C. Bloem: een onzer
rote dichters overleden
3 literaire wereld
kunst
kalei
Zonder subsidies kan
de kunst niet bestaan
en derde concert
de Pieterskerk
ïorg
in
sarnstig verlies voor
Wim van Beek en
Everhard Spelberg
plaats gaan krijgen
^OBBDAO 11 AUGUSTUS 1998
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 9
and2
De^n van onze grootste dichters: J. C. Bloem, is gistermiddag
^^cnberg (Ov.), waar hij sinds november 1959 woonde, op
noejöe leeftijd overleden. Het heengaan van Bloem, die gedu-
een reeks van jaren met zijn veelomvattende poëzie, steeds
Je aandacht der literaire wereld tot zich getrokken heeft,
nt voor haar ongetwijfeld een groot verlies. Hij behoorde
(coryfeeën van de Nederlandse dichtkunst, van wie een
f)| invloed op anderen is uitgegaan.
Cornelis Bloem werd op
1887 in Oudshoorn geboren,
kocht de H.B.S. in Leiden en
oort. Daarna studeerde hij
Rijksuniversiteit in Utrecht
etenschappen. In 1916 be-
bü zijn doctorstitel.
?ee jaar werkzaam te zijn
bij de gemeente-administra-
Amsterdam en Almelo, werd
Zui}920 benoemd tot redacteur
Nieuwe Rotterdamse Cou-
l /elke functie hij tot 1927 ver-
fan 1928 af was hij achter-
te bfens werkzaam als griffier bij
za^ongerecht in Lemmer en te
ïaketn (1931—1934). Daarna was
nrende acht jaar als ambte-
iden aan het Departe-
Sociale Zaken om ten-
maatschappelijke loopbaan
als griffier bij het kan-
mirxht in Zutphen (1942—1946).
:j$le bundels
a«e|21 verscheen zijn eerste ge-
nt 'bundelgetiteld „Het verlan-
ke %t hij later heeft omschreven
twÜÏoddeHJke onvervuldheid, die,
007 fre van ons leven tot een last
apa"en, ons Juist den anderen on-
ZTen last des levens doet dra-
•n Ejt alleen, maar zelfs boven al
fcn".
.kijk op het leven heeft hij
geven in zijn verzen „Gestal-
b 1931 verscheen zijn tweede
j getiteld „Media Vita", ge-
0.000 bezoekers
bij Vermeer
'tentoonstelling ..In het
van Vermeer" in het
ktshuis" in Den Haag
rich in grote belangstelling
ligen. Sedert de opening
juni hebben reeds meer
50.000 personen de ten-
lelling bezocht. De expo-
ïijft open tot 5 september.
Nederlander Frits Hoogerh'eide
woensdag in Halle een crite-
wer 50 ronden met een afstand
km gewonnen in 1 uur 39 min.
Hij finishte met een voor-
van 15 seconden op de Oost-
f Eberhard Butzke.
volgd door „De nederlaag" in 1937
en in 1942 „Enkele gedichten". Na de
tweede wereldoorlog verschenen Sin
tels (1945) en „Quiet though sad"
(1946).
Van zijn hand verschenen voorts
o.m. de bundels „Avond", „Aphoris-
men" en „Terugblik op de afgelegde
weg'i. In 1947 werd zijn gehele poëti
sche oeuvre nogmaals verzameld.
Bloem schreef eveneens enige lite
raire essay's.
Eerbetoon
De gemeente Den Haag kende
Bloem in 1949 de Constantijn Huy-
genspriis toe. In 1953 ontving hii de
P. C. Hooftprijs (1952) voor poëzie,
voor zijn bundel „De avond". In sept.
1965 werd hem de prijs der Nederl.
letteren toegekend. Deze in 1956 in
gestelde driejaarlijkse prijs der
Nederlandse Letteren werd tot dusver
achtereenvolgens toegekend aan
Herman Teilinck (1956), A. Roland
Groen seinlicht
misleidde
machinist
Een vergissing van de machinist,
die het groene seinlicht van een an
der spoor als dat voor zijn rijrich
ting aanzag, is er oorzaak van ge
weest dat bij Boxtel de zomerex-
prestrein Hoek van Holland-Bazel
bijna tegen een goederentrein botste.
De machinist van de goederentrein
had op het emplacement in Boxtel
op de D-trein moeten wachten, maar
hij zag het rode seinlicht ,te laat.
