Ontmoeting met schilder
llenito Quinqnela Martin
RIANT
RITMEESTER
kunst
kaleiöo^tQQp
Dansend op reis (II)
Elk kunstwerk moet
een boodschap zijn
Elektronische miizie
van Ton Bruynèl
Utrechtse
activiteit
iii ruimte
SPRINGT ER VÈR BOVEN UIT!
Conflict in Herten
over uitlenen van
gemeente-arbeiders
DONDERDAG S MEI 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 1T
Een ontmoeting met Benito Quinquela Martin, een man die als
vondeling geadopteerd door een kolenhandelaar tot zijn 20ste jaar
havenarbeider was en toen als autodidact begon te schilderen om
daarna een hele wijk, La Boca, de oude havenbuurt van Buenos
Aires, letterlijk kleur te geven, is zonder meer een belevenis!
Zijn kleuren zijn fel en hij beperkt zich tot één thema, het leven
in ,,La Boca in al zijn facetten realistisch weergegeven, zoals hij
het vanuit de grote ramen van zijn studio ziet: carnavals, feestop-
tochten, volksdansfeesten, alles met schepen en rokende schoor
stenen op de achtergrond.
Er is een enorm schilderij van een overstroming in „La Boca" en
een ander van de vuren van Sint Jan, waarbij iedereen met oud
huisraad komt aandragen om grote nachtelijke feestvuren te voe
den. Maar de meeste schilderijen van de nu 76-jarige meester laten
toch het werk van de arbeiders op en bij de schepen zien, het lossen
en laden, het visen met grote netten, het sjouwen met manden en
zakken en het repareren van ds zeilen.
In zijn1 jonge tijd had Quinquela
Martin tentoonstellingen in z'n eigen
land, in Brazilië, Madrid, Parijs,
Rome, New York en Londen en
in veel musea over de hele wereld
verspreid hangen werken van hem,
maar ik zou niet naar de pen ge
grepen hebben om over hem te
schrijven, als deze man niet zo een
enorme invloed op zijn eigen wijk
had uitgeoefend.
Kindervriend
Buenos Aires is triest", zegt hij,
„allemaal cement, en kleuren vor
men het leven". In „La Boca" zijn
veel van zelfs de armoedigste huizen
van gegolfd plaatijzer geschilderd in
felle kleuren, blauw, groen, oranje
en geel. In veel muren zijn schilde
rijen op tegels of mozaïeken van
Quinquela ingemetseld en als je van
uit de wereldstad Buenos Aires met
6 miljoen mensen in deze wijk van
200.000 terecht komt, sta je opeens
in een totaal andere wereld, een we
reld waar zelfs de autobussen en
vrachtwagens met bloemenornamen-
ten opgeschilderd zijn.
Maar dat is nog lang niet alles.
Ongeveer 30 jaar geleden na Quin
quela het initiatief om het onder
wijs dat in allerlei kleine lokaal
tjes door de buurt verspreid gege
ven werd, onder te brengen in een
grote school en zo ontstond er een
instituut, gedeeltelijk gefinancierd
door het ministeire van Onderwijs
en gedeeltelijk door de nu beroemd
geworden schilder, waarin om te be
ginnen 600 kinderen van 4 tot 12
jaar les kunnen krijgen, met verder
een grafische school, een zeer uitge
museum voor de werken van
meesters en op de der
verdieping de studio van Quin-
zelf.
De school is van binnen overal
geschilderd in vlakken van felle
kleuren en in elk lokaal is een enorm
wandschildering aangebracht
de stichter van dit complex,
Martin, allemaal met als
facetten uit het leven in
oude havenwijk.
