SPI
mm
Boeiend idee, maar
onvoldoende verdiept
Matigi
*e opvoering
van Ned. Comedie
0SM
kunst
JUBILEUM-BALLET IN
300 JARIGE BAROKTUIN
kcXleiöoscoQP
0Ê
NB
Strawinskycyclus in
liet Kurliaus besloten
WESTERLING MAG
TURKIJE NIET IN
Academie '63 wijzigt
naam in Ateliers '63
Daders roofoverval
AMVJ-gebouw gepal
Onderzoek justitie
gevraagd in geschil
A'damse hoogleraren
PAGINA 4
LEIDSCH DAGBLAD
MAANDAG 16 MEIlJ
Havels Het Rondschrijven
(Van onze kunstredactie)
Nu de schrijvers van achter het ijzeren gordijn wat minder doc
trinair werken en zich zelfs verstouten tot kritiek op het commu
nistisch stelsel, al moet dat dan ook gebeuren met een symboliek,
die niets stellig laat bewijzen, kan het Westen daarvan profiteren.
Tenslotte zijn goede schrijvers dun gezaaid. Toneel en televisie
samen leggen op alles beslag wat maar even dramatische kwaliteit
lijkt te hebben.
De Nederlandse Comedie heeft za
terdagavond in Utrecht de première
gespeeld van „Het rondschrijven"
van de 29-jarige Tsjech Vac
lav Havel. Dit toneelspel zal in
Praag en andere steden achter het
ijzeren gordijn wel zyn succes te
danken hebben gehad omdat het als
ventiel kon fungeren.
De bedoelingen van „Het rond
schrijven" zyn gemakkelijk te her
kennen. In een burgerlijk kantoor
zoals er vele zijn in onze
maatschappij, dringt de totalitaire
macht als een gevaarlijke angel bin
nen. Er zal een nieuwe voertaal, het
z.g. „Ptydépé" worden ingevoerd,
dat een efficientere werkwijze ga
randeert door stelselmatiger aandui
ding van begrippen. De aan een ge
leerd brein ontsproten synthetische
taal mag dan genuanceerder mo
gelijkheden hebben, de mens is ver
geten en die moet het aan het slot
laten afweten. De directeur van het
kantoor is de laatste, diie weet van
de invoering van de „Ptydépé".
Allerlei collaborateurs met hogere
macht hebben getracht de direc
teur voor een voldongen feit te plaat
sen, zodat zij straks de schouder
klopjes in ontvangst kunnen nemen
en er een promotie uitslepen als
het „Ptydépé" algemeen ingang
vindt.
Ondertussen vergeet niemand de
verantwoordelijkheid van zich af
te schuiven door zich te verschui
len achter beslissingen van anderen,
felijk. Iedereen vreest iedereen en
hoewel eigenlijk geen mens de nieu
we taal onder de knie kan krygen
schrijdt „Ptydépé" (hetgeen men zou
kunnen vertalen als: „kleine ontmen
selijking") genadeloos voort. Een se
cretaresse van het vertaalcentrum is
uit mededogen loslippig. De ban is
gewroken, het „Ptydépé" wordt af
geschaft, Wel is zij de grote schul
dige. De secretaresse krijgt haar ont
slag. IJveraars werken reeds aan
een andere kunsttaal.
Lugubere wereld
Een goed idee van de Tsjechische
auteur om ons binnen te voeren in
de lugubere wereld, die ons wellicht
alleen te wachten staat als Kafka
Juist heeft geprofeteerd. Men zal er
veel gelijkenis in kunnen ontdekken
met „De rhinoceros" van Ionesco en
enkele andere werken van de
Roemeense Fransman. De stryd tus
sen individu en systeem, zoals die
zich voordoet in de totalitaire staat,
maar zoals wij er in een ander vlak
ook mee te maken hebben, beheerst
de ontwikkeling. In dit genre blijkt
het immers moeilijk de kille intri
ge juist zijn waarde te geven door
een tegenspel van complete mensen.
Hoe reageren zij op de welhaast ab
surde situaties, hoe verwerken zü de
spanningen, die niet ontspruiten aan
drama's, die realistisch genoeg zijn
om ze te kunnen voorzien?
