Wachten is op minister
VERTRAGING IN MILJARDENKWESTIE
KAN VELEN DVVR TE STAAN KOMEN
Het 127e R.V.S. jaarverslag.
Keihard zakendoen
Ongunstige studieresultaten
mede door onjuiste selectie
Dr. G. van Leeuwen
over de provo's
DONDERDAG 28 APRIL 1966
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
Nog steeds geen spelregels voor gas— en olierace op Noordzee
i
véél interessant
I
(Van onze Groningse correspondent)
Kortgeleden is er weer een gasvondst van betekenis gemeld in het Engelse deel van de Noordzee
weer moeten gegadigden aan Nederlandse zijde constateren, dat er ook dit jaar niets meer zal
komen van boringen. Het wordt op zijn vroegst voorjaar 1967, voordat de eerste boorbeitels kun
nen gaan draaien in het gedeelte van het continentale Noordzeeplateau, dat Nederland is toegewe-
Deze vertraging in een zaak, waarmee miljarden zijn gemoeid, kan velen wel eens duur komen
te staan. De achterstand, die Nederland heeft opgelopen in de gas- en olierace op de Noordzee
wordt beangstigend.
Terwijl, het Nordsee-Konsortium al drie jaar boort voor de Duitse
kust en in het veelbelovende Engelse deel van de Noordzee steeds
meer booreilanden verschijnen, terivijl ook Noorwegen en Denemar
ken klaar zijn voor mijnbouw op de Noordzee, wordt er in ons land
nog steeds gewacht op het bekendmaken van de voorwaarden waar
onder de oliemaatschappijen aan de slag kunnen gaan op het Neder
landse deel van het continentale plat.
TOUWTREKKEN
Wanneer zal minister Den Uyl
(Economische Zaken) de verlossen-
'oorden spreken over deze deel-
nemingsvoorwaarden? Er is al vaak
gegist, maar niemand durft
een voorspelling te doen. Het
kan nog deze maand zijn, maar bij
voorbeeld ook september. Er schij-
nogal wat moeilijkheden te zijn.
Het is touwtoekken tussen Economi
sche Zaken aan de ene kant en de
werkgroep van 31 internationale olie
maatschappij (allemaal gegadigden
een stukje Nederlands plat) aan
de andere kant. En ondertussem gaat
ontzettend veel kostbare tijd ver
loren en zitten vele Nederlandse toe
leveringsbedrijven, die vaak grote in
vesteringen hebben gedaan om op-
draohteniten te springen. De olie
maatschappijen weten nu wel, dat
Nederland het gasland bij uitne
mendheid is geworden, maar zij we
ten nog niet (dat zeggen zij althans)
welke bodemschatten d'e Nederlandse
Noordzee bevat. Kranten hebben al
herhaaldelijk nieuws gebracht over
enorme gasbellen onder de Neder
landse zeebodem, geïnspireerd op
Slochteren, maar de deskundigen
spreken hooguit over veelbelovende
structuren.
Ook elders
Gas of olie zoeken en winnen
zijn keiharde zaken en onder de hui
dige omstandigheden zitten de olie
reuzen hun tijd niet alleen te ver
doen met wachten op minister Den
Uyl. Vrijwel al die 31 maatschappij
en zijn bepaald niet alleen op
het Nederlandse plat aangewezen. Zij
hebben vaak al consessies op andere
delen van het Noordzeeplat. En als
daar dan bovendien nog gas wordt
gevonden (zoals op het Engelse deel)
wordt de aantrekkingskracht nog
groter. Shell en Esso bijvoorbeeld
hebben twee booreilanden in aan
bouw in Engeland en één in aan
bouw en één in reparatie in Neder
land, die alle vier op het Engelse
plat worden neergezet.
Het succes lokt. De belangstelling
Is nu niet direct op de Nederlandse
Noorzee gericht. Minister Den Uyl
moet spoed betrachten. Anders is
het misschien straks de vraag of er
wel genoeg belangstelling en boor-
niateriaal is om met goede moed
aan het Nederlandse avontuur te be
ginnen.
