FORTNUM MASON
EN HARROD'S
provo
Zeventigduizend
plumpuddingen
en een olifant
Winkelen
andere
in het
Londen
Een kruidentuintje
JATERDAG 14 MEI 1966 LEIDSCH DAGBLAD
Wie ooit Monopoly heeft
gespeeld, kent Piccadilly.
En wie Piccadilly kent, kent
Fortnum Mason. Het is de
enige kruidenierszaak ter we
reld met vast tapijt, kristallen
lusters en verkopers in jacquet,
die het beheer hebben over een
onbeschrijfelijke variatie in
luxe-eetwaren. Eetwaren van
het soort dat de rekening hui
zenhoog opvoert nog voordat
het blaadje vol is.
Geen wonder dat de kersttijd voor
Fortnum en Mason vijfentwintig
procent van de jaarlijkse omzet be
tekent: „iedereen" wil dan Beluga-
caviaar, gerookte Schotse zalm of
paté de foie gras die van het Con
tinent wordt overgevlogen. Of
aardbeien van waar ze ook maar
willen groeien. Zevenhonderd em
ployés hebben geen handen ge
noeg om de bestellingen uit te voe
ren en bijna elke bestelling omvat
dat meest typische gerecht van de
Engelse kerstdis: plumpudding
(die van Portnums natuurlijk.) Ze
ventigduizend van die plumpuddin-
n gaan er met kerst de deur uit,
gekocht aan de toonbank door Lon-
(fenaren en provincialen, of ver-
ronden naar waar ook ter wereld.
Fortnum en Mason is een van die
oude, oude zaken die in Engeland,
in Londen, geen antiquiteit of cu
riositeit zijn, maar eenvoudig „a
way of life". Fortnum dateert van
1707, werd gesticht door William
Fortnum en Hugh Mason. Fortnum
was lakei in dienst van Koningin
Anne. De geschiedenis van de zaak
is als een voetnoot voor Engelands
vaderlandse geschiedenis: Fortnum
Mason voorzag Wellingtons of
ficieren van boter en ham, tijdens
de oorlogen met Napoleon, Fort
num en Mason verzond 250 pond
geconcentreerde bouillon naar Flo
rence Nightingale en haar gewon
den in de Crimea. Dickens was vol
lof over de etenswaren van Fort-
En Fortnum's picknickmanden
zijn vandaag, zoals lang geleden,
onontbeerlijk bij zulke nationale
gelegenheden als een Oxford-Cam
bridge bootrace, Eton-Harrow cri
cketwedstrijden of Derby Day. Al
wie zichzelf naar waarde schat zou
niet gezien willen worden met een
nicknickmand van mindere her
komst en mindere inhoud.
ste in Londen, sinds Big Ben in
1859 werd opgericht) die boven de
ingang prijkt en waaruit als 't heel
uur slaat, de heren Fortnum en
Mason (1.20 m lang, bepruikt en
in justaucorps, de een met een thee
pot, de andere met een kandela
ber) naar buiten komen en een
buiging voor elkaar maken, om zich
Sinds 1951, toen de zaak door
een Canadees' magnaat werd
overgenomen, betekent Fortnum
Mason niet louter etenswaren
meer. De welgestelde Britten
kunnen er nu ook terecht voor
heren- en dameskleding, luxe
lederwaren, linnen en zelfs tele
visietoestellen. Rolls Royces zijn
er voorhanden in de speelgoed
afdeling, St.-Laurents laatste
ontiuerpen in de boutique. Ook
een voonverp uit Fortnum's an
tiekafdeling spreekt voor zich
zelf: onder de vierduizend gul
den is er in die afdeling amper
een „koopje" te vinden.
F. en M. is bovendien een popu
lair rendez-vous geworden voor
teaënde dames. De vernieuwingen
strekken zich zelfs uit tot de straat
kant van de zaak zij het niet in
de vorm van een moderne spiegel
glazen pui. Van buiten blijft Fort
num even ingetogen als een oud en
statig herenhuis; het enige dat er
tegenwoordig de aandacht trekt en
menigeen gefascineerd doet stil
staan is de enorme klok (de groot-
daarna zonder haast weer terug te
trekken achter de automatisch slui
tende klokkedeuren in afwach
ting van de volgende klokkeslag.
