Zorgen
over
liquiditeit
allerwegen
nemen nu
toe
De
daden:
mens is de som van zijn
meer is er niet
WIJ ZIJN OVER DE SCHREEF GEGAAN
Stijgende rente: eind
van hoogconjunctuur
Kerkdiensten Leiden en omgeving
Risicodekking
neemt toe
GEEN TONEEL
OP ZONDAG
PAGINA 4
LEIDSCH DAGBLAD
ZAliÜKDACi 26 J ULl
Het begin en het einde van goed ondernemerschap is het hand
haven van de liquiditeit, want al mogen er tijden zijn dat een krappe
kas wordt aangehouden, al te lang kunnen betalingen niet worden
uitgesteld. Een bedrijf kan nog zo kapitaalkrachtig zijn, maar als de
rekeningen niet op tijd worden betaald dreigt surséance van beta
ling en uiteindelijk het faillisement. Bij liquidatie blijkt 't vermogen
plotseling te zijn geslonken, omdat een failliete boedel geen prijs
opbrengt, welke in overeenstemming is met de boekwaarde. Tal
van industrieën en zelfs financiële instellingen zijn in de afgelopen
maanden in de strijd om de liquiditeit bezweken. De beschikbare
kasmiddelen waren niet toereikend om de toegenomen voorraden
te financieren of om andere verplichtingen na te komen.
Onnodige brokken
Op zichzelf kan het afvallen van
zwakke bedrijven een economische
sanering betekenen, ook al omdat
door de fabriekssluiting een ont
spanning op de arbeidsmarkt op
treedt, hoe hard het ook is voor de
betrokkenen. Kortgeleden heeft het
Verbond van Nederlandse werkge
vers er de aandacht op gevestigd dat
het noodzakelijk is om voorzichtig
te zyn met de opvatting dat bij li
quidatie van bedrijven slechts van
sanering behoeft te worden gespro
ken. Daarbij werd gedoeld op de vaak
gehoorde theorie volgens welke de
volkshuishouding er mee gediend is,
indien marginale bedrijven zo snel
mogelijk verdwijnen.
Een bedrijf, dat in de spanning
tussen kosten en opbrengsten de ge
volgen van de inflatie aan de kos
tenkant ondervindt, maar voor mark
ten werkt die geen speling laten aan
de prijzenkant, behoeft niet nood
zakelijk ongezond te zijn. Een aan
passing aan de gewijzigde of zich
wijzigende vraagverhoudingen kost
tijd en vaak ook kapitaal. Het weg
vallen van bedrijven op grond van
toevallige conjuncturele of inciden
tele situaties kan betekenen dat er
onnodig brokken worden gemaakt.
Krap bankkrediet
In de meeste gevallen waarin ge
durende de laatste maanden tot be
drijfssluiting en liquidatie moest wor
den overgegaan speelde, naast de be
hoefte aan kasmiddelen ook de be
drijfsleiding een rol, doch dat neemt
niet weg dat het vraagstuk van de
liquiditeit der ondernemingen juist
in deze tijd grote aandacht verdient.
De tijden zijn voorbij dat maar bij
de bank behoefde te worden aange
klopt om zoveel krediet te krijgen
als maar nodig was om liquiditeits
moeilijkheden te overbruggen.
Natuurlijk laten ook nu nog de
bankiers de cliënten, die aanklop
pen om een bankkrediet ter over
brugging van een periode van een
krappe kas niet met lege handen
vertrekken, maar vraag niet welke
prijs er voor wordt gevraagd. Zelden
in de geschiedenis van ons land is de
rente hoger geweest dan thans en
het is een schrale troost dat het el
ders nog erger is. In West-Duitsland
wordt al een rente van 9% 's jaars
gevraagd voor kortlopende leningen.
Verkrapping
Uit de omstandigheden dat de Ne
derlandse Investeringsbank voor ont
wikkelingslanden er niet in slaagde
om f 75 min. aan de markt te ont
trekken, niettegenstaande de rente
op de praktisch door de Staat ge
waarborgde lening 7% bedroeg bij
een emissiekoers van 99%, blijkt wel
dat de rentestijging voortgaat. In
tussen is er al een kleine ziekenhuis
lening aangekondigd met een rente
an 7*4% en een emissiekoers van 98%
Een dergelijke lening is weinig ge
schikt voor kleine beleggings-porte-
feuilles wegens de geringe verhandel
baarheid als men zijn geld weer eens
liquide wil maken. Het is echter
tekenend voor de ontwikkeling van
de rentevoet, dat een dergelijk per
centage wordt gegeven.