De machinist, die bij de Neder
landse Spoorwegen zeer gunstig be
kend staat, heeft verklaard, dat Wj
bij de nadering van de kruising wel
een geel sein heeft waargenomen en
in de verte ook een rood licht zag.
Even later zag hij evenwel een groen
seinlicht, waardoor hij aannam dat
hij kon doorrijden. Vlak bij de krui
sing bemerkte hü evenwel dat hü
zich in zijn waarneming had ver
gist, want het groene seinlicht stond
op het voor de D-trein bestemde
spoor. Hü heeft nog krachtig ge
remd. De machinist van de D-trein
voorkwam een botsing door de per
sonentrein tüdig tot stilstand te
brengen.
Arbitrage in
staking V.S.
De twee partüen in de nu 33 dagen
oude staking van het grondpersoneel I
van de vüf grote Amerikaanse lucht-
vaartmaatschappüen zün gisteren in j
beginsel overeengekomen hun ge- j
schil aan
onderwerpen,
komen dat de staking wordt beëin
digd door een in het congres aange
nomen wet. De kwestie van arbitrage
moet nog door de vakbondsleden
worden goedgekeurd. De 35.000 sta
kers hebben reeds eerder een rege
ling verworpen die door hun onder
handelaars was aangenomen.
tslagen Hispano
Regeling is
acceptabel
De directeur-generaal voor de ar
beid ^voorziening in Nederland, dr. ir.
S. Mansholt. heeft gisteren tydens
een persconferentie over de ontsla
gen by het Bredase bedrijf Hispano
Suiza meegedeeld, dat by het gewes-
telyk arbeidsbureau in Breda on'slag-
vergunnlngen zün aangevraagd voor
83 handarbeiders. 58 beambten en 18
dames. Hü noemde de regeling die
tussen directie en vakbonden was ge
troffen, alleszins acceptabel, ook al
ontveinsde de directeur-generaal zich
niet dat het met name voor de
oudere ontslagen personeelsleden
moeilük zal zijn een passende werk
kring te vinden.
er se wedstrijden van
amateur-fotografen
Amateurfotografen kunnen als zij dat willen de komende
weken meedoen aan verschillende wedstrijden. Zo is er een aan
tal geldprijzen beschikbaar gesteld voor de beste foto's van de
ionale beeldenexpositie in h
kunnen worden opgestuurd naar de Stichting Sonsbeek '-49. waar
ze door een jury. samengesteld uit beeldhouwers en vakfotogra
fen. zullen worden beoordeeld. De bekroonde opnamen zullen
later worden tentoongesteld.
Voorts heeft de Stichting Bloe- j Ook met van de wekelykse oud-
mencorso Aalsmeer, in samenwer- hollandse markt in Hoorn gemaakte
king met de fotowacht. voor 2 en 1 foto's kan men meedingen in een
3 september een foto- en diawed- j wedstrijd, die dit Jaar voor de twee
strijd georganiseerd onder het motto de maal plaats vindt.
„Bloemenpracht uit 1001 nacht". i
„Westlands fruit- en bloemen
pracht" is het motto van een foto-
en diawedstrüd met als onderwerp
het Westlands fruit- en bloemen
corso op 26 en 27 augustus. Organi
satrice is de vereniging ..Broeder
schap van de blauwe druif".
Sowjetdichter
Leonidze
overleden
Een van de vooraanstaande dich
ters van Georgie, Georgy N. Leonid
ze, is op 87-jarige leeftyd gestorven.
Leonidze promoveerde
Beeld van Prinses
Wilhelmina naar
Apeldoorn
In de zg. ..Oranjecollectie"
van het Apeldoornse Gemeen
temuseum is een bronzen beeld
opgenomen van wijlen Prinses
Wilhelmina. Het beeld, dat
ongeveer een halve meter hoog
is. is in 1940 vervaardigd door
de beeldhouwer Peter Roovers.
aanvragen binnen te hebben gekre- jg^r na de bolsjewistische revolutie,
gen voor inpassing in het bedrijfsle- en werd daarna redacteur van ver
ven elders in den lande. De eerste schillende door de communisten
ontslagen gaan in op 19 augustus, i goedgekeurde literaire bladen. Hij de
Dr. Mansholt zei in een toelichting was in wereldvredesbewegingen
dat er geen sprake was van recessie en de vakbond van sowjet-schrijvers.
in het bedrüfsleven. ook al gaf hij Hy kreeg vier maal de hoogste
toe dat er meer ruimte is gekomen hteraire enderscheiding, tweemaal
tussen vraag en aanbod. toen deze Stalinprüs heette en twee-
Imaal de „Orde van Lenin".