Op hete kolen
Er wordt veel geheimgehouden,
maar men kan veilig aannemen dat
minister Den Uyl en zijn deskun-
Meinsma wil
weer campagne
tegen roken
Dr. L. Meinsma, directeur van het
Bureau Kankerregistratie en leider
van de enige jaren geleden gevoerde
anti-rookcampagne. acht de tijd rijp
om de actie tegen het roken via de
communicatiemedia voort te zetten
..Met advertenties als „even wach
ten met roken" komen we er niet"
zo klaagde hij tijdens een forumbij
eenkomst in Utrecht.
Dr. Meisnma zei de indruk te heb
ben, dat de positieve propaganda
tegen het roken ongunstig is beïn
vloed door tegenstrijdige meningen,
met name uit de sector van de gees
telijke volksgezondheid.
Dr. Meisma legde aan het forum
ook de vraag voor of de geestelijke
volksgezondheid met zijn voorlich
ting over het grotere gevaar van
longkanker bij rokers is benadeeld.
De Haarlemse arts dr. M. J. Heering
vond het een moeilijke zaak. In
ieder geval meende hij, dat de pro
paganda tegen het roken de volks
gezondheid niet negatief heeft beïn
vloed. maar hij twijfelde aan het ef
fect ervan. Tijd en wijze van presen
tatie achtte dr. Heering belangrijk.
Prof. mr. dr. M. Rooij gaf te ken
nen, dat een anti-rookcampagne met
beleid moet worden gevoerd. Uit de
gevoerde actie blijkt, dat de invloed
van de communicatiemedia kenne
lijk niet zo groot is, want er wordt
weer. flink gerookt. Dr. Heering zei
ervan, dat wellicht eerst het rokers-
probleem en de verslaving nader
moeten worden bestudeerd. Als men
steeds zonder meer maar blijft ha
meren op het verband roken en
longkanker, worden de mensen im-
touum en gaat het effect verloren.
dige adviseurs van de geologische
(staats)dienst op hete kolen zitten.
Aan de ene kant moeten zij de ont
ginning van de Noordzee zo snel mo
gelijk verkopen aan de maatschap
pijen, aan de andere kant moeten
zij de staatsdeelneming acceptabel
maken en voorwaarden stellen, die
geld in het laatje van de staat bren
gen. Daarbij loopt men voortdurend
de kans, dat de oliemaatschappijen
op hun achterste benen gaan staan,
omdat zij de voorwaarden te zwaar
vinden. Er wordt vergeleken met de
voorwaarden in andere landen, voor
al Engeland en het is dus logisch,
dat men de Nederlandse voorwaar
den wel lichter maar niet zwaarder
wil zien. Worden de voorwaarden
zwaarder, dan loopt Nederland de
kans dat de maatschappijen gaan
zeggen „Voor ons een ander".
Adembenemend
Het is een adembenemende zaak
waarbij de minister zelf amper weet,
wat hij te koop aanbiedt. Zeker hij
heeft zijn deskundigen, maar de
oliemaatschappijen hebben er veel
en veel meer, die ongetwijfeld veel
en veel meer weten over de even
tuele rijkdommen in de Nederlandse
Noordzeebodem. Onder zulke om
standigheden is'het moeilijk om za
ken te doen. Dat is al gebleken. Met
smart wordt gewacht op het bekend
maken van de voorwaarden. Lukt
dat nog deze maand en zeggen de
maatschappijen ja, dan gaat er toch
nog een klein half jaar heen met
het aanvragen en uiteindelijk
toekennen van de concessies. Dan
is het al najaar geworden en zal
waarschijnlijk geen maatschappij
meer gaan zeulen om de booreilan
den in positie te brengen op de woe
lige zee. Dat gebeurt dan pas in het
voorjaar van 1967.
