>0
Rustige avond in Amsterdam
Opzienbarend voorstel
van Barzel aan Moskou
VOOR VADER
politie en marechaussee krijgen bij
jenkele relletjes steun van burgers
Penose
helpt ook
handje
Uw folobedrijf de Graaff
Wie zal de schade
moeten betalen?
Vaderdag!
Veiligheidsgarantie aan
buurlanden na hereniging
Buren vangen moeder
en kind in kokosmat
DONDERDAG 16 JUNI I960
LEIDSCH DAGBLAD
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Op het ogenblik, dat de Amsterdamse V.V.V.-directeur J. Strij
kers in de televisierubriek Achter het nieuws" zei te betreuren, dat
de onlusten in de hoofdstad de aandacht van het buitenland heb
ben gekregen, waardoor het toeristenverkeer kan worden ge
schaad, vloog een grote steen door de ruit van zijn hoofdkantoor
aan het Rokin.
Taktiek
Het was twintig minuten <>ver acht.
een rustige zomerdag, die geen
jele herinnering had aan de „veer.
m juni-oproer", was dit het begin
i nieuwe onregelmatigheden, die
iter snel en afdoende in de kiem
..den worden gesmoord. Alles bij
:aar is het in Amsterdam gisteren
Igen rustige avond geworden,
j, De plaats van eventueel weggeble
ven toeristen is voorlopig ingenomen
ior circa 1150 man Rijkspolitie en
jen van de Koninklijke Matrechaus.
e, die in hotels en in kazernes zijn
jdergebracht. De toezegging, dat
it reeds daags tevoren versterkte
ïterdamse politiekorps opnieuw
Eu worden versterkt met 260 man
in de marechaussee werd in de loop
,n gistermiddag gewijzigd in het
an 200 leden van de Rijks-
litie. In de loop van vandaag zullen
nog 340 man aan worden toege-
;d. Burgemeester van Hall zei gis-
,vond voor de t.v., dat hij dacht,
dit voldoende was om alle onre-
latigheden het hoofd te kunnen
an.
Amsterdam, dat tijdens de om-egel-
itigheden van dinsdag volgens plan
feestelij ke grachten verlichting
itstak, was gisteravond met uitzon-
•ing var. Damrak, Dam, Rokin en
ingeving vroeg in de avond het de-
een vredig sprookje. In de
•kenhuizen werden twee nieuwe ge
naden binegebracht. De heer F.
laper, die daags tevoren door een
likschot ernstig was gewond en 24
lang in levensgevaar verkeerde,
,akte het volgens zijn artsen „re-
ilijk goed".
Op de terrasjes genoot men van
icoel bier en op het dak van
It hoofdbureau van politie zaten
politiemannen televisie te kijken
een kaartje te leggen in de blad-
ille avond.
Straatjeugd
Het waren geen bouwvakkers, maar
uitsluitend nozems en andere
raatjeugd, die zich omstreeks acht
ir op de Dam verzamelden om weer
trachten de boel op stelten te zet
ten. Politie en marechaussee namen
";n afwachtende houding aan.
Op het Spui trokken opgeschoten
(jongelui joelend een aantal parkeer -
meters uit de grond, in de Sint-Jans-
itraat naast hotel Krosnapolsky pro
beerden anderen bij een in restaura
tie zijnd huis balken en andere stuk
ken hout te verzamelen als wapens
tegen de politie.
Later concentreerden de i-elletjes
zich op het Beursplein, waar naar
schatting 2000 jongelui met stenen
ieen Volkswagenbusje van de Konink-
ike Marechaussee belegerden. Hier
een charge nodig om de inzit-
inden van het busje te ontzetten,
ook elders enkele snelle charges
jwerden uitgevoerd.