Ionesco bezit die kracht niet
helemaal, daarom zijn diens korte
stukken ook zyn beste. Maar hij weet
toch grotendeels te maske
ren door z^jn bizarre humor. Havel
mist echter spotterstalent. Na een
veelbelovend begin moest men zien
hoe de schrijver de psychologie
vermoedelijk verwaarloosde zodat dit
tendensstuk allerminst zijn maxima
le effect bereikte. De breuken in de
persoonsontwikkeling kwamen
pijnlijkst aan het licht in de rol
van Directeur Gross, al was er wel
iets meer van te maken geweest dan
Wim van den Brink uit zyn
tekst haalde. Henk van Ulsen als de
duistere, doordravende adjunct-di
recteur had het gemakkelijker en hy
het in meer dan één opzicht van
zyn directeur.
Bij enkelen uitvoerenden scheen het
geloof in „Het rondschryven" niet al
te groot, meer dan gladde aandui
dingen werden hun rollen dan ook
niet, Verschillende types bleken uit
eenlopend afgestemd in de regie
in Henk Rigters.
Jules Croisets taalleraar was grap
pig maar paste niet bij de rest al
moet gezegd worden dat een speel
tijd als die van Croiset ruimer door
gevoerd waarschynlyk meer van
,.Het rondschryven" had kunnen
maken.
Het kleurige décor van Frank Ra
ven kan men geen verwijten maken
over deze zeer matige voorstelling
van de Ned. Comedie. De enige aar
dige regievondst bestond in de chan
gementen by ontluisterend neonlicht.
Advertentie
Erotisch werk van
Bob Stanley
In de Internationale Galerij Orez
in Den Haag wordt voor het eerst
in Europa het werk van de Ameri
kaanse schilder Bob Stanley getoond
onder de titel „Facetten van heden
daagse erotiek". De acht schilderijen
zyn geïnspireerd op z.g. pornogra
fische foto's. In overleg met de
justitie- en politieautoriteiten is de
expositie, die duurt tot en met 2 ju
li uitsluitend voor genodigden te be
zichtigen.
Bob Stanley werd geboren in 1932
in New York. Hy studeerde aan de
Brooklyn Museum Artschool, de Co
lumbia University en Art Student's
Laegue. Na Den Haag is „Erotiek" te
zien in het Westduitse Kassei in
Praag en in Milaan.
ONRUST IN BONN
BIJ BETOGINGEN VAN
VLUCHTELINGEN
Naar schatting 80.000 vluchtelin
gen waren zaterdag naar de West
duitse hoofdstad getrokken om daar
te betogen voor terugkeer van de
verloren gegane Duitse oostgebieden.
Tijdens de bijeenkomst op 't markt
plein in Bonn verschenen studen
ten, die er bij de vluchtelingen op
aandrongen hun aanspraken op ge
bieden in Polen. Tsjecho-Slowa-
kye en de Sowjet-Unie te laten va
ren. Het kwam tot een botsing met
de politie, die de studenten dwong
naar het universiteitsterrein terug te
keren.
De menigte werd toegesproken door
de voorzitter van de federatie van
vluchtelingen, het sociaal-democrati
sche bondsdaglid dr. Wenzel Jaksch.
Hy zei, dat de vluchtelingen in hun
proclamatie geen nieuwe eisen zullen
stellen. Zy verlangen alleen dat de
bondsregering en de bondsdag
zich aan hun woord zullen houden,
zy de vluchtelingen hebben ge
geven. Jaksch leverde kritiek op de
minderheid die aandringt op gelei-
delyke erkenning van de bestaande
toestand. Het is dwaas om in het
afstand doen van de in de oorlog ver
loren gegane oostelijke gebieden de
sleutel tot de oplossing van het
vraagstuk-Duitsland te zien, zei hij.
zei hy.
Residentie-Orkest
in „Musica Viva"
te München
Het Redidentie-Orkest zal op vrij
dagavond a.s. een concert geven in
de serie „Musica Viva" te München.
Deze serie is na de tweede we
reldoorlog gerealiseerd door de kort
geleden overleden componist Karl
Amadeus Hartmann. Zy strekt zich
uit over het gehele jaar en ls gewyd
aan werken, die ongeveer driekwart
eeuw muziekgeschiedenis omvatten.
