SINGER
'n cadeau van f 150:
Adam: een reus onder de
Franse beeldhouwers
kunst
kaleiöoscoQP
Holland
ditmaal
Festival trok
meer bezoek
Tienduizend musici
eizen naar Kerkrade
ANDERS BONDEMAN SPEELDE
OP ORGEL TRIOMFATORKERK
1
Weer veel
voor
plannen
volgend jaar
van
Opeenstapeling
blokken marnier
5,1
""VRIJDAG 15 JULI 1966
SI
LEIDSCH DAGBLAD
MONTEVERDI-HERDENKING
ri
(Van onze kunstredactie)
In het Holland Festival 1967 zal speciaal aandacht worden
het feit, dat 400 jaar geleden de componist Monti-
lETLerdi werd geboren. De Westduitse componist Hans Werner
LRHenze komt naar ons land om er onder zijn leiding eigen werk
WAte laten uitvoeren.
114
Dit deelde gisteren de voorzitter
r z'an het Holland Festival, mr. H. J.
1 leinink, mee. Van Monteverdi zal de
ilibera „Orpheo" onder leiding van
f |£rano Maderna, worden uitgevoerd
oor de Nederlandse Opera, het Na-
s&jonale Ballet en het Ned. Kamer-
ierwfest. Op het programma staan ook
■kêtg opera's „Piqué Dame" van Tsjai-
n ^owski, waaraan hoogstwaarschijnlijk
esst)listen van de Bolsjoi-opera mee-
Ol'erken en „Lulu" van Alban Berg,
ijk iet als solisten o.a. An ja Silja. De
ierlijnse opera voert onder Henze
„Elegie für junge Liebenenden"
t, mogelijk met medewerking van
riedrich Fischer Diskau. Onderhan-
•ld wordt nog over uitvoering van
in tweede opera door het Berlijnse
isemble.
Wat de concerten betreft: in het
blland Festival 1967 zal het Con-
■rtgebouworkest onder leiding van
ernard Haitink, onder meer het
Var Requiem" van Britten uitvoe-
alsmede de Maria Vespers van
bnteverdi. Het Concertgebouworkest
ook concerteren onder leiding van
Eugen Jochum, Claudio Abbado en
Jean Fournet. Het Residentie-Orkest
zal om. op het reportoire nemen
„Requiem" van Ligeti en een mis van
Mozart. Gastdirigenten bij dit orkest
zullen zijn Bruno Baderna en de Rus
Rodzjeswenski.
Voor het eerst zal er samenwerking
zijn tussen het Ned. Kamerorkest en
het Ned. Kamerkoor voor de uitvoe
ring van Bach-Kantates. In het voor
nemen ligt het om ook een Passion
van Schütz uit te voeren.
De toneelmanifestatie met de op
voeringen van Waremar was een suc
ces. waarmee de traditie in ere werd
hersteld. „Elckerlyc" blyft gehand
haafd.
De diverse evenementen zijn deze
zomer veel beter bezocht dan in voor
gaande jaren. Het bezoek was goed,
alleen de voorstellingen van buiten
landse toneelgezelschappen waren
moeilijk te bevolken.
De proef met jazz en film in het
Pestival is alleszins een succes ge
worden. zij het, dat het bezoek bij de
jazzconcerten is tegengevallen.
Wereldmuziekconcours
Vele gala-concerten in de
prachtige nieuwe muziekhui
(Speciale berichtgeving)
Kerkrade is gereed om ongeveer 10.000 muzikanten en wellicht 50
kal zo veel bezoekers van het Wereld Muziek Concours in de ko
tende 30 dagen te ontvangen. Vanavond opent Staatssecretaris
jas in de spiksplinternieuwe muziekbal het vijfde wereld muziek-
mcours. Minister Vrolijk heeft op het laatste nippertje laten weten
it hij in verband met dringende regeringsaangelegenheden niet
If naar Kerkrade kan komen om het lustrumconcours te openen,
et festival zet vanavond in met een gala-concert door het Amster-
imse Concertgebouworkest onder leiding van Bernard Haitink, met
edewerking van de piano-soliste Martha Argerich.
