Nationale sport van JAPAN
Weekelndblllage Letdsch Dagblad
/~\MDAT ik nu volkomen ont-
spannen, makkelijk zwem,
daarom ga lk nu zo hard", zegt
Gretta Kok (21), de oudere zus
van vllnderslagkamploene Ada, na
lang nadenken. „Omdat ik nu dat
zwemmen doe als een ontspanning,
een aangename afleiding en naar
elke wedstrijd ga met de gedach
te: „Ik zal wel zien wat het wordt,
wordt het niks dan hou ik er net
zo makkelijk weer mee op. Daar
om knabbel ik steeds meer van
mijn snelste tijd af. Zondag 19 ju
ni ook, tijdens die landenwedstrijd
in Delmenhorst tegen West-Duits-
land, toen ik 2.48.2 deed over de
200 meter schoolslag, kostte het
me eigenlijk geen moeite, had ik
echt niet het gevoel dat ik moe
was, er alles had uitgeperst".
„Concludeer daar nou alsjeblieft
niet uit, dat het alleen nog maar
een kwestie van tijd is, dat ik Kle-
nie Bimolts reoord van 2.46.9 zal
breken. Dat is nou juist zo ge
vaarlijk om te zeggen. In de eer
ste plaats omdat 1,3 seconde een
hele tijd is en in de tweede plaats
omdat zo gauw ik echt op dat re
cord zou gaan jagen de ontspan
ning verdwijnt en ik wel eens
enorm zou kunnen duikelen".
Gretta Kok, die bijna haar hele
zwemcarrière („ik ben als 14-jari-
ge begonnen") in de schaduw
stond van haar naar de wereldtop
vlinderende zusje, verraste ieder
een door enkele weken geleden in
eens opmerkelijke tijden te zwem
men, nadat ze sinds de Olympische
Spelen in Tokio de wedstrijdsport
vaarwel had gezegd.
"|~\AT Tokio-avontuur was voor
mij een diepe teleurstelling,
trouwens voor nog wel meer zwem
sters en zwemmers. Als ik terug
denk aan dat trainingskamp in Rot
terdam, aan al die bestralingen en
massages van geforceerde spieren,
lopen me nog de rillingen over de
rug. Nee, dan was Rome in 1960
heel wat leuker en succesvoller.
Daar mocht ik mee naar toe, om
dat ik Ada de Haan had geklopt.
Ik eindigde er als 15-jarige op de
vijfde plaats in de finale 200 me
ter schoolslag. Toen Ada de Haan
stopte, dacht ik, nou ben ik er,
maar toen kwamen Rita Kroon,
Betty Heukels en nog later Klenie
Bimolt sterk naar voren. In Tokio
werd ik met mijn 2.55.4 al in de
serie uitgeschakeld. Als je je dan
vele maanden zo enorm hebt voor
bereid, alles er voor gedaan hebt
en je krijgt dan zo'n klap op je
kop, dan heb je er helemaal geen
zin meer in. Tenminste ik hoor, ik
kon geen water meer zienl Na
tuurlijk doe je dan ook niets meer
aan conditie en zo. Na een poosje
ging ik wel eens voor de gezellig
heid met Ada mee, als die traindo,
maar alleen als ik zin had. In het
seizoen '65 heb ik geen wedstrijd
gezwommen. Ik zag er het nut niet
meer van in!
~r\IT seizoen zag ik dat nog niet
•<U Tenminste in het begin. Toch
liet ik me door mijn ouders en
Ada overhalen om half april aan
de wedstrijden van onze club „De
Futen" mee te doen. Dat ging niet
eens zo gek. Veertien dagen later
in Dordrecht ook niet. De eerste
echte wedstrijd in een 50 meter
baan buiten was op 15 mei in Ol-
1961'in Bremen na een overwinning gelukgewenst Ij
Ada. Veelis er sindsdien gebeurd
denzaal. Toen ik op het startblok
stond had ik eigenlijk zwaar de
smoor in, dat ik was overgehaald,
dat ik had ingeschreven, 't was
toen prachtig weer. Daar ga je
weer, dacht ik toen, nou is het zulk
mooi weer om te kamperen of iets
anders fijns te doen en nou sta je
hier. Ik dook het water in met de
gedachte: nou ja, nou moet het, zie
maar eens wat het wordt. Ik ver
sloeg Klenie Bimolt in 2.50.6, de
beste tijd die ik ooit gezwommen
had. Zonder serieuze training, zon
der echte voorbereiding!