Het Residentie-Orkest zal als eer
ste buitenlandse orkest in de reeks
„Musica Viva" optreden. Gemeen
lijk worden de orkestconcerten de
serie omvat ook veel kamermuziek
gegeven door het orkest van de
Beierse Radio. In de afgelopen 20
jaar hebben zeer veel dirigenten en
solisten van grote reputatie medege
werkt aan „Musica Viva".
Oorspronkelyk zou het concert
van Het Residentie-Orkest gediri
geerd worden door Pierre Boulez,
maar Boulez heeft wegens ziekte
zyn directie moeten afzeggen. Het
concert van 20 mei zal thans gediri
geerd worden door Bruno Maderna,
die het programma van Boulez zal
overnemen: Ives Three places in
New England; Schat Dansen uit
het Labyrint; Webern Op. 5 en
Boulez Figures, Doubles et Pris-
mes.
Advertentie
Perfecte
opname en
sublieme
^weergave. Met
TELEFUNKEN
Magnetophon.
bandrecorders
Ovationeel applaus
Onder de directie van Willem van Otterloo heeft het Haagse
Residentieorkest zaterdagavond in het Kurhaus in Scheveningen
de slotuitvoering gegeven van de uit vijf concerten bestaande Stra-
winsky-cyclus, die door dit orkest in de maanden april en mei ten
gehore is gebracht.
Het concert waarvoor, evenals
voor de voorafgaande concerten .gro
te belangstelling van de zyde van
het vooral jeugdige publiek bestond,
omvatte het „Concerto voor strij
kers", de suite uit „L'oiseau de feu",
„Le roi des étoiles", „Monumentum"
en de „Symphonie de Psaumes. Mede
werking werd hierby verleend door
het groot omroepkoor van de NRU.
Het publiek dankte met een ova
tioneel applaus, dat ook de waarde
ring voor de cyclus in haar geheel
tot uiting bracht.
Het Residentie Orkest heeft in de
vijf concerten een vrijwel volledige
weerspiegeling gegeven van het
oeuvre van Strawinsky, van zyn
vroegste werk tot zijn vrijwel con
temporaine scheppingen toe. Uitge
voerd werden o.a. „Le sacre du prin-
temps', „agon". Scherzo fantasti-
que", concert voor piano en blazers,
„Jeu de cartes", „Abraham and
Isaac", L'histoire du soldat", „Cho
ral Variationen", „Les noces" en
„Danses concertantes".
Naast het Residentie-Orkest werd
medewerking verleend door leden
van de Haagse Comedie (Paul Steen
bergen, Jules Royaards en Kees Coo-
len.
Jurriaan Andriessen verzorgde de
regie voor o.m. „L'histoire du sol
dat". Het Ned. Dans Theater en
het Ned. Kamerkoor namen even-
eens deel aan deze cyclus. Voorts so-
Advertentie
(Van onze A'damse correspondent)
De voormalige kapitein Raymond
Westerling (46) is de afgelopen week
vergeefs naar Turkye gevlogen. Op
het vliegveld van Istanboel werd
hem donderdagavond de toegang tot
het land geweigerd. Met de K.L.M.
doorgereisd naar Cairo kreeg hij de
volgende dag op terugreis naar
Schiphol van de autoriteiten op de
luchthaven van Istanboel te horen,
dat hij het land niet binnen mocht
op grond van een in 1955 door de
Nederlandse en Indonesische rege
ringen op grond van vermoedens,
dat hü via Turkije wapens naar In
donesië zou gaan smokkelen aan de
Turkse regering gedane verzoek hier
toe.
De ex-kapitein van het Neder
landse leger, die in 1948 de aan
dacht van de hele wereld op zich
vestigde door met een eigen leger
de oorlog in Indonesië voort te zet
ten, is zeer verontwaardigd over de
ze gang van zaken. „Ik zal een pro
test by de Nederlandse regering in
dienen. Het is toch te gek, dak ik na
zoveel jaren nog te ïyden moet heb
ben van een zaak, die allang is af
gedaan. Ze hebben my notabene na
de overdracht van Nieuw-Guinea wel
een wereldpaspoort gegeven", zei hy
zaterdagmiddag in het Amsterdam
se Hiltonhotel.