Veel ideeën
Toen de schilder op een gegeven
merkte dat de gebitten van
le leerlingen slecht verzorgd waren,
iet hij naast het al bestaande ge-
>ouw een tandheelkundig instituut
'oor kinderen neerzetten en daarna
léó.r weer naast een bureau voor
en een moedermelkcentrale.
nog steeds is hij niet aan het
van zijn ideeën, want toen ik
indrukwekkende geheel bezocht,
?as men bezig een theater voor 800
oeschouwers te bouwen, zoals Quin-
uela me vertelde: „Overdag voor de
en 's avonds voor experi-
voorstellingen. Iedereen die
Schilderijendiefst?1
te Besam>on
opgehelderd
De Franse recherche heeft de
laders aangehouden van de
childerijendiefstal uit het Ge-
van Besanqon
z.-w.-Frankrijk). De kunstwer-
die een waarde vertegen
woordigen van tien miljoen frank
ongeveer 7,5 miljoen gulden),
ijn teruggevonden in een schuur
ij de woning van een van de
daders in Porrentruy in
De schilderijen zijn
nbeschadigd gebleven.
De aangehoudenen zijn de 38-
ïrige ingenieur Camille Jahier
it Audincourt in het Franse de
artement Doubs en de 19-jarige
Boury uit Porren-
•uy. Jahie? heeft verklaard de
iefstal te hebben georganiseerd
om de aandacht van de Franse
van Cultuur, André
te vestigen op de moei-
situatie van de jonge schil-
ers".
Bij de gestolen schilderijen
raren werken van Rembrandt,
Tjepolo, Boucher enz.
met een goed plan komt krijgt het
toneel gratis voor een week, daarna
niet meer, want dan moet een an
der weer een kans hebben".
„Wie betaalt dat allemaal?"
„Ik verkoop veel schilderijen en ik
heb zelf weinig nodig. Een man
die veel geld heeft kan het nooit
goed gaan". En over zijn artistieke
idealen: „Elk kunstwerk moet een
boodschap inhouden, onafhanke
lijk van zijn artistieke waarde. Ik
zelf schilder wat ik zie, wat ik voel
en waar ik zin in heb, maar zoals
ze wel eens zeggen: het is gemak
kelijker een tijger te vangen dan
een jacht te beschrijven, zo is het
voor mij ook heel wat gemakke
lijker te schilderen, dan te vertel
len hoe ik dat doe".
Een ni
eld
nieuwe wen
Benito Quinquela Martin is nooit
getrouwd geweest „geen tijd,
er is zoveel te doen" en hij woont
alleen in zijn studio temidden
zijn schilderijen, waar hij eens in de
week alle leraren van zijn school ont
vangt en iedere zondagavond een
zoete inval houdt voor zijn collega
artiesten, schilders, beeldhouwers,
schrijvers enz. Een van die bijeen
komsten heb ik meegemaakt. Het was
geweldige ervaring, een ervaring
die inderdaad enorm veel kleur aan
mijn verblijf in Buenos Aires gaf.
Veel van de daar aanwezige arties
ten droegen een schroef, een dood
gewone schroef in hun knoopsgat en
Quinquela liet me zo'n schroef in
het groot, maar dan van goud zien:
„Ik geef zo'n schroef aan alle ar
tiesten die zoveel fantasie hebben
dat ze in staat zijn een nieuwe we
reld te creëren. Gewone mensen zeg
gen dan dat ze een schroef missen"
en hij wijst op z'n slaap „maar
voor mij is dat juist een ereteken".
In Utrechts Nicolaikerk
„RELIEF 1964"
Een combinatie van vier elektro
nische klanksporen en orgel zal
voor het eerst in de geschiedenis in
een kerk te beluisteren zijn. Op 11
mei geeft de organist van de St-
Jans Basiliek in Den Bosch, Huub
ten Hacken, in de Utrechtse Nicolai
kerk een concert van hedendaagse
orgelwerken. Op het programma
staat onder meer „Reliëf-1964" van
Ton Bruynèl, een concert voor vier
elektronische klanksporen en orgel,
aaraan het CEM-contactorgaan
voor elektronische muziek en de
studio voor elektronische muziek van
de Rijksuniversiteit in Utrecht ook
medewerking verlenen. Het is de eer
ste publieke uitvoering van dit werk.