Een gok
Maar dan moet ook alles meezit
ten. Als de maatschappijen om de
een of andere reden hun belangstel
ling verliezen in het Nederlandse deel
van het continentale plat, is Holland
in last. Dan gaan de voordelen aan i
de Staat voorbij, dan wordt de
Noordzee geen boudmijn (zoals som- j
migen verwachten), maar een mod
derpoel waarin de Nederlandse toe-
leveringsindustrie voortijdig zal ster- j
ven. Er staan zeer grote belangen j
op het spel voor de vele Nederland
se bedrijven, die hun krachten heb
ben gebundeld in de stichting j
Noordzee geen goudmijn (zoals som-
maatschappijen straks op hun i
wenken te kunnen bedienen. Van al- j
les en nog wat zal moeten worden
geleverd om de olie- en gasrace op i
de Noordzee op gang te brengen en
op gang te houden. Reders, scheeps- j
bouwers, maohinefabrikanten en j
aannemers hebben de koppen bij i
elkaar gestoken en de voorbereiden- j
de werkzaamheden zijn al begon
nen. Er is veel en zeer veel geld no
dig en dat geld zal eruit moeten ko-
Als alles goed gaal zullen de olie
maatschappijen veel van wat zjj
nodig hebben in Nederland bestel
len. Booreilanden, boorinstallaties,
allerhande vaartuigen, allerhande
materialen, voedsel, personeel en
noem maar op. Er zullen bevoorra
dingsbases komen, en er zal een hele
vloot (ook hefschroefvliegtuigen) no
dig zijn om alles aan de man te
brengen op de booreilanden.
Aan al deze dingen wordt al ge
bouwd en er sluiten zich nog steeds
nieuwe toeleveringsbedrijven aan bij
de stichting „Noordzee Mijnbouw",
die weer combinaties is aangegaan en
concurrenten heeft gekregen enz. Het
Nederlandse bedrijfsleven is klaar om
met de oliemaatschappijen in zee te
gaan. Op hoop van zegen, want
een gok blijft het. Het wachten is op
de minister.
als vanouds
wéér
goed verzorgd!
Gaarne wordt het U op aanvraag toegezonden door
R.V.S. - Westerstraat 3 - Rotterdam - tel. 010-11 47 60
Oordeel van
prof. v. Heek
Met het verdwijnen van de maat
schappelijke uitgangspunten van het
universitaire stelsel (als bijvoorbeeld;
de recrutering van studenten uit een
hom egeen milieu) en het maat
schappelijk isolement van de univer
siteit, is ook de universitaire samen
leving op losse schroeven komen te
staan, aldus prof. dr. F. van Heek
(Leiden) in zijn inleiding op het gis
teren in Eindhoven begonnen na
tionaal congres, gewijd aan „onder
zoek van wetenschappelijk onder
wijs".
Naar het oordeel van prof. Van
Heek worden de ongunstige studie
resultaten in ons land vermoedelijk
mede beïnvloed door het feit, dat een
minder specifieke en vermoedelijk
ook minden' rigoreuze selectie voor
het wetenschappelijk onderwijs
plaats vindt.
Naast de weinig specifieke selectie
voor het wetenschappelijk onderwijs
is er z.i. een zeer geringe differen
tiatie van dit. onderwijs, hetgeen
leidt tot vermenging van begaafde
en niet-begaafde, van gemotiveerde
en niet-gemotiveerde studenten, zo
wel tijdens het eerste maar ook ge
durende de laatste studiejaren.
Doorlichting
dat de Nederlandse universiteiten er
niet aan zullen ontkomen, hl de toe
komst evenveel aan dacht te beste
den aan het concretiseren van de
doeleinden van het wetenschappelijk
onderwijs, als aan de methoden,
waarmee deze doeleinden gereali
seerd moeten worden. Een andere
conclusie luidde, dat. de bestrijding
van de universitaire problematiek
gebaat is met een systematische
doorlichting van het gehele univer
sitaire systeem.
Prof. dr. J. Tinbergen (Leiden)
heeft vandaag aangedrongen op een
herhaling van een onderzoek naar
het vraagstuk van school en effi
ciency. Hij wees in zijn inleiding op
de grote betekenis van het onder
wijsproces voor het algemeen so
ciaal-economische ontwikkeling en
op het algemeen maatschappelijk
ontwikelingsproces en concludeerde
o.m., dat. een groot volume voorop
leiding en onderwijs er toe zal bij
dragen de inkomstenverdeling gelijk-
niatiger té maken.