Bondscoach Rob Kerkhoven kwam
dadelijk naar me toe en zei zoiets
als: „Wil je niet weer in de ploeg
komen? Wil je je best weer gaan
doen?" Ik had er echt geen zin in
op dat moment".
TK ben een keer op de centrale
training gaan kijken en dacht:
nee, het doet me niks! Toen ging
Rob Kerkhoven met onze clubtrai
ner Charles Ritton en mijn ouders
praten. Nou ja, toen Rob zei: „Als
je ja zegt en weer in de ploeg
komt, ga je over veertien dagen
mee naar Oost-Berlijn". toen werd
het wel moeilijk voor me om te
weigeren. Ik had afleiding nodig en
dus ging ik maar mee. 's Zater
dags op de 100 meter begreep ik
de starter verkeerd en dook daar
door veel te laat het water in. Des
zondags dacht ik: nou gebeurt het
me niet meer. Toen zwom ik in
eens 2.48.8. Had ik geen moment
verwacht, 't Ging zo gemakkelijk.
Eigenlijk train ik pas vanaf Pink
steren serieus. Een week later
een week na Berlijn in Delmen
horst weer sneller: 2.48.2 'k
Hoop dat het zo door blijft gaan.
Al wordt het nu wel moeilijker.
Weet je, ze verwachten nou wat
van me en dat is nu net niet goed,
dat moeten ze niet doen, want dan
gaat er voor mij de aardigheid af.
Ze hebben me gevraagd, misschien
zelfs een beetje gedwongen weer
mee te doen, dat doe ik nu, maar
als het ze niet bevalt, moeten ze
me er maar gauw weer uit zetten.
Vroeger was ik veel serieuzer,
deed en liet er alles voor, ging
vroeg naar bed, bleef uit de zon,
at geen ijs of andere dingen
waarvan ze zeiden dat het niet
goed was voor je conditie. Maar
nu eet ik alles waar ik zin in heb.
Ik zwem, maar mijn gedachten
zi3n er eigenlijk niet zo bij als het
hoort: ik bedoel: vroeger
ik me voor een wedstrijd erg
veus, nu ben ik eno
lig. Gaat het slecht, dan gif er
maar weergei
I uit
HET Is niet zo, dat ik erf
de pet naar gooi, lk traiij
tensief, elke morgen van a
kwart voor acht bij Charles H
en elke middag van vier tot f
zes bij Rob Kerkhoven in Utr
maar erg druk maak ik i
meer voor de wedstrijden. W«f0D
ik dan toch zo snel ga?.,
Gretta kijkt schouderopbi
naar haar vader, die met Aé
de onafscheidelijke boxer in dj
men meeluistert in de gezel j
rustige achterkamer aan de
steldijk.
„Ik weet het wel", zegt da
Kok, „gewoon omdat je e
talent hebt, meer talent zei1»
Ada, en omdat je dat talent n
alle rust kunt ontplooien!
„Al die rust nou maar niet fe'
dwijnt doordat ze gaan schr! ker
dat ik ergens kans op heb", of
Gretta snel in, „dat hebben w
Ada gezien. „De enige die vofi
goud kan halen uit Tokio",
ven ze. Ada stond daar metï naa
kende knieën op het startbld
wat werd het? Zilver. Een 'tUSi
boel mensen en Ada zelf
waren enorm teleurgesteld, 1
zilver op de Olympische ft 1 er
geen prachtprestatle is. Ik bet 'kelt
enorme hekel aan ophemelen,* stoi
om weer ik zoveel mogelijk
sen, die met me over zwed
willen praten, 't Idee dat ik 1
de ploeg zit en hard moeteen
drukt me al.
,Aplek
'k wil alleen maar zeggen: w Van
de boel nou asjeblieft niet W digh
heb nu enorm veel plezier li gaar
zwemmen, in het trainen en'wooi
Op de centrale training is een ten
hartelijke gezellige sfeer, ineni
nog geen keer met tegenzin ook
de training gegaan. We ^Jdoor
hard, maar leuk Rob Kerkho»' ttelh
gewoon een fijne coach. *are
hem allemaal goede resul*jtrec
op de Europese en we 'tien.
hem vooral dat hij daarna of
zelfde manier kan doorgaan
zijn voorbereidingen voor
Hij heeft bij de jeugd veelbê!' >J»
de meisjes en jongens, watf|
best iets
hem maar op, mij niet".
