MET
DE FOIJGA
De jetsong van Brustem
ZATERDAG 16 JULI 1966
Waekelndblirage Lettfseh Dagblad
kennen de uitdrukking: de Starfighter duldt geen leken.
Té Luftwaffe-ervaringen bewijzen dat. Dit vliegtuig is geen
^kinderspeelgoed. Het impliceert ook dat de vliegers op de
«hf-lOi geen kinderen mogen zijn. Het is waar: de aanwezig
heid van zeshonderd Luftwaffe Starfighters frustreert, vooral
istils deze kostbare jagers niet regelmatig gebruikt worden.
Oele van de honderden Duitse F-104's staan weg te roesten
tientallen vliegbases. Er moet mee gevlogen worden. Die
irfighter is immers het belangrijkste NATO wapen van dit
lent. Daarom stapt een 21-jarige Luftwaffe-vlieger met
luwelgks vierhonderd vlieguren in de F. 104 jet. Onvol-
inde voorbereid. Dat blijkt desastreus te zyn.
[et is een van de belangrijkste redenen van het Duitse falen:
ratie in de vooropleiding. Een duidelijke zelfoverschat-
ig, wellicht ingegeven door de omstandigheden, maar daar-
ist ook een fatale Duitse karaktereigenschap. Toegegeven:
idere Westerse luchtmachten, Amerikanen, Engelsen, Fran-
i, Belgen en Nederlanders hebben zich sinds het opera-
ineel worden van het eerste militaire straalvliegtuig men-
il kunnen voorbereiden op het Mach-2 (2000 km. per uur)
Öiegtuig. De Duitsers niet. Ze plukken daarvan nu de wrange
(nichten.
men, „begint het vliegen eigenlijk
pas. Alles wat op een echte straal
jager zit, zit ook op de Fouga",
en dat is nodig.
Zo'n kleine zes a zeven jaar gele
den brak de gedachte baan dat de
vliegeropleiding van de NATO
luchtmachten eigenlijk van begin
af aan op straalvliegtuigen zou
moeten gebeuren. De Belgische
luchtmacht ging daartoe op een ge
geven moment over, kocht Franse
Magisters en toog er aanvankelijk
mee naar het Kongolese luchtruim
boven Kamina. Veel vlieguren door
goede weersomstandigheden, erva
ren leerling-vliegers die terug
zouden keren naar de Vlaamse en
Waalse contreien. Onverhoopt stak
de Kongolese rebellie een spaak
in het Fouga wiel. Manschappen
en materieel kwamen terug naar
België. En Nederland ging om
trent dat tijdstip samen doen. In
tegratie, toverwoord in de NATO
strategie.
Onze redacteur rechtseven voor de vlucht met de Fouga straaltrainn
van het Nederlandse opleidingsdetachement op de vliegbasis Brustum.
die werd bestuurd door majoor AKoning (links) commandant
Jetsong
Op
!\e opleiding van een Nederland-
se straaljagerpiloot is gedegen,
tficient en streng. De besten zijn
jechts goed genoeg. Daarom ook
er de Fouga CM-170 R Magis-
een straaltrainer van Franse
;elij. De kleine straalmachine
iets vrouwelijks vergeleken
de F-104 Starfighter, de gewei-
Uiterlijk is de Fouga op
>en Frangaise: koket, slank
de taile goed geproportioneerd,
Frans sexbommetje tussen al-
Amerikaanse „he-men". Dat
weldadig aan. Toch mist
Fouga de masculiene eigen-
ippen niet, die er van worden
Zo tegen Mach. 0.7 of 0.8
It de Magister, in steile boch-
duikvluchten, puur militair,
irgaloos wendbaar. Een kist
ïen van het eerste uur
leert jetvliegen. Dat is ook de
'ling.
zit gekluisterd bovenop een
:hute in de achterste stoel van
Fouga. Rondom je welft zich
i glazen canopy, de kap die met
ruk kan worden afgeworpen
iets fout gaat. 'n Zuurstof-
drukt onder je jukbeende-
je hoofd ligt in de vaste greep
witte polyester helm met
lebril. In de voorste cockpit
1.57 normale omstandigheden het
1.83 tnein van de leer ling vlieger
je de brede rug van majoor A.