In zijn inleiding stelde professor
di'. Tinbergen, dat het redement
van het wetenschappelijk onder
wijs in ons land boven de
tien procent ligt, mogelijk ver
daarboven en hij noemde dit in
overeenstemming met het feit, dat
er een schaarste is aan mamkracht
met een universitaire opleiding in
vergelijking tot andere produktie-
factoren.
licrkeIijk Leveu
NED. HEKV. KERK
Beroepen te Franeker J. W. Schaap
te Kampen te Voorthuizen J. Zwij-
nenburg te Oude water te Valburg J.
van Vliet te Ooiddorp te Krulnlngen
(toez.) B. DuLsterhof te Aagtekerke
te Rottrdam-Heyplaat J. Vermaas te
Maarssen door de Generale Synode
Rotterdam. Be-
Hoogvliet. Bedankt
Vlasblom, kand. t.
noemd tot hijstand in het past
Rottevalle-Drachtstercompagnle j
Lamberts, bijstand in het pastor»)
In „Hervormd Nederland"
Hoogeveen (6de
Vliet, laatstelijk
Groningen-Noord, die
Bijdragen
van elders
Onder de verschillende bestedings- I
wijzen, die men aam voor investering
beschikbare bedragen kan geven is
die voor hoger onderwijs aantrekke- j
lijk, aldus de hoogleraar. Hieruit
volgt z.i. niiet noodzakelijkerwijs, dat
deze investeringen' uitsluitend door'
de overheid zouden moeten geschie
den, „wamt waai- mogelijk kan men
cok bijdragen van anderen trachten
te verkrijgen". Prof. Tinbergen, die
sprak over het economisch rende
ment van het wetenschappelijk on
derwijs, bepleitte het. beschikbaar
komen van meer geldmiddelen voor
fundamenteel onderzoek, desnoods
„ten koste van een hoeveelheid on
derzoek naar slechts voorbijgaande
verschijnselen en waarvoor betrekke,
'lijk veel middelen worden beschik
baar gesteld".
EVANG. LUTH. KER
leroepen t< Amstelveen S,
Zondagsrust
en binnenvaart
Bonn geeft (voor
1975) 45 miljoen
schadevergoeding
De Westduit.se minister van
ïanciën Baihlgriin heeft er in een
vraaggesprek met Die Welt. op ge
wezen, dat West-Duitsland tot 1 april
29.8 miljard' mark heeft uitgegeven
aan schadevergoeding voor de nazi-
misdaden. Tot en met 1975 zal nog
eens 16 miljard mark uitgegeven
worden. Een groot gedeelte van dit
geld is ten goede gekomen aan
Israëlische staatsburgers en de staat
Israël, met inbegrip van een bedrag
van 3.4 miljard mark krachtens een
verdrag met Israël dat nu afgelopen
S DahAgrün .zed, dat dit wel sterk
manifesteert, dat de Westduitsers
„in geen enkel opzicht van mening
zijn dat zij, zelfs 21 jaar na het ein
de van de oorlog, vrij zijn van hun
morele verplichting tot schadever
goeding', speciaal aan de joden".
Gisteren zijn in het Westduitse
ministerie van Buitenlandse Zaken
besprekingen begonnen over voort-
zetting van de Westduitse hulp
Israël.
Officiële publikaties
OPENBA ARM A K ING
K AND ID A TEN'LI J ST EN
Over zondagsrust en binnenvaart is
gistermiddag op de jaarvergadering
van de Koninklijke Schippersvereni
ging „Schuttevaer" geruime tijd ge
discussieerd. Dit gebeurde naar aan
leiding van een voorstel van de afde
ling Rotterdam om de zondagsrust
van schippers veilig te stellen door
doen sluiten van alle sluizen en brug
gen op zondag.
Tegen dit voorstel werd door de
vergadering scherp stelling genomen,
en wel op economische gronden. De
voorzitter, de heer J. C. W. van Dam,
zei, dat dit alleen al vanwege de ple-
ziervaart en de continuvaart onmo
gelijk zou zijn. Een vereniging als
„Schuttevaer" kan zich met de reli
gieuze kant van dit vraagstuk niet
bemoeien, wel met de sociaal-econo
mische kant. Om werktijden te limi
teren zou het wellicht nuttig zijn het
Verdrag van Parijs, waarbij onder
meer de werktijden bij de Rijnvaart
geregeld worden, ook van toepassing
te verklaren op de binnenvaart.
