PREMIE SPAARPLAN
Anton Karas lieeft
ïeimwee naar Wenen
Sparen in spaarbewijzen
levert een extra voordeel op, want... elk jaar
legt het Rijk er 20% bij.
Autosaurus wordt als
praalwagen beschouwd
Vn-coiiferentie over
oneel in Gelderland
DERDAG 19 SEPTEMBER 1980
LEIDSCH DAGBLAD
I Op tournee in Nederland
Vogel
van
Picasso
Anton Karas schuift wel bij voor een praatje. Rustig doet
hij zijn relaas in zo goed mogelijk Duits, maar zonder de
harde klanken van het Pruisisch of de steriele intonatie van
de Westfaler. Karas zingt zijn woorden, bewust. Want hij is
een Wener met heimwee in Den Haag. Dezelfde heimwee, die
hem nu bijna twintig jaar geleden wereldberoemd maakte.
In die stemming componeerde Anton Karas in het nog zwaar-
gehavende Londen van 1948 de ijle melodie voor de film
The third man".
In Wenen, waar ik tijdens de opnamen voor de film ken
nis maakte met de regisseur, Carol Reedwas ik blij met de
opdracht. Ik juichte de hele dag. Alle vreugde, die een mens
in zijn leven kan hebben, straalde toen van mijn gezicht, uit
mijn hart. Ik danste en droomdezocht naar melodietjes in
de natuur, in Wenen en in mijzelf. Maar ze kwamen niet.
Dagen en nachten heb ik me boven mijn citer afgebeuld,
maar het was tevergeefs. Toen vroeg Reed mij in Londen te
komen. En in die immense grauwe stad vol leven en rook
knapte er iets in me. Ik kreeg heimwee naar mijn Wenen
tassen de bergen. Mijn Wenen met de mooie gebouwen, de
taal en het Prater. Ik begon de stad te idealiseren en ik
i vond de toon daarvoor. Stukje bij beetje begon ik de klank,
die zich op een avond in de stromende regen in mij had vast
gezet uit te werken. Het leek toen, alsof ik niet meer speelde.
Mijn handen gleden over de snaren zonder dat ik het zelf
lesefte. en de melodie was er. Als ik er nu naar luister, zie
ik mijzelf nog steeds door een brede laan lopen. Voor me
staat het grote rad. langzaam draaiend tegen de vroege och
tendlucht. Een paar kinderen spelen onder de linden voor dat
rad. Ze schreeuwen, maar je hoort het niet, want je glijdt
volkomen gedachteloos naar het rad, dat voor mij een sym
bool werd van Wenen".
Tot in zijn vingertoppen, juist in zijn vingertoppen is de
\-jarige Anton Karas een kunstenaar. Maar zijn nu gerim-
rilde handen, die hij tijdens het hele gesprek koesterend
voor zich houdt, zodat de groenige ring domineert en de ge-
sii zwollen aderen camoufleert, die handen zijn slechts instru-
meuten van Karas' gevoelige geest. Toch filosofeert de man
niet. „Ja, van een Wener, en zeker van zo'n oude als ik, ver
wacht je levensfilosofieën. Ik heb wel nagedacht over be-
e paalde zaken in het leven, maar alles moest voor mij komen
y' als een lotsbeschikking. Mijn roem, mijn wereldtournee's mijn
zaak en nu mijn reis langs alle Europese „Wienerwald"-res
taurants. Ik ben exclusief, maar zoiets toil alleen maar zeg
gen, dat ik hard moet werken om mijn vrouw en later ook
J* mijn drie getrouwde kinde-en een fijn leven te geven. We
hebben geen geldzorgen en ik ben met heel iveinig tevreden."
Dat weinige bestaat voor Anton Karas onder meer uit een
Vienstubein het hartje van de Oostenrijkse hoofdstad.