De in Turkye geboren Westeling,
zei verder: „Ik ging naar Turkije om
daar voor het eerst sinds 26 jaar een
bezoek te brengen aan myn oude
moeder. Maar die heb ik nu niet
kunnen zien. De reis heeft me on
geveer 1300 gulden gekost. Dat is een
bedrag, dat ik niet snel weer by
listen als Ida Handel, (viool), Ni-
kita Magaloff, (piano) en Günther
Reich, (bariton). Dirigenten waren
Willem van Otterloo, Bruno Mader
na en Felix de Nobel.
De cyclus heeft niet alleen grote
belangstelling van het Haagse con
certpubliek getrokken, maar ook uit
vele streken van het land.
Ter gelegenheid van het 300-
jarig jubileum van een van de
grootste en mooiste baroktuinen
van Euro-pa, van de grote tuin in
Hannover-Herrenhausenwordt
tussen fonteinen, beeldhouwwer
ken en grint- en heester-orna
menten een festival georgani
seerd, dat alle voorgaande mani
festaties in Herrenhausen verre
zal overtreffen. Optisch hoogte
punt van het van mei tot septem
ber durende programma zullen de
Koninklijke Spelen" (18 tot 27
augustus 1966) zijn een barok-
ballet op een oppervlak van 15.000
vierkante meter met meer dan
200 medewerkers, met ruiters in
historische costuums, een stijlecht
vuurwerk en feestelijke verlich
ting. Daarvoor en daarna speelt
men op het 40 meter diepe histo
rische openluchttoneel van de
tuin en in de barokzaal van het
galerijgebouw de toneelwerken
van de grote binnen- en buiten
landse schrijvers van die tijd en
brengt opera's en concerten van
grote componisten, die de ont
werpster van de tuin, keurvorstin
Sophie van Hannover (moeder
van de Engelse koning George I
en grootmoeder van Frederik
Grote van Pruisenal liet uitvi
ren.
Aan het jubileumprogrm
nemen vele gastspelers deelt
het Slottheater Drottningh
(Zweden) met Allessandro Sc
latti's opera L'honesta negl'ai
ri", de „Choral Mixte Claudir
Jeune" (Frankrijk), het Salzb
ger Mozart eumorkest Oost
rijk), alsmede het Allegri-kmi
en de Saltire-Singers (Engelai
De foto toont een scène van
Koninklijke Dansspelen voor
82 meter hoge waterfontein.
Lasatelier Prins Bernhardfonds
elkaar krijg. Eerst hebben zy de sub
sidie van myn zangstudie al inge
trokken, en nu dit weer. Ik vraag
me af hoe lang dit nog moet duren".
De heer Westerling werd op zijn
reis naar Turkye vergezeld door een
vroegere luitenant-kolonel van het
Nederlandse leger in Indonesië, de
heer Luessen. Deze reisde, naar zyn
zeggen, mee in verband met een
aantal zakeiyke contacten, die Wes
terling in Turkye hoopt te kunnen
leggen. Deze betroffen een door Wes
terling en enkele anderen op te rich
ten handelskantoor en een door de
Engelsman Rupert Vurneaux ge
schreven boek over zyn persoon,
waaraan op het ogenblik de laatste
hand gelegd wordt.
„Het is na myn memoires het
tweede boek, dat over my verschynt.
Het gaat „De Westeling Story" heten
en het komt zeker uit in de Verenig
de Staten, Engeland, Duitsland en
Nederland. Het zal voor sommige he
ren hier niet zo aangenaam zyn",
aldus Westerling.
Het bestuur van de Academie '63
te Haarlem heeft deze naam gewij
zigd in Ateliers '63, omdat daarin
zyn opvattingen inzake het overdra
gen van ideeën, kennis en ervaring
in de beeldende kunst beter tot uit
drukking komen. Ateliers '63 richt
zich vooral tot jonge kunstenaars, die
reeds voldoende ervaring hebben op
gedaan om vruchtbaar samen te wer
ken met een gevormde ouder collega.