Op deze zwoele en drukkende zo
meravond was het reeds bij de eerste
oharges van de politie duidelijk, dat
de felle verbetenheid waarmee de
pairtijen elkaar de vorige dag be-
kampten was geslonken. Op het
hoofdbureau waar men rond half tien
een globaal overzicht van de situa
tie had, heei-ste toen de opvatting dat
men de hier en daar opflakkerende
ongeregeldheden „aardig in de hand"
kon houden. Op het strijdtoneel rond
de Dam, Damrak en Beursplein paste
de politie duidelijk een betere tactiek
toe. Men beheerste de centrale pun
ten en de evenwijdig met het Dam
rak lopende straten, zodat de opge
schoten jeugd gedwongen werd zich
tot de drukke verkeerswegen te be
palen, De trams vervolgden normaa1
hun weg, zodat het voor de losse
benden moeilijk was hun „werkter
rein" snel te veaieggen. De onlusten
beperkten zich tot het bekogelen van
politieauto's en het met stenen ver
nielen van een aantal ruiten.
Onder het opnieuw in groten getale
naar de binnenstad gekomen publiek
bevonden zich opmerkelijk veel in
burger geklede rechercheurs, die in
hun luchtige zomerjasjes nauwelijks
opvielen, maar voortdurend de relle
tjes van nabij volgden. Telkens op
nieuw achtervolgden ze onopvallend
de grootste herrieschoppers om ze
in de nabijheid van een overvalwagen
onverhoeds op de rug te springen
en hen haastig af te voeren. Op deze
wijze verrichtte de recherche in het
begin van de avond reeds 7 arresta-
(idTtrtentlc)
Weg met de „witte muur"!
Nu een echt GLASPARELSCHERM 130x 130.
zwart kader, op statief, le klas Amerik. fabri
kaat,, voor de zeer speciale prijs van f 58,
of een FOTO/FILMZON, geheel compleet voor
f 69,—. Een goede PROJECTIETAFEL is ook niet
te versmaden, wij hebben heel mooie, al voor de
ongelofelijk lage prijs van f 22,50.
Leuke gevertjes voor de KLEINTJES:
een SUPER-8 AGFACOLORFILM met een gratis
mini-mensje, een kleurenfilm voor prachtige
foto's (3.955.25)
BREESTRAAT 29
naast Trianon
Burgers
(Advertentie)
Nog maar 3 dagen,
dan is het al
fH
"seven"
11.50
Het nieuwste model
met zichtbare gasstand.
Andere modellen Poppell
aanstekers v.a. 5.95-12.50
VOOR DE HANDEL: 0. O. LEEFSMA NV,
IKERKSTR. 28. AMSTERDAM. TEL. 2327271
De politie werd daarbij geholpen
door burgers die in sterkere mate dan
voorheen het optreden van de jonge
vandalen afkeurden en zich aan de
zijde van de politie schaarden. Wij
zagen dat twee potige arbeidei-s ge
wapend met stukken hout de onrust-
zoekers aanvielen en hoogst persoon
lijk bij de overvalwagens afleverden.
Tegen middernacht had ook de pe
nose, zoals de onderwereld in Am
sterdam wordt genoemd, zich beter
georganiseerd door in enkele portie
ken in hun donkere buurt „bewa-
kkigsoommando's" te posteren, die
gewapend waren met stokken en
stoelpoten. Ze deelden rake klappen
uit als de jeugd zich al te dicht in
hun buurt waagden.
Op de Walletjes maakten de „be
schermers" van de aldaar hun beroep
uitoefenende dames zich ongerust
over de ordeverstoring, die de omzet
nadelig dreigde te beïnvloeden. Hiel
en daar had een kort treffen plaats
tussen bewoners van dit stadsdeel en
straatjeugd.
Voor het eerst waren enkele Mare
chaussee -patrouilles ook uitgerust
met rotan-wapenschilden om zich te
gen* de rondvliegende stenen te be-
schennen.
ders in de stad vrceg om één uur via j ken, die tezamen met de traangas- i Ma de herrieschoppers en
de mobilofoon: „Wie heeft onsncrdig? j granaten met kisten vol in de over-destructieve nozems. nu de
Amsterdam
Er was gelukkig' voor
meeste politiemannen weinig andt
te doen dan te genieten van f
heerlijke weer en de flesjes frisdra
valwagens werden meegevoerd.
De operationeel commandant van
vannacht, commissaris B. J. Groene-
velt, die wij vannacht puffend van de beurd. heeft echt niets om het lijf
warmte o*> de Dam aantroffen meld- we hebben de zaak volledig in
de ons: „Het gaat fijn. Wat er is ge-
straatmakers
actie.