Sinds 19 oktober 1953 exploiteert hij deze gelegenheid, die
teraard werd gekocht van de stoffelijke resultaten van zijn
elodie. De data weet Karas precies: „op 2 oktober 1965 sloot
de zaak vpor deze tocht langs de Wienerwaldcafé's. Als ik
\erugkom, gaat hij natuurlijk weer open. Moeilijkheden met
zaak? Ja, die heb ik genoeg gehad. De Oostenrijkse fiscus
t precies wat ik met de film verdiend had. En ze zijn er
t erg schappelijk. Maar ik vertel niet hoe hoog de aanslag
>as'
Anton Karas is gisteren van Den Haag naar Stuttgart ge
vlogen om een tentoonstelling „te openen Hij komt echter
'f Aterug naar Nederland om Wienerwald etablissementen te be-
hoeken in Amsterdam en Rotterdam. „De eerste keer in Ne-
res ierland? Oh nee, vier jaar geleden was ik nog hier en in
1951 heb ik voor koningin Juliana gespeeld op het slotoh,
heet dat Soestdijk? Nou ja, dat bedoel ik. Wanner dat precies
,t vas? Jammer, dat is me ontschoten. De Koningin had toen
™>,en feestje toen ik in Nederland speelde voor de televisie en
le radio. Van wie ik precies hoorde, dat ik in het paleis moest
pelen, weet ik ook niet meer. Ik dacht, dat dat via de ambas-
fde was geregeld maar er staat me ook nog iets bij van een
rste kamerheer of secretaris. Ik ivord oud".
Toch ivas dit optreden voor Karas niet het meest indruk
wekkende. Belangrijker vond hij het optreden in het Odeon-
heater voor Koningin Elizabeth van Engeland op een avond
ujtoor noodlijdende kunstenaars. Hij is toen als een van de
11rtiesten voorgesteld aan de Britse vorstin. De datum? ,Jfo-
vember 1949". Karas stond pas aan het begin van zijn roem. t
""Anderhalf jaar later kwam voor hem het absolute hoogtepunt t
raaIJilit zijn carrière: een privé-optreden voor Paus Pius XII. „Ik f
nsliveelde op die 18e april 1951 Weense liedjes voor „den Pavs". t
Pablo Picasso heeft de stad Chi
cago het ontwerp geschonken van
een hoog beeld dat een vogel voor
stelt.
De geweldige metalen vogel zal op
een granieten voetstuk van 7 by 10
meter rusten. Het geheel wordt 15
meter hoog en gaat 300.000 dol
lar kosten. Deze zullen worden be
kostigd door het instituut voor
beeldende kunst in Chicago en drie
anonieme stichtingen.
ADVERTENTIE
Boeddhisten
willen praten
met Ky
De hoge raad van de Zuidvietna-
mese Boeddhistische Kerk, die de
gelovigen had opgeroepen de verkie- j
zingen van zondag te boycotten,
heeft laten weten dat de boeddhisten
bereid zijn hun geschillen met de
regering te regelen.
Thien Hoa. waarnemend voorzitter
van het Boeddhistisch Instituut voor j
wereldlijke zaken, verklaarde dat de
raad hiertoe had besloten na ont- j
vangst van een brief van premier Ky,
waarin deze zich uitspreekt voor sa-j
menwerking met de boeddhistische
leiders.
Thien Hoa zei verder dat de I
boeddhisten wel eisen dat eerst 3000
mensen worden vrijgelaten, die vol- j
gens hem zonder voorafgaand proces
worden vastgehouden sedert de on- j
derdrukking van de anti-regerings
beweging eerder dit jaar.
Het Amerikaanse opperbevel in
Saigon heeft meegedeeld dat de pers
in het vervolg niet volledig meer zal
worden ingelicht omtrent boven
Noord-Vietnam neergeschoten Ame
rikaanse vliegtuigen. In het vervolg
zal worden volstaan met de mede
deling dat een vliegtuig verloren is
gegaan met vermelding van het tijd
stip. Niet meer zal worden bekend
gemaakt of de vlieger is gered en I
waar het toestel is neergeschoten.
Dit om de kans op eventuele ont
snapping voor de vlieger groter te
maken.
De Amerikaanse B-52-bommenwer-
pers hebben 5000 vluchten boven
Vietnam uitgevoerd, zo heeft het I
hoofdkwartier van het strategische
luchtcommando in Omaha bekend-
gemaakt. De 5000ste vlucht werd
dinsdag gemaakt. In totaal hebben I
de vliegtuigen meer dan 95.000 ton
bommen op Vietcong-doelen gewor
pen.
Bedrijfschap gaat
beslag leggen op
presentiegelden
Bóeren-raadslid
(Van onze correspondent in Ede)
Het Bedrijfschap voor Handel in
Vee in Ede heeft laten weten dat het
beslag zal leggen op de presentiegel
den die de Edese veehouder-hande
laar J. van den Dikkenberg als ge
meenteraadslid zal ontvangen. De
heer Van den Dikkenberg heeft een
contributieschuld bij het schap van
f. 651,13, inclusief deurwaarderskos
ten. Tegen de heer Van den Dik
kenberg heeft de raad een motie van
wantrouwen aanvaard kort na zijn
verkiezing als wethouder voor de
Boerenpartij. In de vergadering van
28 september zal men waarschijnlijk
het besluit tot ontslag van de wet
houder nemen. Hij wordt dan ge
woon raadslid in de zes man sterke
fractie van de Boerenpartij. Als zo
danig ontvangt hij 30 gulden per
bijgewoonde vergadering. Het Be
drijfschap zal hier beslag op leggen
tot dat de f 651,13 binnen zijn.
