreven, zal in
het Grand Palais in Parjjs op 18 no
vember een tentoonstelling van 850
werken van deze schilder en beeld
houwer worden geopend. De ge
meente Vallauris (Fr.), waarvan hjj
ereburger is, heeft hem een levende
duif als verjaarsgeschenk aange-
In Barcelona is vandaag een aan
Pablo Picasso gewijde tentoonstelling
geopend ter gelegenheid van zyn
85ste verjaardag.
De tentoonstelling wordt gehouden
ln het Picasso Museum in Barcelona,
waar naast werken van Picasso ook
by dragen te zien zullen zyn van an
dere Spaanse schilders, zoals Salva
dor Dali en Jaime Sabartee.
Het Haags Vocaal Vrouwe
ble o.Lv. zyn dirigent Arthur Orobi
de Castro, zal dit winterseizoen en
kele malen in het buitenland con
certeren.
Het zal vrijdag as. optreden in het
Institut Neerlandais in Parys met
werken van Sweelinck, Geraedts,
Britten, Caplet. Janacek, Bartok e.a.
Dit concert zal opgenomen worden
door Radio Parijs.
Zondag 30 oktober wordt in de ka
thedraal van Long (Somme), een
kerkconcert gegeven met medewer
king van de Haagse organist J.
Schmitz. Uitgevoerd worden werken
van o.a. Bach, Monteverdi, Fauré,
Debussy en Strategier.
17 december wordt in Brussel een
concert gegeven, waarby try wel het
zelfde programma als in Parijs zal
worden uitgevoerd.
Voorts is het Haags Vocaal Vrou
wenensemble uitgenodigd om in Boe
dapest een concert te geven, alsmede
op te treden voor Radio Boedapest.
Dit concert is bepaald op eind maar t
1967.