Tot zover Fortnum en Mason,
waar voor smulpapen en lekkerbek
ken van alles te koop is.
Van alles ook vindt u in een
andere wereldbekende Londen-
se zaak, Harrod's in Knights-
bridge (zelfde buurt als de Ne
derlandse Ambassade). Har
rod's telegramadres? „Every
thing, London". Noteert u het
voor alle zekerheid: u weet
nooit of u niet eens om een
pondje rendiervlees of een
levende boa constrictor verle
gen zit als die bij u in de buif1:
zijn uitverkocht.
Harrod's verkoopt aan iedereen,
waar ook ter wereld en schroomt
niet het kleinste pakketje per grote
bestelwagen te bezorgen of naar de
andere kant van de aarde te ver
zenden. Wat Harrod's onverhoopt
niet in voorraad heeft, dat zal hij
voor u bemachtigen, waar het ook
vandaan moet komen. Als u ooit in
Londen bent en midden in de
nacht ineens trek zoudt hebben in
bosaardbeien, dan hoeft u Harrod's
maar vanuit uw hotel te bellen en
het bestelde wordt u meteen ge
bracht. Harrod's telefoonbestellin-
gendienst werkt dag en nacht. In
het Londen van overdag zijn de
groene, glanzend-onderhouden be
stelwagens (met een motor inplaats
van een paard, maar niettemin van
lang vóór het gestroomlijnde tijd
perk) een bijna even bekend vehi
kel als de rode dubbeldeksbussen.
Harrod's begon als een kruide
nierswinkel in het midden van de
vorige eeuw en zijn etenswarenaf-
deling is nog steeds een van de
wonderen van gastronomisch Lon
den. U kunt er net zo goed terecht
voor één van drieëntwintig varië
teiten brood als voor een zeldzame,
oude champagne. Maar Harrod's be
paalt zich niet langer tot de inwen
dige mens, het kan vandaag alles
leveren everything van een
zeldzaam boek tot de organisatie
en proviandering van een diner
dansant aan huis. Het kan theater-
plaatsen reserveren, een huwelijk,
een doop, een begrafenis van A tot
Z regelen. U kunt er verzekerin
gen sluiten en uw banktransacties
doen, net zo goed als brocaat voor
een avondjapon of een moderne
pruik kopen. Wie vannacht geen
oog dicht doet omdat het zo koud
is, hoeft Harrod's maar te bellen
en hy slaapt morgennacht heerlijk
onder een nieuwe elektrische deken
of doezelt in een vliegtuig op weg
Ezn blauw-wit gestreept pak van het Engelse huis Tiktiner.
j y theedotken, ten product van Hedeman-Almelo
in slaap en was de storm voorby.
Ik hield myn hart vast voor de vol
gende ochtend.
Die kwam: koud, donker, en
overhaast, want de wekker was ook
in staking gegaan en iedereen
dreigde te laat te komen. Marian
zat rillend voor de haard, die het
eveneens liet afweten en kauwde
lusteloos op haar ontbyt. Ik zweeg,
tobbend over het probleem of ik
haar de vorige avond nu wel of niet
juist had aangepakt.
En of het zou helpen. En of ik
my nu niet de levenslange haat
van het kind op de hals had ge
haald. En of ik haar niet een trau
ma, twee complexen en drie neuro
ses had bezorgd
„Mams", zei Marian rustig. Ik
schrok op.
„Mam, ik moet Je iets zeggen".
En daarna kwam haar verkla
ring: heel kalm, vloeiend, wei-
overdacht, zonder een zweem
van hysterische opstandigheid
Je kunt me rammelen, of bui
ten de deur zetten, of met de
meester samenspannen of me
elke avond om half zeven naar
bed sturen, maar ik zal me nooit
laten dwingen. Ik zal een poosje
mijn best gaan doen, alleen
maar om te laten zien dat ik het
kan, en omdat taal en aardrijks
kunde misschien toch wél be
langrijk zijn. Maar ik ga géén
jaartallen leren, want dat U
waanzin."