De heer Van den Dikkenberg heeft
intussen nog niet beslist of hij na
zijn ontslag aanspraak zal maken
f;J1 Pen (wereldbond van schrijvers, van een handelsreiziger", „De vuur- op ^et opgeld dat hem als oud-wet-
j ters en essayisten) zal. voor het proef, „Na de zondeval", „Incident houder toekomt "het eerste jaar 85,
idei sedert het grote congres van in Vichy") zal tot de sprekers be- i het tweede jaar 65 procent van zijn
•>P 30 september en 1 oktobei horen. Op donderdag 29 september, wethouderssalaris), f35.400 in totaal,
een internationale bijeenkomst dus voorafgaande aan de conferen- Het Bedrijfschap voor handel in
I ederland houden. De bijeenkomst j tie, houdt het internationale bestuur I vee heeft bij de heer Van den Dik-
deze keer het karakter hebben van Pen een werkvergadering in j kenberg al beslag gelegd op wat vee
!n rondetafelconferentie, gewijd Arnhem. en enig huisraad.
•de rol van het toneel in de i
Ec endaa?se wereld". Er zal aan
den deelgenomen door toneel-
fljvers, dramaturgen en toneel-
aff>evaardigd door de ver-
inde Pen-centra in Europa en
werelddelen,
deze conferentie, die de eerste
in het Provinciehuis van Gelder-
in Arnhem en de tweede dag
Be Stadsschouwburg in Nijmegen
jtit gehouden, zullen in het bij-
Per de volgende aspecten van het
"dthema aan de orde komen:
het toneel als sociale factor in
[huidige maatschappij en als sti-
font voor sociale bewustwording:
effect van het veranderende
Jwburgpubliek op de hedendaag-
"wnatiek en de repertoirekeuze;
de nieuwe dramatische waarden
18 die tot uitdrukking komen in
moderne toneelwerken, in het
JBBiisme en in het zgn. „anti-
1- de invloed van het toneel op de
generatie en haar denkwijze;
•jSlaagt het moderne toneel er in
pndaagse levens- en samen-
Ppproblemen dramatisch uit te
pden en er beter begrip voor te
fcken?
discussies zullen worden geleid
Prof. dr. B. Hunningher, hoog-
»n de dramaturgie aan de
versiteit van Amsterdam. De
internationale president van
de Amerikaanse toneelschrijver
w Miller (auteur van „Dood
Een groot nationaal plan maakt het sparen nu nog aan
trekkelijker. het Premie Spaarplan. Het Rijk steunt u
hiermee om tot waardevol bezit te komen. Elk jaar kun
nen u en uw vrouw een spaarpremie van f 100,krijgen.
Door te sparen in spaarbewijzen.
Wat is een spaarbewijs? Een spaarbewijs is een
bewijs van storting van f 25.:Hiermee kunt u deel
nemen aan het Premie Spaarplan. Spaarbewijzen kunt u
bij alle spaarinstellingen verkrijgen. U ontvangt over dat
geld, behalve de normale spaarrente, ook de spaarpre
mie. Met spaarbewijzen groeit uw bezit dus sneller.
Hoeveel Over een gespaard bedrag in spaar
bewijzen per jaar van maximaal f 500,ontvan
gen u en uw vrouwnadat u die spaarbewij
zen vier volle kalenderjaren hebt aangehouden
een belastingvrije spaarpremie van 20 dus
maximaal f 100,2)
n Per deelnemer mammaal f 250.-
Spaerpremie per deelnemer mammaal f 50,-.
Een voorbeeld Als u dus samen in dit jaar 500,—
spaart in spaarbewijzen, krijgt u begin 1971 de spaar
premie van f 100,U mag natuurlijk ook minder dan
f 500.sparen, de spaarpremie is altijd 20%. Spaart
u volgend jaar weer, dan krijgt u de spaarpremie over
dat bedrag begin 1972. Zo kunt u jaar in jaar uit de
spaarpremie verdienen.
De bijdrage van het rijk kan zo in de loop der jaren tot
een flink bedrag oplopen.