Hoge rente is een uiting van li-
quiditeitsverkrapping en aangezien
het geen nationaal, doch internatio
naal verschijnsel is, moet gedacht
worden aan de klassieke theorie dat
liquiditeitsverkrapping en stijgende
rente het einde van een periode van
hoogconjunctuur betekenen.
Als banken bouwen:
Daarbij behoeft dan nog niets eens
te worden gedacht aan de woorden
van iemand, die de vooroorlogse cri
sis in allerlei vormen had meege
maakt, dat als de banken gaan bou
wen, de economie op springen staat.
Hij doelde daarbij op het monumen
tale pand dat voor de Ned Bank aan
het Frederiksplein in Amsterdam
wordt opgetrokken, alsook de nieuw
bouw van de Amro-bank op de
plaats waar eens de bloem der Ne
derlandse toneelspelers lauweren
oogstte in het Centraal Theater.
Het was niet badinerend bedoeld,
want hy wilde uiting geven aan zün
diepe bezorgdheid over de ontwikke
ling van de wereldeconomie in de
laatste maanden. Dat de regering er
niet blind voor is blijkt uit de lang
durige kabinetsvergaderingen, welke
een uitweg moeten brengen voor het
dilemma dat zomin mogelijk van
het verlanglijstje der departementen
wordt geschrapt en dat toch gelijke
tred wordt gehouden met de moge
lijkheid om de inkomsten van de
schatkist te vermeerderen.
Te licht bevonden
„Mene, Thekel, Upharsin. geteld,
gewogen en te licht bevonden", waren
de hoge woorden die met geheim
zinnige hand op de wand van dte
feestzaal werden geschreven. Als zo
danig konden ook de woorden wor
den beschouwd, welke premier Wilson
Woensdagavond voor radio en tele
visie sprak om zijn economische
maatregelen te verdedigen. „De ogen
de wereld zijn op ons gericht. Dit
is de kans te tonen wat wij waard
zijn".
Met dezelfde woorden zou onze re
gering een versoberingsprogramma
kunnen aankondigen, want Neder
land is met de bestedingen evenals
Groot-Brittannië te ver gesprongen.
De betalingsbalans is er een duide
lijk bewijs van dat we over de schreef
zijn gegaan en dat de banken, die de
eerste stoot van de tekorten opvan
gen danig op haar reserves hebben
ingeteerd. Gedurende de afgelopen
week is dat in nog sterke mate het
geval geweest als gevolg van de
vlucht uit het pond sterling en de
verkoop van dollars aan de Neder-
landsche bank. De verkoop van dol
lars, die normaal gebruikt worden
om er rente mee te kweken in het
buitenland, was noodzakelijk om te
voorzien in de liquiditeitsbehoeften
van de bankinstellingen.
Weinig speelruimte
Zowel de banken als het Rijk heb
ben de laatste maanden weinig speel
ruimte met hun financieringen als
gevolg van het feit dat een belang
rijk deel van de beschikbare geld
middelen in de vorm van bankbiljet
ten is uitgezet. Hoe snel de vermeer
dering van de bankbiljettencircula-
tie wel is gegaan valt op als men
eens wat verder terugkijkt dan van
de ene week op de andere.
Zes jaar geleden sperden de ogen
van economisten zich open, toen de
circulatie de grens van f 5 miljard
overschreed, in 1964 kwamen we bo
ven de f 7 miljard en als de tekenen
niet bedriegen zal tegen het einde
van het jaar het cijfer van f 9 mil
jard op de weekstaat van de Ned.
Bank verschijnen. In de afgelopen
week was het ca f8 1/4 miljard.
Versnelde beweging
Hieruit blijkt dat er een eenparig
versnelde beweging optreedt, want
tussen 1960 en 1964 kwam er twee
miljard bij en tussen 1964 en 1966
ook twee miljard. De verschuiving
heeft een sterke liquiditeitsverkrap
ping in de financiële wereld tot ge
volg gehad, welke er uiteindelijk In
resulteert dat de schatkist de bodem
laat zien, omdat de bankiers geen
middelen over hebben om aan de
Staat uit te lenen.