.63 ning commandant van het Ne-
landse opleidingsdetachment,
vertrouwenwekkend gezicht,
iter zero six" is onze toren-
rnaam. Twee kleine straalmo-
n, Marboré's van vierhonderd
stuwdruk elk, gillen naast je
ouders toerentalladders. Majoor
ling controleert de vlieginstru-
iten, de stuurknuppel die
ick" wordt genoemd, de meter
van de motoren, uitlaattempe-
ren en navigatie hulpmidde-
Tussen de vele stemmen door
in luidsprekertjes van je helm
eken, een ontstellend wirwar
stemmen, hoor je plotseling:
Hes okay? Ja? Nou, dan gaan
maar hetzelfde doen wat de
dingen bij ons wordt geleerd",
taxiën op naar een lang beton-
Anderhalve minuut later bre-
we door twee wolkenlagen
r vijftienduizend voet. „Cra-
zero six" is airborne
I egratie
et vliegplein Brustem bij St.
Truiden, in een glooiend Bel-
gebied dat zwaar is van bon
te. is de eerste maar ook laagste
ingplank naar het einddoel, dat
heet. Leerling-vliegers van
gië en Nederland, in een geïn-
reerde voortgezette vliegoplei-
'8. leren op deze basis de eer-
beginselen van het jetvliegen.
Igen zowel als Nederlanders heb-
1 dan al de zogenaamde elemen
ts vliegopleiding dertig uur
vliegen op de ouwe trouwe S-ll
of Stampe SV-4 achter de rug. Te
vens hebben ze dan een eerste test
op vliegaanleg, een psychotechni
sche en een vliegmedische keuring
ondergaan. „Op de Fouga", zegt
vijfduizend meter boven
Hasselt, tussen een bergland
schap van Columbus wolken, deint
Crater zero six". De staalharde
blauwe hemel strekt zich open
voor je uit. Monotoon klinkt de
stem van majoor Koning: „We
gaan nu wat acrobatics doen".
L.angzaam begint de horizon te hel
len, de Mach meter voor je kruipt
naar zevenhonderd kilometer per
uur, de zon brandt op je hoofd en
op hetzelfde moment van de optrek-
manouevre uit de duik beginnen je
poriën zweet te spatten. Dan val
len we weer weg over de linker
vleugel, recht op Hasselt aan, dat
zoet speelt met speelgoed autootjs
en in een kurketrekker beweging,
de barrel roll zit je als een
blok in je stoel. Het is helswarm.
Meekijken, meekijken denk je, ook
al kunnen je nekspieren je hoofd
bijna niet op zijn plaats houden.
Wereld, hemel en wolken verande
ren voortdurend van stand: wij
niet, denk je en je vraagt je in he
melsnaam af hoe dat ding nog in
dergelijke standen kan vliegen.
Later hoor je dat een vlieger on
der alle vliegstanden zijn kist moet
leren beheersen. Daarom acroba
tics, ontsnappings- en aanvalsma
noeuvres in een eventueel toekom
stig luchtgevecht met een eeuwig-
aanwezige tegenstander. De Mar-
bore's aan beide kanten van de
aluminium romp, een zacht vibre
rend en fluitend lichaam, sleuren
ons door de lentelucht. We deinen
als het ware op de melodie van
een song, de jetsong van Brustem.
Niet uitstappen
'yjyraarom word je straaljagervlie-
ger? Bert van der Stelt, 20
jaar, Rotterdammer van geboorte,
in het bezit van diploma HBS B
een van die Nederlandse leerling-
vliegers op Brustem zegt„Een
vriendje van me was vlieger, op
een bepaald moment dacht ik, he
dat kan ik ook wel eens worden".
En verder: „Vliegen is grandioos
los zijn van de grond, van alles
om het zaakje eens van boven af
te kunnen bekijken. Dat is ver
draaid grappig. Het geeft je voldoe
ning. Het gaat eigenlijk allemaal
Nederlandse leerling-vliegers volgen
Brustem manoeuvreerde.
zo safe, dat je van tijd tot tijd on
willekeurig zit te verlangen naar
het moment dat hei eens verkeerd
zal gaan. Dat je moet gaan „voge
len". De vliegveiligheid is in zo'n
hoge mate opgevoerd dat er bijna
niets verkeerd kan gaan. Alles
wordt gechecked en gerechecked.