Wie? U kunt aan het Premie Spaarplan deelnemen als:
1. uw belastbaar inkomen in het voorafgaande jaar ten
hoogste f 15.000,was,
2. u ten minste 21 en nog geen 60 jaar bent (en
niet reeds deelneemt aan de Zilvervloot).
Waar? Bij de Spaarbanken, Postkantoren,
Banken, Boerenleenbanken, Raiffeisenbanken en
Bouwfondsen.
Vraag de gratis brochurel
BASIS VOOR PERSOONLIJK BEZIT
IJzeren kunst
Roberts zou twee
rechercheurs
hebben gedood
Negerleerliiigen
in Grenada nu
goed beschermd
op die 18e april 1951 Weense liedjes voor „den Paps".
Anekdotes vertelt Anton Karas niet. „Ik had geen tijd voor
^Anekdotische zaken", zegt hij. Alleen één geval wil hij zoel op
halen. met heel veel plezier zelfs, loant zo ontmoette de in
dertijd volkomen onbekende Karas zijn vrouw Katharina:
We zaten avond aan avond te spelen in een van die tegen
elkaar leunende konditoreiën. Ik speelde citer, mijn collega's
tndere instrumenten. Elke avond zag ik een meisje vlak voor
win zitten, telkens weer en op dezelfde plaats. Op een gegeven
wond ik ivas toen verschrikkelijk bleu vroeg ik haar,
lstJwaarom ze er altijd zat. Ze vertelde me dat ze de citer zo
mooi vond en ook wilde leren spelen. Nou ja, de rest van zo'n
verhaal is altijd hetzelfde. Maar hoe ze ooit dan we kon gaan
5 houden, moet je onze lieve heer maar vragen."
Arthur Miller als spreker
Mr. A. E. van Braam Houck- i
geest uit Wassenaar heeft gistermid
dag in de voormalige kazerne aan de j
Koudenhorn bij de opening van het
Haarlemse atelier jaar 1966-'67 van
de Stichting Ateliers 63 als geschenk
van het Prins Bernhardfonds een
las- en constructiezaal aangeboden.
Hij deelde mee dat het fonds in
1963 een startsubsidie heeft verleend
en dit jaar een bijdrage voor het
werk alsmede een bedrag van 13.000
gulden voor de inrichting van een
zaal waar leerlingen kunst kunnen
beoefenen met ijzer. Er is appara
tuur voor elektrische en autogeen
lassen en aangenomen wordt dat in
Haarlem het eerste instituut voor
beeldende kunst is dat voor metaal
bewerking geschikt is. Het Prins
Bernhardfonds is belangstellend voor
alle uitingen van kunst en ziet met
vertrouwen het werk in de Haar
lemse ateliers tegemoet, aldus de
heer van Braam Houckgeest- In dank
aanvaardde hij de „autosaurus", ge
maakt door leerlingen van de ateliers
63 en bestemd om de collecte voor
het Anjerfonds, die dezer dagen zal
worden gehouden te stimuleren. Vol
gens inlichtingen meet de auto
saurus het derde „auto-ontwerp" van
Nederlandse bodem worden genoemd.
Het apparaat wordt niet aangedre
ven op de wielen, maar beweegt zich
voort via 'n hefboom voortbewegings-
mocinie, volgens een systeem van
de heer J. Jacobs (21 jaar» uit Am
sterdam. In gestrekte toestand is de
lengte 6.03 meter en in ingetrokken
toestand 5.45 meter. De hoogte is 3-63
meter en het gewicht 573 kilogram.,
het vermogen 7 paardekracht. De
burgemeester van Haarlem mr. Cre-
mers had het atelierjaar officieel ge
opend en in zijn toespraak verwel
komde hij in het bijzonder 12 leer-
lingen van de School of arts" uit
M.nneapolis, in Amerika. Er is een
samenwerking ontstaan tussen een
scnool uit Amerika en de Haarlem
se ateliers en de burgemeester sprak
de verwachting uit. dat hieruit veel
goeds zal groeien. Als hoofd van de
prlitie zei de burgemeester dat hij
een advies van de politie had ont
vangen over de autosaurus. Daarin
wordt vermeld dat deze volgens de
bepalingen van de wegenverkeerswet
eigenlijk niet op de weg thuis hoort
maar als zij gerangschikt wordt on
der de groep praalwagens zijn er geen
bezwaren. Wanneer uiterst rechts
wordt gereden en men er voor zorgt
dat het voertuig is verzekerd dan
verleende de burgemeester gaarne
toestemming, dat de autosaurus op de
weg komt.