De mogelijkheid om de door de uit
voering van het ambitieuze rege
ringsprogramma sterk toegenomen
geldbehoeften van de schatkist door
middel van leningen te dekken is
sterk beknot. Misschien zou een le
ning van zeg f250 min. tegen een
rente van 7 en een emissiekoers
van 98 nog kans van slagen heb
ben, maar véél meer zou het niet
moeten zjjn want anders zou na de
inschrijvingen het communiqué kun
nen worden uitgegeven dat alle in
schrijvingen tan volle worden toege
wezen. Hetgeen zoveel zou zeggen als
dat de lening mislukt is, zoals deze
week het geval was met de lening
van de Investeringsbank.
Niet op oud stramien
Door middel van belastingverho
ging, resp. het uitstel van de voor 1
januari op het programma staande
verlaging van de inkomstenbelasting
zou getracht worden om zoveel moge
lijk van de verlangens der departe
menten in vervulling te doen gaan.
Onbillijk zou het zijn als op het oude
stramien zou worden doorgeborduurd
en de benzine, dranken, auto's en
huishoudelijke apparaten opnieuw
het kind van de rekening zouden
worden. Als er tot een verhoging
van de omzetbelasting moet worden
besloten, dan zou zy over de gehele
linie moeten worden doorgetrokken.
Dan pas zal er een reëele bestedings
beperking optreden, welke overigens
alleen te aanvaarden is als de op
brengst van de hogere belastingin
komsten mede dient ter versterking
van de toekomstige economie.
Reeds zijn grote groepen van de
bevolking getroffen door de vermin
dering van de koopkracht van het
geld en ook de loontrekkers die in
het algemeen compensatie voor de
gestegen prijzen kregen door loons
verhogingen, hebben veel van het
hun via de sociale fondsen toe
komende vermogen ingeboet. Verho
ging van de omzetbelasting brengt
onvermijdelijk een stijging van de
prijzen teweeg. Het is maar de vraag
hoeverre daartegenover looncom-
pensaties kunnen worden gegeven.
Slinkende gulden...
Voor de ondernemerswereld, die
toch al met een nijpend tekort aan
liquide middelen te kampen heeft zou
een nieuwe golf van loonsverhogin
gen funeste gevolgen kunnen heb
ben. Niet vergeten moet worden dat
behalve door de kostenstijgingen de
behoefte aan liquiditeiten by de be
drijven toeneemt door de duurder
wordende grondstoffen. Neem alleen
maar de styging van de ko6ten van
de groo th an delsprij zen
Het laatstbekende cijfer luidt 166,
maar dat is gebaseerd op het ni
veau van 1948. Kykt men terug naar
de prijzen van 1938, dan komt het
indexcyfer van 166 in feite uit 486.
Dit wil dus zeggen dat het bedryfs-
leven vyfmaal zoveel geld nodig
heeft voor de lopende financiering
als destijds zonder rekening te hou
den met de groei van de onderne
ming, welke er sedertdien ls opgetre
den.
Op grond van dit indexcyfer kan
worden geconstateerd dat de gulden
nu al tot 20 van de vooroorlogse
koopkracht is geslonken.
Ouderling
wantrouwen
Het vraagstuk van de liquiditeiten
zal ook nog op andere wyze door de
regering ter sprake moeten worden
gébracht. Dat is in Internation. ver
band als de minister van Financiën
op 25 en 26 juli de vergadering zal
voorzitten van de ministers van Fi
nanciën van de tien industrielanden,
die zullen nagaan hoe voorkomen
kan worden dat de wereldhandel in
de toekomst stokt door het gebrek
aan ruilmiddelen.
LEIDEN HERVORMDE GEMEENTE
Pieterskerk: 10 u ds P. Kloek, 7 x
vicaris R. Steenstra te Wassenaar.
Hooglandse Kerk: 10.30 u ds J. A
Peters te Den Haag.
Oosterkerk (Herengracht)10 u dB
J. Groot.
Bethlehemikerk (Driftstraat)10 u
ds heer C. Stroo te Koudekerk a/d
RUn.
Maranathakerk (Lage Morsweg)
ds L. Kievit (HA).