Ook staatssecretaris De Meijer
mengde zich in de discussie. Hij be
toogde, dat het in de samenleving
steeds meer de kant van continu-ar-
beid uiitgaat. De zondagsheiliging
komt daardoor steeds meer in het ge
drang. Ook hij zag meer een oplos
sing in de richting van reglemente
ring van de werktijden.
Het zou jammer zijn wanneer met
name de christelijke gemeente uit
rechte solidariteit met het gezag en
terecht begrip voor de problemen
van recht en orde geen enkele soli
dariteit met deze jongeren zou op
brengen", zo schrijft dr. G. van
Leeuwen, directeur van de „Hel
dring Stichtingen" in Zetten, in het
gisteren verschenen nummer van het
weekblad „Hervormd Nederland"
over de provo's.
Dr. van Leeuwen maakt, een dui
delijk onderscheid tussen het echte
provotariaat, een klein groepje
de grotere groep van „infceressant-
doeneirs, meelopers, baldadige kwa
jongens en herrïeschopprs, die tuk
zijn op een rel".
Over dat kleine groepje echte pro
vo's schrijft dr. Van Leeuwen; „Dat
we 'hier te maken hebben met een
groepje intelligente jongeren, die
of we hun vondsten kunnen waar
deren of niet blijk geven van
een bijzondere inventiviteit, een ver
rassende vindingrijkheid". Hij oor
deelt dat ze al provocerend bezig
zijn de zwakke plekken van het ge-
onze samenleving
te tasten. Vragenderwijs voert
hij die zwakke plekken in onze sa
menleving ten tonele.
In „Hervormd Nederland" schrijft
hij; „Is het zo gek, a Is zij (de echte
provo's) zich verontwaardigen on
terreur van het motorische verkeer
en de luchtverontreiniging? Is him
angst voor de verteohnisering
het leven zo dwaas? Is het zo onbe
grijpelijk als ze het leven willen be
leven en vermoeden, dat het ii
samenleving van de ouderen met het
persoonlijke creatieve en speelse
maar mager is gesteld? Is het alleen
maar negatief, als ze zich schrap
zetten tegen een leven van geld
dienen en carrière maken? Heeft
dat alles niet iets van een utopische
droom, ik zou bijna zeggen Mes-
aans verlangen".
Dr. Van Leeuwen vraagt zich af,
of het conformisme van de ouderen
vaak niet even ongenuanceerd is als
het nonconformisme van de provo's
hij besluit: „Ze lopen wat vreemd
onder ons rond. Hun lange haren ir
riteren velen, maar dat is een kwes
tie van smaak. Onze gereformeerde
vaderen droegen de haren langer.
Als het weer mode is om het haar
lang te dragen, zullen de jongeren
weer kortgeknipt rondlopen".
gemeentesecretarie
ling Bevolking ca
neergelegd.
Pierre Alidière, een 74-jarige
oud-chauffeur, maakt er zijn
hobby van allerlei beveilingen
r auto's en motoren uit te
denken. Zijn laatste vinding is
een helm voor motorrijders,
waarop verlichte pijlen zijn aan
gebracht. De verlichting ge
schiedt door aansluiting op de
motor. Door het hoofd te draaien
veranderen de richtingsaanwij
zers van kleur, wit of rood.
Cairo's vliegveld
moest de lucht in
Een piloot van de Egyptische lucht
vaartmaatschappij „United Arab
Airlines" heeft gisteren voor het
hooggerechtshof in Cairo verteld van
een plan om de internationale lucht
haven van de Egyptische hoofdstad
op te blazen. Mohammed Abbas Tob-
gy, een van de 46 leden van de ver
boden „Mohammedaanse Broeder
schap". die terechtstaan op beschul
diging van samenzwering tot geweld
dadige omverwerping van de rege
ring en tot 't vermoorden van hoog
geplaatste Egyptische functionarissen
zei dat hij het vliegveld speciaal met
het oog op sabotage in kaart had ge
bracht. Hij was ei' persoonlijk te
gen, maar wist dat „wie zich tegen
de instructies van de organisatie ver
zette, vermoord zou worden". Tobgy,
die destijds op de lijn Cairo-Londen
vloog, zei dat hij wel had geweigerd
geluiddempers voor revolvers irit En
geland me» b» brengen.