Advertentie
I kv/®l kwaüteiïstandpasfa
P 1» «Bkm Ji I Het behoud van Uw tanden
(Van onze A'damse correspondent)
„Amsterdam, die grote stad is ge
bouwd op palen. Als-tie nou eens
ommeviel, wie zou dat dan betalen?",
aldus een oude zegswijze. Amster
dam is wel niet, zoals de re
gels van het versje suggereren, om
gevallen, maar de stad trilde toch
op haar grondvesten en de schade
is dienovereenkomstig.
Tegenwoordig kan men tegen al het
mogelijke en ook tegen het bijna
onmogelijke verzekeren. De gedu
peerden in Amsterdam zullen dan
ook voor een groot deel door de ver
zekeringsmaatschappijen uit de
brand worden geholpen. Inderdaad
uit de brand, want schade, toe
gebracht aan onroerend goed en in
boedels, vallen in dit verband onder
de brandverzekering.
De mate, waarin de verzekerings-
maatschappijen voor de schade zul-
j len opdraaien hangt in hoge mate af
I van de voorwaarden van de polis.
I De meeste uitgebreide brandver-
zekering bevat een clausule, waarin
I gesproken wordt van schade tenge
volge van „oproer, stakingen en bur-
I gerlijke onlusten".
I De eigenaars van de langs de stra
ten geparkeerde auto's verkeren in
een andere situatie. Of de schade,
I die hun wagens tijdens de verwik
kelingen hebben opgelopen wordt
vergoed, hangt in de eerste plaats af
van de omstandigheden of men zich
„w.a." dan wel „all risk" verzekerd
heeft. Ook in de verschillende polis
sen van de onderscheiden maat
schappijen komen zodanige verschil
len voor dat hierover moeilijk een al
gemene uitspraak valt te doen.
Voor het persoonlijk letsel, dat ook
de nieuwsgierigen hebben opgelopen,
kan over het algemeen geen beroep
op de verzekeringmaatschappijen
worden gedaan. Meestal zal worden
verwezen naar de Sociale Verzeke
ringsbank.
Beperkt
Tegen middernacht bleek de mate
riële schade zeer beperkt. Sleohts en
kele parkeei-meters hadden het moe
ten ontgelden, terwijl incidenteel rui
ten sneuvelden en auto's deuken op
liepen. Hoewel de Amsterdamse ge
wapende macht volledig paraait was,
beperkte de politie elk provocerend
machtsvertoon. Sleohts zeer zelden
werd gisteravond gebruik gemaakt
van sirenes, die bij vorige onlusten
tot de onheilspellende sfeer hadden
bijgedragen. De in het gewoel vrij
kwetsbaar gebleken motorrijders wer
den niet ingezet.
De erkende provoleiders, die zich
reeds van de onlusten hebben gedis
tantieerd, zijn van plan elke actie
voor dit weekeinde af te gelasten. De
voorgenomen demonstratie bij het
huis van bewaring aan de Amstel-
veenseweg, waar provoleider Hans
Tuynman zijn gevangenisstraf uitzit,
zal voor zover dat in het vermogen
ligt van de pi-ovoleiders worden
tegengegaan. „Wij willen elke bron
van onlust op dit moment vermij
den", aldus een van de voormannen.
In weer andere provokringen koestert
met het plan om zaterdag een zoge
naamde „stille bijeenkomst" te hou
den, die inhoudt, dat alle activiteiten
zich binnenshuis zouden moeten af
spelen.
Geen aeties
Ook de bouwvakkers in Amsterdam
zullen de komende dagen geen ver
dere acties voeren. Na een langdurige
vergadering van het bouwvak-actie
comité met ongeveer 150 vertegen
woordigers van de verschillende
bouwwerken in Amsterdam, deelde de
secretaris van dit comité mee, dat bij
de begrafenis van Jan Weggelaar (op
wie weer sectie zal worden verricht)
alles in het werk gesteld zal worden
om nieuwe incidenten te voorkomen.
De bouwvakkers willen door een
eigen ordedienst iedere pogimg tot
ordeverstoring in de kiem smoren.