Ziezo, dat stond er, zo vast als de
verklaring van de rechten van de
mens. Marian had voor zichzelf uit
gemaakt dat bepaalde dingen on
zin waren en die schrapte zy uit
haar program. Over de rest zou ze
te zyner tyd beslissen,
zy niet, of Thoofd.
Ik aanvaardde het compro
mis, zoals ik al zo vaak had moe
ten doen in myn leven.
En ik dacht: „Lieve kleine pro
vo je bent een dwarskop en een
lastpak, maar ik hoop dat Je nooit
verandert".
THEA BECKMAN
(W)ETENSWA ARD
Nu het dan toch eindelijk voorjaar gaaf wor
den en de temperatuur buiten zachter wordt,
kunnen de bezitters van een tuin weer volop
aan het werk. Zo'n gezellig, ouderwets kruiden
tuintje, dat maar zo weinig plaats vraagt en
waar de huisvrouw de hele zomer plezier van
heeft, hoort eigenlijk in elke tuin thuis. Bieslook,
kwervel, marjolein, peterselie en selderij, waar
mee men sla, soepen en sauzen een veel fijner*
smaak kan geven, moest iedere huisvrouw
eigenlijk leren gebruiken.
Franse baconschotel
Kook 250 gr rijst gaar en droog in
een halve liter water met zout.
Snyd 250 gr rookspek in kleine
stukjes. Laat 1 kg vers gekookte
spinazie goed uitlekken en ver
meng ze met zout, peper en noot.
Meng door de rijst de spinazie,
het kleingesneden spek, 150 gr ge
raspte oude kaas en drie losgeklop
te eieren. Doe het mengsel over in
een vuurvaste schotel. Strooi er ge
raspte kaas over en gratineer de
schotel in ongeveer 35 minuten in
een vry hete oven.
Kaasbouillon met ei
Per persoon: 1 el, 13 kopje kof-/
fieroom, 1 lepel geraspte kaas, ge
hakte peterselie, 2 dl bouillon.
Klop in een soepterrine de eie
ren met de room, de kaas en de
gehakte peterselie tot een losse
massa en giet hierop onder voort
durend roeren de kokende bouil
lon. Heet opdienen.
Aardappelschotel met kaat
600 gr. geschilde aardappelen, 1
eieren, 100 gr. bloem, 150 gr. ge
raspte kaas, noot, boter, melk.
Kook de aardappelen in blokjes
gaar, druk ze door de zeef en roe*
het meel, de boter, de kaas, de ge
klopte eierdooiers met de nootmus
kaat en zoveel hete melk erdoor als
nodig is om mooie luchtige puree
te krijgen. Als de massa is afge
koeld gaat ze in een beboterde
vuurvaste schotel en wordt gedu
rende 30 minuten in een matig
warme oven gezet.
-gr
Dit kan....maar voor de afwas
zijn ze ideaal! DDDDD
Ik zat een beetje wanhopig
bij Thoofdderschool op zijn
spreekuur en besprak de moei
lijkheden die ons dochtertje
hem en mij bezorgde. Thoofd
schudde het hoofd toen ik hem
verhaalde over het elfjarig
brokje opstand, dat onhanteer
baar door het huis dolde, alle
plichten aan haar laars lapte en
minstens driemaal daags met
weglopen dreigde.
„Vorige week", deelde ik mede (en
ik moet bekennen, niet zonder
trots) „vor.ige week kondigde die
kleine duvel aan: „Ik doe wat ik
wil, en niemand ter wereld kan
my dwingen tot iets waarin ik
geen zin heb".
Aangezien haar vorderingen op
school duidelijk bewezen dat deze
oorlogsverklaring haar ernst was,
achtte ik het beter om samen met
het hoofd een soort defensief ver
bond te sluiten tegen zoveel on
wrikbaarheid. Want dit moest ver
keerd gaan!