;rk (Bur__
Meetting
Het onderlinge wantrouwen maakt
dat geen enkele centrale bank op on
beperkte schaal betaalmiddelen van
anderen wil aanvaarden als basis diei
van de monetaire reserve. Nog niet I Academisch
zolang geleden was de dollar nog een
algemeen aanvaarde reservevaluta
voor sommige landen deed ook
het pond sterling als zodanig dienst.
De gulden glans van deze reserveva
luta's is verdwenen en niet ten on
rechte, zoals deze week uit de nood
zaak tot harde economische maatre
gelen in Groot-Brittannië is geble-
Vredeskerk (Burggravenlaan)
as C. ÉÉÉH 1 fidjB
Haag.
Alphen. Volle Evan- ring. 2.30 u ds L. J. Wolthuis te Woer.
Ver. Vrïjz. Herv. (Leidse Volkshuis):
10 30 u ds A. J. Mulder te Naarden.
Wallonne Br eestraatgeen
De Nederlandse bevolking
heeft in 1965 gemiddeld per
hoofd f118 voor levensverzeke
ring betaald. Het totale bedrag,
dat de levensverzekeringsmaat
schappijen ontvingen, was vol
gens voorlopige gegevens ruim
f 1470 miljoen. Dit betekent dat
aan premies en koopsommen
voor levensverzekering circa
2,4 procent van het nationale in
komen werd besteed.
De regelmatige stijging van
het bedrag, dat voor deze vorm
van risicodekking beschikbaar
wordt gesteld, heeft zich in het
eerste kwartaal van 1966 voort
gezet. In die periode werd in ons
land f 488,4 miljoen voor levens
verzekering op zij gelegd tegen
f 476,8 miljoen in het eerste
kwartaal van 1965.
Uit een overzicht van het Bureau
voorlichting levensverzekering bhjkt,
dat het premieinkomen van het le-
vensverzekeringsbedrijf in de afge
lopen 5 jaar gestegen is van ruim
f 1 miljard tot omstreeks f 1,5 mil
jard en dat het bedrag, dat gemid
deld per hoofd van de bevolking voor
levensverzekering betaald wordt, op
gelopen is van f 92 to f 118.
Uit het stygende premiebedrag bij
een dalende tendens van de premie
per verzekering, kan een toenemende
behoefte aan risicodekking bij het
publiek worden afgeleid. Deze ont
wikkeling wordt geïllustreerd door de
stygende lyn, die het bedrag waar
voor de Nederlandse bevolking ge
middeld per hoofd verzekerd is, te
zien geeft. Dit bedrag nam toe
f 3489 in 1961 tot f 5330 in 1965.
Huigen te Lelden.
Dlaconessenhu ls10.30
Dronkert. 5 i
Post (Dien:
Oude Vestkerk: 10
C. Muld.
Meijer te Oegstgeest.
6 belangstellenden).
Maranathakerk.
,,Groenhov(
Jeugdhave
dijk 64: 10
Evang. Luth. Gem.: 10.
L. Stein-hart f" j"*"
Leger des
menkomst: b.«
komst Gangetje
.1 Openluchtsamen-
7.30 u Verlosslngs-
ling te Hengelo.
Rem. Gemeente: 9 30
Schenok.
i leesdienst
(Steemschuur 6)
Geref. Gem. 10
Christian Sclei
10.30 u dienst.
Aarlanderveen He-rv. Gem. 10.30 u
ds Boogaard te Hlllegom (doopddens-t)
Oude Wete-
ds J. Lalleman
Kerk 10 u ds Marais xn
Zuid-Afrlka, 6.30 u ds H. Moolhuizei
ring.
ds P.
J. D. Smids te
Gouwsluis 6.30
u ds G. Baas te Nieuwer kerk aan de
IJssel. Opstandingskerk 9.30 u ds G
Martha-Sttchtlng geen dienst. Ouds-
hoornseweg Wijk I 10 u ds G. Cadée.