„Wij staan hier met 120 man, heb
ben jullie nou helemaal niks voor ons
te doen?", klonk het vannacht ietwat
wanhopig via de poütieradao van
enige mobiele eenheden, die zich ken.
nelijk ergens in Amsterdam stonden
te vervelen. Een andere eenheid el-
Nog meer doden
bij hitte in India
In de afgelopen 24 uur zijn er op- j
nieuw 63 personen omgekomen als j
gevolg van de hittegolf, die de staten
West-Bengalen en Bihar in het oos
ten
i India teistert.
Het totaal aantal slachtoffers is
daarmee op 416 gekomen. Het ergst
getroffen is de staat Bihar, waar tot
nu toe 324 personen zijn omgekomen.
De hittegolf, de ergste sinds 50 jaar,
belemmert het
fabrieken.
mijnen
De Nederlandse stayer Jaap Oud-
kerk is woeaasdag in Berlijn derde
geworden. De wedstrijd over een uur
werd gewonnen door de Belg Proost,
die 70 km aflegde. Tweede werd de
Duitser Rudolph op 10 meter en der
de Oudkerk op 50 meter.
(Van onze correspondent in Bonn)
,,In een herenigd Duitsland
kan, in het raam van een Euro
pees veiligheidssysteem, ook
voor Sowjetrussische troepen,
plaats blijven". Dit zei de frac
tievoorzitter van de CDU/CSU
in de Westduitse Bohdsdag,
Dramatische redding bij brand
Paniek heerste de afgelopen nacht in de Frederikstraat in Rot
terdam, waar bij een brand drie mensen van een hoogte van 15 a
17 meter moesten worden opgevangen op een deken en een kokos
mat. Vele andere inwoners moesten, soms met geweld, uit hun huis
worden verdreven. De eerste die van vier hoog naar beneden
kwam, was de ongeveer 35-jarige havenarbeider Jan van Aken.
Buurtgenoten vingen hem op in een deken, De man viel van de
deken op de straat, omdat men de deken niet goed meer kon vast
houden. De man is met ernstige inwendige kneuzingen en brand
wonden naar het ziekenhuis Bergweg overgebracht, waar hij
overleed.
MAN OVERLEED
Dramatisch was de redding van
de 21-jarige mevrouw Henny Wete
ring die met haar eenjarig zoontje
Max geisoleerd door het vuur voor
het openr aam op de derde etage
van het naastliggende huis stond.
„Niet springen", schreeuwde men
naar boven. Kort daarop kwamen
buren met een kokosmast, die door
tien, twaalf mensen werd vastgehou
den. „Springen", luidde het toen.
Eerst gooide de vrouw haar kind
naar beneden, waar het ongedeerd
op de kokosmat terecht kwam. Kort
daarop sprong mevrouw Wetering
zelf en ook zij kwam behouden op
de kokosmat.
Vele mensen In deze oude, dicht
bewoonde huizen zaten verbijsterd
in hun door vuur en rook bedreigde
kamers. Weer traden buurgenoten
op. Met. geweld moesten enkele man
nen ertoe gedwongen worden hun
woningen te verlaten. Kinderen en
vrouwen werden snel en behulpzaam
weggebracht.
De brand moet zijn ontstaan op de
zolderetage aan de Frederikstraat 83,
waar de ongehuwde Jan van Aken
reeds op bed lag. „Ik zie niets
meer", zo riep hij, terwijl hij uit
het raam hing. Op goed geluk liet
de man zich vallen.
De redding van mevrouw Wetering
en haar kind verliep al rustiger.
Haar overbuurman Willem Ruys
(45) sleurde zijn kokosvloerbekle
ding onder zijn meubilair weg en
snelde naar het bedreigde huis. Ve
len stonden klaar om bij deze effi
ciënt opgezette redding het kokos
kleed vast te houden.
De bovenste delen van twee huizen
zijn geheel uitgebrand. De brand
weer heeft het vuur binnen een uur
weten te bedwingen.
Rainer Barzel, in New York.