Ds. L. Rijk sen
tegen televisie
„De Saambinder", het officiële
kerkelijke weekblad van de Gerefor
meerde gemeenten, geeft deze week
bij monde van de Rotterdamse pre
dikant ds. L. Rijkscn. commentaar
op het besluit van de Barneveldse
kerkeraad om een echtpaar niet
toe te laten tot het afleggen van ge
loofsbelijdenis, omdat het televisie
in huis heeft.
Ds. Rijksen geeft de kerkeraad
groot gelijk: „Vast hebben wij er
aan te houden, dat degenen, die de
aloude waarheid voorstaan, geen te
levisie in de gezinnen behoren te
hebben. De televisie is niet op de
markt gebracht ter bevordering van
het woord Gods. maar veeleer tot
zinnestreling. Daarby moet een tele
visie als zeer schadelijk voor zeer
velen worden gezien", aldus ds. Rijk-
Hij gaat breed in op die gevaren
„speculatie op zinnelijkheid en
misdadigheid" en besluit: „alleen
al uit protest tegen al wat door de
televisie komt, moet geweigerd wor
den zulk een verderfelijk apparaat
in huis .te dulden. De kerk heeft
geen beeldendienst van node, maar
wel de levende bediening van Gods
woord. Laten wij toch goed beden
ken, dat wij door dergelijke toestel
len zelf medewerken aan de verlei
ding van onze gezinnen en zelf het
oordeel over ons en onze gezinnen
bij de gevolgen, die dit kijken mee
brengt, inroepen
Bijna 3 miljoen voor
Brood voor het hart
In mei 1963 en voor de twee
de maal in mei 1965 voerde de Ne
derlandse Zendingsraad in Amster
dam onder verantwoording van een
i groot aantal protestantse kerken in
land de actie „Brood voor het
Spaanse bisschop
laat jeugdblad
vernietigen
De aartsbisschop van Madrid, mgr.
Morcillo, heeft last gegeven het laat
ste nummer van „Juventud Obrera"
(arbeidersjeugd), uitgave van de ka
tholieke arbeidersjeugd in Spanje, te
vernietigen. In dit nummer was een
artikel opgenomen over toestanden in
het Spaanse leger, zoals die door een
rekruut waren beleefd.
Hoewel Spanje sedert 9 april van
dit jaar geen perscensuur meer kent,
moeten week- en maandbladen ge- j hert'
ruime tijd voor verschijning aan hetdoel 7an ^eze ac^e was twee-
ministerie van Voorlichting ter lezing er^e': enerzijds een betere en grote
re lectuurproduktie en -distributie
mogelijk te maken vanuit de ker
ken, waarmee de Nederlandse pro
testantse kerken in Azië, Afrika en
Zuid-Amerika speciale banden on
derhouden en in de tweede plaats
het bijeenbrengen van f 1.000.000
ten behoeve van het in 1964 opge
richte wereldfonds voor christelijke
lectuur. Thans, precies een jaar na
dat de laatste actie gehouden is, kan
het resultaat verantwoord worden.
In totaal kwam beschikbaar bij
na f3.000.000 (f2.920.300). Hiervan
i3 f950.000 bestemd voor het wereld-
fonds voor christelijke lectuur, ter
wijl de overige f2.000.000 naar de
kerken van vooral Indonesië
(f726.275) en Kameroen (f717.700)
maar ook een groot aantal kerken
in Kenya, Rwanda, Tanzania. Ar
gentinië en Brazilië ging.
worden aangeboden. Het ministerie
liet de uitgevers van dit jongeren
blad weten, het niet eens te zijn met
de inhoud van het bewuste artikel.
De uitgevers stelden zich daarop
in verbinding met de aartsbisschop
van Madrid. Deze laatste schaarde
zich achter de mening van het minis
terie en verbood verspreiding van het
blad. Onder snypersen is het inmid
dels tot papierwol verwerkt om te
voorkomen, dat exemplaren clandes
tien zouden worden verspreid.
Deze gebeurtenis heeft de critici
van de Spaanse wet op de persvrij
heid, die menen dat hoewel de pers
censuur officieel wordt afgeschaft,
maar in een aantal paragrafen toch
zeer gedetailleerd weer terugkeert,
voedsel gegeven hun mening te ver-
eterken.