Het laat zich aanzien dat het mu-
ikgebeuren ditmaal een ander ka
der zal hebben dan de vier vori-
W.MC.'s. Daar zijn verscheidene
rzaken voor aan te wijzen. Onge-
er een derde deel van de verre be-
ekers zal o.a. niet meer de Kerk-
adse gastvrijheid kunnen genieten,
aar wordt buiten de klankstad „in-
kwartierd". Dat knabbelt iets van
t echter volksfeest, dat het overi-
ns muzikaal hoogfeest tot nu toe is
weest, af. Ook de dreigende slui-
van de „domaniale" en de „Wil-
i Sophie" drukt een stempel op
muziekfeest. De nog wel gevul-
beurzen van de mijnwerkers gaan
tger open en sneller dicht.
Dat de concerten in Rotterdam en
Amsterdam bijna steeds werden ge
geven voor uitverkochte zalen, bracht
de directeur, mr. J. den Daas, er toe
te wijzen op het feit, dat het kunnen
beschikken over een goede accom
modatie om concerten te geven, van
doorslaggevende betekenis is om pu
bliek te trekken.
Het gereed komen van „De Doe
len" in Rotterdam is daarvan een
sprekend voorbeeld. Het Rott. Philh.
Orkest heeft reeds voor het komende
concertseizoen alle plaatsen verkocht,
zodat in der haast een extra serie
concerten moest worden georgani
seerd.
Over de opera „Labyrint" was ook
in de buitenlandse pers niet gejuicht.
De zes voorstellingen, die de Ned.
Operastichting van het werk heeft
gegeven, waren echter tot de laatste
plaats uitverkocht.
Van het buitenlands toneel noemde
mr. Reinink de „Bristol Old Vic", dat
„Hemlet" en „Measure for measure"
speelt, de Haizlip Stoiber Company
komt met „Emperor Jones" van
O' Neill.
De gedachten gaan ook uit naar
een manifestatie met experimenteel
toneel.
Nu begonnen is met de rubriek film
in het Holland Festival op te nemen,
gaat men hiermee door.
Jazz-concerten komen volgend jaar
opnieuw op het programma van het
Holland Festival voor.
Koopt u tijdens de vakantie uitverkoop-periode, tot uiterlijk 27 augustus,
een Singer 611 of 631 Lady-Star schuine naald zigzag, dan krijgt u,
inplaats van de koffer, een prachtig teak naaimachinemeubel cadeau
(winkelwaarde maar liefst f 150.-!). 'n Sieraad in uw woning...'n
groots cadeau om trots op te zijn! Profiteer van deze gulle Singer geste!
Reserveer vóór u met vakantie gaat
Leiden Haarlemmerstra.I 73 Leiden, Breestraat 21
Aphen a. d. R. Hooftstr. 207 Lisse, Kanaalstraat 26
Langeraar, G. v. Dijkstr. 16
DE CHANTILLEENSE MUUR
In Dorpskerk
Wassenaar
AAFJE HEYNIS
EN SIMON JANSEN
In de serie „Avondtmusycken",
welke gegeven wordt in de histori
sche dorpskerk aan het Plein te Was
senaar, concerteren a.s. dinsdag
19 juli de bekende altzangeres A af je
Heynis en de organist Simon C.
Jansen.
Het programma vermeldt werken
van Bach, Reger, Brevi, Burkhard,
(Van onze correspondent)
Tussen Compiègne en Parijs ligt Chantilly. Het is eeuwenlang een
betrekkelijk klein stadje geweest, een streek-centrum dat voor een
groot deel leefde van de paardenfokkerij. Chantilly heeft namelijk,
behalve een van de aantrekkelijkste musea van Frankrijk, onder
gebracht in het kasteel Condé, een grote renbaan. En overal vindt
men de renstallen met de wat pompeuze, in Engelse stijl gebouiode
villa's van hun gefortuneerde eigenaars en van hun al even rijke
jockey's. Dat alles tussen hoog geboomte, ?nooie grasvelden en aan
een vallei, waarover zich een enorm spoorwegviaduct spant als een
Romeins aquaduct.