Barzels rede, welke aanvanke
lijk met veel geheimzinnigheid
was omgeven en nu, voor zij
morgen, op de ,,dag der Duitse
eenheid" in de Verenigde Staten
zal worden voorgedragen, al
openbaar werd gemaakt, bevat
enige opmerkelijke uitlatingen.
Zo "beschouwt de leidende CDU-
politicus „het militaire belang van de
Sowjet-Unie als algemeen bekend en
ergens wettig". Barzel verklaart ver
der dat Duitsland alle buurlanden na
de hereniging een duurzame veilig
heidsgarantie wil geven en hij vraagt
zich af wat voor de Sowjet-Unnie in
dit verband militair belangrijker zou
zijn: het bolwerk van de militaire
bezettingszone in Oost-Duitsland of
de aanwezigheid van het rode leger
in Duitsland. Want de Sowjet-Unie
ontvangt haar veiligheid niet door
de Sowjet-zone gaat Barzel voort
WEER ONTSLAG
IN PEKING
Wang Tia-Iioe, het voornaamste
lid van het gemeend,ecomité in Peking
van de bond van Chinese communis
tische jongeren, fs van zijn functie
ontheven. Hij was plaatsvei-vangend
secretaris van het comité. Hij is ver
vangen door Joe Tsjoeng-hao, tot
dusver secretaris van het. comité van
de bond voor de stad Tsinan, aldus
meldt „Nieuw China".
Li Li-koeng, secretaris van het co
mité van de bond voor de provincie
Sjansi, is benoemd tot eerste secreta
ris van het, gemeentecomité van Pe
king en van de bond en Wang Sjing-
han, secretaris van het comité van
de bond voor de provimsie Kiangsoe,
is benoemd tot tweede secretaris van
het gemeentecomité van Peking van
de bond.
Deze reorganisatie van het gemeen,
tecomité van Peking van de Chinese
communistische jongerenfoond is tot
stand gebracht bij besluit van het ge-
meenitecomité van Peking van de
Chinese communistische partij en
van het centrale comité van de Chi
nese communistische jongerenvereni
ging.
maar door zichzelf, namelijk door
het rode leger op Duitse bodem en
„daarover moet men praten".
In zijn rede in New York stelt
Barzel de Sowjet-Unnie nog voor
economische leveranties te doen voor
een gegarandeerde periode van 20
jaar. Hiermee zou de economische
noodzaak voor de Sowjet-Unine ver
vallen zich aan Oost-Duitsland vast
te klampen. „Het is niet juist", ver
volgt Barzel, „dat Oost-Duitsland als
leverancier onvervangbaar is. Een
herenigd Duitsland met een ondoc
trinaire economische politiek kan
meer presteren".
De fractievoorzitter van de chris
ten-democraten stelt ook nog voor
dat gemengde commissies uit beide
Duitslanden onder het dag van de
vier vroegere geallieerde bezettings
machten gaan overleggen over „prak
tische dingen in het belang van de
mensen en een vreedzame oplossing".
In Bonn verklaarde de regerings
woordvoerder Von Hase, dat Barzel
zijn gedachte als fractievoorzitter ge
geven had, en dat het geen rege
ringsverklaring betekende. Het is ook
bekend, dat Barzel de tekst van zyn
rede pas kort voor zyn vertrek naar
de Verenigde Staten aan ranselier
Erhard heeft laten lezen, zodat er
van overleg met de regering geen
sprake is geweest. Erhard is sinds het
laatste partijcongres voorzitter van
de CDU. De manier, waarop Barzel
tot vice-voorzitter gekozen is, heeft
echter enige verkoeling tussen hem
en Ei-hard ontstaan. Het is dan ook
aan te nemen dat Barzel nu op eigen
kracht zal proberen de kanselier
voorbij te streven, die hem kortgele
den de weg naar het voorzitterschap
van de ï-egeringspartij blokkeerde.
Maar Barzel probeert met zijn uit
latingen Zeker ook als CDU-man de
sociaal-democraten en de liberalen
voorbij te komen, die in hun toena
deringspolitiek ten opzichte van de
DDDR al veel verder waren, terwijl
de CDU onder de besluiteloze leiding
van Erhard een gevaarlijke achter
stand had opgelopen, o.a. in de, dis
cussies over de ontmoeting tussen
communisten en socialisten in Chem
nitz en Hannover.