Leerlingen van de Kunstakade-
mie in Stockholm hebben een
grote voet op wielen gezet, blik
vanger voor de tentoonstelling
van hedendaagse Zweedse beeld
houwkunst. Verleden jaar heeft
een van de leraren zijn voet ver
wond, welke nog steeds niet goed
genezen is. Vandaar
Boerenpartij
verloor procedure
De Kroon heeft het beroep van de
Boerenpartij tegen het besluit van de
verkiezingen van de leden der
Tweede Kamer onder no 37 is inge
schreven de naam „Boeren- en mid-
denstandspartij" en de aanduiding
daarvan „BMP", ongegrond ver-
k'.aard.
Het bestuur van de Boerenpartij
heeft in beroep aangevoerd, dat het
van oordeel is. dat de naam van deze
nieuwe politieke partij en de aandui
ding daarvan in hoofdzaak overeen
stemmen met naam en aanduiding
van de Boerenpartij en daardoor
verwarring te duchten is. De Kroon
is van oordeel gebleken, dat beide
namen en aanduidingen in die mate
verschillen, dat hier geen verwarring
te duchten is. als waarvan sprake is
in de kieswet.
In Grenada in de Amerikaans®
staat Mississippi zijn gisteren twee
De mee9t gezochte man van En- sc^°'en waarop de rassenscheiding
geland. Harry Roberts, is er woens- was opgeheven, door meer dan 300
dag voor een Londense rechtbank leden van de staatspolitie omsingeld
van beschuldigd, de dood van twee om 83 negerIeertingtn de plegen-
van de drie een maand geleden ver- i
moorde rechercheurs op zyn gewe- Iheid te steUen de scholen binnen te
ten te hebben. De politie deelde mee gaan zonder dat z(j door blanken
dat Roberts volgens de gearresteer- zouden worden gemolesteerd,
de medeplichtigen Duddv en Witney I
met schieten wu begonnen. Duddy slechu d leerUngen, huo ouder,
rdtrd? 4hercherd^d™nU e" d« leraren nwchtOT d"
aeröe rechercheur doodden. passeren. De politiemannen hadden
Duddy had tegenover de politie
verklaard. „Het was Roberts die be
gon te schieten. Hij schoot de twee
mannen neer die uit de auto stapten
en riep my toe, ook te schieten. Ik
greep zomaar een revolver, rende
naar de politie-auto en schoot door
de ruit heen de bestuurder neer. Ik
moet gek zijn geweest".
opdracht eventuele ongeregeldheden
de kop in te drukken.
Rustig gingen de kinderen de
school binnen, hetgeen in scherpe
tegenstelling stond met de twee eer
ste schooldagen, toen met kettingen,
knuppels en loden pypen gewapen
de blanken de negerkinderen afran
selden.
Gouverneur Johnson heeft ln
Witney zou gezworen hebben dat.Jackson gezegd, dat de staat alles
hij niets met de schietparty had uit zal doen om de openbare orde in
te staan, die naar zyn zeggen be- Grenade te handhaven. Eerder had
gonnen was nadat hij met zyn de regering in Washington het
auto was aangehouden en twee poli- i staatsbestuur opgedragen alles te
tiemannen hem naar zyn wegen- doen om de negers tegen de blan-
belastingkaart hadden gevraagd. ken te beschermen.
Grieken gaan
smokkel van
zuigelingen tegen
die een einde moeten maken aan een j
„zuigelingensmokkelDe Griekse mi-
nister van Justitie. Stefanakis, heeft
vciklaard, dat de nieuwe wetgeving
ten doel heeft de handel in zuige
lingen tegen te gaan. Volgens de
minister plegen de pryzen, die
voor kinderen betaald worden, die la
ter aan welgestelde kinderloze echt
paren. voornamelyk in de VS. wor
den „doorverkocht", zeer hoog te z(jn.
Om een eind te maken aan deze
handel, zal het voortaan verboden
zijn, dat „tussenpersonen" een kind
„adopteren". De adoptie blijft in elk
geval van kracht zolang het
geadopteerde kind nog geen 16 jaar
is. De Griekse regering beoogt ver
der het aantal door buitenlanders ge
adopteerde Griekse kinderen te be
perken en de adoptie door Griekse
pleegouders aan te moedigen.
A Een foto van de beroemde hoofdrol zingen in Antony and
Amerikaanse opera-diva Leon- I Cleopatrawaarmee de nieuwe
tyne Price ah Cleopatra. Leon- Metropolitan in Nerc York o//i-
tyne Price zal morgenavond de I deel zal worden geopend.