In de Nicolaikerk zullen in een
vierkant (in iedere hoek) luidspre-
kergroepen worden opgesteld, waar
door de reeds op de band vastgeleg
de elektronische partij ten gehore
zal worden gebracht. Huub ten
Hacken speelt er zijn orgelpartij bij.
De elektronisshe klanken zijn over
der luidsprekergroepen verdeeld,
dat wil zeggen dat de elektronische
partij zich „door de kerk zal bewe
gen" waardoor een antifonerend ef
fect ontstaat voor de luisteraar. Een
fluctuerend effect ontstaat door de
vermenging van bovenaf met de or
gelklanken.
Componist Ton Bruynèl stelt zich
__n ideale uitvoering van zijn werk
voor. De concertbezoeker zou dan
door de kerk moeten kunnen wan
delen om zodoende zelf het fluctue-
Na „Sonsbeek '66
Blijft Van Eyks
beeldenpaviljoen?
(Van onze correspondent)
In drie weken tijd is in park
Sonsbeek te Arnhem een beelden
paviljoen verrezen dat onderdak moet
bieden aan zo'n (>0 van de 300 beel
den van de beeldenexpositie „Sons
beek '66", welke 26 mei door minis-
mr. M. Vrolijk geopend wordt.
Ilct bouwwerk, dat wat labyrinthisch
aandoet, kosten f 50.000, is een
hepping van de 48-jarige in Loe-
nen aan de Vecht woonachtige ar
chitect Aldo van Eyck. Inmiddels
zijn de eerste beelden voor de Sons
beek tentoonstelling, gearriveerd. De
primeur viel ten deel aan „Ruiter
met paard" van de Italiaanse beeld
houwer Marino Marini.
Het staat nog niet geheel vast of
het genoemde beeldenpaviljoen na
de expositie zal worden afgebroken.
Experts noemen het een origineel en
bijzonder mooi ontwerp. Het is
tot nu toe gebruikelijk geweest, de pa
viljoens na de exposities af te bre
ken. Dat gebeurde ook nog na de
laatste beeldententoonstelling, toen
een bijzonder fraai paviljoen werd
ontworpen door de architect Riet
veld. Dit paviljoen is later herbouwd
in de tuin van het Kröller-Müller-
museum op de Hoge Veluwe. De ge
meente Arnhem zal echter een be
slissing moeten nemen of het pavil
joen al dan niet zal worden afge
broken.
ren tussen de beide klankmedia te
ontdekken. Hij zou op enkele plaat
sen moeten gaat zitten en hij
zou zelfs hier en daar moeten kun
nen gaan liggen om volop van zy'n
„reliëf" te kunnen genieten In
de Jacobikerk is dat helaas niet mo
gelijk. „Alles gaat hinderlijk kraken
door het drakerige meubilair"
Schilder Ozenfant
- 80 - overleden
Amedee Ozenfant, de stichter van
de puristische school van schilders,
is gisteren in Cannes overleden na
eèn operatie. Hij was 80 jaar oud.
In 1915 heeft hij het blad Elan
opgericht, waaraan ook Picasso. Du-
noyer de Segonzac en anderen heb
ben meegewerkt. In 1918 heeft
Ozenfant samen met de architect Le
Corbusier een manifest gepubliceerd
waarin hij zijn opvattingen over het
purisme in de kunst uiteenzette.
Later is hij naar de Ver. Staten
gegaan, waar hij een kunstschool
heeft gesticht en lezingen heeft ge
houden. In 1950 is hij naar Frank
rijk teruggekeerd.