Sionskerk Wijk II 9.30
.Bloemhof" 9.30 u leesdienst,
H. Scholte. Ohr. Geref. Kerk: Jeruza-
lemikerk 9.30 en 5 u ds P. Dijkstra te
Klundert. Oud Geref. Gem. Kerkge
bouw Hooftstraat 240 9.30 en 4 u lees-
diensten (donderdag 7.15 u ds Van
Prooyen). Baptisten Gem. Kerkgebouw
Molenvlietlaan 10 u dhr L. de Graaf,
geile-gemeente (Gebouw Volksbelang):
10 u dhr W. LJntema
rientliuizen Herv. Gem. 9.30 en
6 u ds Laurense. Geref. Gemeente 9.30
G. De Vey Mestdagh, 10.30 u ds W.
Balke, 6.30 u ds G. Boer te Katwijk
aan Zee. (Bethlehemikerk, Nieuwer-
brug) 9 en 6.30 u ds W. Balke. Geref.
Kerk: 10 en 6.30 u ds G. Vesseur te
Boskoop, Geref. Kerk (vrijgemaakt):
Boskoop Herv. Gem. 9.30 u ds A.
de Leeuw, 6.30 u ds G. Nutbey te Al
phen a/d Rijn. Geref. Kerk
Hlllegom
-ouwer 1
Vermeperweg) 10
Jeugdkapei. 10
Geref. Kerk: 9 u
ds H. J.'Bavlnck te Heemstede. 7 u ds
D. Kronemeljer te Lelden. Chr. Geref.
Hoogmade Herv. Gem. 10 u ds
Fred. J. Broeyer.
KATWIJK AAN DEN RIJN Herv.
Gem. (dorpskerk:) 9.30 u ds J. Voor-
douw te Glessen, 6 u ds W. A. B. Ha
gen te Katwijk aan Zee: (kapel Nieuwe
Duinweg) 10 u ds W. A. B. Hagen te
Katwijk i
Katwijk
school Narcisstraat) 10.30
Vink te Katwijk aan Zee. Geref. Kerk:
9.30 u ds A. C. van Beek. 5 u ds F.
Pijlman te Katwijk aan Zee.
Katwyk
Herv. Gem.
Zwolle, 6
,j Groot te Apeldoorn. Oude Kerk
pfarrer H. Wagner te Friedberg-
K -i ds W.
Fauerbach 10
L. Tukker. Ichtuskerk: 10 u as j.
Ewoldit te Bennekom, 5 u ds L. Vroeg-
lndewey. Hulpkerk Hoornes: 10 u ds
Hovlus, 6 u ds de Vos. Groen van Pr.
school 10 u ds L. Vroeglndewey. Zee-
hospitium 6.45 u ds L. Vroeglndewey.
Geref. Kerk.
ds Pijlman. 5
dam. P. Hi
i ds Van Beek. Chr. Geref. Kerk: 10
lem> te "Ulrum.Geref. Gemeente: 10
5 u leesdienst. Geref. Gemeente in
Ned. 10 en 5 u leesdienst.
Koudekerk a/d RUn Herv. Gem.
10 en 7 u ds Quak. Geref. Kerk 10 en
7 u ds Makikinga.
Leiderdorp Hearv. Gem. 10 u dhr.
H. Bakker te
P. Honnef, (Z_
Honnef. Geref. Kerk 5
6.30 u ds J. Maaska
10.30 u ds Mlnnema, 5
Kleer te Scheveningen.
Lelmulden Herv. Gem. 9 u ds C
Boogaard te Hlllegom. Geref. Kerk. 9.30
u <±r O. K. Wlellnga te Wassenaar, 7 u
ds F. Mlnnema te Leiderdorp.
Lisse Herv. Gem. (Grote kerk)
10 u ds J. Mans velt te Glessen-Oude-
kerk 7 u ds H. G. Oostinga. (Helv,
kapel)10 u ds H. G. Oostinga. Geref.
Kerk 10 en 7 u drs AE. van der Woude
Chr. Geref. Kerk: 10 u leesdienst. 7
u ds W. van Dijk te Hlllegom. Geref.
»n 4 u da W. S
(vrijgemaakt) 10 u
ds A. Duits. Oud Geref. Gem
9.30 en 3 u leesdlensten (25 Juli 7.30
u ds B. Toes te Kinderdijk)Nedi. Prot.
Bond: 10.15 u dhr A. G. Hoekenia te
Heemstede.