Dat dacht hy ook en aangezien
het een prestigekwestie dreigde te
worden, beklom hy het prestige-
standpunt en sprak van die hoog
te het vonnis uit. „Ze zal haar huis
werk maken. Daar kunt u achter
heen zitten. Weigert ze, dan houd ik
haar een half uur langer in de klas.
Mocht ze in dat halve uur blyven
staken dan stuur ik haar naar huis
om daór te werken, krygt u dat
niet van haar gedaan, dan bbjft
ze de volgende dag weer een half
uur school en zo voort tot haar
weerstand is gebroken. Ik zou wel
eens willen zien, dat één schoolkind
het volhoudt tegen ons tweeën,
wanneer we eendrachtig samen
werken".
Ik zag het al: Marian, een elf
jarige revolutie tegen ons onder-
wyssysteem, moederziel alleen te
genover twee vastbesloten volwas
senen! Het werd me koud om het
hart.
„Allicht", riep ik uit. „Twee gro
te mensen zullen zeker in staat
zyn een klein meisje op den duur
murw te krijgen! Maar noemt u
dat opvoeding?"
Hy lachte.
Moederlijke
overpeinzing
„Ik verzeker u, dat het zó ge
beurd is. Marian is niet gek. Die
gaat na twee, drie dagen door
haar knieën, eenvoudig omdat
ze genoeg gezond verstand heeft
om in te zien dat zij ongelijk
heeft en d^.t ze ons beiden niet
als deurmatje kan gebruiken.
Heus, een keertje héél hard haar
koppige hoofdje stoten zal haar
een ivereld van goed doen. Want
zo kan het niet doorgaan."
Ik beloofde, zelf murw gewor
den, myn medewerking en ging
Marian ijverig achter haar vodden
zitten. Dat draaide natuurlijk uit
op een laaiend conflict, waarby
gestampvoet, gejankt en gekrijst
werd, waarby het dochtertje met
deuren en boeken smeet en opnieuw
het dreigement van „weggaan"
hanteerde tot ik het conflict
gewelddadig de kop indrukte.
Uitrazen zonder getuigen is ver
velend werk. Marian was daarom
nog eerder beneden dan ik en
schreeuwde haar woede uit:
„Ik doe het niet! Ik leer die
stomme lesjes niet. Ik ga niet sla
pen. Ik wil tv ldjken. Je kunt me
toch niet dwingen!"
„Je bed in!"
„Waarom?" gilde ze.
„Je bent stout, brutaal, ongehoor
zaam en dwars. We zullen je leren
wie hier de baas is. In elk geval
jy niet".
Ten slotte viel ze van uitputting
naar een welvoorbereide vakan
tie in een zonnig klimaat, compleet
met nieuwe hoogzomeruitzet, al is
het in Londen ook hartje winter.
Ondanks de uitgestrektheid
van het gebouw én de duizenden
die er dagelijks door de afdelin
gen stromen, is de sfeer bij Har
rod's kalm en ongejaagd, knus
en rustig. De voetstappen ivor-
den gedempt door karpet en lo
pers, geen stemgeluid weer
kaatst van een modern, hard
oppervlak. Kassa's zijn er niet,
het geïnde geld verdwijnt in een
geluidloos laatje.
Het personeel helpt dienstwillig
en probeert geen klant iets op te
dringen (Harrod's politiek is: hoge
salarissen, lage commissie, opdat de
Fortnum Mason: van buiten
glasgordijnen en Londens groot
ste klok sinds Big Ben, van bin
nen vaste tapijten, verkopers in
jacquet en dan de lekkerste
etenswaren.
klant koopt wat de klant wenst en
niet wat de zaak aanpryst of kwyt
wil). En wat de voorraad van deze
welvoorziene Londense zaak aan
gaat is er deze suggestieve anekdote
betreffende een vrouweiyke klant
die een van de verkopers aansprak
en om een olifant vroeg. Waarop
de verkoper, zonder een spier te
vertrekken, informeerde„Afri
kaans of Indisch, Madam?"