Holst (1959) en Styn Streuvels
(1962). De heer Bloem was Officier
in de Orde van Oranje Nassau.
De begrafenis is bepaald op maan
dag 15 augustus om half twee in
Paasloo naby Kalenberg in Over-
De overleden dichter
Adenauer twijfelt
Ex-bondskanselier Adenauer heeft
in een vraaggesprek met „Die Welt",
dat gisteren is gepubliceerd, gezegd
te twijfelen aan de wysheid van het
besluit dat hij in 1954 heeft genomen,
dat West-Duitsland moest afzien van
het vervaardigen van kernwapens.
geweest die hü geheel alleen geno-
men heeft en „Ik wéét nu nog niet
of ik het al of niet goed gedaan heb",
zei Adenauer. Meer wilde hij er niet
over zeggen.
Dit jaar maart heeft de Westduitse
regering een „vredesnota" rondge
stuurd waarin zü opnieuw zegt geen
atoomwapens te zullen vervaardigen.
•ing te vinden. Leonidze promoveerde aan ^et u iarenlana in He Sta-
Dr. Mansholt zei inmiddels el enige theologisch seminarie van Tbilisi een j 9
tenzaal van de provincie Gel
derland gestaan en is nu door
provinciale overheid in
eeuwigdurende bruikleen aan
de gemeente Apeldoorn afge
staan. De provincie ontving het
beeld indertijd als geschenk,
maar liet het vervangen door
een beeld van Koningin Juliana
na de troonsopvolging. Men
achtte Apeldoorn de meest ge
schikte plaats om het beeld van
wijlen Prinses Wilhelmina in
haar collectie op te nemen, om
dat dev oormalige Koningin
haar laatste levensjaren in
Apeldoorn heeft doorgebracht.
Marta Molnar
-59- gestorven
GESPREK MET MR. II. J.
De Hongaarse schrijfster Marta
Molnar, dochter van de bekende
1 schrfjver Ferenc Molnar, Is dinsdag
1 in de ouderdom van 59 jaar te Boe-
I dapest overleden. Zij is lang ziek ge-
Dit is een van de weinige besluiten j -Zij moet een goecle
[t derde concert in de serie zomerorgelconcerten in de Pieters-
vindt morgenavond plaats. K. en .O. organiseert deze con-
b in samenwerking met het College van Kerkvoogden van de
gemeente Leiden.
Christ" heeft de c.f. (cantus firmus)
gefigureerd. In het voorspel „Nun
danket alle Gott" is de c.f. ongewü-
zigd gebleven.
De Voluntary van Stanley is twee
stemmig gecomponeerd. De cornet
solo wordt vooraf gegaan door een
driestemmige ouverture. Een melo
dieus en speels stuk. Nauw verwant
aan de muziek van Handel.
Joan Baptiste Loeillet werd te Gent
geboren en genoot reeds op jeugdige
leeftüd een grote faam als fluitist
en als hoboïst, vandaar dat zijn com
posities voor die instrumenten b.v.
de 12 fluitsonaten en trio sonaten
tot een belangrük deel van zün oeu
vre gerekend mag worden.
Loeillet, die het grootste deel van
zün leven in Londen heeft doorge
bracht, moet onder de clavecymbel-
componisten van de eerste helft der
18de eeuw worden beschouwd, als de-
geen. wiens werken een grote aan
trekkingskracht door het inspiratie-
ve züner composities bezaten.
'Groningse organist Wim van
en de hoboïst Everhard Spel-
brengen het volgende pro-
ma ten gehore: Joh. Seb. Bach
•1750) Prelude en fuga in e. kl.