Nieuwkoop Herv. Gem. 9.30 u
dhr Hofmeester te Hilversum, 6.30 u da
A. de Leeuw te Boskoop. Geref. Kerk
9.16 u ds C. A. Verhoog te Oude Wete-
Morvan Lebesque. Albert Camus, (vertaling)
De Bezige Bij. Amsterdam
Deze biografie van de helaas in 1960 op 47-jarige leeftijd bij een
auto-ongeluk omgekomen grote moderne schrijver, is meer dan een
biografie in de gewone, bekende zin van het woord. De schrijver
ervan, Morvan Lebesque, heeft gedaan wat hij maar kon om niet
alleen een uitgebreide chronologie van zijn leven te geven, maar de
schrijver via zijn werk zelf aan het woord te laten. Terecht draagt
dit boek dan ook de titel Albert Camus par lui-même"! Lebesque
heeft inderdaad in dit niet lange boek gegeven wat men over een
gestorven schrijver maar geven kan: zijn jeugd, zijn groei, zijn over
tuigingen, zijn achtergronden, zijn werk. Er groeit een levende ge
stalte uit.
By het bereiken van welhaast ieder
punt van belang in de levensgang
van deze getalenteerde mens, weet hy
bescheiden terug te treden en de
auteur zelf aan het woord te laten
met een citaat en dus met zyn eigen
woorden. Al in het begin van deze
levensgeschiedenis frappeert de juist
heid van de keuze van die citaten.
Lebesque vertelt by zyn beschrijving
van Camus' jeugd hoe hy na ge
voetbald te hebben verhit thuiskomt,
en ziek wordt. De eerste verschynse-
len van de tuberculose worden obt-
dekt. Wat dit ziekbed voor de spor
tieve en tevens sterk geesteiyk le
vende jongen betekend heeft en wel
ke invloed het op hem gehad heeft
laat hy Camus zelf zeggen: „Door
die ziekte werd ik weliswaar nog
meer gekluisterd, en hardvochti
ger, dan ik al was. Uiteindeiyk was
zy bevorderiyk voor die vryheid van
geest, dat nét op een afstand biyven
van mensehjke belangen dat my al-
tyd heeft behoed voor rancune ik
heb er zonder voorbehoud en zonder
spyt van genoten". Dit is een een
voudig voorbeeld maar kenmerkend
voor de methode van deze biograaf.
Niet leraar
maar journalist
Het korte leven van Camus is in
teressant genoeg, zyn jongensleven
in Mondovi (Algerië), de figuur van
de zwijgzame moeder die niet schry-
ven kon maar desondanks haar
jongste zoon toestond met een beurs
maar met gymnasium te gaan, de
geheimzinnigheid die om het werken
van de jongen moest hangen omdat
een intellectueel in zijn omgeving
waar men met de handen werkt,
wordt beschouwd als een uiterst ver
dacht individu. Camus is 17 jaar als
hy eindexamen doet en zich in laat
schryven aan de universiteit. Maar de
ongeneeslyke ziekte, die telkens de
kop op zal steken, heeft hem er van
weerhouden te bereiken wat hy van
plan was leraar worden. Hy is af
gekeurd voor de examens. Als hij een
andere loopbaan kiest, ls dat een
veel gevaariyker voor zyn gezond
heid; die van journalist.
Hy wordt lid van de communisti
sche party en trouwt overhaast nog
voor hy twintig is. Maar binnen een
jaar is hy gescheiden en binnen twee
jaar treedt hy ook uit de party, zyn
strijdbare sociale belangstelling komt
tot uiting in zyn occupaties met het
toneel zowel als in zyn journalistie
ke werk. Met de door hem opgerichte
toneelgroep Théatre du Travail,
(Radio-Algiers) speelt hy een ge-
zameniyk geschreven politiek stuk.
Later wordt hy mede-oprichter en
redacteur van het revolutionaire blad
„Algiers Républicain"; de titel is dui-
deiyk genoeg. Zyn artikelen tegen
verdrukking en onrechtvaardigheid
zyn de voorlopers van de révolte die
Algerië los zal maken van Frans Ko
lonialisme.