De deelnemers aan de ateliers kie
zen hun eigen docent. De stichting
verheugt zich in belangrijke jaarlyk-
se bydragen van Haarlem, Provincie
en Ryk. Een forse gift van het Prins
Bernhard Fonds heeft het bestuur
in staat gesteld een volledig geou
tilleerd las- en constructie-atelier in
te richten, waardoor de Ateliers '63
het eerste instituut op het gebied van
de beeldende kunst wordt dat een
mogelijkheid biedt om te werken in
ijzer en staal. Carel Visser zal in
september a.s. het lasatelier gaan lei
den.
Kindje in teil
water verdronken
Het anderhalf-jarige zoontje Wie-
be van de familie Hut in Boeven-
smilde is verdronken in een teil in de
tuin achter de woning. Hy was er
by het spelen voorover in gevallen.
De moeder, die het ongeluk na enige
tyd bemerkte heeft nog vergeefs ge
tracht met mond- op-mond-beade-
ming het kindje weer by kennis te
brengen.
Met de Minneapolis School of Art,
Minnesota, U.S.A., is een uitwisse
lingsprogramma tot stand gekomen
dat in september zal beginnen met
een groep van 17 deelnemers en do
cent van de Minneapolis School of
Art aan de jaarateliers 1966/1967.
Ook dit jaar zijn weer de zomer -
ateliers geopend voor deelnemers in
de maanden juli en augustus. Docen
ten zijn Constant, Pieter Defesche,
Gerard van den Eerenbeemt, Shamai
Haber, Kees Okx en Jan Sierhuis. De
jaarateliers (eind september be
gin juni) staan onder leiding van
Wessel Couzyn, Friso ten Holt, Arie
Kater, Ger La taster, Hans Verhulst,
Frans Verpoorten, Carel Visser en
Piet Clement (litho-atelier). Door
het inrichten van een litho-atelier
heeft de stichting Ateliers '63 een
uitbreiding gegeven aan de voor
kunstenaars "tot nu toe vrij beperkte
mogelijkheid in ons land op steen te
drukken.
De zaterdagateliers (oktober-juni)
staan onder leiding van David Kou-
wenaar en Frans Verpoorten.
(Van onze Amsterdamse
correspondent)
Binnen 40 uur heeft de Amster
damse politie de gewapende roof
overval opgelost die vrydagmiddag
werd gepleegd op de kas van het
Centraal Hotel in 't AMVJ-gebouw
In de nacht van zaterdag op zondag
arresteerde zij de door de controleur
en de kassier herkende 28-jarige ex-
huisknecht van het hotel, een 3
weken geleden uit Veenhuizen ont
slagen man (27), een 30-jarige
schilder en diens vriendin (29), die
verdacht wordt van heling.
De huisknecht heeft inmiddels een
volledige bekentenis afgelegd. De
anderen, die als onderwereld-figuren
bekend staan, zeggen van niets te
weten.
Van de buit van de overval (6100
gulden) is 3520 gulden by het viertal
teruggevonden. De rest van het geld
is opgemaakt in café's en dancings.
Tien rechercheurs gingen zater
dagnacht onder leiding van hoofd
inspecteur J. B. Schreur van het
bureau Leidseplein tot een bliksem
snelle actie over toen twee verdach
ten voor het huis van een andere
verdachte gezien werden. De als
gevaarlyk bekend staande pas
Veenhuizen ontslagen man weri
gerekend. „Jammer dat ik
pistool niet by my heb, ai
schoot ik jullie allemaal overh
schreeuwde hy by zyn aanhouc
Vervolgens arresteerden de pc
mannen op het Leidseplein oc
30-jarige schilder en zyn vrie
zy werden al sinds vrydagnac!
gaten gehouden, nadat
rechercheur toevallig de tas ei
lege geldkistjes in een gracht
zien gooien.
De geldkistjes en de tas zjj
middeld opgedregd. Ook het
waarmee de kassier bedreigd we
het stuk booryzer waarmee de
troleur buiten gevecht werd gc
heeft de politie gevonden.
Maatschappij der
Wetenschappen
In de ledenvergadering van de Hol
landse Maatschappij der Weten
schappen is afscheid genomen van
dr. J. E. baron de Vos van Steenwyk
uit Aerdenhout die gedurende 25 jaar
de voorzittershamer heeft gehan
teerd.
De nieuwe voorzitter, jhr. mr. C.