Fgelsolo); Jean Baptiste Loeil-
1680-1730) Sonate in C. gr. t.
orgel en hobo; Joh. Seb. Bach
orgelkoraalvoorspelenHerr
Christ, dicht zu uns wend, Nun
et alle Gott: Georg Philipp Te-
nn (1681-1767) Sonate in a kl. t.
hobo en orgel: Charles John
ley (1713-1786) Voluntary (voor
Bernhard v. d. Sigtenhorst
sr (188-1953) Drie landelüke Mi-
iren (Eerste reeks) hobosolo en
Seb. Bach Passacaglia en fuga
kl. t. (orgelsolo).
het programma zün de belang-
te orgelwerken opgenomen van
1, Prelude en Fuga in e kl. t. en
acaglia en Fuga in c kl. t. De
1 in e kl. t. heeft een interres-
e vorm. Expositie en reprise zün
el gelük aan elkaar, terwül in
verloop van de fuga fantasierij-
edeelten zijn verwerkt. Het the-
van de Passacaglia is vermoede-
ontleend aan de componist An-
Ruison. Bach schreef hierop een
ükwekkende reeks variaties. Het
na treedt 16x in het pedaal op,
Hl in de overige variaties 5x
thema verdeeld wordt over ver-
llende stemmen.
et koraalvoorspel „Herr Jesu
Deze hobo-sonate is een echt mu-
zikantesk geschreven stuk, dat van
het begin tot het eind boeit door het
lichte en poëtische karakter.
Telemann heeft, een haast onnoem
lijk aantal compositisch op zyn
naam staan. Daaronder bevinden
zioh talrijke kamermuziekwerken
voor allerlei combinaties. Deze mu
ziek, die ons spelenderwüs tot de fü-
ne kneepjes en geheimen van de Ba
rokmuziek voert, is zowel voor de
uitvoerder als de luisteraar door de
dansachtige lichtheid een waardevol
genot.
Evenals Bach, houdilTelemannzich
aan de polyphone en strakke vormen
van zijn tüd, echter zonder de pro
blemen, die zyn tüdgenoten daaraan
verbonden. Zün werk is vaak niet
zo groots van opbouw, als b.v. bü
Bach en Handel, maar het straalt
dezelfde levensvreugde uit.
Sigtenhorst Meyers' werk is vóór
alles melodisch van karakter, teke
nend is zün voorliefde om te schrij
ven voor hobo zonder begeleiding.
Hij componeerde drie serie's Lande
lijke miniaturen en tevens een so
natine voor hobo-solo. De eerste
reeks is opgedragen aan Jaap Sto-
tijn en is buitengewoon goed ge
schreven voor het instrument. Zoals
zoveel van zijn composities, toont de
ze muziek een sterke aff'nrteit met
de Oosterse religie.
De in 1930 geboren organist Wim
van Beek, studeerde aan het Kon
Conservatorium te Den Haag en be
haalde de einddiploma's voor piano
en orgel met tr-Herscheid'ngen
Thans is hii organist van de Marti
nikerk te Groningen en hoofdleraar
voor orgel aan het Stedelijk Conser
vatorium aldaar. Bekendheid heeft
hü zich verworven door zijn concer
ten in binnen- en buitenland, tevens
door zün medewerking aan diverse
Nederlandse symfonie-orkesten (o.a
Radiokamerorkest. Omroeporekst en
Noordelijk Ph'lharmonisch Orkest)
De hoboïst Everhard Spelberg, ge
boren in 1931 te Nijmegen, ontving
rijn opleiding van Sam Zilverberg
en Haakon Stotijn voor hobo en voor
theorie van dr. Anthon va.n der
Horst, Hans Brandts en Herman
Rutters. Hy was verbonden als ho
boïst bij verschillende orkesten, o.a
het Rott. Philh. Orkest en als twee
de hoboïst bü het Concertgebouwor
kest. In 1960 volgde ziin benoeming
als solo-hoboïst bij het Residentne-
Orkest.
commerciële kant van de kunst Is
voor my altijd een dienende fac
tor geweest, die onmisbaar is voor
het bevorderen van de kunst".
Dat kunstzinnigheid niet zo erg er-
felijk hoeft te zijn illustreert mr.
Reinink zo: „Ik heb het niet van
huis uit. Een van mjjn zoons is wel
iswaar wetenschappelijk ambtenaar
kunstgeschiedenis, maar van de twee
anderen is er één psychiater en de van Sofie", dat ln geen enkele Hon-
De mensen hebben de neiging ;ich nog meer in huis op te \°!ln m I
sluiten dan vroeger Deze verzuchting slaakt mr. H. J. Reinink. j sterk groeiend dat is eMplitst.1 nar een tetterkundiz tiidvhrlft uit
directeur-generaal voor de kunsten en de buitenlandse culturele °P letterkunde tudsctirtit uk.
betrekkingen. Deze goedmoedige Groninger, die deze maand met
(Van onze parlementaire redactie)
De toneelstukken van Ferenc Mol
nar waren voor de tweede wereldoor
log populair in Amerika en Europa.