De Süddeutsche Zeitung schrijft
over Barzels rede in New York:
„Geen enkele CDU-politicus heeft
ooit zulke moedige consequenties uit
een zo nuchtere balans over de Duit
se kwestie getrokken".
PSP distantieert
zich van geweld
In aansluiting op de door het par
tijbestuur van de P.S.P. op 14 juni
uitgegeven verklaring, die werd op
gesteld voordat de gebeurtenissen
van die avond aan het partijbestuur
bekend waren en ter vermijding van
ieder misverstand over het standpunt
van de P.S.P., deelt het partijbestuur
bet volgende mee:
1. De P.S.P. wenst zich met de
grootst mogelijke nadruk volledig te
distanciëren van iedere geweldple
ging en van alle uitingen van ver
nielzucht en spreekt de afschuw uit
over de excessen, die zich in dat op
zicht hebben voorgedaan.
2. De PJ3.P. wenst met evenveel na
druk een scherp onderscheid te blij
ven maken tussen het correct ge
bruik van het recht van demonstra
tie enerzijds en het plegen van ver
nielingen en gewelddaden anderzijds.
3. Ten opzichte van deze laatste
soort gebeurtenissen erkent het par
tijbestuur, dat het gebruik van be
paalde vormen van geweld door de
politie onvermijdelijk kan zijn.
4. Indien dit gebruik van geweld
onvermijdelijk is, dan acht het par
tijbestuur het noodzakelijk bij de
keuze van de te gebruiken middelen
de grootst mogelijke zorgvuldigheid
in acht te nemen.
Mr. Van Hall:
Ingrijpen bij
De Telegraaf
te gevaarlijk
Burgemeester Van Hall van Am
sterdam heeft gisteravond voor de
televisie In een interview de scherpe
kritiek op hem en de politie van de
hand gewezen. Zeker, waar het het
laat verschijnen bij „De Telegraaf"
betreft. Wanneer de op dat moment
beschikbare politiemensen waren uit
gerukt naar de ongeregeldheden dan
hadden zij zich waarschijnlijk alleen
met gebruik van vuurwapens kunnen
handhaven, aldus Amsterdams eerste
burger.
De moeilijkheden bij het Tele-
graafgebouw kwamen helemaal on
verwacht. Er waren toen in het bu
reau Singel 7 man aanwezig en in
het hoofdbureau 23 man. Slechts met
gebruik van vuurwapens hadden zij
iets kunnen doen tegen de duizend
tot vijftienhonderd mensen, die zich
toen op de N.Z. Voorburgwal had
den verzameld.
Toen men van de moeilijkheden had
vernomen heeft men zo snel mogelijk
de agenten van thuis opgeroepen,
waarna ze uiteraard nog moesten
worden bewapend en van gasmas
kers moesten worden voorzien. Het
bleek, zo zei mr. Van Haal, dat de
herrieschoppers bij „De Telegraaf"
snel waren verdwenen, toen de po
litie inderdaad met een flink aantal
mensen ter plaatse verscheen. Hij ge
looft, dat het daarom een juiste be
slissing was (de burgemeester, de
hoofdcommissaris en de procureur-
generaal waren juist in bespreking
byeen toen het alarm van „De Tele
graaf" kwam) met uitrukken te wach
ten tot er voldoende politiemensen
beschikbaar waren.
Proces tegen
bouwfonds
(Van onze A'damse correspondent)
De Amsterdamse advocaat mr. L.
Mok heeft namens een onbekende,
c ngeoiganiseerde bouwvakarbeider 'n
proces aangespannen over de inhou
ding van de 2 procent op het vakan
tiegeld van de ongeorganiseerde
bouwvakker tegen de Stichting Va
kantiefonds en Bouwnijverheid.
Mr. Mok heeft reeds voor de bouw-
staking en de onlusten in de hoofd
stad, afgelopen maandag, de stukken
ingediend bij de Amsterdamse recht
bank. Het wordt een civiel proces,
dat schriftelijk gevoerd zal worden.
Omdat deze processel veel tijd ver
gen wordt pas in het najaar een uit
spraak verwacht.
