Se ftcnte
LueteCd aan
de anóichi
(Van een onzer verslaggevers)
Het hele jaar door liggen ze
klaar. Bij duizenden. Ergens in
een vergeten hoekje van een win
kel in vakken of in speciaal ge
construeerde draaimolens, leder
een heeft er wel eens een geschre
ven, iedereen heeft er wel eens
een ontvangen. Daarmee oegin-
nen we als klein kind tijdens het
eerste klasse-uitstapje op de lage
re school, bibberig geadresseerd
aan oma en opa. Daarmee eindi
gen we als oma of opa, net zo bib
berig, maar anders, geadresseerd
aan onze kleinkinderen. Voordat
we oma of opa zijn, hebben we er
alles op geschreven. Van de „hart.
gr", tot de geheimtaal met de
lange rij kruisjes waardoor nie
mand zich laat misleiden en alles
daartussen. Op een paar hoogte
punten na: geboorte, huwelijk en
overlijden. Die komen als rokkos-
tuums op een galapremière in de
geijkte mengelmoes van cliché en
voornaamheid tot ons. Maar ver
der wordt de korte mededeling ge
regeerd door de bonte wereld van
de ansichtkaart. Onderschat die
wereld niet. De gebroeders Span-
jersberg in Rotterdam, verreweg
de grootste producent en impor
teur in Nederland, verhandelt on
geveer 35 miljoen kaarten per
jaar, van Fred Flintstone tot de
Russische kruiser, van Monseig
neur Bekkers tot de Euromast,
het Vredespaleis of de Dom, ze
staan allemaal op de ansichtkaart.
Wie aan ansichtkaarten denkt, denkt
meestal aan stadsgezichten. Dat ks
waarschijnlijk ook de oudste vorm en
voor zover momenteel niet de belang
rijkste, dan toch in elk geval de meest
stabiele. Van de 150 tot 200 Rotterdam
se stadsgezichten die in omloop zijn bij
voorbeejd, worden er elk jaar 25.000 ge
drukt. Soms is zo'n kaart nog binnen
het seizoen uitverkocht en moet snel
worden bijgedrukt. Op dezelfde manier
gaan er duizenden naar Den Haag, naar
Amsterdam, naar Tiel met „Groeten uit
de Betuwe" en naar Otterlo met
„Groeten van de Veluwe" en naar de
campings. Hoek van Holland zet er per
seizoen 20.000 om. Dit onderdeel van de
collectie blijft vrij constant al zal de
foto van „Monsieur Jacques" pas kun
nen worden gemaakt als het trottoir
rond hem niet is opgebroken en het
perk achter hem bloeit, al zal de serie
Groningen een keer vernieuwd moeten
worden omdat het gemeentebestuur ae
tram uit het stadsbeeld verbant en op
autobussen overgaat en al zal in de ga
ten moeten worden gehouden of een
stad een „verkoopbaar" punt rijker
wordt zoals De Doelen m Rotterdam
Een bijkomstigheid is nog dat de wel
vaart de vraag steeds meer doet rich
ten op gekleurde kaarten en de zwart
wit kaarten langzamerhand uit de pro-
duktie verdwijnen.
Maar de wonderlijke bonte wereld
van de ansicht is veel groter. Smaken
veranderen. Daar zijn poezen, honden,
paarden en apen, al of niet aangexleed
of met hoedje op. Daar zijn zo maar ge
zichten van bolle blozende baby's. Of
blote kleuters die met pijl, boog en pijl
koker als amor poseren. Of kleuters die
met Tiroler pakjes aan op een bank
met de armen om elkaar geslagen te
gen de achtergrond van de alpentoppen
de volwassenen na zitten te doen. Er
zijn scènes opgezet met poppen. Zo
maar een jongen en een meisje. Of in
de serie „Les amoureux célèbres".
Denk niet dat Gabrielle d'Estree er in
deze serie bij zit als op het curieuze
erotische schilderij in het Louvre waar
mee een anonymus haar voor eeuwig
beroemd maakte. Het is een keurige
pop van Peynet.
Boerinnetjes
En dan de boertjes en boerinnetjes.
Typisch Nederlands, zult u zeggen.
Maar als u verder kijkt en er toevallig
de naam „Frankie" onder vindt, dan
heeft u toch echt te maken met een
Spanjaard die in Duitsland voor de gro
te firma Kruger werkt.
„Frankie" is een van de weinige top-
tekenaars in de ansichtenwereld. Hij te
kent Hollandse boertjes voor Holland,
Spaanse danseressen voor Spanje, leder-
hosendragers voor Duitsland en Zwit
serland en ga zo maar door. Waarom
we onze eigen boertjes niet tekenen?
Omdat ansichten-tekenen een vak apart
is, dat weinigen verstaan. Het is bijna
een kunst apart om op anderhalve vier
kante decimeter een beetje artisticiteit
te bewaren en toch een maximum aan
publiek te bereiken.
Ruime keuze ook voor de ondefinieer
bare, onpeilbare leeftijdsgroepen tussen
vijftien en vijfentwintig jaar. Scènes
van jeugdland. Wielrennende jongens in
de toer der Verenigde Naties. Wille
keurige scènes uit niet nader aangedui
de voetbalwedstrijden. Uit Parijs een
serie modieuze tekeningen van meisjes
koppen getiteld „Charmes". Uit Duits
land felgekleurde romantische foto's
van (ringloos, dus verliefde) stelletjes
met parelwitte glimlach, zeer in trek in
de Nederlandse dorpen. Eveneens uit
Duitsland frivole alleenstaande jongeda
mes in bikini en te midden van scheep
vaartattributen als stuurwiel, visnet en
kabels, zeer geliefd in zeemanswijken
maar moeilijk te accepteren voor min
der ruimdenkende winkeliers. Uit België
een (goedlopende) gekleurde serie met
scènes van een tienerpartijtje waar de
gezelligheid duimendik op ligt. Men
verwacht op de achterkant een reclame
kreet van een drankproducent o* üse
rocks, maar op het plaatje zijn alle
flesse-etiketten zorgvuldig weggedraaid.