C. van Valkenburg huldigde de schei
dende voorzitter en overhandigde
hem -^yn door prof. Sierk Schroder
geschilderde portret, alsmede enkele
kleinere geschenken namens direc
teuren en leden.
Gevecht tussen
peronisten
In een bar in Avellaneda, Argentl- I
nië, is zaterdagavond laat een vuur
gevecht ontstaan tussen fracties van
de peronistische vakbond, die het
niet met elkaar eens zyn. Twee man
nen werden gedood en vier anderen
gewond, zo meldt de politie. Een van
de omgekomenen was Rosendo Gar
cia, secretaris-generaal van de bond
van metaalbewerkers, die 216.000
leden telt.
Tot het einde
Communistisch China èn zyn klei
ne Europese bondgenoot Albanië
hebben plechtig beloofd het Sowjet-
russische „revisionisme" „tot het
einde" te bestrijden, en „nooit op te
zullen houden met de pennestryd
tegen Moskou", zo meldt het pers
bureau Nieuw-China in een te Tokio
beluisterde radio-uitzending. zy
waarschuwden dat zy de Russische
leiders nooit respyt zullen geven by
hun aanvallen en nooit „enige soepel
heid" zullen tonen, aldus het pers
bureau.
Door rector van
universiteit
De rector-magnificus van de Uni
versiteit van Amsterdam, prof. mr. J.
van der Hoeven, heeft on overleg
met de president-curator, burge
meester Van Hall, en in overeen
stemming met de raadsman van
prof. dr. J. P. Colpa en procureur-
generaal bij het gerechtshof te Am
sterdam verzocht het daarheen te
willen leiden, dat een gerechtelyk
onderzoek wordt ingesteld naar de
dader van de belediging, die door
middel van een anonieme brief is
aangedaan aan prof. dr. G. J. Hoy-
tink.
De rector magnifucus deelt verder
in een verklaring mede, dat gegevens,
betrekking hebbende op het geschil
tussen de hoogleraren Colpa en Hoy-
tink, welke gegevens 30 maart jJ.
te zijner kennis zyn gekomen, aan-
wy zingen bevatten, dat de voor prof.
Hoy tink beledigingen bevattende
anonieme brief van 7 april 1964 ge
richt aan een geadresseerde die bui
ten de universiteit staat, geschre
ven is door iemand, die behoort tot
de kring der universiteit. Dit is aan
leiding geweest tot het bovenge
noemde verzoek aan de procureur-
generaal, aldus de verklaring van de
rector-magnificus.
Prof. Hoytink heeft, zoals be
kend, als gevolg van dit geschil ont
slag genomen als hoogleraar aan de
universiteit van Amsterdam in de
fysische chemie en chemische ther
modynamica en een benoeming aan
vaard aan de universiteit van Shef
field (Engeland).
JUWELEN UI
H0TELKAME1
GESTOLEN
Uit de kamer in het Belfort
tel aan het Surinaplein in Ar
dam, waar het Amerikaanse eci
Joha logeert, is in de nach
vrydag op zaterdag een jw
kistje met sieraden ter waardt
3000 dollar gestolen. Voorts
o.m. nog zestien traveller-ct
ontvreemd.
Het kistje stond op de toili
in de kamer die op de eerst*
dieping ligt. Via het geopende
is de dief, terwy 1 het ecl
sliep, de kamer binnengel
waar hy geruisloos zyn slag hef
slagen.
Om de kamer van buitenaf
reiken heeft de man een hele
party moeten verrichten.
Prof. dr. Casim
eredoctor Akei
De senaat van de Technisct
geschool in Aken heeft prof,
B. G. Casimir, lid van de rae
bestuur der N.V. Philips' Glo
penfabrieken en bijzonder hoof
in Leiden, het eredoctoraat in
tuurwetenschappen aangebode
Deze onderscheiding is toef
op grond van de wetenschap
prestaties van prof. Casimir,
byzonder op het gebied der
dynamica, alsmede op grou
diens grote persoonlyke en vo<
dige invloed op research en o
keling. De plechtige overhai
van de ere-doctorsbul zal 10 ju
schieden in de senaatszaal
hogeschool.
Advertentie
4 S1
,e\zo^