Kunstzaal 17de eeuwse
Hollandse zeegezichten
Onlangs is in Londen een kunstzaal
geopend die zich specialiseert op het
gebied van zeegezichten en vooral
Nederlandse schilderkunst uit de ze
ventiende eeuw. Het is de kunstzaal
Rupert Preston. Op de eerste expo
sitie hangt een groot monochroom
paneel van Willem van der Velde
de Oudere. De studie van drie Oost-
Indiërs en vissersboten in een har
de bries is een uitzonderlijke schil
derij door de uitstekende staat waar
in het zich bevindt en de kwaliteit
ervan. Er hangt ook het vroegst be
kende werk van Willem van der Vel
de de Jongere, dat waarschijnlijk
werd geschilderd toen hij ongeveer
17 jaar was.
„Chronochromie"
in Holland Festival
Koningin naar
gala-concert
Rott. Philh. Orkest
H. M. Koningin Juliana is
voornemens op woensdag 18 mei
a.s. aanwezig te zijn bij een gala
concert te geven door het Rotter
dams Philharmonisch Orkest ter
gelegenheid van de ingebruikne
ming van het nieuwe concert- en
congresgebouw De Doelen in
Rotterdam.
Concert in
„Duivenvoorde"
In het kasteel Duivenvoorde te
Voorschoten concerteert maandag
avond om half negen het ensemble
„Syntagma Musicum" onder leiding
van Kees Otten. Het brengt muziek
uit de middeleeuwen en Renaissance.
Solisten zijn Wil Kippersluys (alt),
Marius van Altena tenor). Barbara
Miedema (portotief, blokfluit en
kromhoorn)
Uitgevoerd worden o.a. werken van
Adam de la Halle, Ser Cherardello,
Francesco Landini, Guillaume Du-
fay, Gilles Binchois, Oswald von
Wolkenstein, Jacob Obtecht, Pierre
de la Rue en vele anonimi.
Ab Steenvoorden
exposeert in 'Mansarde'
In de onlangs opgerichte wijnzol-
der „Mansarde" te Oegstgeest is
thans een expositie te zien van
stracte aquarellen van de Noordwijk-
se schilder Ab Steenvoorden, over
wiens capaciteiten wij reeds herhaal
delijk schreven. Deze tentoonstelling
blijft geopend tot en met 28 mei.
Fiat-fabriek in
Sow jet-Unie
De Italiaanse automobielmaat
schappij Fiat heeft gisteravond in
Turijn bekendgemaakt, dat zij een
overeenkomst met de Sowjet-Unie
heeft ondertekend voor samenwer
king op het gebied van de automo-
bielproduktie.
De overeenkomst houdt o.m. in
dat Fiat in de Sowjet-Unie een fa
briek van auto's uit de middenklasse
zal bouwen met een produktiecapa-
citeit van tweeduizend per dag. In
Turijn is tevens een financiële over
eenkomst ondertekend tussen een
Italiaanse bankinstelling en de bank
voor de buitenlandse handel van de
Sowjet-Unie betreffende de finan
ciering van het project.
(Advertentie)
heudtj
De beroemde Engelse bal
letdanseres Margot Fonteyn was
gistermiddag een hal[ uur in ons
land op doorreis naar Finland.
Men ziet hier de prima balle
rina met haar partner Keath Ros-
son op Schiphol.
De afdeling ruimteonderzoek van
de strrewacht in Utrecht zal eind van
dit jaar in samenwerking met Ame
rikaanse technici in White Sands
(New Mexico) een intrument lance
ren voor het verkrijgen van een af
beelding van de zon in röntgenlicht.
Anderen experimenten in samenwer
king met Amerikaanse instanties
staan op het programma.
De afdeling ruimteonderzoek van
de Utrechtse sterrenwacht viert op 1
oktober aanstaande haar eerste lus
trum. Zij heeft al een flink pro
gramma van werkzaamheden achter
de rug. In samenwerking met Franse
onderzoekers werden in 1964 en 1965
raketten in de Sahara gelanceerd
met in Utrecht vervaardigd instru
mentarium voor het meten van rönt
genstralen van de zon.