Maar sedert een jaar of tien is
Chantilly ook slaapstad voor Parij-
zenaars geworden. Het betekent dat
er grote woonblokken met gevels van
50 meter en langer zyn neergezet,
van die architectonisch propere maar
hopeloos vervelende gevallen, waar
van de appartementen tegen veel te
hoge prjjzen worden verkocht. En
zijn verkocht! Gelukkig heeft men
De reeks galaconcerten is niet
r zo indrukwekkend, al zullen
.de Garde Republiquaine uit Pa-
de Wiener Sangerknaben, het
itionaal Jeugdorkest van Israël
it Groot Symfoniorkest van radio
televisie uit Moskou zeker nog
nduizenden bezoekers
srkrade lokken.
240 amateurmuziekkorpsen uit 21
uden zullen in de vijf weekeinden
ssen 16 juli en 15 augustus deel
de
idstrijd. Daarbij wordt vooral de
anenstrijd tussen de korpsen
ntpelveld, Bocholtz en Thorn
mburg met spanning tegemoet ge-
Veel aandacht wox-dt gevraagd
vijf Amerikaanse drum-
tnds, die met in totaal 564 jeugdi-
muzikanten naar Kerkrade ko
en. In het nogal met
lurigheden gekruide program-
aboekje verwacht het bestuur dat
le andere voor de marswedstrijden
geschreven korpsen, niet zonder
incurrentievrees naar de Amerika
In zullen lonken. Nog
de vijf Amerikaanse „High-
hool-bands" is ooit in ons land
«getreden.
Kerkrade, dat zelf niet minder
11 muziekkorpsen telt, ont-
|Sangt vanavond haar gasten beslist
ardig in een prachtige nieuwe ste-
elijke muziekhal. Dat is de grote
erdienste van het huidige W.M-C.-
tichtingsbestuur. De periode,
'ereldvermaarde orkesten als
■amberger Symphoniker, het Lon-
ens Philharmonisch Orkest of het
Straatsburger Domkoor in een cir-
ustent musiceerde, is nu voorbij. De
lieuwe muziekhal biedt aan 3000 be
oekers een zitplaats. Door het toe-
n schuifwanden en hef-
we podia kan in de hal desge
'cnst ruimte worden geschapen
oncerten, kamermuziek, lezingen
"leeluitvoeringen.
Concert te Katwijk
KLEURIGE EN LEVENDIGE AANPAK
Bekende musici bespelen deze zomer het orgel van de Katwijkse
Triamfatorkerk. Gisteren de Zweed Anders Bondeman uit Eksjö.
die winnaar 1965 werd van het Haarlems internationaal orgelcon
cours, doch dit jaar zijn titel moest afstaan aan de Fransman Isoir.
Daar dit concours de prijsvolgorde vaststelt op de kunst van het
improviseren, was te vervrachten, dat Bondeman met een Improvi
satie zou afsluiten. Daarvóór stonden alleen Couperin. met delen
van zijn „Messes pour les Paroisses" en Bach met zijn Parties „Sei
gegriisset. Jesu gütig" op het prog
die blokken nogal ver uit elkaar ge
zet en tenminste oud geboomte en
grasvelden zo veel mogelijk gelaten.
Het gemeentebestuur heeft ook hier
en daar een goed gebouw laten neer
zetten zoals een lyceum. Verleden
jaar is daarbij „de muur van Adam"
gekomen, het meesterwerk van de
beeldhouwer Henri-Georges Adam.
Adams leven
Adam is in 1940 te Parijs geboren.
Zijn vader had een goudsmidsatelier
en de zoon heeft dat ambacht na
de oorlog van 1914-18 ook geleerd.
Daarna bezocht hij ambachtsscholen
en tekenacademies. Schilderijen en
tekeningen uit zijn jonge jaren la
ten zien hoe zeer hij zich betrokken
voelde bij de sociale en politieke con
flicten van zijn tyd. De Spaanse
burgeroorlog inspireerde hem tot een
reeks burijngravures. In 1939 moest
hij in militaire dienst, in 1940 heeft
hij in het militaire hospitaal van
Besanqon gewerkt. Vain die tijd is
een serie van 120 pentekeningen ge
bleven met als thema gewonde sol
daten, gevangenen, chirurgen en pa
tiënten in het hospitaal.
In 1942 begos hy
wen. Korte tyd later
Sartre, die hem vroeg Decors en
Kostuums voor zijn stuk „De vliegen"
te maken. Na de bevrijding expo-
Dit lijkt weinig, maar men weet dat
Partita een andere naam voor Suite
is en het Kyrie van de Mis was er
met z'n vijf coupletten, nog gevolgd
door het 6de couplet van het Gloria
en het Offertoire sur les Grands
Jeux, dat het Gloria bekroont. Verder
was de Improvisatie (in de Sonate
vorm) driedelig.
De eoncertgever heeft kennelyk
zyn vreugde gehad aan het orgel.
Door de variëteit van al het gespeelde
kon het z'n hele klankentooi, ook in
de soloregisters, ten toon spreiden.
Wanneer het zo kleurrijk en levendig
aangepakt wordt, met uitschakeling
van klankmassiviteit, blijkt dubbel
welk een prachtinstrument het is.
Bondeman beschikt over een enorm
vlugge geest en een zeer grote tech
nische zekerheid, zodat zyn aandacht
het volle pond krijgt voor de register-
mogelijkheden en voor het modelle
ren van de zinsbouw. De vertolking
blijft daardoor in hoge mate welbe
spraakt.
Couperin's Mis is een heerlijk,
voorna am-melodie us werk. Wie haar
helemaal in de 21 (veelal korte) stuk
ken horen wil ga vrijdag 29 dezer
naar de Leidse Pieterskerk. Bach's
blijmoedige Partita bergt ook een
weelde aan arabesken, al vinden we
in dit geval Couperin superieur om
dat vooral in het voorlaatste deel wel
iets van een verminderde inspiratie
te merken valt.
De Improvisatie werd gebouwd op
een thema, door de enige Triomfator-
kerk-organist Jan Welmers bedacht.
Door z'n uitgebreidheid bezat het de
kansen voor een veelzijdige en wijdse
behandeling. Bondeman trok het
naar het klimaat van Messiaen toe,
maar vooral naar de zyde van Stra-
winski. De improvisator, een ware
fantast, leek het sterkst in de spre
kende contrastkleuren van haast rea
listisch dansende figuren, glashelder
neergezet in opvolgende presentaties
In het middendeel liet hij in de klei
ne orgelpijpjes vogels fluiten, een
hobby naar het hart van Messiaen.
Belg stal etsen
in Brussel
Enige dagen geleden trachtte een
34-jarige Belg op de Oude Kunst- en
Antiekbeurs te Delft aan een kunst
handelaar aldaar, maar wonende te
Rotterdam, drie etsen van Rembrandt
te verkopen. De handelaar ging
daarop niet direct, in maar gaf de
Belg een waarborgsom van f 7500.
zodat hij de etsen bij zich kan hou
den om nader te laten onderzoeken.
De Belg is nu in zijn woonplaats
Schaerbeek door de Brusselse politie
aangehouden. Hij load op 8 juli de
etsen gestolen in de Kon. Bibliotheek
te Brussel. De etsen zijn nu weer in
België terug en de kunsthandelaar
kreeg zijn f 7500 weer in handen. j
seerde hij zyn grote gipsfiguur „De
liggende op de „Salon van de be
vrijding". Picasso zag het en leende
hem zijn atelier in Parijs, later ook
zyn kasteel van Boisgeloup, waar
Adam ruimte en rust had een grote
Parijse tentoonstelling voor te berei-
beeldhou- I jen jn ^ie jy,j heeft hy ook zyn
eerste ontwerpen voor wandtapyten
gemaakt. Van dan af begon zijn
faam naar buiten door t« dringen
en een lange, lange ry tentoonstel
lingen in binnen- en buitenland is
gevolgd.
Thans even in de zestig en se
dert enige jaren professor in de mo
numentale kunst aan de Paryse Aca
demie, kreeg Adam de gelegenheid
in het Parijse museum voor moder
ne kunsten een overzicht van zyn
werk te geven. Het heeft uiteraard
de afgunst van collega's opgewekt.
Die verwijten André Malraux, de mi
nister van culturele zaken, dat hij
de 50.000 nieuwe Franse franken
heeft uitgegeven aan het inrichten
van de expositie. Metershoge
Henri George Adam,,Het blad",
drie meter hoog sculptuur, onder
deel van de muur van ChantiHy
hardheid van het geheel om te zet
ten in een feest van kant en te
genkant. van schaduw en slagscha
duw, van hoogten en diepten, enz.
Die muur van Chantilly, staande
in het water en er zich in weer
spiegelend, is alsof een rriis blokken
marmer heeft gestapeld. Blokken
die in zyn handen kleine steentjes
zijn geweest, met zorg gekozen, ge
slepen en versierd.
beeldhouwe
„Spiegel der
Historie"
beelden moesten met hef-1 te Zalt-Bommel
zoveel
By de_ Europese Bibliotheek N V.
het eerste geva-
trucs, kranen, loopbanen
mankrachten als uit de tijd v&n de
farao's" (aldus nog steeds die col
lega's) eerst In het museum en daar-
trappen en gangen naar de tenschappen.
'e~ De hoop wordt gekoesterd, dat dit
maandblad zijn weg naar historie-
minnend Nederland zal vinden. Het
rieerde en fraai geïllustreerde
mer verschenen van „Spiegel der
Historie". het nieuwe maandblad
geschiedenis en haar hulpwe-
Grote formaten
Adam is namelyk als beeldhouwer
een man van grote formaten. Trou
wens niet alleen als beeldhouwer
maar ook als graficus en als ontwer
per van wandtapijten. Bij die laats
te zyn er, die 6 bij 7 meter of, zo
als die voor het Cultureel Centrum
De Beyerd te Breda, 10 bij 2'* meter
groot zijn. En bij de sculpturen heb
ben sommige een hoogte van 3 of
deskundige
:rzorgde
Zyn meesterwerk
vooralsnog een muur V£
lengte voor het lyceum
tilly. Zijn hoogtepunt v
meter hoog blok marmei
op de splijtkant heeft
blyft
maakt
indruk.
Talrijke op dit gebied bekende
specialisten hebben hun medewer
king toegezegd.
Het eerste nummer bevat bijdra
gen van mr. drs. J. J. Beyerman,
oud-archivaris van Dordrecht (Het
„Smeekschrift der Edelen van 1566».
mr. A. van Schilfgaarde, oud Rijks
archivaris in Gelderland Maria
Clara von Delwig. de laatste bewoon
ster van de Doornenburgdr A,
1 a OI van Hulzen, leraar geschiedenis
'Onderdrukking en verzet in de Ne-
echter i derlanden, 400 jaar geleden», dr. J.
3t> meter Schouten, directeur stedelijke musea
ran Chan- Gouda <Het stedelijk pijpen en aar-
mt een 3 dewerkmuseum „De Moriaan" te
dat Adam Goude, Jan Duevetter van het Open-
nhem Historie
ird met j luchtmuseum
ANDERS BONDEMAN.
poto LD/J. v. Duijn, Katwijk a. Zee)
geometrische figuren. Men kan zeg- van mode en klederdracht», André
gen dat hij zijn ciseleurs-opleiding Lehr, docent Beiaardschool Amers-
is trouw gebleven. Ook al zyn de foort (Detonerende klanken uit de
sculpturen niet in marmer overge-j 18de eeuwse beiaardgieterijdr. A.
brachte etsen dan zijn zij toch wel t W. E. Dek leraar geschiedenis (Ge
uit dezelfde opvatting voortgesproten nealogische tabellen bij de geschie-
Adam houdt van het ruwe materiaal, j denis der Nederlanden» en G. D. van
I Eerst geeft hij het een vorm, die het j der Heide, beheerder Scholkans-Mu-
J zo min mogelyk in zyn omtrekken seum (Het huishouden in het ver-
aantast. Daarna versiert hy het met leden».
details, die een sierlijk en bewogen Dit eerste nummer belooft alle
1 spel schijnen om de stugheid, de goeds voor de toekomst.