Enzovoorts.
Enkele series lijken minder voor de
„hartelijke groeten" te zijn gemaakt
dan voor de albums van verzamelaars.
De kunstkaarten, van Klee tot Van
Eycks madonna van Lucca, vallen
daaronder. De momenteel zeer populai
re oude automobielen, waarbij een
Franse serie ook de eerste fietsmodel-
len onderbrengt. De oorlogsschepen, met
voor de belangstellende op de achter
kant waterverplaatsing, lengte, snel
heid en volledige bewapening. Maar er
is ook een categorie waarmee op abso
luut elke koper wordt gemikt: de komi
sche.
Humor
De humor op ansicht heeft een nadeel
ten opzichte van de overige ansichten.
Het plaatje moet hier immers niet al
leen door een miljoenenpubliek aardig
worden gevonden: het miljoenenpubliek
moet ook de inhoud van de grap (al of
niet met woorden aangeduid) kunnen
begrijpen. Dat komt de fijnzinnigheid
niet ten goede.
De serie grappen op het militaire le
ven bij voorbeeld, is bovendien slordig
getekend. Maar via Cadi of Welzijns
zorg vinden de kaarten altijd wel hun
weg. Een voorbeeld uit de Italiaanse
serie „Leve de vakantie": een automo
bilist veroorzaakt een kettingbotsing
wanneer hij plotseling remt omdat de
rok opwaait van een meisje dat langs
de kant van de weg zit. De serie „voet
balspelregels" meldt op de achterkant
een „Medaille d'or" van de „Croissade
de la bonne humeur". Om een indruk
te geven waar dat goud mee verdiend
is: twee stoere voetballers zetten esn
schouder aan weerskanten van een nog
al zielig uitgevallen tegenstander. On
derschrift: JHet is verboden een tegen
stander m de „sandwich" te nemen.
(Ook al heb je honger"). Het meest in
teressante evenwel is het genre waar
toe ook behoren wat in het vak ,bad-
nimfen" heet, herkenbaar aan hun on
metelijk dikke achtersten. De kaarten
komen uit Italië, Frankrijk, België en
Duitsland.
Actualiteit
Zo constant van tijd en land als dit
genre humoristische kaarten is (sommi
ge kaarten gaan al tientallen jaren
mee) zo aan mode onderhevig is een
ander deel van de ansichtenproduktie.
Je moet feeling voor actualiteit hebben.
B. M. Spanjersberg (59) en D. A. Span-
jersberg (51), samen de „Gebr. Span
jersberg" die men op miljoenen kaar
ten tegenkomt, zijn opgegroeid met die
feeling.
Hun grootvader, die in 1860 de Dasis
legde voor dit unieke bedrijf, moest al
zorgen dat hij zakken vol knikkers en
tollen in voorraad had wanneer de Knik
ker- of tollentijd aanbrak. Pas aan bet
eind van de vorige eeuw kwam de an
sichtkaart ter wereld. Maar al in 1911
was het Spanjersberg die na de ramp
van de Titanic snel zorgde duizenden
ansichten van het schip in huis te heb
ben. Ze vlogen de deur uit. Je moet
voelen wanneer de rage in filmstencaar-
ten verkoelt en die van beatbandjes be
gint. Shirley Temple en Romy Sissy"
Schneider zijn op een gegeven moment
definitief „uit". Sean „Bond" Connery
doet het nog wel, maar de sterren van
„My fair lady" en „Sound of music"
waren weer een fiasco. Je moet weten
dat je geen kaarten van Bahamontes
meer bij hoeft te drukken wanneer hij
niet meer in de Tour de France mee
rijdt. Je moet in september 1966 de
beurzen langs om kerst- en nieuw
jaarskaarten te kiezen die je in april
1967 aan je klanten kwijt raakt bij wie
ze m december 1967 in de smaak van
T publiek moeten vallen. Hetf
gok om op een gegeven moM*
stadsgezichten van oud-Rotter^
brengen. Maar het was een se1
roos: de nostalgie zorgde voof
zet van een miljoen van dezi rt
Je moet.weten welke
populair wordt dat er vraag
sichten komt. Stiefbeen,
za en Flinstone, ze zijn er
Je moet nu al lang werken
ten met prinses Margriet,
officiële foto's pas vlak
lijk komen. Je moet
ren wanneer die club
cup-wedstrijden bijzonder
(Maar Feyenoord vroeg te
spelers kwamen niet op de
zo verschijnt op een
in de bakken en de
cy Sinatra met haar „boots"
nen, ook monseigneur
De heer Spanjersberg:
onsympathiek om van
dood... weet u wel. We
lijk gedaan door de vraag uit
van het land. Er waren
kleurenfoto's van de
tien gulden vijftig te
vonden de meeste
De rage om foto's van
Bekkers is alweer
ten weer nieuwe rages,
voorbeeld. Er is nog ge<
tuur van de populaire
vleermuisman op het
scherm te zien geweest,
copyright van de kaarten
derhandeld.
Batman zal
Nederland tot de b
van ansicht behoren,
die, wanneer men hei
bekijkt voordat de ,,h
kruisjes of wat dan
schreven worden, een
afspiegeling blijkt te a
dagelijkse leven..