In samenwerking met de Euro
pese organisatie voor ruimteonder
zoek werd in december vorig jaar
een raket gelanceerd in Sardinië, ter
wijl voorts experimenten werden uit
gevoerd met stratosferische balonnen.
Een volledig Utrechtse aangelegen
heid was de lancering van vier ra
ketten in Suriname voor het meten
van de windsnelheid op grote hoog
te. Ook voor de toekomst staan en
kele raketexperimenten op het pro
gramma. Nog deze maand hopen de
Utrechtse geleerden tijdens een zons
verduistering twee raketten te lan
ceren vanaf het Griekse eiland
Euboia. Dit jaar en volgend jaar zul
len nog tien andere raketexperimen
ten worden uitgevoerd.
Voorts wordt gewerkt aan de voor
bereiding van satellietexperimenten.
Het eerste satellietinstrument uit
Utrecht wordt in maart volgend jaar
gelanceerd in de Europese satelliet
Esro-II.
Universiteit in
Salatiga erkend
De Christelijke universiteit Satya
Watjana in Salatiga op midden-Java
heeft van de regering van Indonesië
bericht ontvangen, dat drie facul
teiten van deze universiteit zijn ge
lijkgesteld met de staatsuniversitei
ten. Dit betekent dat men voor de
faculteit voor lerarenopleiding, de
juridische en de economische facul
teit het recht heeft gekregen geheel
zelfstandig examens af te nemen
promoties te verrichten.
Hiervan is met grote dankbaarheid
kennis genomen in de kringen van
de Christenen in Indonesië en in
zendingskringen in Nederland. De
Christelijke universiteit in Salatiga
verwierf in Indonesië een goede
reputatie. De leiding heeft prof. mr.
O. Notohamidjojo. Vorig jaar bracht
hij een bezoek aan Nederland en
legde toen contact met universitaire
en missionaire instanties hier.
De universiteit telt meer dan dui
zend studenten, terwijl ongeveer 120
docenten college geven, onder wie
enige buitenlanders.
Brandt bereid
ambt zo nodig
neer te leggen
Burgemeester Brandt van West-
Berlijn is bereid zijn functie neer te
leggen als de regering in Bonn be
zwaar zou maken tegen zijn deelne
ming aan de komende politieke de
batten tussen de Oostduitse SED
welke in Chemnizt zullen worden ge
houden.
(comm.) en de Westduitse SPD soc.)
Brandt zei voorts, dat het bestuur
van de Westduitse socialistische par
tij 13 mei in Bonn vergadert om te
beslissen over voortzetting van de
voorbereidende besprekingen met de
Oostduitsers. „De houding van de
Westduitse politieke partijen ver
strekken de communisten een voor
wendsel om zich terug te trekken", zo
zei hij.
Het Westduitse kabinet heeft gis
teren een wetsontwerp goedgekeurd,
waarbij Oostduitse dagbladen in
West-Duitsland mogen worden ver
spreid mits dat ook het geval zou zijn
met Westduitse bladen in Oost-Duits
land. Voor West-Berlijn zullen aparte
besluiten moeten worden genomen
gezien de rechten van de geallieerden
in dat stadsdeel.
Niet voor niets
de meest verkochte sigaar
in zijn klasse...
geurig
licht
vol aroma
Riant:
de sigaar voor kenners
IN DE GROENE DOOS
Van onze Roermondse correspond.)
Conflicten tussen burgemeester P.
J. Jacobs van Herten in midden-
Limburg en zijn wethouder van
openbare werken, de tuinder J. H. H.
Metsemakers (34), hebben geleid tot
een justitioneel onderzoek naar de
gang van zaken in de gemeentehuis
houding van het dorp. De directe
aanleiding daartoe was een verzoek
van de burgemeester aan het parket
van de officier van Justitie in Roer
mond, om een onderzoek door de
rijksrecherche naar het onrechtmatig
aanwenden van gemeentelijke ar
beidskrachten en vervoermiddelen
voor een particuliere ondernemer.
De rijksrecherche van Maastricht,
die dat onderzoek enige dagen gele
den opende, betrekt daarin nu ook
de vermeende frauduleuze praktijken
waarvan burgemeester en wethouder
elkaar beschuldigen. De burgemees
ter beschuldigt de wethouder niet al
leen van het verstrekken van gratis
arbeidspotentieel aan een aannemer
uit Beek, maar ook van het afgraven
van enkele honderden kubieke meters
De programma's van de concerten
van het Südwestfunk Orchester Ba-
I den-Baden in het komende Holland
Festival op 22 juni in Rotterdam en
op 23 juni in Scheveningen bevat
ten: „Variations" van Strawinsky,
„Impromptus" van Fortner, „Sona
ta per violoncello ed orchestra" (so
list Siegfried Palm) van Penderecki
en „Chronochromie" van Messiaen.
Dit laatste werk komt in de plaats
van Boulez' volledige versie van
Figures, Doubles, Prismes", dat
aangekondigd is doch niet op tijd
voltooid zal zijn.
„Chronochromie" van Messiaen is
in 1959/1960 ontstaan in opdracht
var de Südwestfunk. Het is een ze
vendelig werk en berust op de ele
menten: klank en tijd. De compo
nist stelt voor dit werk aan te dui
den met de omschrijving „kleur van
de tijd".
zand uit gemeente-eigendommen.
De wethouder op zijn beurt verwijt
dt burgemeester behalve zijn dictato
riaal optreden, ook nog het slordig
omspringen met gemeentefinanciën.
Bovendien, zou volgens de wethou
der, de burgemeester ook herhaalde
malen buiten zijn boekje zijn ge
gaan door aannemers te bevelen bij
de verwezenlijking van uitbreidingen
af te wijken van de door de raad
goedgekeurde plannen.
Wethouder Metsemakers meent,
dat hij niet verkeerd deed toen hij
een gemeentekantonnier een halve
dag uitleende aan de aannemer om
behulpzaam te zijn bij houthakken.
„Daardoor konden grote kosten voor
de gemeente worden voorkomen",
meent hij. „Dat houthakken stond
niet in het bestek dat de aannemer
toen uitvoerde. Als hij het hout door
zijn eigen personeel had moeten la
ten kappen, zou dat later extra op de
rekening zijn gekomen".
„Ik weet niet wat er allemaal van
waar is", zegt de burgemeester. „An
deren hebben mij verteld, dat onze
kantonnier met de tractor voor de
aannemer aan het werk is geweest.
Ik heb dat nergens nagevraagd. Als
hulpofficier van Justitie was Ik ver
plicht dat misdryf ter kennis van
het parket te brengen".
„WISKY FOUR"
GAAN WEER
STUNTEN
(Van onze Bredase correspondent).
Het stuntteam „Whisky Four" van
de Koninklijke Luchtmacht, gestatio-
neerd op vliegbasis W'oensdrecht, zal
vermoedelijk op 24 juni voor het
eerst in dit seizoen weer officiéél op
treden. Op die datum wordt het twin
tig-jarig bestaan gevierd van de
jacht-vliegschool en het tweede lus
trum van het team.
Het nieuwe team bestaat, behalve
uit de leider kapitein H. J. J. van
Dommelen, uit de eerste luitenant A.
Roest en W. Jaski en sergeant 1 B. J.
Drenth.
De T-32 straaltralners, waarmee
„Whisky Four" opereert, zullen wor
den beschilderd In een apart kleuren -
i patroon, zoals ook buitenlandse
aero-baticteams op hun vliegtuigen
aanbrengen, aldus meldt Schelde-
I zoom, het blad van de vliegbasis
Woensdrecht.