Het enige wat beroerd is, is dat je
onderweg niet even kunt uitstap
pen om te kijken wat er aan man
keert". Bert van der Stelt had zijn
140 vlieguren op de Fouga bijna
voltooid. Na deze cursus volgt de
Transitie Vliegopleiding ook
weer samen met de Belgen op
de T-33's van de vliegbasis Woens-
drecht. Van der Stelts idealen?
„Misschien katoensproeien in Afri
ka, we zien wel....„
Kapitein Hans Stoorvogel, 34 jaar
instructeur VVO, 2600 vlieguren
o.a. op Meteor en Hunter, in 1957
gebrevetteerd, vertelt daarna: „Je
bent vlieginstructeur maar ook psy
choloog. De jongens hebben wel
eens huiselijke problemen, die moet
je samen met hen oplossen. Met
problemen vliegen, is niet mogelijk
Het eist je voor de volle honderd
procent op. Als je tijdens een in
gewikkelde landingsmanoeuvre op
èèn motor, 's nachts of tijdens
snert weer, aan je meisje zit te
denken (het meisje dat vliegen zo
gevaarlijk vindt en chanteert met:
vliegen opgeven of anders uit el
kaar gaan) dan gaat het mis.
Eigenlijk moesten we veel meer
ouderdagen organiseren, om ouders
meisjes, verloofdes te kunnen la
ten zien dat vliegen niet gevaarlij
ker is dan autorijden". Kapitein
Stoorvogel vindt evenals alle
andere kaderleden op Brustem
de samenwerking met de Belgen
uitstekend.
Recht op de aslijn
nnerugzakkend naar de baan van
-*• Brustem praat majoor Koning
vlieger met 3200 straaljager uren,
met de verkeerstoren van de basis.
De hel van de zon, waaruit in de
oorlogsjaren Messerschmitts en
Focke Wulfs op Spitfires en Hur-
canes of omgekeerd doken onge
zien en meedogenloos wordt
minder warm. Een radareenheid
op de grond de ground control
led approach praat ons binnen.
„You're steady on the centre line"
„U vliegt recht op de aslijn van
de landingsbaan af' neuzelt de
stem van de operator. Elektroni
sche instrumenten hebben het nu
voor het zeggen.
Als we een kwartier later, ont
daan van vliegeroverall, chute
helm en masker, naar het diner-
tje van de Belgische basiscomman
dant kolonel A. de Smet stappen,
klinkt die kreet nog na in je oren.
De leerling vliegers op Brustem
vliegen, „steady on the centre li
ne" van de vrije wereld. Met de
Starfighter in het verschietEn
met Brustem als efficiënte basis.
JOAN KLOOSTERMAN.
Elementaire Vliegeropleiding (EVO)
op vliegbasis Woensdrecht, dertig
vlieguren op Fokker S.ll Instructor,
eerste test op vliegerkwaliteiten.
0 Voortgezette Vliegeropleldlng (WO)
op vliegbasis Brustem In België, 140
vlieguren op Fouga CM-170 Magister
tweezits straaltrainer. Eerste begin
selen voor toekomstig operationeel
vliegen bij de squadrons, mitralleur-
en raketschieten, nacht- en formatie-
raketschieten, nacht- en formatie-
vliegen.
9 Transitie Vliegeropleldlng (TVO)
wederom op vliegbasis Woensdrecht,
85 vlieguren op T-33 —Shooting Star
trainer. Brevettering na een ruim
anderhalf jaar durende opleiding tot
militair vlieger met „groot militair
vliegbrevet".
Operationele Conversie Cursus
(OCC) op de vliegbasis Eindhoven
op jachtbommenwerper F-84 F Thun-
derstreak, duur vijf maanden, eis 250
vlieguren,
Operationele Conversie op vliegba
sis Twenthe, omscholing op F-104
Starfighter via TF-104 tweezltter, na
een tiental vlieguren op dit type solo
en daarna Indeling bij de operationele
Starfighter squadrons op vliegbasis
Leeuwarden, Twenthe en Volkel. Se-
Tactische Luchtstrijd-
ichtei
of Coi
ledi
ging. Duur van vooropleiding tot F-104
ongeveer 2fc Jaar. Kosten voor het
Rijk: 250.000 gulden. Totaal aantal
vlieguren vereist:
