olen verbeelden Jozefs
leven als werkelijkheid
Spoleto wat zuiniger,
maar zeer verrassend
JU1ERSV
VEROVEREND GESTYLEERDE MORALITEIT
Theatergebeurtenis
van de eerste rang
Meinsma waarschuwt
weer tegen sigaret
SUCCES GROTER DAN OOIT:
Hoog niveau van
al het gebodene
flSDAG 12 JULI 1
(Van onze kunstredactie)
het rijke Poolse toneelleven heeft ons land mee mogen
•even in het Holland Festival. Het nog jonge Poolse Laborato-
lini Theater, zowel als het twee eeuwen oude Poolse Nationaal
leater hebben voorstellingen op het repertoire, d!ie buiten de
|st voldoende kwaliteiten bezitten om te boeien. Het is een
Jatergebeurtenis van hoog niveau. Te weinig Rotterdammers
■ramen gisteren bedremmeld naar hun schouwburg. Ze merkten
I dat zij de taalbarrière over het hoofd konden zien.
Het complexe geheel heeft Dejmek
Spanning W moeiiykheden gesteld,
maar hij heeft die glansrijk over-
eur Kazlmierz Dejmek be-
de moraliteit „Het leven van
van de grondlegger van de
literatuur, Mikolaj Rey (1505-
t»t een derde van de oor-
jke lengte, waarbij hij voor-
lichtvoetige gedeelten in de
i koos. Toch mag men niet zeg-
at het een parodie geworden is
i elementen daarvan sterk aan-
f. Beter is het te spreken van
tweede werkelijkheid, die een ze-
spanning tot het normale"
llsme oplevert, precies zoals bij-
fijeeld de schilderijen van Hen-
I Chabot dat doen. Ook deze
■der werkte met een deformatie
[figuren evenals de regisseur in
(consequente stylering. Zijn mid-
jeuwse mensjes werden niet lou-
icaricaturen, maar maakten even-
r een zekere tragiek in hun han-
ng zichtbaar.
fëjmek ontkwam zo opvallend aan
[tegenwoordige populaire en vaak
wel wat te gemakkelijke procédé
j het louter parodistische spelen
klassieken.
pekend gegeven
et bijbelse verhaal is bekend. Jo-
)rdt door zijn afgunstige broe
ds slaaf naar Egypte verkocht,
raakt hij in een moeilijke si-
tie door de strikken, die de vrouw
zijn heer Potifar hem legt. Jozef
san de gevangenis te ontkomen
zijn gaven als droomduider. Dat
ehaft hem zelfs de positie van
rkoning en in die hoedanigheid
[hij zijn broers geducht de les
ty baseerde zich voor dit gege-
i op de „Historia sacra Joseph"
de Amsterdammer Cornelis Cro-
die zich net als zijn Poolse na-
vrijmoedig uitweidingen ver-
Oofde. Vier bedrijven en twee
len zijn er nu voor het
I Nationaal Theater van over
tn.
eerste deel vertelt van de
v die Jozef in een put neer-
i, dan volgt een kluchtspel van
iplieden, dat nauwelijks in het
Ie kader te vatten valt en daarna
Jmen de aankomst in Egypte.
groteske poging tot verleiding
cef door Potifars vrouw krijgt
me behandeling, de uitvoe-
f terechtstelling van de bakker
n zijpad van Rey, de ontmoeting
de broers is echter weer bondi-
lengevat.
.laleiöo$'£Q9P
Dans Theater
naar Spoleto
en li een der hoofdschotels van het
gedeelte van het negende
Itlval der twee werelden", dat in
gjjeto wordt gehouden, is gister-
■■kg per Alitalia-toestel het Ne-
^7*nds Dans Theater van Schip-
naar Rome vertrokken.
JA to dit Festival zal naast het Ne-
EV l&ndse1 slechts één ander ballet
jrdtP^ap optreden, nl. het door de
(1.j|i|ianen omstreden Nationaal Bal-
10Êe,yan Sierra Leoni, waarvan de
$®re danseressen niet zoals zij
_3&d zijn met ontbloot bovenli-
voor het voetlicht mogen ver-
Htoen. De autoriteiten van Spole-
ent^11 als conditie gesteld, dat
•en bustehouder moeten omdoen,
voorwaarde, die uiteraard ook
het Nederlands Dans Theater
doch die niet nadrukkelijk
fclegd behoefde te worden
reis wordt meegemaakt door
Stoten, de vaste dirigent van
Danstheater, die in Spoleto het
""ïse orkest Teatro Verdi uit
zal leiden,
het programma staan acht bal-
speciaal voor dit uit 24 dan-
«n danseressen bestaande gezel-
ontworpen door de beide artis-
lelders Hans van Manen en
iün Harkarvy, en door nog en-
andere choreografen.
4 Nederlands Dans Theater
r-v vyf dagen telkens 's avonds
|H|dens het tweede gedeelte. De
"«programma's worden uitge-
door de Russische pianist Svia-
Richter en het Russische Boro-
kwartet.
xpositie bij Heuff
■1*r° kunstzaal Heuff. Hoflaan 7,
*ssenaar, wordt zaterdagmiddag
■•om vier uur een expositie ge-
van schilderijen van Tllly Ter-
ta ®n van beeldhouwwerken van
Rijvers.
wonnen door een juiste dosering van
zijn car IcaturiseringDe overga-n-
gen verliepen overal vlekkeloos en
werden met rijke fantasie uitgevoerd.
Een grote bezetting zorgde voor een
voorstelling, die men vandaag ln
Amsterdam en morgen in Den Haag
niet ongezien mag laten voorbijgaan:
middeleeuwse zondagsohoolplaatjes,
maar leuker, met juist het moderne
vernisje, dat „Het leven van Jozel'
voor de toeschouwer van vandaag
als nieuw doet fonkelen.
Sprookjesach I ig
Wojriech Siemion speelde Jo»ef
niet als een eenzijdige figuur: wat
tragisch zachtaardig, maar ook wel
als een buigzame zoet broodjesbak
ker, die de reactie van zjjn broers
enigszins begrijpelijk maakt. Het was
niet de enige goede spelprestatie.
Maar namen noemen heeft weinig
zin.
Wel moet het sprookjesachtige ge
timmerte ln twee verdiepingen van
donker hout, dat hier en daar met
goud was aangestreken, vermeld
worden als ©en décor dat tegemoet
kwam aan de vindingrijke spellei-
dlng, die bovendien werkte met een
in prachtige costuums gestoken koor,
dat samen met een orkestje een
weelde aan oud Poolse liederen deed
horen en daarboven galante slingers
trok rond trok rond het bijbelse ge-
trok rond het bijbelse gebeuren.
Twijfel aan
Raphael
Een kunstkenner van het Vati-
caan heeft verklaard te betwijfelen
of een schilderij dat een Noorse toe
rist 70 Jaar geleden ln Rome heeft
gekocht en waarvan wy gisteren
melding maakten wel een echte
Raphael is.
De deskundige is dr. Deoclecio Re-
dig de Campos, inspecteur van het
j Vaticaan voor middeleeuwse en mo-
I derne kunst. Hij heeft verklaard dat
het Vaticaan nooit officieel menin-
gen geeft over kunstbezit van parti-
j culieren. Als particulier wilde hij
echter wel zeggen dat zijn opinie
negatief ls.
1 De Nederlandse kunstkenner Jac.
I A. Bulters heeft twee dagen geleden
j in Noorwegen verklaard dat hy van
mening is dat het betreffende werkje
wel van Raphael is. Het is een klein
schildery op koper van de Heilige
Hieronymus biddend in een grot. De
Noorse schilder Alf Lundeby heeft
het in 1898 gekocht op de vodden
markt in Rome.
Scène uit ,Jdet leven van Jo-1 Midden: Wojriech Siemion als
seph". Rechts: Barbara Rach- Joseph. Links: Kazimierz Opa-
walska als Rachel, de moeder. linski als Jakob, de vader.
In Nederland zijn in totaal 3709
mannen en 273 vrouwen aan long
kanker overleden, aldus de doods-
oorzakenstatistiek van het CJELS. in
Den Haag. Dr. L. Meinsma, leider
van de actie niet-roken, zegt in een
communiqué verontrust te zyn over
deze voortschrijdende sterfte aan
longkanker. Hij vestigt opnieuw de
aandacht op de belangrijkste oor
zaak daarvan, namelijk de sigaret.
Hoewel berichten van het econo
mische instituut voor het midden- en
kleinbedrijf er op wijzen, dat de hoe
veelheid omzetten van sigaretten in
de eerste vijf maanden van 1966 la
ger waren dan in de overeenkomsti
ge periode van 1965 zal het volgens
dj\ Meinsma toch noodzakelijk zjjn
dat nog veel minder gerookt zal wor
den. Longkanker komt nog betrekke
lijk we!inig voor bij vrouwen in ons
land en dit hangt, aldus dr. Meinsma.
zeer vermoedelijk samen met het feit.
dat de Nederlandse vrouwen veel la
ter met roken zijn begonnen dan de
i mannen. In dit verband zijn volgens
j hem de Engelse berichten, waaruit
I blijkt dat de longkankersterfte al-
daar by vrouwen toeneemt, een te
ken aan de wand. „Nu uit een recent
I onderzoek gebleken is dat de lucht-
j verontreiniging en ook het beroep
geen verklaring bieden voor de toe-
j nemende longkankersterfte in Rot-
terdam bij mannen en dus ook el
ders in het land, zullen vele rokers
zich moeten bezinnen op hun eigen
rookgewoonte. Uit de C.B.S.-gegevens
biykt voorts, dat byna 48 procent van
de aan longkanker overleden mannen
nog niet 65 jaar ls geworden", aldus
dr. Meinsma.
(Van onze Romeinse correspondent)
Het zou wat veel gevraagd zijn van een kunstenaar als Gian-
carlo Menotti, ook nog te verlangen dat hij begrip heeft voor
zoiets zakelijks als cijfers. De stevige schuldenlast die het „Festi
val der twee werelden" in Spoleto zich in de loop van 8 jaar op
de hals heeft gehaald, wordt via een heel prettige regeling afge
lost. maar Menotti heeft daar niets van begrepen, heeft gemeend
dat hij de komende jaren een miljoenenschuld zou moeten aflossen
en heeft daarom het negende Festival „een beetje goedkoper"
willen maken. En misschien wel daardoor is het succes groter
dan ooit!
nowsky spreekt vanzelf. Dat de zan
gers hun tekst zingen (het is byna
een zeggen alsof zy zich ln die on-
wozeniyke wereld op hun tenen voor
zichtig voortbewegen, ontdaan van
alle aardse gebondenheid, eveneens.
Politieke daad,
geen
antisemitisme
De Westberiynse politie gelooft dat
't in brand steken van de deur en de
trap van een kantoor van de Joodse
gemeente op zaterdag meer een poli
tiek dan een antisemitisch karak
ter had. Het incident was vermoe-
deiyk de reactie van een rechtse
groep op de recente Israëlische ver
klaring ten gunste van erkenning
van de Oder-Neisse grens tussen Po
len en Duitsland.
Na het incident belde een onbe
kende een persagentschap op en zei,
dat er een „demonstratie" had plaats
gevonden die ..niet tegen de Joden
gericht was". De onbekende zei alleen
dat hy lid was van een „Oostduit-
se verzetsgroep". Volgens de politie
houdt het in brand steken van de
deur en de trap van het Joodse ge
bouw verband met zes andere ge
vallen van brandstichting in West-
Beriyn in de afgelopen maanden.
Het betrof deuren van huizen die
bewoond werden door professoren,
schrijvers of journalisten, die erken
ning van de Oder-Neissegrens bepleit
hadden.
Nachtelijk
protest tegen
c.a.o.-
streekvervoer
De algemene Nederlandse vereni
ging voor werknemers in het perso
nenvervoer (A.N.V.W.P.) houdt op 26
juli. 's nachts, een protest vergadering
in Utrecht. De A.N.V.W.P.. een cate
gorale vakvereniging, is bijzonder on
tevreden over de c.a.o. 1966 voor de
buschauffeurs van streekvervoeron-
dernemingen, die onlangs door het
College van Rijksbemiddelaars werd
goedgekeurd. De vakvereniging stelt,
dat met deze ca.o. de loonachter
stand beslist niet wordt ingehaald,
maar dat die achterstand juist gro
ter wordt. Gisteravond, tydens een
vergadering in Bemmel, verklaarde
de landelijke voorzitter, de heer A.
W. A. Gordijn, uit Den Haag, dat
men al het mogelijke heeft gedaan
om door middel van overleg tot enig
resultaat te komen. Dat heeft niet
mogen baten en daarom zullen de
leden in Utrecht uitmaken, wat er
moet gebeuren. Het is mogelyk, dat
het. tot een staking van de by de
A.N.V.WP. aangesloten buschauf
feurs zal komen. „Wij als vereniging
zullen echter geen staking uitroepen",
aldus de heer Gordijn.
Vier keer per
dag uit
De bezuinigingen komen hierop
neer dat men niet vyf, doch slechts
vier keer per dag naar schouwburg
o concert kan gaan. Voor Spoleto met
zijn 25.000 inwoners is dat nog aardig
wat. Maar op zaterdag en zondag,
wanneer enkele tienduizenden Ro-
meinnen naar de Festivalstad by uit
nemendheid trekken, moeten de
meesten zich wel tevreden stellen
met de (het zyn er byna 100) ten
toonstellingen, de romantische mid
deleeuwse stad zelf en de zonderlinge
fauna van dansers, acteurs, kunste
naars en vrienden, die haar geduren
de deze maand bevolken. Gedurende
de weekeinden hoort men er weer
Italiaans praten.
Op andere dagen waant men i
zich in Texas en in „The Village", de
kunstenaarswyk van New York.
Alles beschrijven ls onmogelijk.
Wat van belang li voor zulk een
kunstfeatyn. Is de uiterst hoge stan- j
daard van vrijwel al het gebodene.
We geven een voorbeeld. De „Mag-
rIo Florentino". sedert dertig jaar
één der meest vermaarde muziekfees
ten van Europa, eindigde met een
opvoering van „Pelleaa et Mélisande" j
de opera van Debussy op tekst van
Maurice Maeterlinck. Orkest en zan-
gera, die laatsten van de opera te
Parijs: uitstekend, imposant waren
bovendien de voor deze opera gebrul-
kelijke pseudo-mlddeleeuwse decors
en kostuums en een regie, die het ge- j
heel nog statischer maakte dan het
al is. Twee dagen na de voorstelling
in Florence zagen we de „première"
van diezelfde opera in Spoleto, met
een ander orkest en Amerikaanse
zangers.
De .JPelleas" van Spoleto is geheel
iets anders dan die van Florence.
Menotti zelf heeft de regie verzorgd
en Menotti is een te laat geboren
vertegenwoordiger van „la beile épo
que". De droomwereld var* Debussy
is nooit tevoren zo tenvolle verwe-
zeniykt. Elk der 15 taferelen wordt
door het publiek met stygende be
wondering ontvangen. Dat de muziek
volmaakt wordt uitgevoerd onder lei
ding van de jonge Werner Torka-
Miljardairs in
groot toilet...
Voor Spoleto maakt ieder groot
toilet. De Romeinse prinsessen, de
hoge Napolitaanse adel, de miljar
dairs uit Amerika (om met Menotti
te praten„een groep vrienden") vul
len eerst de straten van het middel
eeuwse stadje en daarna de mooie,
vrij grote schouwburg. Pryzen wor
den uitgeloofd door de modebladen
van Italië en Amerika voor de meest
elegante dame. De erepalm gaat naar
Prinses de Curtis, waarschijnlijk om
dat zij eruit ziet als 'n figuur uit de
onwezenlijke wereld van Maeterlinck.
Maar lang heeft men geweifeld of
niet Nonie Phlpps, de beeldschone
vrouw van Thomas Schippers, eerste
dirigent van New Yorks ..Metropoli
tan Theatre" en met. Menotti oprich
ter van het Festival, de schoonste
was onder de schonen
Opmerkelijke
vondsten
Maar de grote vondst van Menotti
door en door een „man van het
theater" Is, dat hy heeft afgere
kend met die vage middeleeuwen,
waarin men het stuk gewooniyk
plaatst en heeft teruggegrepen naar
de tijd zelf van Maeterlinck, van De
bussy. Deze muziek, opgebouwd uit
licht, zon, nevelen en van bloemen
geur vervulde zomerlucht, smeekt
om een aankleding in de „Liberty-
styi", en wat zou ooit meer „Liberty"
kunnen zyn dan het dromerig sym
bolisme van Maeterlinck?
En Menotti's tweede gelukkige be
sluit was zich voor décors en kos
tuums te richten tot de in Amerika
gevestigde Armeense scenograaf Ru
ben Ter-Arutunian. groot onder de
groten. In zekere zin was Ter-Aru
tunian de ware held van de avond,
de held ook van deze opera, diie van
helden zo totaal is gespeend. Deee
als riet neerbuigende toneelrequisie-
ten, de vensters en paleismuren ge
bouwd uit licht en kleuren, zy zyn
de verzichtbaring en nauwelijks nog
de verstoffehjking van Debussy's yie
muziek.