Het heeft geen zin hier de werken
van Camus nog eens te gaan opsom
men. De schrijver van dit boek gaat
er veel uitvoeriger op in met zijn ci-
tatenmethode dan ik zou kunnen
doen. Bekend en vertaald hier in
Nederland ls zeker zyn toneelstuk onderdeel
ALBERT CAMUS
,.De mens is de som van zijn
daden"
„Caligula" evenals zyn twee
„l'Etranger" en „La Peste", waarin
Camus houding ten opzichte van het
existentialisme een filosofie die
hy overigens afgewezen heeft tot
uiting komt. In de vroegste roman
l'Etranger (De Vreemdeling) toont
Camus wat hy noemt de absurditeit
van de menselyke situatie door een
jonge man, Meursault, te scheppen
die a.h.w. zonder reactie door
zyn korte bestaan dobbert op één
keer na en die bezorgt hem de dood.
De noodzaak van reactie echter
toont Camus in de roman „La Peste"
in de figuur van dokter Rieux, die
zich tot reactie tegen geloof en idea
lisme gedwongen voelt door de be
nardheid van de door de pest geteis
terde stad. Hij komt tot de overtui
ging dat althans hijzelf niet anders
kan doen dan zich wyden aan zijn
medemensen. De mens is de som van
de daden die hy verricht en meer is
er niet. Dat deze slechts een klein
de uitspra
ken betreffende de situatie van
de moderne mens die men in Camus'
werk kan aantreffen, spreekt vanzelf.
Waar de achtergronden van het
leven van Albert Camus, een zozeer
geëngageerd schrUver, met grote dui-
delykhcid getekend zyn, heeft dit
boek ook nog waarde als een stuk
geschiedschrijving van de ruptieve
tyd waar we nog middenin staan.
Ook de talrijke foto's zyn meer dan
illustratiemateriaal; zy horen inte
graal by de tekst.
CLARA EGGINK
G. S. Westerouden
ds H. G. A. Melmder®.
Noordwtjk aan Zee Herv. Gem. io
u ds A. L. Lapré, 7 u prof dr T
(De Rank) 9
Lapré, 10.30 u Duitse dienst. Geref.
Kerk 10 u ds Flintermtn te Den Haag]
7 u dienst. Bole Mlo lö u ds Plug té
Venlo Herv. Geref. Evangelisatie-
VGLO-school. Schoolstraat 2) 10 en
3.30 u ds G. H. van Kooten te Delft.
Noordwl.jk-Blnnen: Herv. Gem. 10 u
T H. Stegeman, 7 u geen opgave
T dienst, 7 u ds w
n. (Van den Bergh.
1 opgave. Ned. Prot
Buurse. GemeentewonLng, Herenwej
3) 9 u ds W. Weigeit te Hamburg.
Oegstgeest Herv. Gem. (Groene
Bloemhof te Heiloo. Ge-
i ds Meijer. Geref
(vrusremaaict) 1"
D. J.
Oude
Lalleman. Geref. Kerk 9.30
J. J. van Dijk te Zeist. Rem. Geref,
9.30 en 2.15 u dienst des Woords
RUnsburg Herv. Gem. (Grote Kerk
8.30 u ds F. Roosjen te Eindhoven,
u ds F. A. Nolle te Oegstgeest, 5 u
A. J. Kromhuot te Halfweg. (Beth
kerk Brouwerstraat) geen dienst.
ref. Kerk (vrijgemaakt) 10
Pefcrakerk: 9.30 u ds
Rijn,
Sassenhelm Herv. Gem. 9
10.30 u dr Locher te Oegstgeest.
ds Van Herwaarden te Mijdrecht. Ge
ref. Kerk 9.30
ds Te Winkel.
Chr. Geref. Kerk: 10
Boer. Ned. Prot. Bond: 10.30 u mevr.
A. E. A. Went-v. d. Vrling te Bloemen-
gemaakt) 8.30 en 3 u ds G. Hoekstra
Voorhout Herv. Gem. 10 u di
Oskamp. Geref. Kerk (in herv. kerki
i Beek te Katwijk
Voorschoten Herv. Gem. (Dorp»-
an Til te Alphen aan
den Rijn. 7 u dr Frederlkse te Wasse-
de Rijn
Voors<
kerk) 10
"jn
(Hulp
Geest; (Rijndijk) iou c
Gouw. Geref. Kerk 10.30 -
Modderaar. Geref. Kerk (vrijgemaakt)
10 en 5 u ds G. A. Hoekstra te Utrecht
Waddinxveen Herv. Gem. 9.3(
ds H. van Amstel te Neerlangbn
6.30 u ds W. Kranendonk te Leerbrc
(Wijkgebouw) 9.30 u ds N. van Selmt
- i Amstel, 7 u ds P
Fader te Schoonhoven Malelse -diens
Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 u c
Rhijn te Hardehberg. Chr. Af gesel!