Zijo
SUMO
Loodzware worstelaars zijn fabelachtig snel
J£EN keer in de twee maanden woedt er in Japan een sumo-
rage. Zestien dagen lang wordt er dan ergens op dit enor
me eiland een groot worsteltoernooi afgewerkt. Oersterke
kerels, zorgvuldig opgeleid en gevoed treden tegen elkaar
in het strijdperk. Van 's morgens tien tot 's avonds zes wor
den de wedstrijden afgewerkt. Vanaf drie uur is de televisie
aanwezig. Dagelijks worden directe uitzendingen verzorgd
van de grote duels. De Japanners die de soms verre reis naar
het wedstrijdoord niet kunnen ondernemen, worden op deze
manier in staat gesteld (via twee kanalende gebeurtenissen
van de Japanse nationale sport bij uitstek, op de voet te vol
gen. En dat gebeurt. Driekwart van de bevolking kijkt. Zoals
Europa aan zijn kijkkastje gekluisterd zit tijdens belangrijke
Europa Cup-duels, zoals de Amerikanen verknocht zijn aan
hun base-ballactiviteiten, zo leeft het in vele opzichten nog
altijd feodale Japan mee met zijn nationale sporthelden.
Iedereen die het echte Japan wil leren kennen, die iets van
die aparte sfeer heeft willen proeven doet er goed aan deze
evenementen eens bij te wonen.
Op het eerste gezicht zijn de gi-
g s^he worstelaars afstotelijk.
De kolossen zijn meestal zwaarder
dan driehonderd pond! Zij zijn spe
ciaal opgeleid voor het worstelen.
Reeds van jongsaf aan zijn zij,
wanneer er althans sprake was
van enige aanleg, vertrouwd ge
maakt met de regels, de gewoon
ten en de verplichtingen die deze
nationale sport met zich mee
brengt. Veel eten is immers een
van de belangrijkste programma
punten. Een sterke kerel verslaan
is tot daar aan toe. maar als die
tegenstander dan ook nog bijna
niet te tillen is! Enfin, u begrijpt
het doel. Denk echter niet dat deze
Japanners traag reageren. Zij be
wegen zich met een enorme rap
heid over de mat, die een opper
vlakte heeft van zes vierkante me
ter. De partijen duren nooit lang
want ondanks gewicht en kracht
van de beide rivalen is de techniek
toch vaak doorslaggevend. En die
bezitten de heren! De bedoeling
van de strijd is de tegenstander
Een van de „loges", waar men
tijdens de wedstrijden onophou
delijk eet en drinkt.
van de mat af te werken, dan wel
hem met de rug tegen de grond
te drukken. Wordt er volgens het
eerste systeem gewerkt, dan is er
constant paniek in de zaal. Be
grijpelijk, want de mat bevindt
zich op een verhoging van zo'n
twee meter. Duiken de beide vech
tersbazen nu van de mat af, dan
komen zij precies tussen het pu
bliek terecht Denkt u zich
maar eens in hoe het aanvoelt om
zo'n vleesmassa van 340 pond op
je schoot te krijgen.
Legende
■JV/TAAR nogmaals, het zijn niet
alleen vetlagen die door de
worstelaars worden gekweekt. De
spierkracht is ook enorm ontwik
keld. Er wordt op deze toernooien
vastgehouden aan de traditionele
regels. Daardoor heeft het heel
wat voeten in de aarde alvorens
de strijd begint. Eerst wordt de
aandacht van de goden getrokken.
Volgens de legende hing het ont
staan van het Japanse ras af van
de uitslag van een sumo-worstel-
wedstrijd. Volgens de overlevering
kon het Japanse ras zich pas in
Japan vestigen nadat de god Take-
mikazoetsji de god van een con
currerende stam had verslagen.
Vandaar dat de rituele shinto-
plechtigheid zo'n belangrijke plaats
inneemt.
De worstelaars klappen hard in
hun handen, stampen met enorme
vaart op de grond en maken schop-
bewegingen. Zo symboliseren zij
het verdrijven van de duivels en
van alles wat slecht is. Kijkt de
Japanner tijdens de wedstrijden
meestal met een ondoorgrondelijk
gezicht toe, tijdens deze plechtig
heid toont hij luid zijn bijval. Daar
na kan de wedstrijd beginnen, vol
gens regels die in de loop van 1500
jaar, dat deze sport bestaat, bijna
geen verandering hebben onder
gaan.
Geen emotie
TAE reuzen zetten zich tegen-
over elkaar in postuur en kij
ken bijzonder boos. Vaak onderbre-
is de klap van TOKI(
trretta Kok weer te boven
ken zij deze houding in de hoop dat
de tegenstander zich hierdoor van
zijn stuk zal laten brengen. Wan
neer deze psychologische oorlogs
voering is afgelopen, komt de wer
kelijke aanval. Als twee logge,
maar o zo snelle beren stormen zij
toe, grijpen elkaar vast en beslis
sen soms in enkele seconden de
strijd. Wanneer een van hen tegen
de grond is geworpen, moet de
winnaar ook al weer volgens een
eeuwenoud gebruik de verliezer de
hand toesteken en overeind helpen.
En ongeacht of hij wint of verliest;
de sumo-worstelaar mag geen en
kele emotie tonen.
De toeschouwers mogen zich wèl
enthousiast betonen. Dat is maar
goed ook, want wanneer achtdui
zend toeschouwers op geen enkele
manier hun vreugde of verdriet
zouden laten blijken, zou er in de
wedstrijdzaal een griezelige stilte
heersen. Die kijkers hebben het
voor Westerse begrippen overigens
niet gemakkelijk. Zij zitten niet op
stoelen, maar met de benen onder
zich gevouwen op kleine kussens in
kleine afgeschoten hokjes, die je
met heel veel goede wil loges zou
kunnen noemen.
Indoorpicknick
DE afmetingen van zo'n hokje?
1.40 vierkante meter. Vier plat
te kussens van 43 cm vormen voor
vier toeschouwers de zetels van
waar de strijd gevolgd kan worden.
Voorts bevinden zich in deze hok
jes vaak nog vele kinderen en do
zen met theekoppen, een grote as
bak en andere noodzakelijke attri
buten. Sumo wordt wel eens de
grootste indoorpicknick ter wereld
genoemd. De bezoekers aan de su
mo-wedstrijden blijven nagenoeg
van de eerste tot de laatste wed
strijd zitten. Daarom brengen zij
allerlei etenswaren mee die zij tij
dens de duels nuttigen. Toch willen
zij af en toe wel eens iets kopen.
Het is namelijk ondoenlijk om al
les mee te slepen. En zo is er een
nieuwe „sport" ontstaan: het pro
beren je kelner te vinden in een
zaal met achtduizend mensen.
Voorwaar geen eenvoudige zaak.
De kelners zijn gekleed in kimo
no's oude stijl. Zij brengen hete
saké die naar thee smaakt, maar
die verrassend koppig is. Voorts
serveren zij kleine doosjes met ya-
kitori, een geweldige Japanse deli
catesse. Nu wij even de kleding
van deze „bedienaars" hebben
noemd, ook nog iets over de
ding van de worstelaars en
scheidsrechters. Bij deze sj,
wordt elke partij geleid doorf
hoofdscheidsrechter en vier as
tentarbiters: op elke hoek vaar
mat één. Zij zijn gekleed in pR;
tige gewaden die alleen tijdens!
ze toernooien mogen worden g&jJ
gen.
Mam
"PN dan de worstelaars. Zij J
„gekleed" in'n zijden lend»
gordel, de mawasji, die tien is?,
lang en zestig centimeter breed.
Deze gordel vervult een bijzoni
belangrijke rol. Er bestaan 48
sieke worpen waarvan de me?1
met een greep op de gordel word
ingezet. De afmetingen van m
mawasji wijken nooit af. De «t1
stelaars zijn verplicht een der;
lijke gordel van die grootte te dj
gen. Toch kan men aan de reis
zien of zij meer of minder beker
zijn.
Wanneer zij de zaal binnemaj
cheren dragen zij een zijden vtc
schoot, rijk geborduurd met IcJ
wikkelde motieven en met een
den zoom. De prijs van dit ij
dingstuk verschilt. Somma
moesten wel 30.000 yen betó
(ƒ2900). Voorts dragen de wort r
laars over deze voorschoot J
massief gevlochten henneptouw-
een gewicht heeft van 23 tot]
pond!! Het opmerkelijkste ver»
is evenwel de haardracht vanj.
deelnemers. Hoe ingewikkeJ
de haardracht, des te bekender]
beroemder is de worstelaar, ij
reden te meer om elkaar eens 5^
in de haren te vliegen. 1