Voor de oorlog emigreerde hü naar
de Ver. Staten, waar hü in 1952 over
leed.
Marta huwde de dichter Gyoergy
Sarkoezi, die in de oorlog door de
Duitsers werd vermoord.
Haar bekendste werk is „Het boek
pensioen is gegaan, heeft sinds de oorlog de leiding gehad bij
het verdelen van de miljoenen, waarmee het Nederlandse kunst
leven wordt gesubsidieerd.
Tot zijn spijt zag hij daarbij, terwijl de begroting voor de kun
sten elk jaar hoger werd. de belangstelling van het publiek voor
concert, theater en expositie kleiner worden.
Dat moet hem van het hart nu ring moest komen. „Daar kwam by".
recteur-generaal culturele zaken, drs.
B. de Hoog als directeur-generaal
buitenlandse culturele betrekkingen.
MR. REININK
hü de laatste dagen doorbrengt in
zün plechtige werkkamer op het mi
nisterie van Ondenrijs en Weten-
Wetenschappen, waar een aantal af
delingen van het ministerie van Cul
tuur, Recreatie en Maatschappelük
Werk nog is ondergebracht.
„De Nederlander heeft minder be
langstelling voor kunst dan de men
sen in de landen om ons heen. Met
de belangstelling voor de bioscoop of
de sport is het al net zo. De men
sen stoppen hun geld liever in een
autootje of kampeer benodigdheden.
De kunst zou juist nu men zoveel
vrije tijd krügt, een goede plaats
kunnen krijgen".
Hü constateert het, zonder bitter
heid met een sprankje optimisme
Overheid moet
stimuleren
Achter het hoge raam bewegen
boomtoppen in de stralende zon. Hy
kykt ernaar en vervolgt: „Het mu-
seumbezoek neemt niet af". Volgens
hem is dat onder meer te danken aan
radio- en TV-prOgramma's als
..Openbaar Kunstbezit", „Zo kan",
zegt hij, „wellicht ook een grotere
belangstelling voor toneel groeien
via t.v.-toneelstukken. Onderwijs, ra
dio en T.V. zouden veel kunnen doen
aan de ontwikkeling van de kunst
gevoeligheid van de jeugd. „De over
heid kan daarby stimuleren, zorgen
dat levenskrachtige initiatieven niet
in geldgebrek worden gesmoord."
Verandering
„Vóór de oorlog deed de overheid
vrijwel niets op het gebied van de
kunst. Alleen enkele gemeenten de
den wat", zegt hij.
In de bezettangstyd was de ge- J
dachte gerijpt, dat daarin verande-
zegt mr. Reinink, „al is dat een min
der plezierig Idee, dat de Duitsers het
kunstleven subsidieerden. Dat was na
de oorlog moeilyk ongedaan te ma-
„Nu kan de kunst niet meer be
staan zonder subsidies. Het Concert
gebouworkest heeft byv. een tekort
van ongeveer drie miljoen. Dat wordt
gesubsidieerd. Voor de oorlog werden
de tekorten door particulieren gedra
gen. „Dat is nu het om zulke
bedragen gaat eenvoudig ondenk-
De subsidies gaan voor een groot
deel zitten in salarissen en sociale
lasten. „Die kosten zün vrijwel he
lemaal de oorzaak van het stügen
van de kunstbegroting", aldus mr.
Reinink.
Het meest verheugende aan het
huidige subsidiebeleid is volgens de
heer Reinink, dtl de overheid geen
invloed heeft op de artistieke vrij
heid. Orkesten, letterkundige tüd-
schriften, toneel- en balletgezelschap
pen, die subsidies krijgen, zün vrü
in de keus van hun repertoire of
publicaties.
..Wü subsidiëren, wü geven geen
richting aan, zoals men dat in het
buitenland nog vaak wil doen of
zoals het geval kan zyn met andere
overheidssubsidies. Wü willen kunst
uitingen bevorderen", aldus mr. Rei
nink.
Mr. Rrinink blüft een aantal
functies in nationale en internatio
nale organisaties vervullen. Boven
dien hoopt hü vaker naar concer
ten, toneel, exposities en films te
kunnen gaan dan tot nog toe.
„Ik wil eindelük wel eens helemaal
vrij in de zaal zitten, zonder profes
sionele en financiële bügedachten
als: „Moeten nu zoveel meisjes dat
ballet dansen?"
Dienende factor