Warmond Herv. Gem. 10 er
J M, Snijders.
Wassenaar Herv. Gem. (Dorp!
kerk) 10 u vicaris R. Steemsti
ds J. T. Wlersma; (Deylertvuhs,
u dr Th. C. Frederikse; (Kievletkerë'
10 u ds J. T. Wlersma. Geref. Ker'
(Bloemcainplaan) 10 u ds G. Meysl
te Ede 5 u ds H. Post te Lelden: (Zi
laan) 10 en 7 u ds J. D. Koers te De:
Haag. Ned. Prot. Bond: (Lange Ker!
dam) 10.30 u ds J. A. Kruyt te Der
Haag; (Johamnahuis)geen diere'
Herv. Geref. Evangelisatie (Dorpshuis)
10 en 4.30 u J. Kruithof te Monster
Wonbrugge Herv. Gem. 9.30
Van Roon te Katwijk aan Zee, 6
Wilnls. Geref.
Kerk 9.
Ter Aar.
Zoeterwoude Herv. Gem. 10 u
E. Saraber te Voorschoten.
Zwammerdam Herv Gem. 10
6.30 u ds C. L. v. d. Broeck (HA). Ge
ref. Kerk: 10 en
Montfoort
ds J. Bos
In Nijmegen
(Van onze correspondent)
In het komende seizoen van de
Nijmeegse stadsschouwburg zal
de schouwburg zondag taboe
zijn voor toneelvoorstellingen.
Met deze nieuwe regeling, die
is getroffen omdat er een sterk
teruglopende belangstelling
blijkt te bestaan voor de zondag-
avondvoorstellingen, bijt Nij
megen landelijk de spits af. Ge
bleken is, dat het schouwburg
publiek zijn voorkeur heeft doen
uitgaan naar de vrijdag- en za
terdagavond. Een andere reden,
die tot deze regeling heeft geleid,
is dat in het komende seizoen de
zondagavond op de tv „toneel
avond' zal zijn. De regeling geldt
niet voor cabaret-avonden en re
vues en musicals die meerdere
dagen zijn ingezet. Niet te ont
komen uitzonderingen daarge
laten dus. zal de Nijmeegse
schouwburg op zondag gesloten
zijn.
GEEN godsdienstij
doch politiek
conflict
De Poolse partyleider W. Gomt!
,ka heeft verklaard, dat rooms-kathf-
Heken en atheïsten samen kunnr
werken voor Polen, maar dat de Pooi
se bisschoppen hiertegen zyn.
„Wy verklaren, dat het confix
met de leiders van het episcopsi
volledig van politieke aard
niet van godsdienstige aard,
sommige hoogwaardigheidsbekleder
het trachten voor te stellen'
Gomulka in een speciale zitting vi
het Poolse parlement. Zyn rede
broeierige warmte, die in Warschs
heerst, was de opening van een dut
bele feestelykheid. Het kome®
weekeinde wordt het 22-jarige
staan van het communistische
wind gevierd en de duizendste
jaardag van Polen als staat.
De communistenleider zei, dat b
proces van het loslaten van
dienst zover is gevorderd dat gele
en atheisme niet tegenover eltf
hoeven te staan by het streven
nationale eenheid en veiligheid.
De kerkelyke leiders echter, alc
Gomulka, trachten Polen te laï
twisten met zyn bondgenoten
land in de gevoelssfeer van het Wl
ten te brengen. Ze Irebben niets
leerd van de geschiedenis. Ze begn
pen de doelstellingen var
Duitsland niet".
Gomulka zei, dat het aantal Po®
se bisschoppen 70 procent hoger
dan voor de tweede wereldoorlog
het aantal geesteiyke 66 procent l
ger. Dit is volgens hem een bef
„hoe vals de verklaringen zijn l'
de kerk wordt vervolgd".
De woorden van Gomulka wf
veel milder dan in april, toen
sprak over „politici in soutanes"
hy Paus Paulus de toegang tot 1
land ontzegde.