Geen
schoonheidsvlek
Tydens de neigen „Interludi", die
de taferelen verbinden, daalt, een
volkomen onwezenlijk doek neer, ein
digend in meiSersiarue franjes en
besproeid met zachte pasteltinten.
Door middel van projecties waren
andere kleuren over dat doek rond
en schynt zich langzaam een hek- 1
werk (symbool der onbegrepen we
reld, waarin Pellés en Mélisande zich
als in een gevangenis zonder muren
voortbewegen) op te bouwen. Als
ooit ergens een opera is opgevoerd
op volmaakte wyze. dan is het dit
maal in Spoleto gebeurd. Niet één
criticus en over Spoleto schrijft
men in ,4e twee werelden" heeft
ook maar één schoonheidsvlekje be
speurd. Geen wonder dat alle zes
voorstellingen, die op de première
volgden, onmiddeliyk tot de laatste
plaats waren uitverkocht.
Lorenzo Motti
een wonderkind
Nog één bijzonderheid. Waai' ter
wereld vindt men een kind, een Jon
gen die in staat is te zingen en te
acteren in een wereld, waarin een
komende tragedie moet worden uit
gedrukt? „Waar gaan zij heen, o her
der, waarheen gaan zij? Waar zal
zij slapen de kudde, deze nacht?"
Het is een uiterst moeilijke rol en
men pleegt er steeds een wat klein
uitgevallen sopraanzangeres voor te
nemen als jongen uitgedost. In Spo
leto heeft Menotti twee jaar geleden
een wonderkind ontdekt, Lorenzo
Muti, die op zijn kosten tot zanger
wordt opgeleid. Dertien Jaar oud.
slank en tenger, geniaal begaafd als
acteur en gezegend met de meest
zilverzuivere ..voce bianca" Is Loren
zo een Yniold. zoals nog nooit, waar
ook ter wereld, werd gezien of ge
hoord. Alleen Spoleto. waar men met
I grote liefde de kunst en niets dan
de kunst dient, biedt zulke wonde-
Het in de gehele wereld be
roemde bouwwerk, de „Are de
Triomphe" aan de Champs-Ely-
sées in Parijs, is grondig geres
taureerd. Het stamt uit Napo
leons tijd en is een der historische
plaatsen in Parijs. Alle histori
sche monumenten en gebouwen
in Parijs worden thans schoon
gemaakt en herzien. Hierbij een
detail van de Are de Triomphe,
na de reiniging.
Beatrice Jonk
exposeert in
„Mansarde"
Tot eind Juli ls het werk van de
22-jarige schilderes, Beatrix Jonk
die een tweejarige academische op
leiding volgde, te bezichtigen ln de
wynzolder .Mansarde' De Kempenaer
straat Oegstgeest-
Dr. Toeroek van
blaam gezuiverd
Dr. Alexander Toeroek. ambassa
deraad by de Westduitse ambassade
in Tel Aviv, is gezuiverd van beschul
digingen inzake nazi-activiteit gedu
rende de tweede wereldoorlog. Dit ie
van de zijde van het Westduitse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken ver
nomen. Uit documenten en getuigen
verklaringen is gebleken, dat dr. Toe
roek geen lid is geweest van een
Hongaarse fascistische organisatie,
zoals Hongaarse kranten hadden be
weerd.
Eerder had de regering ln Bonn
verklaard over bewijzen te beschik
ken dat dr. Toeroek gedurende ds
korte periodes dat hy op de Hongaar
se ambassade in Berlijn werkzaam
was veel joden van de dood heeft ge
red en dat hy zich distancieerde van
de nazi-politiek.
Over twee jaar
Franse H-bom
Naar verwachting zal Frankrijk ln
1968 zyn eerste waterstofbom tot ont
ploffing kunnen brengen «n het
hoopt in 1970 over een onderzeeboot
met waterstofbomraketten te kunnen
beschikken. Dit heeft de Franse mi
nister van Defensie. Messmer, ver
klaard ln een vraaggesprek met heb
blad „Paris-Match". Volgen» de mi
nister zullen de Franse grondstrijd
krachten in 1971 een met tactische
kernwapens toegeruste gevechtseen
heid hebben.
over 'n béste geiser gesproken...I
Verréssende mogelijkheden met t
Junkers badgeisers. En:
verrassend vééll Betrouwbaar,
regelbaar, vlug, véél warm water.
En wat een néóm: Junkers I
(met 86 jaar ervaring in keuken-1
geisers, badgeisers, cv-geisers,
geisers, geisers, geisers...)
